Maja Bełch

Alina Warzecha

część I

SPA jako miejsce

kompleksowej

odnowy biologicznej,

wykorzystanie w

podokresach procesu

treningowego oraz w

procedurach

wypoczynkowych

organizmu.

Tematyka prezentacji

1.

Definicja i pochodzenie SPA,

2.

Cechy ośrodka SPA,

3.

Cele korzystania z zabiegów SPA,

4.

Kto może korzystać ze SPA?

5.

Rodzaje zabiegów SPA,

6.

SPA w podokresach treningowych sportowców,

7.

SPA a wypoczynek organizmu,

8.

Ośrodki SPA w Polsce

SPA

SPA

Definicja i pochodzenie SPA

□

Określenie SPA pochodzi od łacińskiej sentencji „Sanitas
per aquam” , co oznacza: zdrowie dzięki wodzie ,

□

Może również pochodzić od XIV- wiecznego urokliwego
uzdrowiska belgijskiego Spa w Ardenach,

□

Już w kulturach starożytnych kąpiel była ważnym
elementem dnia codziennego,

□

Z czasem kąpiel stała się rytuałem i ogromnym znaczeniu
obyczajowym oraz religijnym,

□

Po kąpieli pielęgnowano ciało wonnymi olejkami i
balsamami, składającymi się z gliny, popiołu, oliwy z
dodatkiem wonnych olejków,

SPA

Definicja i pochodzenie SPA

□

Z czasem ukształtowały się różne odmiany SPA:

□

Resort Spa – to gabinety odnowy działające przy hotelach o
wysokim standardzie,

□

Med Spa – ośrodki tego typu oferują konsultacje i zabiegi z
pogranicza medycyny,

□

Day Spa – miejsca, gdzie zaglądamy po pracy na godzinę lub
dwie,

□

Home Spa – to wanny i urządzenia masujące, które pomagają
się zrelaksować w domu,

SPA

Cechy ośrodka SPA

□

Dobry ośrodek SPA powinien charakteryzować się:

□

Konsultacją lekarską przed rozpoczęciem kuracji w celu
określenia wskazań i przeciwwskazań dla niektórych zabiegów
SPA,

□

Zaplanowaniem kuracji przez wykwalifikowaną kadrę:
fizjoterapeutę, dietetyka, kosmetyczkę, psychoterapeutę,

□

Ustaleniem elementów indywidualnej kuracji w porozumieniu z
klientem i zgodnie z jego życzeniem, lecz nie mogą być
niekorzystne lub niebezpieczne dla jego zdrowia,

□

Wykonywaniem zabiegów zgodnie z zasadami sztuki, a w
przypadku zastosowania urządzeń w pełni kontrolowane przez
personel,

□

Kolejnością wykonywania poszczególnych zabiegów zgodną z
zasadami fizjoterapii,

□

Monitorowaniem i ewentualnymi modyfikacjami kuracji celem
zapewnienia bezpieczeństwa kuracjusza.

SPA

Cele korzystania ze SPA

□

Cele terapii w SPA:

□

odprężenie,

□

relaks i odpoczynek,

□

poprawienie stanu zdrowia i ogólnego samopoczucia,

□

poprawa wyglądu,

□

profilaktyka zdrowotna,

SPA

Kto może korzystać ze SPA?

□

Osoby z pełnym poczuciem zdrowia mogą korzystać z
zabiegów SPA w celu:

□

zrelaksowania się,

□

utrzymanie dobrego stanu zdrowia,

□

profilaktyki zdrowotnej (niwelowanie obciążeń pracą
zawodową, skłonności do chorób),

□

Osoby korzystające ze SPA w ramach medycyny
estetycznej oraz w celach kosmetycznych służących
poprawie wyglądu zewnętrznego:

□

działania zbliżone do chirurgii plastycznej,

□

zabiegi kosmetyczne,

□

zajęcia pływackie,

□

aerobik,

SPA

□

Schorzenia w których pełna terapia w SPA może być
pomocna:

□

duże obciążenia narządu ruchu, szczególnie kręgosłupa i
stawów,

□

choroba reumatyczna,

□

choroby krążenia obwodowego, tętniczego i żylnego,

□

choroby ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego,

□

choroby przewodu pokarmowego,

□

choroby dermatologiczne,

□

stany po operacjach chirurgicznych,

□

stany po operacjach z zakresu chirurgii plastycznej

□

Ośrodki zajmujące się takimi osobami określamy „medi-
spa”

□

Gwarantują one nadzór i konsultacje lekarską

Kto może korzystać ze SPA?

