Zawodo
Zawodo
wa rola
wa rola
pedagog
pedagog
a
a
szkolneg
szkolneg
o
o
Historia
Historia
powołania zawodu
pedagoga
szkolnego w Polsce
1973/74 r.
– najpierw tytułem
eksperymentu a następnie w
większości szkół liczących powyżej
600 uczniów utworzono etaty
pedagogów szkolnych
7.XI.1975 r.
– Zarządzenie
Ministra Oświaty i Wychowania w
sprawie pracy nauczyciela-
pedagoga szkolnego oraz
wytyczne określające zadania
pedagoga szkolnego
1978-1980
-
nastąpiła
zmiana funkcji pedagoga
szkolnego na koordynatora do
spraw wychowawczych. Pedagog
koordynator był zobowiązany do
prowadzenia rejestru osób
niedostosowanych społecznie,
uczniów wchodzących w konflikt
z prawem oraz zbierania
informacji o młodzieży nie
uczącej się i nie pracującej
15 wrzesień 1982
-
Rozporządzeniem
Ministra Oświaty i Wychowania wprowadzono
obowiązkowy wymiar pracy pedagoga
szkolnego w liczbie dwudziestu godzin
tygodniowo z przeznaczeniem na zajęcia
dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze,
przez które należało rozumieć indywidualne lub
grupowe zajęcia o charakterze diagnostycznym,
doradczym, terapeutycznym i korekcyjnym.
Taki wymiar godzin obowiązuje do dziś.
1 września 1983 r
.
-
Weszło w życie
Rozporządzenie Ministra Oświaty i
Wychowania, zobowiązujące dyrektorów szkół
do opracowania precyzyjnego zakresu
czynności pedagoga szkolnego w zależności od
typu placówki.
Podstaw
Podstaw
y
y
prawne
prawne
pracy
pedagoga
szkolnego
Ustawa z dnia 7 września 1991 r.
o systemie oświaty
Rozporządzenie Ministra
Edukacji Narodowej i Sportu z
dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie
zasad udzielania i organizacji
pomocy psychologiczno-
pedagogicznej w publicznych
przedszkolach, szkołach i
placówkach
Główne
dziedziny
dziedziny
działalności
działalności
pedagoga
szkolnego
1) Współudział w
organizowaniu procesów
dydaktycznych
realizacja tego zadania możliwa jest dzięki
współpracy z wychowawcami klas. Pedagog jest
w stanie wychwycić braki występujące w
organizowaniu procesów dydaktycznych. Jeżeli
uczniowie wykazują trudności w przyswajaniu
wiedzy i umiejętności szkolnych pedagog po
uzyskaniu odpowiedniej diagnozy jest w stanie
zorganizować pomoc wyrównawczą, korekcyjną,
reedukacyjną; czuwa nad przebiegiem pracy i
osiągnięciami uczniów z deficytami rozwojowymi
i lukami w wiedzy. Dba on także o stymulację
uczniów wybitnie zdolnych.
2) Praca opiekuńczo –
wychowawcza
pedagog jest indywidualnym
doradcą uczniów, organizuje
nad nimi opiekę oraz pracę z
jednostkami
niedostosowanymi
społecznie
3) Współudział z dyrekcją
w zakresie kształtowania
kultury pedagogicznej
rodziców
•pedagog pracuje również z
rodzicami dziećmi. Do tych form
należą:
- rozmowy i porady indywidualne,
- pogadanki,
- grupy wsparcia,
- tablice informacyjno –
edukacyjne.
4) Organizowanie
i koordynowanie pracy
opiekuńczo –
wychowawczej
w środowisku
pedagog szkolny może być
również koordynatorem i
organizatorem działań
wychowawczych w środowisku
lokalnym np. bezpieczne
spędzanie wolnego czasu,
propagowanie zdrowego
sposobu życia itd
.
