SOCJOLOGIA

Struktura społeczna.
Społeczeństwa klasy średniej.
Klasa średnia

Struktura społeczna



Struktura społeczna to system międzyludzkich

zależności, dystansów i hierarchii. (St.Ossowski)

NIERÓWNOŚCI SPOŁECZNE – aspekty

:



zróżnicowanie:



uniwersalne



partykularne



uporządkowanie



rangowanie czyli ocena

Struktura społeczna

TRZY MODELOWE UJĘCIA STRUKTURY KLASOWEJ

1. dychotomiczna wizja

2. schemat gradacji:



gradacja prosta (jedno kryterium, najczęściej ekonomiczne)



gradacja syntetyczna (kryteria ekonomiczne i społeczne -

styl życia)
W.L.Warner, P.Lunt zawód, źródła dochodu, typ domu i

dzielnica, w której się mieszka
G.Lenski dochód i wykształcenie, zawód i pochodzenie

etniczne
G.Reissman zawód, dochód, wykształcenie

3. koncepcja funkcjonalna (K.Davies, W.Moore)



Pozycje społeczne:
przypisane

osiągane

Stara klasa średnia (XVI – XIX w)

1) Rozwój kapitalistycznych stosunków rynkowych XVI w:



niezależność zamiast feudalnego przypisania;



swoboda decyzji zamiast ograniczeń tradycyjnego prawa;



poczucie autonomii i przedsiębiorczość



zmiana funkcji dochodów: z zasobów na kapitał



kultura kontraktu, racjonalna kalkulacja w życiu

zawodowym i domowym

2) Zmiany w tradycyjnej mentalności:



M.Weber: Etyka protestancka i duch kapitalizmu

Etos mieszczański

(M.Ossowska)

Sfera prywatna:
Hierarchiczna i patriarchalna rodzina
Własność jako wyznacznik statusu
Talent i praca jako warunki osobistego sukcesu
Solidność w interesach, komfort w życiu codziennym

Sfera publiczna:
Konstytucyjny porządek polityczny, wolność, równość wobec

prawa,

znaczenie hierarchii społecznych

Pogląd na świat:
wiara w naukę jako klucz do postępu, szacunek dla sztuki

Nowa klasa średnia XIX w



Wzrost liczebności kategorii zaliczanych do kl.

średniej



Stabilizacja ekonomiczna



Społeczna akceptacja moralności mieszczańskiej



Rozwarstwienie:



wielcy przedsiębiorcy i „wolne zawody”



najemni „professions” i kadry menedżerskie



drobni właściciele



„białe kołnierzyki

”

Nowa klasa średnia

ASPEKTY POŁOŻENIA SPOŁECZNEGO KLAS ŚREDNICH (D.Lockwood

):

1)

pozycja rynkowa jednostek (własność, wykształcenie)

2)

sytuacja pracy

3)

status społeczny (styl życia, normy i orientacje życiowe)

FUNKCJE KLASY ŚREDNIEJ:

1. Utrzymywanie ekonomicznego dobrobytu

(dawniej przedsiębiorczość i inwestycje, obecnie kreowanie

popytu i konsumpcja)

2. Utrzymywanie równowagi politycznej

(bufor pomiędzy radykalizmem dołów społecznych a

konserwatyzmem i reakcyjnością klas wyższych)

Społeczeństwa ponowoczesne jako

społeczeństwa klasy średniej

:



Dominacja

liczebna

pozycji

społecznych

umiejscowionych w środkowych partiach układu

nierówności (50 – 70%).

Wzrost klasy średniej skorelowany ze zamożnością

społeczeństwa.



Dominacja w kulturze tych społeczeństw wartości,

orientacji

i

stylu

życia

właściwych

ludziom

usytuowanym w środku drabiny społecznej

Struktura społeczna społeczeństw

ponowoczesnych



KLASA WYŻSZA – właściciele wielkich firm, kadra

zarządzająca najwyższego szczebla

(ok.2%)



KLASA WYŻSZA-ŚREDNIA – specjaliści, prawnicy, pozostali

menedżerowie dużych i średnich firm, inżynierowie

najwyższego szczebla, profesorowie wyższych uczelni

(ok.10%)



KLASA NIŻSZA-ŚREDNIA – “białe kołnierzyki”, kierownicy

średniego szczebla, przedsiębiorcy

(30-40%)



KLASA PRACUJĄCA – pracownicy fizyczni

(ok.40%)



KLASA NIŻSZA/PODKLASA – trwale zdeprecjonowani przez

bezrobocie, bankructwo, poważną chorobę

(ok.10%)



Davies N, Europa…, Modernizacja s.813-
832



Mieszczaństwo, s.233-237