Neurotraumatologia

Z Wikipedii

Skocz do: nawigacji, szukaj

Neurotraumatologia - nauka o rozpoznawaniu i leczeniu urazów układu nerwowego będąca częścią neurochirurgii. Ponieważ w zakres zainteresowań neurotraumatologii wchodzą również urazy struktur osłaniających części ośrodkowego układu nerwowego, tj. opon mózgowo-rdzeniowych, czaszki i kręgosłupa, postępowanie w tych przypadkach wymaga często również współpracy chirurgów szczękowo-twarzowych, laryngologów, ortopedów.

Neurochirurgia

[edytuj]

Z Wikipedii

Skocz do: nawigacji, szukaj

Neurochirurgia - dziedzina medycyny zajmująca się leczeniem operacyjnym układu nerwowego. Jest podspecjalnością chirurgii.

Obraz kliniczny i klasyfikacja

napadów padaczkowych

 Strona główna  Wstecz  Dalej

 

Bardzo popularny jest uproszczony podział napadów padaczkowych na duże i małe. Napad duży jest zwykle odpowiednikiem napadu toniczno-klonicznego, zwanego w języku francuskim grand mal — wielka choroba. Pojęciem napadu małego obejmuje się wszystkie inne postacie napadów padaczkowych. W rzeczywistości liczba różnorodnych postaci napadów padaczkowych jest duża i mająca odmienne charakterystyki. Krótkie opisy kliniczne najczęstszych napadów są przytoczone niżej według obowiązującej klasyfikacji :

I. Napady częściowe (napady o początku ogniskowym) - występują wówczas, gdy wyładowanie napadowe pojawia się w określonej okolicy mózgu i — przynajmniej początkowo — ogranicza się tylko do tej okolicy.W tej grupie rozróżnia się:

A. Napady częściowe z objawami prostymi, w czasie których chory zwykle nie traci świadomości. W zależności od struktur mózgowych objętych wyładowaniem napadowym wyróżnia się napady:

1) ruchowe (niekiedy sprowadzające się zaledwie do drgań kciuka i/lub kąta ust, czasem bardziej skomplikowane — ze zwrotem gałek ocznych i głowy do boku, lub bardzo rzadko, innymi specyficznymi zaburzeniami ruchowymi.np. mowy);

2) zmysłowe (polegające na rozmaitych doznaniach wzrokowych, słuchowych, smakowych, węchowych lub czuciowych; mają one zwykle dość charakterystyczny, stereotypowy przebieg);

3) wegetatywne (z takimi objawami ze strony układu wegetatywnego jak nagle występujące nadmierne wydzielanie śliny, ostre bóle brzucha u małych dzieci, itp.);

4) mieszane (tj. składające się z objawów zaliczonych do dwu lub trzech powyższych podgrup).

B. Napady częściowe z objawami złożonymi. W przeciwieństwie do poprzednich napady te przebiegają zwykle z zaburzeniem świadomości, choć nierzadko tylko z jej przymgleniem. Oznacza to, że pacjent w czasie trwania napadu może częściowo odbierać i zapamiętywać bodźce płynące z otoczenia, a nawet reagować na nie w sposób zupełnie właściwy. Te napady cechują się szczególnym bogactwem objawów; ich źródłem są zwykle nadmierne wyładowania bioelektryczne, pojawiające się w płacie skroniowym (stąd potoczna nazwa „napady skroniowe"). Wśród najczęściej spotykanych postaci tych napadów należy wymienić:

1. napady wyłącznie z zaburzeniami świadomości;

2. napady intelektualne — przebiegają one wśród doznań marzeniowych,snopodobnych, z poczuciem czegoś już przeżytego, znanego, lub też odwrotnie — dobrze znane sytuacje czy otoczenie (np. własny pokój) wydają się zupełnie nowe, nieznane; nierzadko są to jakby napływy niezwykle żywych wspomnień z dawnych lat;

3. napady z zaburzeniami psychosensorycznymi, tj. z rozmaitego rodzaju zaburzeniami widzenia, słuchu, orientacji przestrzennej, co do własnego ciała itp.;

4. napady z zaburzeniami psychoruchowymi, tj. automatyzmami ruchowymi, polegającymi zwykle na stereotypowym wykonywaniu dość prostych czynności (np. ruchy żucia, odpinanie i zapinanie guzików, szukanie czegoś w torebce lub kieszeni itp.);

5. napady mieszane, na które składają się objawy z różnych podgrup napadów.

