Nerw twarzowy, nerw językowo-
gardłowy. Powikłania w czasie i po
ekstrakcji (połączenie ustno-zatokowe,
krwawienia).

Natalia
Worobiej

NERW TWARZOWY

(NERVUS FACIALIS)

Nerw twarzowy (n. facialis)

VII nerw czaszkowy, wchodzący w skład

OUN. Wywodzi się z drugiego łuku
skrzelowego, ma charakter mieszany, z
przeważającymi włóknami ruchowymi,
Rozpoczyna się jądrem ruchowym n.
twarzowego pod dnem komory czwartej
mózgu. Włókna stąd wychodzące tworzą
kolano nerwu twarzowego (genu
n.facialis), włókna dochodzące do kolana
tworzą tzw. część pierwszą, a biegnące
za kolanem część drugą nerwu.

Źródła włókien

Włókna czuciowe: komórki pseudo

jednobiegunowe zwoju kolanka, ich aksony
tworzą nerw pośredni (n.intermedius) i wnikają
do jąder czuciowych tyłomózgowia.

Włókna ruchowe: jądro początkowe nerwu
twarzowego ruchowe (w moście). Ich neuryty
kierują się do dna dołu równoległobocznego.
Otaczają one jądro nerwu odwodzącego
tworząc kolanko nerwu twarzowego.

Włókna przywspółczulne: znajdują się w
jądrze przywspółczulnym nerwu twarzowego
(jądro ślinowe górne). Ich aksony biegną wraz
z włóknami czuciowymi w nerwie pośrednim a
dalej drogą nerwu skalistego większego i
struny bębenkowej do zwoju podżuchwowego i
skrzydłowo-podniebiennego.

Przebieg nerwu VII

Nerw wychodzi z mózgowia w kącie

mostowo-móżdżkowym dwoma
korzeniami. Korzeń grubszy (ruchowy)
tworzy właściwy nerw twarzowy, zaś
korzeń leżący bocznie, zwany nerwem
pośrednim, cieńszy od poprzedniego,
zawiera włókna wydzielnicze i czuciowe.

Przebieg nerwu VII

Nerw pośredni jest integralną częścią n.

twarzowego a jego nazwa wynika z
położenia pomiędzy częścią ruchową
nerwu twarzowego a nerwem
przedsionkowo-ślimakowym. Nerw ten
następnie dzieli się na n. skalisty
większy i strunę bębenkową.

Przebieg nerwu VII

Nerw twarzowy następnie biegnie ku

bokowi, razem z n. przedsionkowo-
ślimakowym (n.vestibulocochlearis),
wchodzi przez otwór słuchowy
wewnętrzny do przewodu słuchowego
wewnętrznego i osiąga jego dno, tu
kończy się wspólna osłonka dla nerwu
twarzowego i przedsionkowo-
ślimakowego, wywodząca się z opon
mózgowych i nerwy te oddzielają się od
siebie.

Przebieg nerwu VII

N. twarzowy przechodzi przez pole górne

przednie dna przewodu słuchowego
(area n. facialis), w obrębie piramidy
kości skroniowej. Początkowo kanał n.
twarzowego biegnie ku bokowi i do
przodu, między ślimakiem i kanałem
półkolistym, powyżej przedsionka
błędnika, następnie kanał dochodzi do
rozworu kanału n. skalistego większego,
zawraca pod kątem prostym ku tyłowi i
tworzy kolanko n. twarzowego.

Przebieg nerwu VII

Kolano n. twarzowego leży nad przyśrodkową ścianą

jamy bębenkowej, znajduje się w nim czuciowy
zwój kolanka.

Przebieg nerwu VII

Następnie nerw biegnie w kanale ku

tyłowi, a potem w dół na ścianie
przyśrodkowej jamy bębenkowej,
przechodząc między wyniosłością kan.
półkolistego bocznego i okienkiem
przedsionka. Ze swojego kanału n. VII
wychodzi przez otwór rylcowo-sutkowy
(foramen stylomastoideum) na
zewnętrzną pow. czaszki.

Przebieg nerwu VII

Tutaj rozgałęzia się w trzech kierunkach: ku

dołowi oddając gałąź do tylnego brzuśca
mięśnia dwubrzuścowego, ku tyłowi oddając
nerw uszny tylny i ku przodowi zakręcając i
wnikając prawie poziomo do ślinianki
przyusznej, tuż poniżej otworu słuchowego
zewnętrznego i bocznie do tylnego brzuśca
mięśnia dwubrzuścowego, leżąc na
powierzchni bocznej gałęzi żuchwy. W śliniance
przyusznej początkowo (zwykle) dzieli się na
dwie gałęzie a następnie rozkrzewia tworząc
splot przyusznicy.