5) Działalność
naukowa
• Owa działalność może przybierać
następujące formy:
- badania naukowe dla potrzeb szkoły
- upowszechnianie innowacji
pedagogicznych
- promowanie doświadczeń innych
nauczycieli i pedagogów
- tworzenie w szkole dobrej atmosfery,
twórczych eksperymentów i
poszukiwań w zakresie nowatorstwa
pedagogicznego
Metody
Metody
pracy
pracy
pedagoga
szkolnego
polega na rozpoznaniu potrzeb
społeczności lokalnej oraz umiejętnej
pracy opiekuńczo-wychowawczej, aby
zapewnić zaspokajanie potrzeb dzieci i
młodzieży w miejscu zamieszkania;
polega też na tworzeniu w środowisku
lokalnym sieci placówek opieki
częściowej nad dziećmi i młodzieżą,
np. żłobki, świetlice, kluby
Grupy rozwojowo-wychowawcze –
tworzenie zespołów do osiągnięcia
wyznaczonych sobie celów przez
wspólną działalność i określoną
organizację życia. Dzięki temu jednostka
uczy się współpracy, nawiązuje stosunki
koleżeńskie, poznaje sens
wspólnego wysiłku,
troski o innych
Grupy psychoterapeutyczne
–
przeznaczone są dla uczniów o
zaburzonym zachowaniu,
niedostosowanych społecznie. Są to
grupy 7-dmio, 8-śmio, osobowe, które
spotykają się:
• na seansie, mówią o sobie, o swoich
przeżyciach; terapeuta ma zadanie
doprowadzić do pełnej swobody i
odprężenia
Pedagog przysłuchuje się
dyskusjom, poznaje
sposób
myślenia członów grupy,
ich motywacje, normy
Pedagog
proponuje formy
naprawy
niewłaściwych form
zachowań. Stosuje
się tu także
psychodramę.
Grupy rewalidacyjne
–
organizowane są w celu
odbudowania zaburzonej
osobowości i zakłóconych
stosunków wychowanka ze
społeczeństwem. Poprzedza je
reedukacja tj. odzwyczajanie
od czynności szkodliwych dla
jednostki i społeczeństwa
To zrozumienie
jednostki, jej
przeżyć, aby
wystawić trafną
diagnozę i
przeprowadzić
odpowiednie zabiegi
terapeutyczne
Metody pracy
pedagoga
w szkole
w szkole
specjalnej i
specjalnej i
integracyjnej
integracyjnej
Metoda audytywno-werbalna
–
oznacza nauczenie mowy dziecka na
drodze słuchowej w rewalidacji osób z
wadą słychu
Metoda kazuistyczna
– obejmuje
rozpoznanie zaburzenia i uchwycenie
jego aktualnej i dotychczasowej
dynamiki, na tle historii osobniczego
życia jednostki i jej związków ze
środowiskiem. Uwzględnia się
jednocześnie stosunek jednostki do
siebie i zaistniałego zaburzenia.
Metoda rysunku wypukłego w
nauczaniu początkowym
niewidomych
Metoda stymulacji dojrzałości
szkolnej dzieci z wadą słuchu
Metoda biblioterapii
Metoda muzyczno ruchowa
do kształcenia dzieci z wadą
słuchu
Formy
Formy
pracy
pracy
pedagoga
szkolnego
Ratownictwo
indywidualne
dotyczy dzieci
osieroconych, które
utraciły rodzica lub
rodziców, dzieci
dotkniętych chorobą.
Wg. H. Radlińskiej to
doraźne zwalczanie
złego losu i
pierwszych jego
skutków; ma
charakter zewnętrzny
.
