Trudności i niepowodzenia

uczniów w nauce

  Zjawisko niepowodzeń

szkolnych jest niezmiernie

złożone i uwarunkowane

wieloma nakładającymi się

przyczynami. Przyczyn tych

należy szukać nie tylko w

środowisku szkolnym, ale

również mogą one wynikać z

warunków rodzinnych.

Należy wnikliwie analizować różne

czynniki decydujące o powodzeniach

lub niepowodzeniach uczniowskich. Nie

wolno zbyt szybko i zbyt pochopnie

formułować i wyciągać wniosków z

obserwacji i przypinać uczniom

etykietę typu: “leń”, “wredny”,

“przeciętny ale grzeczny” itp.

W każdej populacji szkolnej istnieje

określony procent uczniów, którzy nie

poddają się normalnym zabiegom

dydaktycznym, nie nadążają za

programem, wykazują braki

w wiadomościach, a ich zachowanie

odbiega

od przyjętych norm.

Niepowodzenia szkolne w

znacznej mierze są wynikiem:

 

1. Niesprzyjających warunków

rodzinnych:

- trudne warunki materialne

rodziny,

- brak opieki nad dziećmi ze

strony domu,

- stałe nieporozumienia i kłótnie

między

rodzicami,

- śmierć któregoś z rodziców,

Zwykle niewłaściwie funkcjonujący dom

rodzinny (rodzina niewydolna społecznie,

niepełna, rozbita wyraźnie koreluje

z różnymi zaburzeniami w zachowaniu się

dzieci: ich niechętną postawą wobec szkoły i

nauki, agresywnym zachowaniem, brakiem

dojrzałości szkolnej, złym stanem zdrowia.

             Niekorzystny układ stosunków

rodzinnych, brak właściwej opieki nad

dzieckiem, zaniedbywanie uczuciowe dziecka,

niewłaściwa rodzinna atmosfera, wadliwe

metody wychowawcze, złe warunki materialne,

poziom kultury rodziny, tolerancja przez

zapracowanych rodziców kontaktów z tzw.

“ulicą’’, doprowadzić może do nerwic

ale i do przestępczości. Niekorzystne warunki

środowiskowe wpływają silniej na dzieci o

wysokiej inteligencji tak, że są one postrzegane

jako dzieci o przeciętnym poziomie inteligencji,

a zwykle ich zachowanie odbiega od ogólnie
przyjętych norm.

2. Warunków, środków i metod pracy

dydaktyczno-wychowawczej:

- sztywny system klasowo lekcyjny,

- przeładowane klasy,

- werbalizm, podawanie gotowej wiedzy do

zapamiętania,

- stereotypowość stosowanych metod w

pracy

dydaktycznej,

- niedostosowania treści nauczania do

potrzeb życia

i społecznie uwarunkowanych

zainteresowań uczniów,

- brak systematycznej kontroli pracy

uczniów,

3.

Przyczyny biosomatyczne- poziom

rozwoju umysłowego dziecka:

- cechy charakteru,

- wady narządów słuchu, wzroku,

- niestałość emocjonalna: reakcja

nieproporcjonalna do

podniety,

nieopanowanie emocjonalne, brak cierpliwości,

wytrwałości w pracy, niemożność skupienia uwagi,

- zaburzenia w funkcjonowaniu układu nerwowego

i somatycznego,

- zaburzenia spostrzeżeń wzrokowych i percepcji

słuchowej,

- obniżenie sprawności manualnej (zaburzenia

rozwoju ruchu)

- zaburzenia procesu lateralizacji,

- zaburzenia i braki w funkcjonowaniu procesów

poznawczych

( brak motywacji uczenia się, powolne tempo

myślenia, niestałość uwagi, szybkie męczenie się).

W procesie niepowodzeń szkolnych

wyróżniamy niepowodzenia

jawne i

ukryte.

W początkowej fazie niepowodzeń

szkolnych pojawiają się pierwsze

niedostrzegalne jeszcze przez nikogo

braki w wiadomościach.

