ZESPÓŁ KLINEFELTERA

Etiologia

• nondysjunkcja chromosomu X
- I podział mejotyczny
- II podział mejotyczny
- podział mitotyczny
zygoty

Epidemiologia

• 47,XXY -1:500 męskiej populacji
• Prawdopodobieństwo wzrasta z

wiekiem matki

• Rozpoznanie na
podstawie kariotypu

Objawy-dojrzewanie

• chłopcy nie różnią się od rówieśników z

kariotypem 46,XY

• długie ręce i nogi
• taurodontyzm
• częsta klinodaktylia
• dojrzewanie zaczyna się prawidłowo
• drugorzędowe cechy płciowe nie
wykształcają się prawidłowo
• rzadko występuje mutacja głosu

Objawy-dorośli

• Wysoki wzrost - 179,2 ± 6,2 cm

• Długie kończyny

• Kobieca sylwetka

• Kobiecy typ owłosienia

• Zmiany w obrębie kości
czaszki

• Ginekomastia

Objawy-dorośli

• małe jądra
• brak spermatogenezy
• obniżone libido
• tendencja do otyłości
• niższy poziom inteligencji
werbalnej
• nieprawidłowy poziom
hormonów

48,XXYY - 1:17,000

- nasilone zaburzenia psychiczne
- chorzy są zwykle nieśmiali, ale

mogą być kompulsywni i agresywni

 

                                

48,XXXY - 1:50,000

• cechy dysmorficzne twarzy:

hiperteloryzm oczny, płaska nasada
nosa

• synostoza promieniowo-łokciowa
• klinodaktylia V palca
• małe jądra i penis

49,XXXXY - 1:85,000 -

1:100,000

zespół Fraccaro

• niski wzrost

• nasilone cechy dysmorficzne (hiperteloryzm,

płaską nasadę nosa, mongoidalne

ustawienie szpar powiekowych)

• mogą urodzić się z rozszczepem

podniebienia i języczka

• nierzadkie wady wrodzone serca (najczęściej

przetrwały przewód Botalla)

• synostoza promieniowo-łokciowa, stopa

wydrążona (pes cavus), kolana koślawe

(genu valgum), hipotonia i wiotkość w

stawach

• zaburzenia psychiczne

•

Streszczenie:

•

Charakteryzuje się dodatnią chromatyną płciową oraz kariotypem z obecnością dodatkowego chromoso mu X.

•

Zespół Klinefeltera (ang. Klinefelter syndrome) – grupa chorób spowodowanych aberracją chromosomalną polegającą

na obecności przynajmniej jednego dodatkowego chromosomu X w części lub we wszystkich komórkach organizmu

mężczyzny.

•

Najczęściej stwierdza, się kariotyp 47,XXY. Rzekomy zespół Klinefeltera powstaje prawdopodobnie pod wpływem

czynników uszkadzających jądra w życiu pozapłodowym. W przypadkach tych stwierdza się ujemną chromatynę

płciową. Prawdopodobieństwo zespołu Klinefeltera u dziecka wzrasta z wiekiem matki,

•

Rozpoznanie zespołu Klinefeltera można postawić jedynie na podstawie kariotypu. Prawidłowy kariotyp zmusza do

dalszej diagnostyki - istnieje możliwość mozaicyzmu komórek somatycznych (np. 46,XY/47,XXY) albo zespołu

mężczyzny XX. Inne jednostki chorobowe jakie należy uwzględnić w różnicowaniu to związane z nadmiernym

wzrostem zespół łamliwego chromosomu X i zespół Marfana, oraz inna przyczyna hipogonadyzmu

hipergonadotropowego - zespół Kallmanna.

•

Klasyczny zespół Klinefeltera występuje u mężczyzn o kariotypie 47,XXY i jest najczęstszą aneuploidią człowieka,

której częstość ocenia się na 1:500 noworodków płci męskiej .

•

Pacjenci z kariotypem 47,XXY nie mają w zasadzie charakterystycznych cech dysmorficznych, które ułatwiałyby

rozpoznanie w okresie przedpokwitaniowym. U około 40% mężczyzn XXY stwierdza się taurodontyzm (powiększone

zęby trzonowe); dosyć częsta jest klinodaktylia.

•

Dojrzewanie zaczyna się prawidłowo, ale poziom testosteronu stopniowo maleje i drugorzędowe cechy płciowe nie

wykształcają się prawidłowo. Normalnie rozwija się prącie. - często (56-88% [2]) rozwija się ginekomastia i rzadko

występuje mutacja głosu.

