RACHUNKOWOŚĆ

FINANSOWA

Odroczony podatek

dochodowy

Odroczony podatek dochodowy

(OPD)



OPD to przyszłe skutki podatkowe, czyli

przesunięty w czasie podatek dochodowy



W zależności od zaszłości gospodarczych

jest to podatek do zapłacenia w przyszłości

lub do odliczenia



Podatek odroczony jest zatem podatkiem

nadpłaconym lub niedopłaconym w danym

okresie sprawozdawczym (oczywiście w

sensie księgowym a nie podatkowym)

Ewolucja podejścia do obciążania

wyniku brutto podatkiem

dochodowym



Do 1995 r. zysk brutto obciążany podatkiem fiskalnym (metoda

płatności podatkowych)



Od 1995 r. wprowadzenie do rachunkowości polskiej podatku

odroczonego (ustawa o rachunkowości). Podatek odroczony ustalany na

podstawie metody zobowiązań wynikowych. Metoda ta koncentruje

się na różnicach między wynikiem brutto a dochodem a podstawą

ustalania podatków odroczonych są różnice przejściowe (okresowe)

między przychodami i kosztami księgowymi i podatkowymi,

wynikające z innego momentu uznania przychodu za osiągnięty a kosztu

za poniesiony w myśl prawa bilansowego i podatkowego



Od 2002 r. wprowadzenie metody zobowiązań bilansowych, zgodnie

z którą podstawą ustalania podatków odroczonych są różnice

przejściowe między wartością bilansową i podatkową aktywów i

zobowiązań Spowodowało to przeniesienie punktu ciężkości z rachunku

zysków i strat na bilans i rozszerzenie zakresu zdarzeń powodujących

potrzebę ustalania podatków odroczonych (regulacje zawarte w

znowelizowanej ustawie o rachunkowości i Krajowym Standardzie

Rachunkowości nr 2)

Podejście bilansowe do ustalania

odroczonego podatku

dochodowego

Wartość bilansowa

aktywów i zobowiązań

><wartość podatkowa

aktywów i zobowiązań

Różnice przejściowe

Ustalanie

podatków odroczonych

OPD- podstawowa terminologia



Wartość bilansowa składnika aktywów i

zobowiązań – wartość ustalona zgodnie z zasadami

rachunkowości



Wartość podatkowa składnika aktywów i

zobowiązań – wartość ustalona przy uwzględnieniu

przepisów podatkowych



Różnice przejściowe - różnice między wartością

bilansową danego składnika aktywów i zobowiązań a

ich wartością podatkową

(Różnice przejściowe obejmują wszystkie różnice

okresowe, typowe dla metody zobowiązań

wynikowych a także inne różnice będące „poza

zasięgiem” tej metody)

Klasyfikacja różnic przejściowych

Różnice przejściowe dodatnie



Spowodują powstanie kwot zwiększających

podstawę opodatkowania w przyszłych

okresach, gdy wartość bilansowa składnika

aktywów zostanie zrealizowana lub zobowiązań

rozliczona



Powstają, gdy:



WB aktywów > WP aktywów



WB zobowiązań < WP zobowiązań



Stanowią podstawę ustalenia rezerwy z tytułu

odroczonego podatku dochodowego

Różnice przejściowe ujemne



Spowodują powstanie kwot zmniejszających

podstawę opodatkowania w przyszłych

okresach, gdy wartość bilansowa składnika

aktywów zostanie zrealizowana lub zobowiązań

rozliczona



Powstają, gdy:



WB aktywów < WP aktywów



WB zobowiązań > WP zobowiązań



Stanowią podstawę ustalenia aktywów z

tytułu odroczonego podatku dochodowego

Charakter różnic

a ustalanie podatków odroczonych

Różnice dodatnie

Rezerwy z tytułu

OPD

Różnice ujemne

Aktywa z tytułu

OPD

Ustalanie wartości podatkowej

aktywów



Przypadek 1

Dotyczy aktywów, które w momencie realizacji

przyniosą opodatkowane korzyści ekonomiczne

Wartość podatkowa aktywów = kwota

wpływająca na pomniejszenie podstawy

opodatkowania w przypadku uzyskania z

nich, w sposób bezpośredni lub pośredni,

korzyści ekonomicznych

Różnice przejściowe dodatnie lub ujemne; brak

różnic

Ustalanie wartości podatkowej

aktywów



Przypadek 2

Dotyczy aktywów, z których korzyści nie

będą opodatkowane lub będą elementem

dochodów wolnych od podatku a

zmniejszenie ich wartości nie zmniejszy

podstawy opodatkowania

Wartość podatkowa aktywów =

wartość bilansowa

Brak różnic przejściowych

Ustalanie wartości podatkowej

aktywów



Przypadek 3

Dotyczy aktywów, z których korzyści

ekonomiczne nie będą opodatkowane, ale

których zmniejszenie wartości (utrata,

odpisanie) zmniejszy podstawę opodatkowania

Wartość podatkowa aktywów = wartość

bilansowa + kwota, jaka w przyszłości

zmniejszy podstawę opodatkowania

Różnice przejściowe ujemne

Ustalanie wartości podatkowej

zobowiązań



Przypadek 1

Dotyczy zobowiązań i rezerw

zawierających kwoty, które w przyszłości

zmniejszą podstawę opodatkowania

Wartość podatkowa = wartość

bilansowa – kwoty, które w

przyszłości zmniejszą podstawę

opodatkowania

Różnice przejściowe ujemne

Ustalanie wartości podatkowej

zobowiązań



Przypadek 2

Dotyczy zobowiązań, których rozliczenie w

przyszłości spowoduje zwiększenie

podstawy opodatkowania

Wartość podatkowa = wartość

bilansowa + kwota, która w przyszłości

zwiększy podstawę opodatkowania

Różnice przejściowe dodatnie

Ustalanie wartości podatkowej

zobowiązań



Przypadek 3

Dotyczy rozliczeń międzyokresowych

przychodów, które w przyszłości nie

zwiększą podstawy opodatkowania

wartość podatkowa RMP = wartość

bilansowa – kwoty, które w

przyszłości nie będą opodatkowane

Różnice przejściowe dodatnie

Tworzenie rezerw i ustalanie aktywów

z tytułu odroczonego podatku

dochodowego



Rezerwy z tytułu odroczonego podatku

dochodowego - tworzy się w wysokości kwoty

podatku dochodowego wymagającej w przyszłości

zapłaty w związku z występowaniem dodatnich

różnic przejściowych



Aktywa z tytułu odroczonego podatku

dochodowego - ustala się w wysokości kwoty

przewidzianej w przyszłości do odliczenia od

podatku dochodowego w związku z ujemnymi

różnicami przejściowymi i stratami podatkowymi

możliwymi do odliczenia w przyszłości

Tworzenie rezerw i ustalanie aktywów

z tytułu odroczonego podatku

dochodowego



Nie tworzy się aktywów i rezerw z tytułu

odroczonego podatku dochodowego, gdy różnica

przejściowa:



dotyczy wartości firmy, której amortyzacja,

odpisanie lub inne zmniejszenie nie powoduje

obniżenia podstawy opodatkowania



wynika z początkowego ujęcia w księgach składnika

aktywów lub zobowiązań wskutek transakcji, która:

a) nie stanowi połączenia ani nabycia jednostki

oraz

b) nie wpływa na podstawę opodatkowania lub

wynik brutto

Wycena aktywów i rezerw z

tytułu odroczonego podatku

dochodowego



Wysokość aktywów i rezerw ustala się przy

uwzględnieniu stawek podatku

dochodowego obowiązujących w roku

powstania obowiązku podatkowego.