Gałęzie nerwu twarzowego

W przebiegu przez kanał n. twarzowego:

➔

n. skalisty większy (n. petrosus major)

➔

n. strzemiączkowy (n. stapedius)

➔

struna bębenkowa (chorda tympani)

Po wyjściu z otworu rylcowo-sutkowego:

➔

n. uszny tylny (n. auricularis posterior)

➔

g. dwubrzuścowa (ramus digastricus)

➔

splot przuszniczy (plexus parotideus)

Nerw skalisty większy

Odchodzi od kolanka nerwu twarzowego wychodząc

na przednią powierzchnię części skalistej kości
skroniowej. Następnie układa się w swojej
bruździe (sulcus nervi petrosi majoris) i zdąża do
szczytu piramidy. Przebijając chrząstkozrost
klinowo-skalisty otworu poszarpanego przechodzi
do kanału skrzydłowego towarzysząc nerwowi
skalistemu głębokiemu, następnie łączy się z nim
tworząc nerw Widiusza, który dochodzi do zwoju
skrzydłowo-podniebiennego.

Prowadzi włókna wydzielnicze przywspółczulne

przedzwojowe do zwoju skrzydłowo-
podniebiennego. Uważa się, że może prowadzić
także włókna ruchowe dla mięśnia dźwigacza
podniebienia miękkiego

Nerw strzemiączkowy

Ma charakter ruchowy, odchodzi od części

zstępującej n. twarzowego i wnika do jamy
bębenkowej unerwiając najmniejszy mięsień
organizmu ludzkiego - mięsień strzemiączkowy,
którego skurcz zmniejsza wrażliwość na dźwięki.

Struna bębenkowa

Zawiera włókna przywspółczulne przedzwojowe,

oraz czuciowe dendryty komórek zwoju kolanka.
Odchodzi od n. VII w końcowym odcinku kanału n.
twarzowego, bezpośrednio nad otworem rylcowo-
sutkowym, wchodzi do jamy bębenkowej, w dole
podskroniowym przyłącza się do n. językowego.
Prowadzi dośrodkowe włókna czuciowe z
brodawek smakowych (grzybowatych) przednich
2/3 języka oraz prowadzi włókna przywspółczulne
przedzwojowe do zwoju podżuchwowego.

Nerw uszny tylny

Odchodzi od nerwu twarzowego tuż po jego wyjściu

z otworu rylcowo-sutkowego, zmierza ku tyłowi i
ku górze przebiegając na przedniej powierzchni
wyrostka sutkowatego. Dzieli się na dwie gałęzie:

●

gałąź uszna (łac. ramus auricularis nervi
auricularis posterioris) – ruchowa, do mięśni
małżowiny usznej

●

gałąź potyliczna (łac. ramus occipitalis nervi
auricularis posterioris), także ruchowa do brzuśca
potylicznego mięśnia potyliczno-czołowego i do
mięśnia poprzecznego karku.

Nerw uszny tylny łączy się z nerwami splotu

szyjnego (nerwem usznym tylnym i nerwem
potylicznym mniejszym). Za ich pośrednictwem
unerwia czuciowo skórę przewodu słuchowego
zewnętrznego, tylna powierzchnie małżowiny
usznej i niewielki obszar skóry położony za
małżowiną uszną.

Gałąź dwubrzuścowa

Gałąź ruchowa, do tylnego brzuśca mięśnia

dwubrzuścowego. Gałąź ta dzieli się także na
gałąź rylcowo-gnykową, unerwiającą jednoimienny
mięsień i gałąź łączącą z nerwem językowo-
gardłowym.

Splot przyuszniczy

Po rozpadzie głównego pnia na dwie gałęzie (górną i

dolną) w miąższu ślinianki przyusznej, dzielą się
one dalej wachlarzowato tworząc opisywany splot
a dalej giną w zaopatrywanych odpowiednio
mięśniach mimicznych. Splot przyuszniczy dzieli
śliniankę przyuszna na dwa płaty: powierzchowny
i głęboki. Liczne rozgałęzienia w przyusznicy
nazywano dawniej gęsią stopką większą (łac. pes
anserinus major).