C. Napady częściowe, wtórnie uogólnione.Dochodzi do nich wtedy, gdy ograniczone początkowo wyładowanie napadowe uogólnia się i obejmuje cały mózg. Po krótko zwykle trwających objawach napadu częściowego następuje zupełna utrata świadomości i pojawia się napad drgawkowy, najczęściej toniczno-kloniczny. Zdarza się, że objawy napadu częściowego, poprzedzające napad uogólniony, trwają tak krótko, że nawet chory nie może ich zauważyć i zapamiętać. Niekiedy objawy napadu częściowego ujawniają się dopiero wtedy, gdy przepisane leki zahamują uogólnianie się tych napadów.

II .Napady pierwotnie uogólnione, tj. bez umiejscowionego początku. Napady te, o różnorodnym obrazie klinicznym, przebiegają zawsze z utratą świadomości; leżące u ich podłoża wyładowania bioelektryczne obejmują najczęściej od razu cały mózg. Utrata świadomości jest pierwszym lub jedynym objawem napadu. W bardzo uproszczonym podziale można wyróżnić napady nie drgawkowe (zalicza się do nich napady nieświadomości, chociaż w ogólniejszym znaczeniu także napady częściowe o objawach prostych lub złożonych) oraz drgawkowe. Wśród tych ostatnich najczęstszy jest uogólniony napad toniczno-kloniczny, zwany także potocznie napadem dużym w przeciwieństwie do napadów nie drgawkowych, nazywanych małymi. W omawianej grupie napadów pierwotnie uogólnionych wyróżnia się następujące postacie:

A. Napady nieświadomości. Objawiają się one najczęściej tylko bardzo krótkotrwałą utratą świadomości. Niekiedy wyłączeniu świadomości mogą towarzyszyć inne objawy, np. drganie powiek, nagłe wyprostowanie bądź drgnięcie ciała lub (bardzo rzadko) mimowolne oddanie moczu. Ten typ napadów jest szczególnie częsty u dzieci, zarówno w wieku przedszkolnym, jak i szkolnym. W czasie napadu dziecko nieruchomieje,zamiera w jakiejś pozie, wygląda, jakby zamyśliło się lub zapatrzyło w odległy punkt. Czas trwania napadu jest z reguły krótki i wynosi od 5 do 20 s. Po jego ustąpieniu dziecko natychmiast powraca do przerwanej napadem czynności (zabawy, pisania itp.). Często dzieci nie zdają sobie sprawy z przebytego napadu i przerwy w strumieniu świadomości. Jeśli czas trwania napadu jest krótki, a częstość niewielka, łatwo można w ogóle przeoczyć fakt występowania tych napadów.

Bywa też, że napad staje się przyczyną karcenia dziecka za „zagapienie się". Zdarza się, że obok napadów nieświadomości u tego samego chorego występują inne postacie napadów uogólnionych, przy czym najczęściej są to napady duże. Te ostatnie mogą niekiedy pojawiać się w okresie pokwitania u dziecka, które poprzednio miało tylko napady nieświadomości. Wynika stąd konieczność otoczenia dzieci w tym okresie szczególnie staranną opieką lekarską.

B. Napady masywne miokloniczne są to nagłe, wydatne i silne „zrywania", skurcze symetrycznych, różnie rozległych grup mięśni ciała, powodujące gwałtowny ruch (np. nagie przywidzenie obu ramion i zgięcie w łokciach lub odwrotnie — wyprostowanie rąk z wyrzuceniem trzymanego przedmiotu, a czasem nawet gwałtowne rzucenie się chorego na podłogę).