Wycena aktywów i rezerw z tytułu

odroczonego podatku dochodowego



Jeżeli różnice powstają w różnych okresach
i ulegają odwróceniu w różnych okresach, w
których stawki podatkowe są różne, to do
ustalenia aktywów i rezerw z tytułu
odroczonego podatku przyjmuje się i
konsekwentnie stosuje metodę, określającą
kolejność odwracania się różnic. Metodę tę
stosuje się do wszystkich różnic
przejściowych.

Wycena aktywów i rezerw z tytułu

odroczonego podatku dochodowego



Wycena powinna odzwierciedlać skutki

podatkowe, które nastąpią odpowiednio do

przewidywanego sposobu wykorzystania aktywów

lub rozliczenia zobowiązań. Jeśli nie jest

możliwe wiarygodne ustalenie zamierzeń

jednostki co do sposobu wykorzystania aktywów

lub rozliczenia zobowiązań, celowe jest przyjęcie

rozwiązania przy którym:



rezerwy z tytułu odroczonego podatku ustala się

w najwyższej kwocie,



aktywa z tytułu odroczonego podatku ustala w

najniższej kwocie.

Wycena aktywów i rezerw z tytułu

odroczonego podatku dochodowego



Nie później niż na moment bilansowy należy
ustalić, czy nie doszło do utraty wartości aktywów
z tytułu odroczonego podatku. Uznaje się, że nie
doszło do utraty wartości aktywów z tytułu
odroczonego podatku dochodowego, jeżeli jest
prawdopodobne, że w przyszłości zostanie
osiągnięta podstawa opodatkowania pozwalająca
na potrącenie ujemnych różnic przejściowych i
odliczenie strat podatkowych

Ujmowanie rezerw i aktywów z tytułu

odroczonego podatku

Skutki ujęcia oraz wyceny rezerw i aktywów z tytułu

odroczonego podatku dochodowego ujmuje się w rachunku

zysków i strat z wyłączeniem skutków m.in.:



ujęcia aktywów i rezerw, w związku ze zdarzeniami

bezpośrednio wpływającymi na kapitał własny ,



zmian przepisów podatkowych, w zakresie różnic

przejściowych dotyczących transakcji, które wpłynęły na

kapitał z aktualizacji wyceny,



alokacji odpisów aktualizujących aktywa z tytułu

odroczonego podatku do kapitału z aktualizacji wyceny



ujęcia aktywów i rezerw w związku z połączeniem lub

nabyciem jednostki albo jej zorganizowanej części

Strata podatkowa jako podstawa

ustalania odroczonego podatku

dochodowego



Podstawą ustalenia odroczonego podatku nie są w

tym przypadku różnice przejściowe lecz zasady

odliczania straty podatkowej



Przy wystąpieniu straty ustala się aktywa z tytułu

OPD, przy uwzględnieniu zasady ostrożności



Zgodnie z zasadą ostrożności, składnik aktywów z

tytułu nierozliczonej straty podatkowej ujmuje się

do wysokości, co do której jest prawdopodobne,

że jednostka osiągnie w przyszłości dochód, od

którego będzie można odpisać nierozliczoną stratę

Strata podatkowa jako podstawa

ustalania odroczonego podatku

dochodowego



Oceniając prawdopodobieństwo uzyskania wystarczającego

dochodu powinno się odpowiedzieć na pytania:



Czy są wystarczające różnice dodatnie, które spowodują

powstanie kwot do opodatkowania, od których będzie można

odliczyć straty?



Czy jest prawdopodobne osiągnięcie dochodu zanim

wygaśnie prawo do odliczenia straty?



Czy straty wynikają z rozpoznanych przyczyn, których

ponowne zaistnienie jest mało prawdopodobne?



Czy istnieje możliwość planowania płatności podatków, co

doprowadzi do stworzenia dochodu podatkowego w okresie,

w którym nierozliczone straty podatkowe mogą zostać

odpisane?

Etapy ustalania i rozliczania

podatku odroczonego

Etapy ustalania i rozliczania

podatku odroczonego