Instrumenty

Instrumenty

polityki

polityki

pieniężnej

pieniężnej

Instrumenty polityki

Instrumenty polityki

pieniężnej

pieniężnej



Instrumenty polityki pieniężnej można podzielić na

Instrumenty polityki pieniężnej można podzielić na

3 grupy:

3 grupy:

1. instrumenty kontroli ogólnej – oddziałują jednocześnie z

1. instrumenty kontroli ogólnej – oddziałują jednocześnie z

jednakowym natężeniem na wszystkie banki komercyjne.

jednakowym natężeniem na wszystkie banki komercyjne.

Umożliwiają regulację zasobów pieniądza, które pozostają do

Umożliwiają regulację zasobów pieniądza, które pozostają do

dyspozycji banków komercyjnych. Do tego rodzaju instrumentów

dyspozycji banków komercyjnych. Do tego rodzaju instrumentów

zaliczamy:

zaliczamy:

- politykę rezerw obowiązkowych

- politykę rezerw obowiązkowych

- transakcje depozytowo-kredytowe

- transakcje depozytowo-kredytowe

- operacje otwartego rynku

- operacje otwartego rynku

2. instrumenty kontroli selektywnej – kontrola rozmiarów

2. instrumenty kontroli selektywnej – kontrola rozmiarów

udzielonych pożyczek, kontrola stóp procentowych a także system

udzielonych pożyczek, kontrola stóp procentowych a także system

rezerw obowiązkowych

rezerw obowiązkowych

3. oddziaływanie przez perswazję – polega na przekazywaniu sugestii

3. oddziaływanie przez perswazję – polega na przekazywaniu sugestii

w sprawie pożądanych kierunków polityki banków prywatnych. Bank

w sprawie pożądanych kierunków polityki banków prywatnych. Bank

centralny (nieoficjalnie) formułuje zalecenia i naciski, które są

centralny (nieoficjalnie) formułuje zalecenia i naciski, które są

kierowane do banków na rzecz zaniechania lub podjęcia określonych

kierowane do banków na rzecz zaniechania lub podjęcia określonych

działań.

działań.

Rezerwa obowiązkowa

Rezerwa obowiązkowa



jest częścią aktywów (kredytów) lub

jest częścią aktywów (kredytów) lub

pasywów (depozytów) banku komercyjnego, którą bank

pasywów (depozytów) banku komercyjnego, którą bank

jest zobowiązany utrzymywać na rachunku w banku

jest zobowiązany utrzymywać na rachunku w banku

centralnym.

centralnym.



Z mocy prawa część rezerw całkowitych, która znajduje

Z mocy prawa część rezerw całkowitych, która znajduje

się w dyspozycji banków, na mocy prawa nie może być

się w dyspozycji banków, na mocy prawa nie może być

wykorzystana do tworzenia pieniądza poprzez udzielanie

wykorzystana do tworzenia pieniądza poprzez udzielanie

pożyczek. Oznacza to, że rezerwy banku, które obejmują

pożyczek. Oznacza to, że rezerwy banku, które obejmują

jego depozyty w banku centralnym oraz gotówkę, która

jego depozyty w banku centralnym oraz gotówkę, która

znajduje się we własnym skarbcu, nie może spaść

znajduje się we własnym skarbcu, nie może spaść

poniżej określonego poziomu.

poniżej określonego poziomu.

Rezerwa obowiązkowa wyrażana jest w procentach

Rezerwa obowiązkowa wyrażana jest w procentach

depozytów płatnych na żądanie złożonych w banku.

depozytów płatnych na żądanie złożonych w banku.

Funkcje rezerwy

Funkcje rezerwy

obowiązkowej

obowiązkowej



*

*

Ochrona deponentów –

Ochrona deponentów – jest to zapewnienie bezpieczeństwa gromadzonych

jest to zapewnienie bezpieczeństwa gromadzonych

przez banki środków.

przez banki środków.