C. Napady zgięciowe lub „skłonów" występują u małych dzieci, zwykle w pierwszym roku życia i polegają na nagłym podkurczaniu nóg ze zgięciem rąk i skłonem głowy ku przodowi.

D. Napady kloniczne — wiodącym objawem tego napadu są uogólnione rytmiczne drgawki całego ciała.

E. Napady toniczne polegają na silnym kurczu mięśni całego ciała, trwającym od kilku do kilkunastu sekund.

F. Napady toniczno-kloniczne są to właśnie napady duże, grand mal, wlaściwie jedyne, jakie rozpoznawane są przez laików jako typowe dla padaczki. Napad taki zaczyna się nagłą utratą świadomości; jednocześnie pojawia się faza toniczna z bardzo silnym napięciem wszystkich mięśni ciała. Na początku tej fazy chory wydaje czasem nieartykułowany głos lub krzyk, wywołany przedzieraniem się wypieranego z klatki piersiowej powietrza przez krtań zamkniętą napiętymi więzadłami, tzw. strunami głosowymi. Krzyk taki jest nieświadomy i nie oznacza wcale, że chory odczuwa ból lub lęk. W tej samej chwili (lub nawet wcześniej) dochodzi do upadku, jeśli napad zaskoczył chorego np. w pozycji stojącej. Chory może być w tej fazie nadmiernie wyprostowany, wygięty ku tyłowi, a czasem odwrotnie — podkurcza uda i unosi górną część tułowia i głowę. Zdarza się, że przygryza język. Oddychanie jest zatrzymane, a ogromny wysiłek mięśni pochłania bardzo szybko tlen zawarty w krążąej krwi: skóra chorego (zwłaszcza twarzy i rąk) oraz wargi stają się sine. Po kilku-kilkunastu sekundach faza toniczna zaczyna się przekształcać w fazę kloniczną: pojawiają się rytmiczne drgawki (skurcze) z naprzemiennym rozluźnieniem mięśni ciała. Drgawki te stopniowo stają się coraz rzadsze, maleje ich amplituda i wreszcie napięcie mięśni wiotczeje, pojawia się głęboki chrapliwy oddech. W czasie napadu dochodzi także do nadmiernego wydzielania śliny (która wskutek głębszych oddechów bywa pienista), a niekiedy — do mimowolnego oddania moczu, co zdarza się szczególnie wtedy, gdy chory ma pełny pęcherz. Po ustąpieniu drgawek klonicznych pozostaje śpiączka: chory nie reaguje na żadne bodźce, w tym także bólowe. Zwykle dość szybko chory zaczyna odzyskiwać świadomość. W tym okresie mogą pojawiać się ruchy mlaskania, żucia, przełykania, wreszcie chory próbuje zorientować się w sytuacji, otoczeniu i zaczyna odpowiadać na pytania. Czas trwania takiego napadu — dla świadków subiektywnie zwykle bardzo długi — w rzeczywistości nie przekracza 2—3 min. Bezpośrednio po napadzie chorzy skarżą się często na ból głowy, osłabienie, bóle mięśni oraz senność. Nierzadko potrzebują oni wówczas krótszego lub nieco dłuższego snu, po którym zwykle wraca dobre samopoczucie.

Podkreślić należy, że stosowane leczenie — jeśli nie zahamuje w ogóle występowania napadów — może znacznie złagodzić ich przebieg, nawet tak dalece, że występują nie wszystkie fazy napadu dużego, a chory po napadzie bardzo szybko wraca do normalnego stanu. Napady takie nazywa się poronnymi napadami dużymi. Chorzy najczęściej mają poczucie przebytego napadu, choć lekki napad toniczno-kloniczny w czasie snu może przejść nie zauważony.

