FINANSE PUBLICZNE

DŁUG PUBLICZNY

DEFICYT BUDŻETOWY

Regulacje Konstytucji RP

dotyczące długu

publicznego

• obowiązek

ustawowy

dla

problematyki

emisji

papierów

wartościowych

przez

Skarb

Państwa, zaciągania pożyczek oraz
udzielania gwarancji i poręczeń
finansowych przez państwo (art.
216 ust. 2 i 4)

Regulacje Konstytucji RP

dotyczące długu

publicznego

• bezwzględny

zakaz

zaciągania

pożyczek lub udzielania gwarancji i
poręczeń

finansowych,

w

następstwie których państwowy
dług publiczny przekroczy 3/5
wartości

rocznego

produktu

krajowego brutto (art. 216 ust.5)

Regulacje Konstytucji RP

dotyczące długu

publicznego

• obowiązek ustawowy dla sposobu

obliczenia

wartości

rocznego

produktu krajowego brutto oraz
państwowego długu publicznego
(art. 216 ust. 5)

Regulacje Konstytucji RP

dotyczące długu

publicznego

• obowiązek

inicjatywy

ustawodawczej w zakresie ustawy
o zaciąganiu długu publicznego
oraz ustawy o udzielaniu gwarancji
finansowych

przez

państwo

wyłącznie dla Rady Ministrów (art.
221)

Regulacje Konstytucji RP

dotyczące deficytu

budżetowego

• zakaz zwiększenia wydatków lub

ograniczenia

dochodów

planowanych

przez

Radę

Ministrów, których skutkiem jest
ustalenie przez Sejm większego
deficytu

budżetowego

niż

przewidziany w projekcie ustawy
budżetowej (art. 220 ust.1)

Regulacje Konstytucji RP

dotyczące długu

publicznego

• zakaz

pokrywania

deficytu

budżetowego przez NBP (art. 220
ust.2)

Państwowy dług publiczny

• dług sektora rządowego

– dług Skarbu Państwa (92,8% długu

publicznego w 2005 r.)

– dług pozostałego sektora rządowego

• dług sektora samorządowego
• dług sektora ubezpieczeń

społecznych

Państwowy dług publiczny

• nominalne zadłużenie podmiotów

sektora finansów publicznych
ustalone po wyeliminowaniu
przepływów finansowych pomiędzy
podmiotami należącymi do tego
sektora (art. 8 ustawy o finansach
publicznych)

Dług publiczny

a deficyt budżetowy

DŁUG PUBLICZNY

(dotyczy okresu

wieloletniego)

skumulowane

DEFICYTY

BUDŻETOWE

(związane z

okresem rocznym)

+

zróżnicowane

zobowiązania

pozaplanowe

zaciągane przez

podmioty sektora

f.p.

Saldo budżetowe

DOCHODY
(ustalone dla okresu

rozliczeniowego)

saldo budżetowe > 0

saldo budżetowe < 0

WYDATKI

BUDŻETOWE
(ustalone dla
okresu
rozliczeniowego)

nadwyżka

budżetowa

deficyt budżetowy

Deficyt budżetowy

• ujemna różnica między dochodami

a wydatkami budżetu państwa (art.
98 ustawy o finansach
publicznych) bądź budżetów
jednostek samorządu
terytorialnego

Deficyt sektora finansów

publicznych

• ujemna różnica między dochodami

publicznymi,

powiększonymi

o

bezzwrotne środki pochodzące z

budżetu

UE

oraz

ze

źródeł

zagranicznych

a

wydatkami

publicznymi

w

danym

okresie

rozliczeniowym (art. 7 ust. 1 ustawy o

finansach publicznych); ustala się po

wyeliminowaniu

przepływów

finansowych pomiędzy podmiotami

tego sektora

Deficyt budżetowy

DOCHODY I

=

WYDATKI

(operacje

definitywne)

PRZYCHODY I

ROZCHODY

(operacje nie

ujmowane przy
obliczaniu
wielkości deficytu)

Źródła przychodów

pokrywających deficyt

ŹRÓDŁA

PRZYCHODÓW

POKRYWAJĄCYCH
DEFICYT

BUDŻETOWY

DEFICYT BUDŻETU

PAŃSTWA

DEFICYT BUDZETU

J EDNOSTEK

SAMORZĄDU
TERYTORIALNEGO

sprzedaż papierów

wartościowych

skarbowych

komunalnych

kredyty zaciągane w

bankach

krajowych i

zagranicznych

krajowych i

zagranicznych

pożyczki

+

+

prywatyzacja majątku Skarbu Państwa

jednostki samorządu

terytorialnego

nadwyżka budżetowa

z lat ubiegłych

+

+

wolne środki jako
nadwyżka środków

pieniężnych na rachunku
bieżącym budżetu

jednostki samorządu

terytorialnego,

wynikająca z rozliczeń
kredytów i pożyczek z lat

ubiegłych

_

+

Skarbowy papier

wartościowy

• papier wartościowy, w którym Skarb Państwa

stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela
takiego papieru i zobowiązuje się wobec niego
do spełnienia określonego świadczenia, które
może mieć charakter pieniężny (emitowane
wyłącznie przez Ministra Finansów) lub
niepieniężny (emitowane przez Ministra
Skarbu Państwa w porozumieniu z Ministrem
Finansów); emitowane w granicach limitu
zadłużenia określonego w ustawie budżetowej

Bon skarbowy

• krótkoterminowy papier wartościowy

oferowany do sprzedaży w kraju na
rynku pierwotnym z dyskontem (tj.
poniżej

wartości

nominalnej)

i

wykupywanym

według

wartości

nominalnej po upływie okresu, na
jaki został wyemitowany (krótszym
niż jeden rok)

Obligacja skarbowa

• długoterminowy papier wartościowy

oferowany do sprzedaży w kraju lub za
granicą, oprocentowany w postaci
dyskonta lub odsetek, może być
sprzedawana z dyskontem, według
wartości

nominalnej

lub

powyżej

wartości nominalnej, a następnie
wykupywana po upływie określonego
terminu, nie krótszego niż rok

Skarbowy papier

oszczędnościowy

• skarbowy papier wartościowy

oferowany do sprzedaży wyłącznie
krajowym osobom fizycznym
(nabywcami mogą być również
organizacje społecznie,
stowarzyszenia, fundacje) np.
obligacje oszczędnościowe

Euroobligacje

• obligacje, których sprzedaż

prowadzona jest poza państwem
waluty jej denominacji i nie
podlega regulacjom prawnym
dotyczącym emisji papierów
wartościowych, obowiązującym w
państwie, na terenie którego jest
sprzedawana