Splot przyuszniczy-
odgałęzienia

●

gałęzie skroniowe (łac. rami temporales)
dochodzą do następujących mięśni
mimicznych:

●

mięśnia usznego przedniego (i częściowo
górnego)

●

mięśni małżowiny usznej

●

mięśni czoła i otoczenia oczodołu

●

brzuśca czołowego mięśnia potyliczno-czołowego

●

mięśnia okrężnego oka (część górna)

●

mięśnia marszczącego brwi.

●

gałęzie jarzmowe (łac. rami zygomatici)
dochodzą do:

●

mięśnia okrężnego oka (część boczna i dolna)

●

mięśnia jarzmowego większego i mniejszego.

Splot przyuszniczy-
odgałęzienia

●

gałęzie policzkowe (łac. rami buccales)
dochodzą do:

●

mięśnia policzkowego

●

mięśnia nosa

●

mięśnia wargi górnej

●

gałąź brzeżna żuchwy (łac. ramus marginalis
mandibulae) dochodzi do:

●

mięśnia obniżacza wargi górnej

●

mięśnia bródkowego.

●

Gałąź szyi (łac. ramus coli)

Porażenie nerwu twarzowego

Należy do najczęstszych porażeń nerwów

czaszkowych. To mononeuropatia dotycząca jądra
i (lub) pnia nerwu twarzowego, zazwyczaj
jednostronna, rzadziej obustronna.
Charakterystycznymi objawami jest obniżenie
kącika ust i niemożność zamknięcia oka po stronie
uszkodzenia.

Objawy porażenia

●

opadanie kącika ust

●

gromadzenie jedzenia miedzy dziąsłami a
policzkiem

●

utrata czucia głębokiego z obszaru twarzy

●

utrata zdolności gwizdania, mrugania, zamykania
oka, marszczenia czoła, dmuchania, szczerzenia
zębów

●

upośledzenie łzawienia

Porażenie n. VII

Najczęściej porażenie nerwu
twarzowego jest samoistne
(idiopatyczne) i określa się je
wtedy jako porażenie Bella

Porażenie n. VII

Inne możliwe przyczyny porażenia nerwu

twarzowego to:

●

pęknięcie podstawy czaszki, złamanie kości
skroniowej

●

guz kąta mostowo-móżdżkowego

●

zapalenie ucha środkowego

●

półpasiec (zespół Ramsaya Hunta)

●

złamanie okolicy otworu rylcowo-sutkowego

●

zapalenie ropne ślinianki przyusznej

●

nowotwory ślinianki przyusznej

●

zespół Guillaina-Barrégo

●

borelioza

●

sarkoidoza (zespół Heerfordta)

●

wrodzona hipoplazja jąder nerwu VII i IV (zespół
Möbiusa)

●

stwardnienie rozsiane

●

zespół Melkerssona-Rosenthala

Uszkodzenie centralne i
obwodowe

Zespół „łez krokodylich”

●

napadowe łzawienie pojawiające się przy jedzeniu

●

występuje zazwyczaj w wyniku uszkodzenia n. VII
dośrodkowo do zwoju kolanka

Objaw Bella

Przy zamykaniu powiek gałka oczna fizjologicznie

wywraca się ku górze, a przy niedomkniętej
powiece dolnej widoczna jest białkówka oka.

Objaw Bergera Wartenberga

Wyczuwalna przy dotyku wibracja mięśnia

okrężnego oka przy zaciskaniu powiek jest słabsza
lub zniesiona.

Klasyfikacja uszkodzeń

Wyróżniamy sześć stopni uszkodzenia.

1. Czynność prawidłowa - prawidłowa czynność

wszystkich mięśni twarzy,

2. Niewielki niedowład - prawidłowa symetria i

napięcie w spoczynku; całkowite zamknięcie oka
przy nie wielkim wysiłku; niewielka asymetria ust,

3. Niedowład umiarkowany - widoczna asymetria

stron przy ruchach;

4. Niedowład znaczny - widoczna wyraźna asymetria

przy ruchach; zachowana symetria i napięcie w
spoczynku,

5. Niedowład ciężki - śladowe ruchy; asymetria

twarzy w spoczynku; brak ruchów mięśni czoła;
niedomykalność szpary powiekowej; śladowe
ruchy ust,

6. Porażenie całkowite - brak jakichkolwiek ruchów.

Leczenie porażenia n. VII

Leczenie porażenia nerwu twarzowego, może

przebiegać farmakologicznie lub też chirurgicznie
w zależności od poziomu porażenia. Rodzaj
leczenia dobierany jest po identyfikacji przyczyn
porażenia. Zwykle jest ono odwracalne, co też
zależy od stopnia tego porażenia. Powrót do
normalnego stanu może trwać od kilku dni do
nawet kilku tygodni.