G.Napady atoniczne przebiegają z nagłą utratą napięcia mięśniowego. Chory nagle, ,,jak kosą podcięty", osuwa się na ziemię. Czas trwania tych napadów jest zwykle bardzo krótki; nierzadko chorzy wstają natychmiast po upadku.

H. Napady akinetyczne są bardzo rzadkie, polegają na krótkotrwałym zahamowaniu ruchów

III.Napady jednostronne lub przeważnie jednostronne. Występują one niemal wyłącznie u małych dzieci. Są to z reguły napady drgawkowe, ograniczone do jednej połowy ciała; mogą pojawiać się naprzemiennie raz po jednej, raz po drugiej stronie. Napad przygodny (izolowany, pojedynczy) jest to napad padaczkowy, który pojawił się tylko raz i więcej nie powtórzył. Najczęściej jest to pierwotnie uogólniony napad toniczno-kloniczny (tj. duży), sprowokowany zadziałaniem jakiegoś przypadkowego czynnika (nadużycie alkoholu, zatrucie, uraz, znaczny niedobór snu itp.), chociaż czynnik taki nie zawsze da się określić, a rodzaj napadu może być inny niż duży.W każdym razie taki pojedynczy napad nie pozwala jeszcze na rozpoznanie padaczki.

Stan padaczkowy

Stan padaczkowy charakteryzuje się napadami bardzo długimi lub występującymi jeden po drugim, przy czym chory nie odzyskuje między nimi świadomości. W zasadzie można wyróżnić tyle odmian klinicznych stanu padaczkowego, ile postaci napadów, w tym np. stan padaczkowy napadów częściowych prostych lub złożonych (ten ostatni może objawiać się zamroczeniem). Najczęściej spotyka się jednak dwie postacie stanu padaczkowego: napady duże i napady nieświadomości.

Stan padaczkowy uogólniony drgawkowy (grand mal) jest powikłaniem niebezpiecznym, bezpośrednio zagrażającym życiu. Występują wówczas albo bardzo przedłużone (10 i więcej minut), albo powtarzające się bezpośrednio jeden po drugim napady toniczno-kloniczne (duże). Stan padaczkowy może wystąpić u osoby nigdy poprzednio nie mającej napadów i jest wówczas zwykle objawem poważniejszego uszkodzenia lub choroby mózgu. U chorych na padaczkę bywa skutkiem nagłego odstawienia leków przeciwpadaczkowych lub nadużycia alkoholu. W razie pojawienia się stanu padaczkowego należy natychmiast wezwać lekarza (najlepiej pogotowie ratunkowe), gdyż nierzadko tylko dzięki szybkiej, fachowej pomocy udaje się ocalić choremu życie. Z reguły konieczne jest umieszczenie chorego w szpitalu. Stan padaczkowy napadów dużych jest jednak na szczęście wydarzeniem rzadkim.

Stan padaczkowy napadów nieświadomości jest właściwie jakby przedłużonym w czasie (niekiedy do kilkunastu godzin i dłużej) napadem nieświadomości. Chory ma wówczas świadomość zaburzoną, nie można nawiązać z nim logicznego kontaktu słownego. Nierzadko wykonuje on powtarzające się proste, automatyczne czynności, działając jakby we śnie. Ten rodzaj stanu padaczkowego spotyka się również dość rzadko i niemal wyłącznie u dzieci i ludzi młodych. Jest on także wskazaniem do pilnego wezwania pomocy lekarskiej i umieszczenie chorego w szpitalu. Prawidłowe rozpoznanie tego stanu pozwala na szybkie i skuteczne jego przerwanie.