Banki odprowadzają pewną część przyjętych depozytów do banku

Banki odprowadzają pewną część przyjętych depozytów do banku

centralnego, albo utrzymują ją w gotówce jako źródło płynności. Zapewnia to

centralnego, albo utrzymują ją w gotówce jako źródło płynności. Zapewnia to

bankom środki na wypłaty dla klientów nie tylko w typowych sytuacjach, ale

bankom środki na wypłaty dla klientów nie tylko w typowych sytuacjach, ale

również w sytuacjach szczególnych (w razie niespodziewanego wzrostu

również w sytuacjach szczególnych (w razie niespodziewanego wzrostu

wypłat, który spowodowany na przykład poprzez plotkę o bankructwie

wypłat, który spowodowany na przykład poprzez plotkę o bankructwie

jednego z banków)

jednego z banków)



*

*

Regulacja podaży pieniądza –

Regulacja podaży pieniądza – bank centralny posługuje się kilkoma

bank centralny posługuje się kilkoma

metodami wywierania wpływu na podaż pieniądza. Jeśli chce zwiększyć

metodami wywierania wpływu na podaż pieniądza. Jeśli chce zwiększyć

podaż pieniądza, to może:

podaż pieniądza, to może:

- obniżyć stopę dyskontową w celu zwiększenia rozmiarów pożyczek, które

- obniżyć stopę dyskontową w celu zwiększenia rozmiarów pożyczek, które

są udzielana bankom komercyjnym

są udzielana bankom komercyjnym

- zakupić wyemitowane przez rząd papiery wartościowe na otwartym rynku

- zakupić wyemitowane przez rząd papiery wartościowe na otwartym rynku

- obniżyć poziom wskaźnika rezerw obowiązkowych

- obniżyć poziom wskaźnika rezerw obowiązkowych

Jeśli natomiast chce zmniejszyć podaż pieniądza, to może:

Jeśli natomiast chce zmniejszyć podaż pieniądza, to może:

- ograniczyć ogólną sumę pożyczek udzielanych bankom komercyjnym

- ograniczyć ogólną sumę pożyczek udzielanych bankom komercyjnym

poprzez podwyższenie stopy dyskontowej

poprzez podwyższenie stopy dyskontowej

- sprzedawać wyemitowane przez rząd papiery wartościowe, które są w

- sprzedawać wyemitowane przez rząd papiery wartościowe, które są w

posiadaniu banku centralnego

posiadaniu banku centralnego

- podwyższyć poziom wskaźnika rezerw obowiązkowych

- podwyższyć poziom wskaźnika rezerw obowiązkowych

Bank centralny oddziałuje na podaż pieniądza w celu

Bank centralny oddziałuje na podaż pieniądza w celu

stabilizowania cen oraz wspierania ogólnej polityki

stabilizowania cen oraz wspierania ogólnej polityki

gospodarczej.

gospodarczej.



Regulacja stóp procentowych

Regulacja stóp procentowych



Stopa procentowa jest ceną płaconą

Stopa procentowa jest ceną płaconą

przez pożyczkobiorcę posiadaczowi

przez pożyczkobiorcę posiadaczowi

kapitału pożyczkowego lub

kapitału pożyczkowego lub

oszczędzającemu, który zdeponował w

oszczędzającemu, który zdeponował w

banku swój pieniądz.

banku swój pieniądz.



Cena ta jest wyrażana w procencie

Cena ta jest wyrażana w procencie

kapitału pożyczkowego oraz skalkulowana

kapitału pożyczkowego oraz skalkulowana

w odniesieniu do pewnego okresu.

w odniesieniu do pewnego okresu.

Wpływ stopy procentowej na procesy

Wpływ stopy procentowej na procesy

gospodarcze jest ograniczony, ponieważ:

gospodarcze jest ograniczony, ponieważ:



1. poszczególne sektory gospodarki reagują w zróżnicowany sposób

1. poszczególne sektory gospodarki reagują w zróżnicowany sposób

na zmiany (podwyższenie lub obniżenie) stopy procentowej

na zmiany (podwyższenie lub obniżenie) stopy procentowej

2. pewna grupa inwestycji ma podstawowe znaczenie dla

2. pewna grupa inwestycji ma podstawowe znaczenie dla

przetrwania przedsiębiorstwa

przetrwania przedsiębiorstwa

3. rentowność przedsięwzięć, inwestycji musi być oceniana

3. rentowność przedsięwzięć, inwestycji musi być oceniana

długookresowo. Przedsiębiorstwo zadłużając się w momencie, gdy

długookresowo. Przedsiębiorstwo zadłużając się w momencie, gdy

stopa procentowa jest wysoka, może spodziewać się obniżki kosztu

stopa procentowa jest wysoka, może spodziewać się obniżki kosztu

kredytu

kredytu

4. przedsiębiorstwo może akceptować płacenie wysokiej stopy

4. przedsiębiorstwo może akceptować płacenie wysokiej stopy

procentowej, gdy ma możliwość przeniesienia wzrostu kosztów na

procentowej, gdy ma możliwość przeniesienia wzrostu kosztów na

cenę, bez ryzyka utraty rynku zbytu

cenę, bez ryzyka utraty rynku zbytu

5. restrykcyjne oddziaływania stopy procentowej zależy od stopy

5. restrykcyjne oddziaływania stopy procentowej zależy od stopy

inflacji

inflacji

6. na skuteczność oddziaływania stopy procentowej ma wpływ

6. na skuteczność oddziaływania stopy procentowej ma wpływ

system fiskalny (podatkowy)

system fiskalny (podatkowy)