NERW JĘZYKOWO-

GARDŁOWY

(NERVUS

GLOSSOPHARYNGEUS)

Nerw językowo-gardłowy (IX)

Dziewiąty nerw czaszkowy. Jest nerwem mieszanym:

większą część nerwu tworzą włókna czuciowe,
unerwiające gardło i język; niewielką część
stanowią włókna ruchowe, przeznaczone dla
mięśni gardła (m. zwieracza górnego gardła, m.
rylcowo-gardłowego, m. podniebienno-
gardłowego), języka (m. podniebienno-językowy),
podniebienia (m. dźwigacz podniebienia
miękkiego) i wydzielnicze dla ślinianki przyusznej.

Nerw językowo-gardłowy (IX)

Jest to nerw związany z trzecim łukiem skrzelowym.

Włókna pochodzą z jąder leżących w części
grzbietowej rdzenia przedłużonego:

●

ruchowego- jądra dwuznacznego

●

czuciowego- jądra samotnego

●

przywspółczulnego- jądra ślinowego dolnego

Nerw językowo-gardłowy (IX)

Nerw językowo gardłowy wychodzi z rdzenia

przedłużonego, w bruździe tylno-bocznej, ku tyłowi od
oliwki. Kieruje się do przodu, bocznie opuszczając
czaszkę przez przyśrodkową część otworu szyjnego. W
otworzy tym leży zwój czuciowy nerwu czyli zwój
górny (wewnątrzczaszkowy). Zwój dolny
(zewnątrzczaszkowy) lub inaczej skalisty leży w dołku
skalistym kości skroniowej. Od zwoju dolnego nerw
językowo-gardłowy biegnie ku dołowi, leżąc między
tętnicą a żyłą szyjną wenętrzną. Następnie biegne
między tętnicą wewnętrzna i zewnętrzną, wzdłuż
tylnego brzeg u mięśnia rylcowo-gnykowego. Krzyżuje
ten mięsień, leżąć na jego bocznym obwodzie.
Zataczając łuk wypukły ku dołowi i tyłowi, wychodzi
między mięśnie rylcowo-gardłowy i rylcowo-językowy,
dzieląc się na g. końcowe, wnikające do podstawy
języka.

Gałęzie n. IX

W swoim przebiegu n. językowo-gardłowy oddaje:

●

N. bębenkowy (n. tympanicus)

●

Gałąź zatoki szyjnej (ramus sinus carotici)

●

Gałęzie gardłowe (rami pharyngei)

●

Gałąź mięśnia rylcowo-gardłowego (r.musculi
stylopharyngei)

●

Gałęzie migdałkowe (rami tonssilares)

●

Gałęzie językowe (rami linguales)

Porażenie n. IX

Brak czucia w tylnej części języka i górnej gardła,

problemy z połykaniem;

bardzo rzadko izolowane;

najczęściej występuje wspólnie z porażeniem

nerwów X i XI

Porażenie n. IX- etiologia

●

patologia otworu ż. szyjnej :

- guzy

- zapalenia

- urazy

●

złamanie podstawy czaszki

●

guzy tylnego dołu czaszki

●

zakrzepica zatoki esowatej

●

tętniak tętnicy kręgowej i (lub) podstawnej

●

zapalenie opon mózgowych

●

choroba neuronu ruchowego (stwardnienie
zanikowe boczne)

●

jamistość opuszki

Obraz kliniczny porażenia n.
IX

objawy podmiotowe :

- utrata smaku na 1/3 tylnej gardła

- dysfagia (brak odruchu połykania)

- zniesienie czucia bólu w górnej części gardła

objawy przedmiotowe :

- zwisanie ku dołowi podniebienia miękkiego (łuku

podniebiennego) po stronie

porażonej

- brak odruchu gardłowego i podniebiennego

- podczas fonacji języczek odchyla się w stronę

zdrową

POWIKŁANIA W CZASIE
I PO EKSTRAKCJI

Ból poekstrakcyjny (dolor post
extractionem)

Spowodowany najczęściej niewłaściwym

zaopatrzeniem zębodołu. Zazwyczaj
powodem są ostre brzegi zębodołu
raniące okostną i dziąsło. Po wyrównaniu
brzegów kostnych dolegliwości zwykle
mijają.