Nie wiedzą o nich nauczyciele, mogą

nie wiedzieć rodzice i nie zdają sobie

z nich sprawy sami uczniowie.

Dziecko nie rozumie czegoś na lekcji,

nie może nadążyć za jej tokiem. Uczeń

negatywnie ustosunkowuje się do

szkoły

(np. nie chce na lekcji pisać).

W drugiej fazie

braki w wiadomościach są już

zaawansowane, chociaż dziecko może uchodzić

jeszcze za dobrego ucznia. Uczeń nie może już

jednak w normalny sposób nawet przy najlepszej

woli korzystać z nauki szkolnej. Zaczyna

oszukiwać np. odpisuje zadania domowe.

Trzecia faza

charakteryzuje się występowaniem 

sporadycznym ocen niedostatecznych.

Rozpoczynają się pierwsze widoczne próby walki

z niepowodzeniami. Pojawiają się pierwsze

symptomy psychologiczne: bunt przeciwko

autorytetowi, bójki, wrzaski, rozmowy na lekcji,

zaplanowane działanie w celu “rozłożenia” lekcji,

nie wykonywanie poleceń nauczyciela. Dziecko

może też się zamknąć w sobie, okazując

całkowitą niechęć do szkoły, wycofuje się z życia

klasy.

Czwarta faza

to drugoroczność, a więc

oficjalne uznane niepowodzenia w nauce.

Poznanie przyczyn niepowodzeń szkolnych

jest pierwszym i głównym etapem walki z

nimi.

Nauczyciel powinien więc poznać:

- stan zdrowia ucznia

- sytuację rodzinną

- stan w grupie rówieśniczej

-zdiagnozować potrzeby, zainteresowania i

cele każdego ucznia.

Istotną rolę pełni współpraca z rodzicami i

ustalenie wspólnego kierunku działań

wychowawczych

i dydaktycznych

Uczniów opóźnionych w opanowaniu wiadomości

z danego przedmiotu należy aktywizować na

każdej lekcji, indywidualizować przekazywane

treści i nie pozostawiać własnemu losowi. Szukać

momentów zasługujących na pochwałę. Uczeń

dostrzegając zainteresowanie nauczyciela jego

osobą chętniej uczestniczy w zajęciach tego

przedmiotu.

Należy tak formułować zadania domowe, aby

były dostosowane do ucznia zdolnego i

słabszego, a więc różnicować opracowywane

zadania do treści podstawowych

i ponadpodstawowych stwarzając uczniowi

możliwość wyboru rodzaju pracy. Odsuniemy

wówczas od ucznia poczucie zagrożenia,

wynikające z braku umiejętności wykonania

zadania, lęk przed uzyskaniem oceny

niedostatecznej lub usłyszeniem przykrej uwagi.

Zadawane prace muszą być systematycznie

kontrolowane gdyż inaczej nie odegrają

motywującej do pracy roli.

Prośby do dorosłych w imieniu dzieci:

Nie zostawiaj mnie samego kiedy się boję.

Posiedź przy mnie wieczorem.

Nie mów bo tak bo ja tego chcę, bo tak być musi –

wytłumacz mi dlaczego.

Pozwól mi nie jeść tego czego nie lubię.

Odpowiadaj na moje pytania.

Uszanuj moje tajemnice.

Pozwól mi na posiadanie tajemnic, których nie poznasz.

Pozwól mi urządzić pokój tak jak ja chcę.

Przytulaj mnie często.

Nie trzymaj się sztywno wszystkich reguł .

Pozwól mi się uczyć w moim własnym tempie.

Pozwól mi popełniać błędy i pomyłki.

Przyznaj, że i ja mam czasem prawo do złości i gniewu.

Nie wyładowuj na mnie swojej złości.

Ty także miej odwagę przyznać się do błędu.

Przepraszaj mnie jeśli zrobisz coś złego.

Nie wciągaj mnie w sprawy dorosłych.