Napady seryjne

O napadach seryjnych mówimy wtedy, gdy pojawiają się w krótkich odstępach czasu, np. kilka razy w ciągu dnia. Między napadami chorzy odzyskują jednak pełną świadomość; zwykle po serii napadów występuje dłuższy lub krótszy okres beznapadowy. Wystąpienie serii napadów jest wskazaniem do pilnego zasięgnięcia porady lekarskiej.*******

 

Drgawki to reakcja układu nerwowego spowodowana różnymi czynnikami. Towarzyszą jej zmiany świadomości. Wyróżnia się:

• drgawki toniczne - długoutrzymujące się naprężenie mięśniowe

• drgawki kloniczne - skurcze mięśniowe o dużej częstotliwości

Drgawki mogą dotyczyć części ciała lub obejmować całe ciało - drgawki uogólnione. Często są powodem powstania wtórnych urazów: złamań, krwiaków, wstrząśnień mózgu i krwotoków.

Przyczyny:

• padaczka

• urazy czaszkowo-mózgowe

• zaburzenia przemiany materii

• zatrucia

• niedotlenienie

• długotrwały brak snu

• zespół abstynencji poalkoholowej i polekowej, zespół odstawienia narkotyków

• wysoka temperatura ciała (u dzieci)

Rozpoznanie:

• upadek

• utrata świadomości

• skurcze

• ślinotok, może dojść do przegryzienia języka - krew

• niekontrolowane moczenie się

• okres braku świadomości lub dezorientacji po ustaniu ataku

Postępowanie:

Sprowadza się do zapewnienia poszkodowanemu warunków ograniczających możliwość dalszych obrażeń:

1. zabezpieczenie przed upadkiem i urazami

2. udrożnienie dróg oddechowych, przytrzymywanie głowy

3. nie zaleca się wkładania w usta poszkodowanego jakichkolwiek przedmiotów

4. nie zaleca się silnego krępowania ciała poszkodowanego

5. ułożenie w pozycji bezpiecznej po zakończeniu napadu drgawkowego

6. kontrola drożności dróg oddechowych i funkcji życiowych

7. wezwanie pomocy medycznej w przypadku gdy:

• drgawki trwają dłużej niż 5 minut

• drgawki powracają

• w wyniku napadu doszło do urazu

• poszkodowany nieprzytomny lub splątany powyżej 5 minut po ustaniu napadu

Chemotaksja

Z Wikipedii

Skocz do: nawigacji, szukaj

Chemotaksja - jest to reakcja ruchowa całego organizmu na kierunkowe chemiczne bodźce. Nie jest właściwą taksją, lecz kinezą. Służy m.in. do odnalezienia pokarmu lub partnera seksualnego (poprzez feromony), a także znajdywaniu się gamet. Chemotaksja to ukierunkowane przemieszczanie się komórek indukowane gradientem substancji chemicznej.

• chemotaksja dodatnia - w kierunku rosnącego gradientu stężeń.

• chemotaksja ujemna - w kierunku malejącego gradientu stężeń.

Czynniki wpływające na proces chemotaksji

• czynniki aktywujace proces chemotaksji - interleukiny (IL-1, IL-8); składniki dopełniacza c5a, c3a, c567; białka ostrej fazy; histamina; PAF; TNFα; defenzyny; leukotrieny; czynniki aktywujące eozynofile; LPS - czynnik egzogenny; fibrynogen

• czynniki hamujące proces chemotaksji - adrenalina, anafilaksyna, interleukiny (IL-4, IL-10), cAMP, aktywatory poszczególnych składników dopełniacza, streptolizyna

Przykładem chemotaksji jest "łowienie" owada przez rosiczkę. Obniżona chemotaksja fizjologicznie występuje u noworodków i niemowląt, także w zespole niedoboru odporności