Szczękościsk (trismus)

Dość częste powikłanie przy ekstrakacjach zębów

sąsiadujących z m. żującymi unoszącymi żuchwę
(żwacz, skrzydłowe), a więc zębów trzonowych
górnych i dolnych. Przyczyną jest odruchowy
przykurcz tych mięśni lub powikłania bakteryjne.
Leczenie polega na stosowaniu ćwiczeń
rozwierania szczęk (mechanoterapia) oraz
naświetlań lampą Sollux. Skuteczne są również
preparaty Methocarbamol i Mydocalm. W stanach
zakażenia antybiotykoterapia. Przykurcz mięśnia
żwacza można doraźnie znieść, wykonując
znieczulenie n. żwacza metodą Berchera. Nie
leczony szczękościsk może spowodować
konieczność leczenia chirurgicznego.

Pusty zębodół (alveolitis sicca)

Następuje przez brak skrzepu krwi w zębodole.

Może być spowodowany przez niedokrwienie
tkanek, przez działanie środka anemizującego
użytego do znieczulenia lub też przez wypłukanie
skrzepu, stwierdza się wówczas pusty zębodół o
obnażonych brzegach. Dolegliwości bólowe są
niewielkie więc pacjenci rzadko zgłaszają się do
lekarza. Leczenie polega na okrwawieniu brzegów
zębodołu przez wyłyżeczkowanie w odpowiednim
znieczuleniu i założeniu tamponu lub zszyciu
dziąsła, w leczeniu można również zastosować
laseroterapie.

Ropne zapalenie zębodołu (alveolitis
purulenta)

Jest to ograniczone zapalenie kości. Z przyczyn

ogólnych wymienia się: zły stan zdrowia i
odżywiania, chwilejność układu wegetatywnego,
obniżenie odporności, niedobory witaminowe oraz
osobniczą skłonność. Do przyczyn miejscowych
zaliczamy: pozostawienie zanieczyszczonej
ziarniny, resztek korzeni zęba, kamienia
nazębnego lub ostrych brzegów wyrostka
zębodołowego. Może być wywołane na tle pustego
zębodołu lub pierwotnego zakażenia skrzepu.

Jest to najczęstsze powikłanie po ekstrakcji zęba,

rozwija się zwykle w 2-3 dni po ekstrakcji.
Występują silne rwące bóle, promieniujące do
ucha lub skroni. Stwierdza się powiększenie i
bolesność węzłów chłonnych okolicznych, czasem
szczękościsk, fetor ex ore, zębodół wypełniony jest
rozpadającym się skrzepem i szarobrunatnymi
masami. Bóle występują również w nocy, brak
apetytu czasem gorączka i ogólne osłabienie,
chory bardzo cierpi.

Leczenie

Polega na usunięciu martwiczych tkanek przez

wypłukanie roztworem wody utlenionej lub
wyłyżeczkowaniu w odpowiednim znieczuleniu.
Następnie zakłada się sączek gazowy nasączony
kamfenolem z dodatkiem jodoformu i anestezyny,
który zmienia się codziennie. Z chwilą gdy zębodół
zaczyna napełniać się ziarniną można stosować
maść alantoinową, która przyśpiesza gojenie.

Leczenie

Oprócz tradycyjnej metody można stosować również

ćwieczki o nazwie Apernyl, Nipas lub pastę
adhezyjną Solcoseryl. Wspomaganiem leczenia
jest nagrzewanie lampą sollux, leki
przeciwbólowe, ćwiczenia rozwierania,
methocarbamol, a także płytki akrylowe chroniące
zębodół przed dostępem śliny. Leczenie trwa do
około 2 tyg, a gojenie zębodołu odbywa się przez
ziarninowanie. Przy równoczesnym zapaleniu
węzłów stosujemy salicylaty lub biseptol czy
metronidazol.