Diagnozowanie potrzeb
opiekuńczo-
wychowawczych
Polega na
trafnym
diagnozowa
niu potrzeb
oraz ich
zaspokajaniu
Stymulowanie rozwoju
dzieci i młodzieży
Dotyczy rozwoju
zdolności,
zamiłowań,
tworzenia
warunków, w
których może
rozwijać się
osobowościowo
Poradnictwo
pozwala lepiej poznać ucznia,
przychodzić mu z pomocą,
zaspokajać jego potrzeby
psychiczne
Integracja
oddziaływania
opiekuńczo-
wychowawczego
Ma zapewnić ciągłość i
jednolitość oddziaływań na
wychowanków, chroni
proces wychowania przed
akcyjnością
Koordynacja
• uzgadnianie jednolitego frontu wychowawczego ze
wszystkimi instytucjami współorganizującymi opiekę
wychowawczą nad dziećmi i ma zapewnić różnorodność i
bogactwo form pracy oraz realizację tych samych celów
wychowawczych. Wypaczenia w koordynacji:
- uniformizacja – przesadne ujednolicanie w zakresie
identycznych regulaminów poszczególnych placówek;
- koncentracja formalistyczna – tendencja do skupiania
całej działalności np. na terenie szkoły
- manipulowanie ludźmi – wyraża się w niedemokratycznym
stosunku do ludzi, postawie dyrektywnej
Do powszechnie
stosowanych przez
pedagogów szkolnych
metod badań należą:
• wywiad środowiskowy
– jest on
ukierunkowaną rozmową, której celem jest
zebranie informacji od osób, tzw.
respondentów. Pedagog poznaje środowisko
życia dziecka, jego otoczenie, sytuację
rodzinną, kontakty koleżeńskie, poznaje jego
zainteresowania, cechy osobowości i stan
zdrowia; stawia diagnozę w oparciu o którą
stara się następnie pomóc.
• Rozmowy kierowane
– osoba, która kieruje
rozmową ma z góry przygotowane pytania.
Nie może jednak zadać ich wprost. Prowadzi
rozmowę tak, aby uzyskać na nie odpowiedź
do rozmówcy. Rozmówca nie może domyślić
się tego, gdyż może sfałszować odpowiedź;
• Analiza wytworów i dokumentów
–
metoda ta wykorzystuje informacje zawarte
w programach nauczania, podręcznikach
szkolnych, dziennikach lekcyjnych,
arkuszach ocen, dokumentach lekarskich,
prace pisemne, rysunki, prace plastyczne
itd.
•Testy pedagogiczne
– w
badaniach wykorzystywanych
przez pedagoga znajdują
zastosowanie przede wszystkim
tzw. testy umiejętności
elementarnych tj. czytanie,
pisanie i najprostsze operacje
arytmetyczne, a także różne testy
wiadomości i umiejętności, test
dojrzałości szkolnej itd. Testy
powinny być rzetelne i trafne.
Funkcje
Funkcje
wypełniane
przez pedagoga
szkolnego
•
Opiekuńcza
Opiekuńcza – polega
na opiekowaniu się
uczniami z odchyleniami
w rozwoju umysłowym,
emocjonalnym oraz
zaniedbaniami
emocjonalnymi
Optymalizująca
Optymalizująca
Badawczo-diagnostyczna
Badawczo-diagnostyczna – polega
na badaniu potrzeb dydaktycznych,
opiekuńczych i wychowawczych
uczniów, analizie ich sytuacji
rodzinnej, szkolnej na podstawie
dostępnych materiałów
•
Profilaktyczno-resocjalizacyjna
Profilaktyczno-resocjalizacyjna – polega
na zapobieganiu negatywnym stanom
dziecka w życiu szkolnym, rodzinnym oraz
środowisku rówieśniczym i lokalnym. W
ramach tej funkcji pedagog szkolny będzie
inspirować, ukierunkowywać,
podtrzymywać proces socjalizacji
•
Integrująca
Integrująca
•
Terapeutyczno-reedukacyjna
Terapeutyczno-reedukacyjna –
prowadzenie różnego rodzaju form terapii