SPA

□

Pacjenci ze schorzeniami będącymi konsekwencją
zaburzeń metabolicznych, w tym z:

□

otyłością lub nadwagą,

□

skłonnością do cukrzycy,

□

skłonnością do nadciśnienia tętniczego,

□

Osoby w bardzo zaawansowanym wieku z licznymi
schorzeniami przewlekłymi w tym układu krążenia:

□

wymagana opieka lekarzy i fizjoterapeutów,

□

zabiegi nie mogą zakłócić ogólnoustrojowej równowagi,

□

zabiegi o słabym bodźcu i działaniu miejscowym,

□

Sportowcy w podokresach treningowych w celu
regeneracji oraz odnowy sił

Kto może korzystać ze SPA?

SPA

□

W SPA wykonuje się następujące rodzaje zabiegów:

□

Aromaterapia,

□

Muzykoterapia,

□

Masaż,

□

Fango,

□

Fizykoterapia,

□

Hydromasaż,

Rodzaje zabiegów w SPA

□

Kąpiel Kleopatry,

□

Sauna,

□

Thalassoterapia,

□

Balneoterapia,

□

Hydroterapia Kneippa,

□

Chromaterapia,

SPA

□

Zabiegi hydroterapeutyczne, stanowią główną część
zabiegów wykonywanych w ośrodkach SPA,

□

Zapewniają odpoczynek, relaks i odnowę biologiczną
całego organizmu,

□

Ośrodki SPA wyposażone w baseny oferują możliwość
aktywnego wypoczynku w wodzie,

□

Najczęściej stosuje się:

□

kąpiel parową,

□

natrysk biczowy,

□

natrysk szkocki,

Hydroterapia

□

natrysk podwodny,

□

basen kąpielowy,

□

hydroterapię typu Kneippa,

SPA

□

Kąpiel parowa:

□

stosuje się parę wodną o temperaturze 40 – 45

o

C,

□

pacjent przebywa w pomieszczeniu 20-30 min, intensywnie się
pocąc,

□

wysoka temperatura otoczenia powoduje silną reakcję
naczyniową,

□

stanowi znakomite przygotowanie do innych zabiegów np.
masażu,

□

Natrysk biczowy:

□

fizjoterapeuta „biczuje” ciało pacjenta ostrym, skupionym
strumieniem wody o temperaturze 21-27

o

C,

□

zabieg intensywnie pobudza krążenie obwodowe, stanowiąc
trening dla autonomicznego układu krążenia,

□

wpływa na odzyskanie równowagi psychofizycznej i może być
istotnym elementem odnowy biologicznej,

Hydroterapia

SPA

□

Natrysk szkocki:

□

stosuje się dużą amplitudę temperatury
wody,

□

po 30-60 s biczowania gorącą wodą (ok.
40

o

C) następuje kilkusekundowy natrysk

wodą zimną,

□

Natrysk podwodny (hydromasaż typu
Jacuzzi):

□

tradycyjny natrysk podwodny
wykonywany jest przez fizjoterapeutę za
pomocą strumienia wody o ciśnieniu 1.5
– 4.0 atm,

Hydroterapia

□

w ośrodkach SPA popularne są wieloosobowe wanny (baseny
jacuzzi) wyposażone w dysze, przez które wydostaje się
strumień wody nasycony pęcherzykami powietrza,

SPA

□

Basen kąpielowy:

□

hydroterapia indywidualna lub
grupowa,

□

wykorzystywany także do odnowy
biologicznej i kinezyterapii,

□

często wykorzystywane do poprawy
kondycji oraz w programach
odchudzających, poprzez pływanie
oraz zajęcia typu aqua-aerobic,

□

Hydroterapia typu Kneippa:

□

spacery w płytkim basenie
(głębokość 35cm) na przemian z
zimną oraz gorącą wodą,

□

działają przeciwko przeziębieniom,
wspomagają trawienie i odprężają,

Hydroterapia

SPA

□

Zabieg fizjoterapeutyczny polegający na sprężystym
odkształcaniu tkanek,

□

Stosowany w celach leczniczych, relaksacyjnych lub
przygotowania mięśni do wysiłku,

□

W gabinetach SPA obok masażu klasycznego wykonuje
się następujące rodzaje masażu:

□

lipolityczny – pobudzenie krążenia limfatycznego,
mikrokrążenia miejscowego i krążenia powrotnego, w celu
likwidacji celulitu oraz zbędnej tkanki tłuszczowej

□

Rosenberga (lifting twarzy, rolfing twarzy, odmładzający
dotyk) – oddziaływanie na tkankę łączną powięziową w
obrębie głowy, twarzy, szyi i karku w celu przywrócenia jej
prawidłowej struktury,

Masaż

SPA

□

bambusowy – masaż relaksacyjny całego ciała z
wykorzystaniem pałeczek bambusowych różnych rozmiarów
często łączony z aromaterapią i muzykoterapią,

□

stemplami ziołowymi – relaksacyjny masaż całego ciała z
użyciem bawełnianych stempli z zawartością (limonka, wiórki
kokosowe, aromatyczne przyprawy), który odpręża i koi ciało i
zmysły,

□

motylkowy – odmiana masażu relaksacyjnego ciała polegająca
na delikatnym głaskaniu i rozcieraniu całego ciała, często w
połączeniu z muzykoterapią,

□

gorącymi kamieniami pochodzenia wulkanicznego,

Masaż

□

Działanie na organizm lotnymi substancjami
wytwarzanymi przez rośliny, które zostały
skoncentrowane pod postacią olejków eterycznych,

□

Najczęściej łączona z masażem klasycznym,

□

Wpływa na układ:

□

oddechowy,

□

krążenia,

□

limfatyczny,

□

nerwowy,

□

układ ruchu,

Aromaterapia

SPA

SPA

□

Drogi wnikania olejków do organizmu:

□

przez układ oddechowy do krwioobiegu – inhalacje,

□

przez skórę – masaże, kąpiele, kompresy i okłady,

□

przez układ trawienny – doustne stosowanie olejków,

□

Wskazania:

□

napięcia nerwowe,

□

obniżenie odporności,

□

bóle stawów mięsni i głowy,

□

bezsenność,

□

przemęczenie i stres,

Aromaterapia

□

Przeciwwskazania:

□

epilepsja,

□

alergia,

□

ciąża,

□

stosowanie leków
psychotropowych i
homeostatycznych

SPA

□

Posługuje się muzyką lub jej elementami w celu
przywracania zdrowia lub poprawy funkcjonowania osób
z problemami natury emocjonalnej, fizycznej lub
umysłowej,

□

Głównym celem muzykoterapii jest uspokojenie i
rozluźnienie,

□

Często łączona z masażem i aromaterapią,

□

Muzyka wpływa na:

□

samopoczucie człowieka,

□

napięcie mięśni,

□

układ krążenia (podwyższa lub obniża puls),

□

działa na układ pokarmowy i oddechowy,

Muzykoterapia

SPA

□

Odpowiednio dobraną muzykę stosuje się w:

□

łagodzeniu bólu,

□

stanach dużego napięcia emocjonalnego,

□

chorobach psychosomatycznych,

□

rehabilitacji narządów ruchu

Muzykoterapia

SPA

□

Fango to błoto ze składnikami mineralnymi wydobywane
z naturalnych źródeł termicznych,

□

Topnieje w temperaturze 60 – 70

o

C, a tężeje w temp.

50

o

C,

□

Działanie:

□

pobudza przepływ krwi i układ odpornościowy,

□

rozluźnia napięte mięśnie i łagodzi ból,

□

poprawia ogólne samopoczucie,

Fango

SPA

□

Wskazania:

□

schorzenia po urazach i choroby ortopedyczne: ZZSK,

□

obrzmienia przeciążeniowe,

□

czynnościowe choroby tętnic,

□

zaburzenia psychosomatyczne i psychiczne,

□

przemęczenie organizmu,

□

Przeciwskazaniami są:

□

ostre choroby serca i jego niewydolność,

□

stany zapalne i zaostrzenie stanów reumatycznych,

□

ciąża,

□

krwawienie lub wrzody żołądka i jelit,

□

gorączka

Fango

SPA

□

Zestaw zabiegów wykorzystujących
wyciągi z alg, lecznicze błoto oraz
wodę morską z nieskażonych
rejonów,

□

Owijanie ciała ekstraktami z alg na
zimno (Fri alga) lub na ciepło (Alga-
therm active),

□

Mogą to być również okłady na całe
ciało ze sproszkowanej masy
algowej,

□

Thalassoterapia:

□

pomaga zremineralizować organizm,

□

wzmacnia układ odpornościowy,

□

pobudza do naturalnej odnowy,

□

relaksuje,

Thalassoterapia

SPA

□

Działanie na układ psychofizyczny
człowieka za pomocą barw:

□

zielonej – łagodzi skutki stresu i uspokaja,
sprzyja harmonii psychicznej,

□

żółtej – zwiększa wrażliwość zmysłów,

□

pomarańczowej – łagodzi stany lękowe
oraz depresyjne, daje poczucie
bezpieczeństwa,

□

czerwonej – pobudzenie w sferze
intelektualnej i emocjonalnej,

□

niebieskiej – uspokaja i relaksuje, nie
działa nasennie, sprzyja koncentracji,

□

fioletowej – stymuluje procesy
energetyczne oraz wpływa na myślenie
abstrakcyjne,

Chromoterapia

SPA

□

Kąpiel Kleopatry to kąpiel w
mleku,

□

Współczesna nauka potwierdza
korzystne działanie mleka i
propaguje ten rodzaj odnowy
ciała,

□

Mleko jest bogate w proteiny,
witaminy (głównie z grupy B),
wapń oraz wiele innych cennych
pierwiastków, które doskonale
wchłaniają się w skórę,

□

Daje to lepsze efekty, niż
stosowanie preparatów
natłuszczających czy
witaminowych,

□

Mleczny zabieg polecany jest w
porze letniej, kiedy skóra jest
przesuszona,

Kąpiel Kleopatry

SPA

□

Wykorzystuje prąd galwaniczny w kosmetyce twarzy,
głównie w celu poprawy mikrokrążenia i odżywienia
skóry,

□

Cele zabiegów z wykorzystaniem prądów impulsowych:

□

pobudzenie krążenia krwi,

□

pobudzenie krążenia chłonki,

□

pobudzenie metabolizmu w stymulowanych tkankach,

□

Wykorzystanie zabiegów elektrostymulacji w celu
kształtowania mięśni,

□

Duża część zabiegów fizykalnych wykonywanych w
ośrodkach SPA dotyczy kosmetologii, w których
wykorzystuje się między innymi ultradźwięki (np. do
wprowadzania podskórnie fosfatydylocholiny), pole
elektromagnetyczne małej i wielkiej częstotliwości oraz
laserów.

Elektroterapia

SPA

□

Okres przygotowawczy ma na celu:

□

poprawę wydolności,

□

poprawę siły mięśni,

□

przyrost masy mięśniowej,

□

przygotowanie układów do wysiłku,

□

kształtowanie wytrzymałości ogólnej i siłowej,

□

W okresie przygotowawczym stosuje się następujące zabiegi:

□

masaże podwodne, podciśnieniowe i wibracyjne celem
rozwijania zdolności sportowca do pracy, zwiększenia
możliwości czynnościowych sportowca, modyfikacji działania
mechanizmów CUN,

□

masaż treningowy całościowy w celu przyspieszenia
regeneracji organizmu, co zapobiega przetrenowaniu i
przeciążeniom,

SPA w podokresach treningowych

sportowców

SPA

□

Okres przygotowawczy ma na celu:

□

poprawę wydolności,

□

poprawę siły mięśni,

□

przyrost masy mięśniowej,

□

przygotowanie układów do wysiłku,

□

kształtowanie wytrzymałości ogólnej i siłowej,

□

W okresie przygotowawczym stosuje się następujące zabiegi:

□

masaże podwodne, podciśnieniowe i wibracyjne celem
rozwijania zdolności sportowca do pracy, zwiększenia
możliwości czynnościowych sportowca, modyfikacji działania
mechanizmów CUN,

□

masaż treningowy całościowy w celu przyspieszenia
regeneracji organizmu, co zapobiega przetrenowaniu i
przeciążeniom,

SPA w podokresach treningowych

sportowców

SPA

□

W okresie przygotowawczym stosuje się następujące
zabiegi:

□

elektrostymulacja mięśni w celu pobudzenia ich do skurczu,

□

ogólne lub lokalne naświetlania lampą solux,

□

sauna lub gorąca kąpiel w celu obfitego pocenia,

□

kąpiele wodne w temperaturze do 36

0

C,

□

siłownia (jeśli znajduje się w ośrodku),

□

bicze szkockie,

□

okłady parafinowe i borowinowe,

SPA w podokresach treningowych

sportowców

SPA

□

Okres główny (stabilizacji, startowy) ma na celu:

□

utrzymanie siły mięśniowej,

□

utrzymanie elastyczności tkanek miękkich,

□

pobudzenie lub uspokojenie,

□

zmniejszenie objawów zmęczenia obwodowego i nerwowo-
mięśniowego,

□

W okresie głównym stosuje się następujące zabiegi:

□

masaż w celu szybkiego i głębokiego rozgrzania mięśni oraz
aparatu więzadłowo-stawowego, przygotowania do
intensywnego wysiłku, uspokojenia bądź pobudzenie
sportowca,

□

Zabiegi ogólnie przegrzewające organizm w tym sauna i ciepłe
kąpiele,

SPA w podokresach treningowych

sportowców

SPA

□

W okresie głównym stosuje się również zabiegi lokalne
na eksploatowane partie mięśni i stawów:

□

kąpiele mineralne ciepłe lub gorące,

□

masaż wirowy,

□

masaż treningowy,

□

naświetlanie lampą solux,

□

ciepłe kompresy,

□

Przejściowy podokres treningowy ma na celu:

□

wyleczenie kontuzji i mikrourazów,

□

regenerację sił,

□

odnowę psychiczną i wzrost motywacji sportowca,

SPA w podokresach treningowych

sportowców

SPA

□

W okresie przejściowym stosuje takie zabiegi, jak:

□

kąpiele solankowe,

□

masaże podwodne i masaże podtrzymujące (utrzymanie
sprawności fizycznej i psychicznej),

□

masaż izometryczny, segmentarny, stawowy centryfugalny,
kontralateralny i przyrządowy,

□

okłady i kąpiele borowinowe,

□

sauna,

□

tlenoterapię

SPA w podokresach treningowych

sportowców

SPA

□

Specyfikacja odnowy biologicznej dla młodych
sportowców:

□

zabiegi SPA wpływają na rozwój i prawidłową adaptację po
wysiłku,

□

zabiegi hartujące,

□

ciepłe półkąpiele solankowe lub nacierania solankowe,

□

helioterapia (naturalna kąpiel słoneczno-powietrzna),

□

krótkie seanse w saunie w temperaturze do 60

0

C (mniej

wydolny mechanizm termoregulacji),

□

naświetlania soluxem,

SPA w podokresach treningowych

sportowców

SPA

□

Indywidualna organizacja wczasów lub weekendów w
ośrodkach SPA,

□

Modne stały się również wyjazdy służbowe do hoteli,
które w swojej ofercie mają również zabiegi odnowy
biologicznej,

□

Wypoczynek w SPA pozwala na regenerację sił zarówno
fizycznych jak i psychicznych, a dzięki szerokiemu
wachlarzowi usług każdy znajdzie coś dla siebie,

□

Nie bez znaczenia jest również zmiana otoczenia i
środowiska, która pozwala odciąć się od codziennych
problemów, zmartwień i obowiązków,

□

Fachowa opieka pozwala w pełni skupić się na własnych
potrzebach i cieszyć się z wolnego czasu,

SPA a wypoczynek organizmu

SPA

□

Specyfikacja odnowy biologicznej dla kobiet:

□

szczególna uwaga na regenerację pasa barkowego (złe
znoszenie obciążenia siłowego) – masaż ręczny i kąpiele,

□

w trakcie miesiączki – natryski ciepło-chłodne z rozcieraniem
ciała twardą szczotką lub gąbką, łagodny masaż ręczny lub
podciśnieniowy,

□

w stanie napięcia przedmiesiączkowego – sauna lub gorąca
kąpiel,

SPA a wypoczynek organizmu

SPA

Ośrodki SPA w Polsce

Literatura

1.

L. Magiera, R. Walaszek; „Masaż sportowy z elementami odnowy
biologicznej”; Biosport, Kraków 2007,

2.

L .Magiera; „Masaż w kosmetyce i odnowie biologicznej”; Bio-
Styl, Kraków 2007,

3.

W. Kasprzak, A. Mańkowska; „Fizykoterapia, medycyna
uzdrowiskowa i SPA”; PZWL, Warszawa 2008,

4.

K. Gieremek, L. Dec; „Zmęczenie i regeneracja sił. Odnowa
biologiczna”; Has-Med, Bielsko-Biała 2000,

5.

T. Smoliński; Rehabilitacja w praktyce; 2/2010, str. 47,

SPA

Dziękujemy za uwagę!