7. na możliwość oddziaływania stopy procentowej wpływa

7. na możliwość oddziaływania stopy procentowej wpływa

międzynarodowy rynek finansowy oraz łatwość przepływu kapitału

międzynarodowy rynek finansowy oraz łatwość przepływu kapitału

między krajami.

między krajami.

STRUKTURA TRANSAKCJI DEPOZYTOWO-KREDYTOWYCH

STRUKTURA TRANSAKCJI DEPOZYTOWO-KREDYTOWYCH



KREDYT REFINANSOWY

KREDYT REFINANSOWY



Podstawowym zadaniem kredytów refinansowych jest to, aby zapewnić

Podstawowym zadaniem kredytów refinansowych jest to, aby zapewnić

płynność bankom komercyjnym w razie sytuacji niespodziewanego jej

płynność bankom komercyjnym w razie sytuacji niespodziewanego jej

zachwiania. Mają służyć na pokrycie przejściowych niedoborów

zachwiania. Mają służyć na pokrycie przejściowych niedoborów

płynności, są więc instrumentami krótkoterminowymi.

płynności, są więc instrumentami krótkoterminowymi.



Dostęp do kredytu refinansowego jest ograniczony poprzez:

Dostęp do kredytu refinansowego jest ograniczony poprzez:

- limity jego wykorzystania. Są to tzw. kontyngenty kredytu, mogą

- limity jego wykorzystania. Są to tzw. kontyngenty kredytu, mogą

być one ustalane dla wszystkich banków jednolicie lub indywidualnie

być one ustalane dla wszystkich banków jednolicie lub indywidualnie

dla każdego z osobna. Stanowią one górną granicę możliwości

dla każdego z osobna. Stanowią one górną granicę możliwości

refinansowania w banku centralnym (bank komercyjny musi się liczyć

refinansowania w banku centralnym (bank komercyjny musi się liczyć

z możliwością wyczerpania tego źródła zasobów płynności, będzie

z możliwością wyczerpania tego źródła zasobów płynności, będzie

wtedy wykorzystywał kredyt refinansowy w wyjątkowych sytuacjach)

wtedy wykorzystywał kredyt refinansowy w wyjątkowych sytuacjach)

- oprocentowanie.

- oprocentowanie.



Ustalając jego wysokość na poziomie powyżej

Ustalając jego wysokość na poziomie powyżej

Rynkowych stóp procentowych, bank centralny zachęca banki

Rynkowych stóp procentowych, bank centralny zachęca banki

komercyjne do wykorzystania tańszych źródeł płynności (Np.

komercyjne do wykorzystania tańszych źródeł płynności (Np.

pożyczki na rynku międzybankowym).

pożyczki na rynku międzybankowym).

Kredyt refinansowy

Kredyt refinansowy

KREDYT LOMBARDOWY I

KREDYT LOMBARDOWY I

REDYSKONTOWY

REDYSKONTOWY



Kredytu lombardowego

Kredytu lombardowego

banki udzielają go pod zastaw

banki udzielają go pod zastaw

lub zabezpieczenie papierów, towarów i przedmiotów

lub zabezpieczenie papierów, towarów i przedmiotów

wartościowych. Cechą tego kredytu jest posiadanie

wartościowych. Cechą tego kredytu jest posiadanie

przez bank przedmiotu zastawu, choć właścicielem jego

przez bank przedmiotu zastawu, choć właścicielem jego

jest nadal kredytobiorca. Maksymalna wielkość tego

jest nadal kredytobiorca. Maksymalna wielkość tego

kredytu nie przekracza wartości zastawu. Bank,

kredytu nie przekracza wartości zastawu. Bank,

przyjmując zastaw, nabywa prawo jego sprzedaży w

przyjmując zastaw, nabywa prawo jego sprzedaży w

przypadku niespłacenie kredytu.

przypadku niespłacenie kredytu.