GUZY MÓZGU

Każda obca struktura w obrębie mózgu (nie koniecznie nowotwór), nazywana jest guzem mózgu.
Guzem może więc być ropień mózgu, tętniak dużych rozmiarów lub pasożyt (np. tasiemiec bąblowcowy)
Jednak każdy guz, niezależnie od pochodzenia powoduje podobne objawy.
Są to:
Objawy ogólne ( związane ze wzrostem ciśnienia śródczaszkowego):
●Ból głowy jest najczęstszym objawem ogólnym. Zwykle pojawia się rano i daje poczucie rozsadzania głowy. Jego nasilenie w miarę wzrastania guza staje się coraz większe.
●Wymioty są objawem często towarzyszącym bólom głowy
●Zaburzenia psychiczne przejawiające się pogorszeniem pamięci i koncentracji. Może pojawić się senność, spowolnienie i apatia, ale również spotykane jest nadmierne pobudzenie chorego.
●Nieco rzadziej pojawiają się napady padaczkowe którym towarzyszy utrata przytomności.
●Jednym z objawów guza może być tzw. tarcza zastoinowa, będąca wyrazem obrzęku nerwu wzrokowego.
W przypadku guzów nieleczonych wzrost ciśnienia śródczaszkowego może doprowadzić do tzw. wgłobienia lub wklinowania mózgu (przemieszczenie mózgu poza prawidłowe jego granice). Jest to stan bardzo niebezpieczny dla życia chorego i objawiający się znacznym zaburzeniem przytomności, bardzo silnym bólem głowy, dużym wahaniem częstości tętna, jak również zaburzeniami oddychania.

Objawy ogniskowe (związane z uciskiem na sąsiednie struktury mózgu)
Jeżeli guz rozwija się powoli, wówczas objawy ogólne są mniej nasilone lub nie występują wcale. Pojawiają się natomiast objawy miejscowe (ogniskowe), których charakter uzależniony jest od lokalizacji guza.
●Guzy zlokalizowane w płacie czołowym mogą się manifestować postępującym otępieniem, obniżeniem napędu, brakiem krytycyzmu, niekiedy agresją i niepohamowanym popędem seksualnym.
●Guzy płata skroniowego mogą dawać takie objawy jak stany lękowe, depresyjne oraz upośledzenie pamięci świeżej (chory zapomina fakty sprzed kilku godzin czy dni).
●Guzy móżdżku powodują zaburzenia równowagi i zawroty głowy, a także oczopląs.
Spośród innych objawów ogniskowych częste są:
●nidowłady kończyn, zaburzenia mowy, czucia, zaburzenia równowagi i chodu

Nieco odmienna sytuacja, jeżeli chodzi o obraz kliniczny, występuje u osób ze starczym zanikiem mózgu (zmniejszenie masy mózgu). Wzrost guza nie powoduje wówczas tak intensywnego wzrostu ciśnienia śródczaszkowego i tym samym objawy ogólne pojawiają się później. Pierwszymi objawami są wówczas zaburzenia psychiczne i objawy ogniskowe.

Nowotwory mózgu

Są najczęściej spotykanymi guzami mózgu. Mogą mieć charakter łagodny (gdy nie naciekają otoczenia i rosną powoli), oraz złośliwy (nowotwór atakuje sąsiednie struktury). Najczęściej spotykanymi są tzw. glejaki i oponiaki.

Ropnie mózgu

Ropnie powstają zwykle wskutek zakażenia bakteryjnego, do którego może dojść :
● w wyniku otwartego urazu czaszkowo-mózgowego,
●wskutek przejścia zakażenia z innych struktur (np. zapalenie ucha środkowego)
●drogą krwionośną (np. z płuc)

Diagnozowanie

Istnieje wiele sposobów rozpoznawania guzów mózgu. Począwszy od badania neurologicznego, badania dna oka oraz płynu mózgowo-rdzeniowego, poprzez badanie EEG (badanie czynności elektrycznej mózgu), a skończywszy na tomografii komputerowej (TK) i rezonansie magnetycznym (MR).

Leczenie guzów

Leczenie guzów mózgu jest przeważnie chirurgiczne. Operacyjność zależy jednak od umiejscowienia zmiany (jest skuteczniejsza w przypadku guzów leżących bardziej powierzchownie) i od charakteru guza. Nowotwory łagodne, torbiele oraz ropnie dają lepsze rokowanie niż nowotwory złośliwe, które naciekają otaczającą tkankę mózgową.

---