Regulacja prawna

Świat

• Deklaracja Narodów Zjednoczonych

w sprawie Klonowania Człowieka
(2005)
- zakaz klonowania reprodukcyjnego – TAK
- zakaz klonowania terapeutycznego –
TAK (wyjątek: Północna i Południowa
Dakota, Michigan, Iowa, Indiana,
Arkansas)

Europa

• Powszechna

Deklaracja

o

Genomie

Ludzkim i Prawach Człowieka (1997): „…

Praktyki sprzeczne z godnością człowieka, takie

jak klonowanie reprodukcyjne istot ludzkich, nie

mogą

być

dozwolone…”

• Protokół dodatkowy (1998; wszedł w życie

2001): O zakazie klonowania ludzi (zakaz

dokonywania wszelkich zabiegów zmierzających

do stworzenia człowieka identycznego pod

względem genetycznym z inną istotą ludzką,

żywą lub martwą; dopuszczalne klonowanie

pojedynczych komórek w celach naukowych)

• Dyrektywa O ochronie prawnej

wynalazków biotechnologicznych (1998)

Nie podlegają opatentowaniu wynalazki, których

wykorzystanie handlowe byłoby sprzeczne z

porządkiem publicznym lub moralnością:

- procesy klonowania istot ludzkich,

- procesy modyfikowania zarodka o linii

genetycznej tożsamej z istotą ludzką,

- używanie embrionów ludzkich do celów

przemysłowych i handlowych.

• Karta

Praw

Podstawowych

Unii

Europejskiej (2007) zabrania klonowania ludzi

w

celach

reprodukcyjnych.

Nie obowiązuje w Polsce!

Polska

• Ustawa o zmianie ustawy o pobieraniu

, przechowywaniu i przeszczepianiu

komórek, tkanek i narządów (2006).

• Ustawa o planowaniu rodziny,

ochronie płodu ludzkiego i warunkach

dopuszczalności przerwania ciąży

(1993)

• BRAK REGULACJI PRAWNYCH !

Kościół Katolicki

• Sprzeciwia się bezwzględnie klonowaniu

człowieka – zarówno reprodukcyjnemu jak i

terapeutycznemu.

• Katoliccy

bioetycy

podkreślają,

że

klonowanie w celach medycznych polega

na produkcji komórek i tkanek od

sklonowanych embrionów ludzkich, czyli od

istnień ludzkich, których rozwój zostaje

przerwany po to, by zostać wykorzystany

do "naprawy" innego, dorosłego człowieka.

Próby klonowania człowieka

• 2004 - grupa Shin Young Moona (Korea Pd) ogłosiła otrzymanie

pluripotencjalnych komórek macierzystych wyprowadzonych
ze

sklonowanych

ludzkich

blastocyst.

OSZUSTWO

• 2008 - grupa Samuela Wooda opublikowała artykuł, w którym

poinformowali o uzyskaniu zarodków będących klonami
dorosłych mężczyzn. Uzyskano 5 zarodków, z których co
najmniej 1 był genetycznie identyczny z dawcą DNA, ale
zarodki zostały zniszczone podczas badań, potwierdzających
ich

charakter

klonów.

• 2013 – Badacze pod kierownictwem Masahito Tachibana

sklonowali ludzkie zarodki metodą Dolly, z których po raz
pierwszy można pozyskać komórki macierzyste.

Jak dotąd brak jest wiarygodnych,

dobrze

udokumentowanych

doniesień naukowych o klonowaniu
ludzi, które faktycznie wyszły poza
wczesny etap embrionalny!

Aspekty etyczne

Klonować czy nie?

Stanowiska wobec problemu moralnej

dopuszczalności klonowania człowieka

• Moralna zgoda na klonowania w celach reprodukcji

oraz terapii

• Sprzeciw wobec klonowania w celu reprodukcji, ale

zgoda na klonowanie terapeutyczne

• Sprzeciw wobec klonowania zarówno

reprodukcyjnego jak i terapeutycznego

Argumentacja (zarówno za jak i przeciw): biologiczna,
medyczna, psychologiczna, socjologiczna, prawna,
ekonomiczna, filozoficzna (etyczna, antropologiczna, bardzo
rzadko metafizyczna), światopoglądowa oraz ideologiczna