Kredyt redyskontowy

Kredyt redyskontowy

związany jest z obiegiem weksla

związany jest z obiegiem weksla

w gospodarce. Bank centralny, przyjmując

w gospodarce. Bank centralny, przyjmując

przedstawione mu do wykupu przez banki komercyjne

przedstawione mu do wykupu przez banki komercyjne

weksle handlowe, udziela im kredytu pod zastaw tych

weksle handlowe, udziela im kredytu pod zastaw tych

weksli. Bank komercyjny odzyskuje środki, które

weksli. Bank komercyjny odzyskuje środki, które

zainwestował w weksel w momencie ich wykupu od

zainwestował w weksel w momencie ich wykupu od

klienta przedstawiającego je do dyskonta.

klienta przedstawiającego je do dyskonta.

Kredyt lombardowy

Kredyt lombardowy

Kredyt redyskontowy

Kredyt redyskontowy

Operacje otwartego

Operacje otwartego

rynku

rynku



To działania polegające na kupowaniu i

To działania polegające na kupowaniu i

sprzedawaniu przez bank centralny papierów

sprzedawaniu przez bank centralny papierów

wartościowych. Transakcje te wywierają wpływ na

wartościowych. Transakcje te wywierają wpływ na

wielkość rezerw banków komercyjnych oraz na ilość

wielkość rezerw banków komercyjnych oraz na ilość

pieniądza w obiegu.

pieniądza w obiegu.

Jeżeli bank centralny skupuje papiery wartościowe

Jeżeli bank centralny skupuje papiery wartościowe

emitowane przez rząd, to na skutek tego zwiększają

emitowane przez rząd, to na skutek tego zwiększają

się rezerwy gotówkowe banków komercyjnych

się rezerwy gotówkowe banków komercyjnych

(zwiększenie podaży pieniądza).

(zwiększenie podaży pieniądza).



W przypadku sprzedaży przez bank centralny

W przypadku sprzedaży przez bank centralny

papierów wartościowych, następuje spadek rezerwy

papierów wartościowych, następuje spadek rezerwy

w bankach komercyjnych (a co za tym idzie spada

w bankach komercyjnych (a co za tym idzie spada

podaż pieniądza).

podaż pieniądza).

Celami operacji otwartego rynku są:

Celami operacji otwartego rynku są:



- wpływanie na płynność systemu

- wpływanie na płynność systemu

bankowego oraz jego zdolność do

bankowego oraz jego zdolność do

kreacji pieniądza

kreacji pieniądza

- pośrednie lub bezpośrednie

- pośrednie lub bezpośrednie

wpływanie na poziom stóp

wpływanie na poziom stóp

procentowych

procentowych

- zwiększenie efektywności działania

- zwiększenie efektywności działania

rynku pieniężnego

rynku pieniężnego

Operacje warunkowe i

Operacje warunkowe i

bezwarunkowe

bezwarunkowe



Najprostszą formą operacji otwartego rynku jest

Najprostszą formą operacji otwartego rynku jest

operacja bezwarunkowa. W ramach tego typu operacji

operacja bezwarunkowa. W ramach tego typu operacji

bank centralny może kupić bądź sprzedać papiery

bank centralny może kupić bądź sprzedać papiery

wartościowe. Zakup papieru wartościowego przez

wartościowe. Zakup papieru wartościowego przez

bank centralny dostarcza płynności (dodatkowych

bank centralny dostarcza płynności (dodatkowych

środków) systemowi bankowemu, natomiast sprzedaż

środków) systemowi bankowemu, natomiast sprzedaż

papieru wartościowego tę płynność absorbuje.

papieru wartościowego tę płynność absorbuje.

Najczęściej stosowanym przez banki centralne

Najczęściej stosowanym przez banki centralne

rodzajem operacji otwartego rynku są natomiast

rodzajem operacji otwartego rynku są natomiast

operacje warunkowe. W ramach operacji

operacje warunkowe. W ramach operacji

warunkowych bank centralny może kupić (repo) lub

warunkowych bank centralny może kupić (repo) lub

sprzedać (reverse repo) papiery wartościowe.

sprzedać (reverse repo) papiery wartościowe.

Operacje otwartego

Operacje otwartego

rynku

rynku

DZIĘKUJĘ ZA

DZIĘKUJĘ ZA

UWAGĘ

UWAGĘ