Powikłania bakteryjne

Są wypadkową stanu odporności organizmu, rodzaju

bakterii, przestrzegania zasad aseptyki oraz
techniki ekstrakcji. Mogą one rozwijać się w
bezpośrednim sąsiedztwie zębodołu lub w
sąsiednich tkankach i narządach, pod różnymi
postaciami klinicznymi (naciek zapalny, ropień,
ropowica, zapalenie kości, posocznica)

Krwawienie po usunięciu zęba
(sanguinatio post extractionem dentis)

Krwawienie obfite lub przedłużone może być jednym

z pierwszych objawów skazy krwotocznej,
szczególnie u dzieci.

Ze względu na etiologię, źródła krwawienia
można podzielić na występujące z przyczyn
ogólnych i miejscowych.

Krwawienia- przyczyny

Miejscowe: uszkodzenie śluzówki i naczyń przy

nieostrożnym posługiwaniu się narzędziami,
pozostawiona ziarnina, krwawienia atoniczne (po
ustąpieniu działania środków obkurczających),
anomalie rozwojowe (przetoko tętniczo-żylna,
naczyniaki)

Ogólne: zaburzenia ukł. homeostazy, tj. skazy

krwotoczno-osoczowe, płytkowe, naczyniowe.
Niedokrwistość, choroby wątroby, nadciśnienie,
miażdżyca, cukrzyca, miesiączka.

Krwawienia- źródła

Pod względem źródła krwawienia możemy podzielić

je na:

●

miąższowe,

●

żylne,

●

tętnicze,

●

z tkanek miekkich,

●

z kości.

Krwawienia- zależności
czasowe

Wczesne: do 24h po ekstrakcji.

Późne: w następnej dobie lub w kilka dni po

usunięciu zęba, jak np. w hemofilii A (w 5-6
dobie).

Leczenie krwawień

Należy ustalić źródło krwawienia. Usuwamy

niepełnowartościowy skrzep lub pozostawioną
ziarninę i osuszamy zębodół tamponem
-krwawienie miejscowe tamujemy tamponem
gazowym,
-krwawienie żylne i tętnicze przez podwiązanie lub
podkłucie naczynia,
-krwawienie z kości poprzez zmiażdżenie kości w
miejscu krwawienia,
-krwawienie miąższowe z kości za pomocą wosku
chirurgicznego.

Leczenie krwawień

U chorych ze skazami osoczowymi, w tym głównie z

hemofilią A, zakładamy gąbeczkę ze spongostanu,
gdyż każde kolejne wkłucie w celu zszycia może
spowodować następne krwawienie. Stosowane są
również kleje tkankowe.

Najczęstszą metodą opanowania krwawienia jest

zszycie rany ekstrakcyjnej. Można założyć szwy
hemostatyczne po wypełnieniu zębodołu trombiną
i spongostanem o ile sama tamponada jest
nieskuteczna.

Wskazania do zszycia rany
poekstrakcyjnej

Miejscowe: ekstrakcje mnogie, uszkodzenie śluzówki

jamy ustnej.

Ogólne: skazy krwotoczne, wymienione wcześniej
schorzenia ogólne.

Ponadto stosuje się kroplówkę hemostatyczną o
składzie kw. Epsiaminokapronowy 2 amp.,
cyclonamina 2 amp., wit. C 1000mg,
hydrokortyzon 100mg w 250 ml 5% glukozy lub
roztworze soli fizjologicznej.

Połączenie ustno-zatokowe:

jest powikłaniem występującym najczęściej podczas

usuwania górnych zębów przedtrzonowych i
trzonowych, w których wierzchołki korzeni są
oddzielone od zatoki szczękowej bardzo cienką
warstwą kości lub jedynie błoną śluzową.
Dokonując oceny radiologicznej zęba przed
zabiegiem ekstrakcji należy zwrócić uwagę na
odległość zachyłka zębodołowego zatoki
szczękowej od wierzchołków korzeni oraz
szerokość rozstawienia korzeni. Dno zatoki
szczękowej ulega czasami zniszczeniu w wyniku
istnienia przewlekłego zapalenia ozębnej,
zapalenia kości lub przewlekłego ropnego
zapalenia zatoki szczękowej.

Połączenie ustno-zatokowe

Jeśli wokół korzeni występują zmiany

okołowierzchołkowe i konieczne jest
łyżeczkowanie zębodołu, bardzo często dochodzi
do otwarcia zatoki, którego objawami są: dodatnia
próba Valsalvy, wydobywanie się przez zębodół
płynów podczas płukania jamy ustnej, możliwość
wprowadzenia sondy chirurgicznej lub łyżeczki
zębodołowej do zatoki szczękowej.