psychologicznej, pedagogicznej i
społecznej, udzielanie konsultacji i innych
form pomocy
•
Kontrolno-oceniająca
Kontrolno-oceniająca
•
Rekreacyjna
Rekreacyjna
•
Prognostyczna
Prognostyczna
•
Adaptacyjna
Adaptacyjna – kształtowanie umiejętności
rozumienia i akceptacji samego siebie,
kierowania sobą, porozumiewania się,
rozwiązania problemów, podejmowania
decyzji
•
Konsultacyjno-poradnicza
Konsultacyjno-poradnicza – pedagog służy
radą nauczycielom, rodzicom oraz dzieciom
•
Inspirująca
Inspirująca – pedagog inspiruje uczniów i
nauczycieli do wspólnych działań
Zadani
Zadani
a
a
pedagoga
szkolnego
Zadania pedagoga szkolnego
możemy podzielić na :
I. Zadania ogólnowychowawcze
II. Indywidualna opieka
pedagogiczno – psychologiczna
III.Praca korekcyjno –
wychowawcza
IV. Profilaktyka wyrównawcza
V. Pomoc materialna
Do
zadań
zadań
szczegółow
szczegółow
ych
ych
zaliczamy
natomiast:
1) Rozpoznanie indywidualnych potrzeb
uczniów oraz analizowanie przyczyn
niepowodzeń szkolnych;
2) Określenie form i sposobów udzielania
uczniom, w tym uczniom z wybitnymi
uzdolnieniami, pomocy
psychologiczno-pedagogicznej,
odpowiednio do rozpoznanych potrzeb;
3) Organizowanie i prowadzenie różnych
form pomocy psychologiczno-
pedagogicznej dla uczniów, rodziców i
nauczycieli;
4)
Podejmowanie działań
wychowawczych i profilaktycznych
wynikających z programu
wychowawczego szkoły i programu
profilaktyki, o których mowa w
odrębnych przepisach, w stosunku do
uczniów, z udziałem rodziców i
nauczycieli;
5) Wspieranie działań wychowawczych
i opiekuńczych nauczycieli,
wynikających z programu
wychowawczego szkoły i programu
profilaktyki;
6)
Planowanie i koordynowanie zadań
realizowanych przez szkołę na
rzecz uczniów, rodziców i
nauczycieli w zakresie wyboru
przez uczniów kierunku kształcenia
i zawodu, w przypadku gdy w
szkole nie jest zatrudniony doradca
zawodowy;
7) Działanie na rzecz
zorganizowania opieki i pomocy
materialnej uczniom znajdującym
się w trudnej sytuacji życiowej.
Warsztat
Warsztat
pracy
pracy
pedagoga
szkolnego
Pedagodzy praktycy stosują
różne ujęcia definicyjne
terminu „warsztat”. W tabeli,
którą za chwile
zaprezentujemy zestawiono
różne podawane przez
pedagogów oraz wynikające z
nich zakresy działań nazywane
przez nich warsztatami.
Rozumienie pojęcia
WARSZTAT
Zakres
działań
Posiadanie bogatej i
różnorodnej oferty
programowej,
zawierającej innowacyjne
metody i formy pracy. W
takim rozumieniu pojęcie
to przybiera indywidualny
wymiar, jest
przedmiotem oceny
kompetencji
metodycznych
nauczyciela
Poszukiwanie
możliwości
poznawania
nowych
metod pracy
wzbogacając
ych warsztat
Aktywizujące
metody pracy
Stosowanie metod
utrzymujących
grupę w ciągłej
aktywności
Ćwiczenie
umiejętności
interpersonalny
ch,
zawodowych
itp.
(utożsamiane z
treningiem)
Praca nad
kształceniem
pewnych
umiejętności
przydatnych w
codziennym życiu
np., umiejętność
odmawiania
Wykorzystanie
zabaw, uczenie
przez
przeżywanie
Przygotowanie
programu pracy
(scenariusza
zajęć) w
konsekwencji
zabawy
Uznanie
pewnych reguł
za nieodzowny
element pracy
Siedzenie w
kręgu,
zwracanie się do
siebie po
imieniu,
ewaluacja zajęć