Główne problemy w dyskusji dotyczącej

klonowania człowieka

I. Etyczna ocena klonowania człowieka, która dotyczy:
a) samego faktu klonowania
b) możliwych jego skutków
II. Ocena celów:
a) Klonowania jako reprodukcji
b) Wspomagania zapłodnienia in vitro
c) Umożliwienia posiadania potomstwa rodzinom

bezpłodnym

d) Eugenicznego – tworzenia klonów nadludzi i

podludzi

e) Tworzenie klonów jako bank narządów i tkanek

III. Ocena ze względu na stadium rozwojowe

a)

Poprzestawanie na stadium zarodkowym – klony jako
bank narządów i tkanek, i dla eksperymentów
genetycznych

b)

Klonowanie reprodukcyjne – powielanie kopii
genetycznych

c)

Klonowanie tkanek w celu ich odróżnicowania dla
autotransplantacji

1.

Zwolennicy klonowania człowieka aż do utworzenia
dorosłego człowieka

2.

Zwolennicy poprzestawania na fazie rozwoju zarodka
ludzkiego

3.

Kategoryczni przeciwnicy klonowania człowieka we
wszystkich jego fazach rozwojowych

1. Zwolennicy klonowania człowieka aż do

utworzenia dorosłego człowieka

Deklaracja o obronie klonowania oraz niezawisłości

badań naukowych (1997)

Etyka badań naukowych

Rzetelność prowadzenia badań

Wiele kontrowersji związanych z doniesieniami na

temat badań nad klonowaniem człowieka

2. Zwolennicy poprzestawania na fazie rozwoju

zarodka ludzkiego

3. Kategoryczni przeciwnicy klonowania człowieka

we wszystkich jego fazach rozwojowych

Embrion

jako zespół komórek

jako

człowiek

Argumenty za klonowaniem

człowieka

• Sposób walki z niepłodnością
• Potomstwo bez chorób dziedzicznych
• Klonowanie w celu uzyskania późniejszego

bliźniaka – narządy i tkanki do przeszczepu

• Pozwoliłoby rodzicom na posiadanie bliźniaka

utraconego dziecka

• Klonowanie osób wybitnych
• Rozwój nauki
• Klonowanie terapeutyczne – wykorzystanie w

medycynie regeneracyjnej i transplantologii,
lecznicze wykorzystanie embrionalnych komórek
macierzystych

Argumenty przeciw klonowaniu

człowieka

• Naruszałoby prawo do posiadania niepowtarzalnej

tożsamości i prawo do otwartej przyszłości

• Pomniejszałoby wartość osoby i poszanowanie dla ludzkiego

życia

• Mogłoby być wykorzystywane dla korzyści finansowych

• Mogłoby być wykorzystywane w celach utylitarnych (np.

militarnych)

• Sprzeciw wobec ratowania jednego życia kosztem innego

• Unicestwienie licznych embrionów

• Instrumentalizacja ludzkiej istoty

• Uderzałoby w ludzką godność

• Wchodzenie w kompetencje Boga

• Już przy klonowaniu zwierząt można zauważyć, że rodzi się

zbyt dużo zwierząt z licznymi wadami

• Zerwanie więzi rodzice-dzieci, zaburzenie relacji

pokrewieństwa

• Totalna władza nad życiem innych ludzi, redukcja biologicznej

koncepcji człowieka

• Klonowanie byłoby tworzeniem kopii istniejących osób, co

utrudniałoby uzyskanie własnej tożsamości klonów

Bibliografia

• Powszechna Deklaracja o Genomie Ludzkim i Prawach Człowieka

(1997)

• Konwencja Bioetyczna (1998)

• A. Michalska, T. Twardowski, Prawo człowieka do integralności

genetycznej a terapia genowa. Standardy międzynarodowe

• Tygodnik Powszechny › Świat › Nr 21 (3333), 26 maja 2013 Prawo

europejskie: najważniejsza jest godność człowieka

• Ustawa o zmianie ustawy o pobieraniu , przechowywaniu i

przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (2006).

• Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i

warunkach dopuszczalności przerwania ciąży (1993)

• Łukowska A.T., Filozoficzne i światopoglądowe podstawy sporu o

klonowaniu człowieka., [w:] Medycyna Wieku Rozwojowego,

Warszawa 2001

• Sokołowski L.M., Czy należy bać się klonowania ludzi?, [w:]

Medycyna Wieku Rozwojowego, Warszawa 1999.