Połączenie ustno-zatokowe:

Metody badania komunikacji

●

płukanie zatoki przez przetokę roztworem
nadmanganianu

potasu,płyn wypływający przez nos potwierdza

rozpoznanie

●

wydmuchiwanie powietrza przy zatkanych
otworach

nosowych

●

zgłębnikowanie łyżeczką zębodołową lub
zgłębnikiem

kulkowym

●

-rtg ( PA zatok, pantomograficzne )

Próba Valsalvy

Badany wydmuchuje powietrze z płuc do nosa przy

zamkniętych ustach i uciśniętych skrzydełkach
nosa. Szmer powietrza przechodzącego przez
trąbkę słuchową jest wysłuchiwany tzw.
nasłuchiwaczem.

W stomatologii jest używana, aby sprawdzić czy po

ekstrakcji zęba szczęki nie nastąpiło otwarcie
zatoki szczękowej. Objawia się to
charakterystycznym świstem bądź pojawieniem
się bąbelków krwi w zębodole – przy czym tutaj
stosuje się małą modyfikację, aby widzieć jamę
ustną, tj. próbę wykonuje się przy otwartych
ustach.

Leczenie natychmiastowe

Jest to metoda mało inwazyjna , która dąży do

wytworzeniaw zębodole skrzepu i utrzymania się
w nim

●

Postępowanie polega na założeniu
szwów(materacowe lub ósemkowe) zbliżających
tkanki miękkie i opatrunku z gazy

●

na 1-2 h pacjentowi poleca się zachowanie
środków ostrożności

●

przez 10-14 dni: otwieranie ust przy kichaniu,
wyeliminowanie picia przez słomkę, niepalenie
papierosów, unikanie dmuchania przez nos

●

Pacjentowi przepisuje się antybiotyki (z grupy
penicylin)

●

Obkurczające krople do nosa

●

Leki przeciwhistaminowe

●

leki przeciw obrzękowe

●

Środki przeciwbólowe

●

Kontrola co 2-3 dni

Leczenie operacyjne

W przypadku,gdy od powstania połączenia ustno-

zatokowego upłynęło ponad 12 godzin, otwór
łączący jamę ustną z zatoką szczękową jest duży
lub gdy występuje płytki i szeroki zębodół tym
trudniej zachodzi proces gojenia z powodu
niekorzystnych warunków dla utrzymania się
skrzepu

Metody leczenia operacyjnego

●

Zangego

●

Wassmunda-Borusiewicza

●

Płat przesunięty z policzka

●

Płat podniebienny

●

Płat mostkowy

●

Płat językowy

●

Ciało tłuszczowe Bichata

●

Dwuwarstwowe zamknięcie

●

Caldwella-Luca

●

Denkera

Metoda Zangego

Polega na pokryciu zatoki dwoma odwróconymi

płatami śluzówkowo-okostnowymi utworzonymi od
strony policzkowej i podniebiennej. Wadą tej
metody jest to ,że miejsce wszycia płatów
znajduje się nad przetoką.

Metoda Wassmunda-
Borusiewicza

Jest najczęściej stosowaną metodą operacyjną. Na

wyrostku zębodołowym od strony policzka na

poziomie przetoki wytwarza się trapezowaty płat

śluzówkowo-okostnowy. Po odwarstwieniu płata

przecina się okostną na całej jego długości przez

co uzyskuje się jego wydłużenie. Po

wyłyżeczkowaniu ścian przetoki i wyrównaniu

brzegów kostnych okrwawia się brzeg dziąsła od

strony podniebiennej, skośnie ścinając nabłonek

(poprawka Borusiewicza). Wyrównuje się brzeg

płata policzkowego i pokrywa się nim zębodół

oraz przetokę zsuwając go w dół. Zszywa się go

szwami węzełkowymi lub materacowymi z błoną.

Postępowanie po zabiegu

Leki przeciwobrzękowe w celu poprawienia

upowietrznienia i odpływu wydzieliny:

fenoksazolina, nafazolina,

ksylometazolina .

Antybiotykoterapia: augmentin,

klindamycyna, tetracyklina.

Solcoselyr na rane, w celu przyśpieszenia

gojenia.

Dieta półpłynna przez 14 dni.
Protetyczne uzupełnienie braków

zębowych.

Dziękuje za uwagę :)