•

Mężczyźni 47,XXY

•

-wysokiego wzrostu (średni ostateczny wzrost chorych to 179,2 ± 6,2 cm [1]),

•

- słabiej umięśnionymi

•

- o bardziej kobiecej (gynoidalnej) sylwetce, wynikającej z charakterystycznej budowy klatki piersiowej i miednicy.

•

- Skóra jest cienka, często blada, słabo owłosiona

•

-Dłuższe niż przeciętnie są kończyny górne i dolne.

•

-Rozmieszczenie owłosienia może być typowo męskiego typu, zwykle jednak jest skąpe.

•

-Obserwuje się zmniejszenie rozmiaru jąder, które dodatkowo są nieprawidłowo twarde; ich objętość po ukończeniu

pokwitania zwykle nie przekracza 10 ml [2]. jądra ma łe, o zwiększonej konsystencji, najądrze z re guły jest

powiększone Badanie histologiczne wycinków z jąder stwierdza zeszkliwienie kanalików krętych oraz brak

spermatogenezy. Komórki Leydiga są liczne, ułożone w skupiskach, nieraz tworzących mikrogruczolaki; z biegiem lat

dochodzi jednakże do stopniowego zanikania komórek Leydiga

•

-W gonadach nie zachodzi spermatogeneza, czego konsekwencją jest niepłodność, dotycząca blisko 100%

pacjentów z zespołem Klinefeltera. Libido jest obniżone, częste są problemy z erekcją.

•

Inteligencja pacjentów na ogół nie odbiega od normy; odnotowano zarówno dużo niższe, jak i dużo wyższe od

przeciętnej wartości IQ. W teście inteligencji Wechslera stwierdza sie niższy poziom inteligencji werbalnej.

•

W badaniach laboratoryjnych stwierdza się obniżony poziom testosteronu <3,5 nmol/l (100 ng/dl),

podwyższone poziomy gonadotropin (FSH znacznie i LH > 15 j.m./l), SHBG, poziom estradiolu w osoczu jest

powyżej normy dla mężczyzn.

•

Zespół Klinefeltera często przebiega z nadwagą z tendencją do otyłości; wiąże się też ze zwiększonym

ryzykiem cukrzycy. Ryzyko raka sutka jest zwiększone i podobne do ryzyka u kobiet. U około 25% pacjentów

rozwinie się osteoporoza [1].

•

Objawy u pacjentów 48,XXYY, 48,XXXY i 49,XXXXY

•

Objawy i przebieg u pacjentów z większą liczbą chromosomów X są dużo cięższe niż w klasycznym zespole

Klinefeltera. Tak jak w klasycznym wariancie 47,XXY występują u nich gynoidalna sylwetka, nieprawidłowo

rozwinięte drugorzędowe cechy płciowe, hipogonadyzm hipergonadotropowy, ginekomastia.

•

U pacjentów z kariotypem 48,XXYY nasilone są zaburzenia psychiczne, chorzy są zwykle nieśmiali, ale mogą

być kompulsywni i agresywni [3]. Pacjenci z kariotypem 48,XXXY mają cechy dysmorficzne twarzy:

hiperteloryzm oczny, płaską nasadę nosa, synostozę promieniowo-łokciową, klinodaktylię V palca, ich jądra i

penis są małe.

•

W przeciwieństwie do chorych z kariotypem 48,XXYY i 48,XXXY, pacjenci 49,XXXXY są niscy; mają nasilone

cechy dysmorficzne (hiperteloryzm, płaską nasadę nosa, mongoidalne ustawienie szpar powiekowych), mogą

urodzić się z rozszczepem podniebienia i języczka, nierzadkie są wady wrodzone serca (najczęściej przetrwały

przewód Botalla), synostoza promieniowo-łokciowa, stopa wydrążona (pes cavus), kolana koślawe (genu

valgum), hipotonia i wiotkość w stawach. Również występują zaburzenia psychiczne.

•

----Wszyscy pacjenci z większą niż jeden dodatkową liczbą chromosomów X prezentują umiarkowane do

ciężkiego upośledzenie umysłowe: obliczono, że każdy dodatkowy chromosom X wiąże się z obniżeniem IQ o

przeciętnie 15-16 punktów [4].

•

Leczenie

•

Leczenie zespołu Klinefeltera polega na dożywotniej substytucji testosteronu w postaci enantatu lub cypionatu

testosteronu, począwszy od 12 roku życia zwiększając stopniowo dawkę, co naśladuje naturalny proces

pokwitania. Nie jest możliwe pobudzenie czynności kanalików plemnikotwórczych.