PROCESU ROZWOJU

PROCESU ROZWOJU

GRUPY

GRUPY

Faza pierwsza:

Faza pierwsza:

ORIENTACJA

ORIENTACJA

Dominującym uczuciem jest niepokój.

Dominującym uczuciem jest niepokój.

Uczestnicy uruchamiają mechanizmy

Uczestnicy uruchamiają mechanizmy

obronne.

obronne.

Prowadzący

-

gwarant

Prowadzący

-

gwarant

bezpieczeństwa.

bezpieczeństwa.

(konfrontacja z nim w tej

(konfrontacja z nim w tej

fazie występuje niezwykle rzadko).

fazie występuje niezwykle rzadko).

W

sytuacji

indywidualnej

konfrontacji

W

sytuacji

indywidualnej

konfrontacji

z prowadzącym przez jednego z członków

z prowadzącym przez jednego z członków

grupy, reszta raczej zsolidaryzuje się

grupy, reszta raczej zsolidaryzuje się

z prowadzącym niż z jednostką.

z prowadzącym niż z jednostką.

Funkcjonowanie grupy to przede

Funkcjonowanie grupy to przede

wszystkim

suma

procesów

wszystkim

suma

procesów

indywidualnych niż spójny proces

indywidualnych niż spójny proces

grupowy.

grupowy.

Grupa jako całość jest raczej wycofana,

Grupa jako całość jest raczej wycofana,

milcząca.

milcząca.

Celem uczestnika jest: „zostać przyjętym”.

Celem uczestnika jest: „zostać przyjętym”.

Trwają poszukiwania podobieństw między jej

Trwają poszukiwania podobieństw między jej

członkami.

Charakterystyczne

jest

członkami.

Charakterystyczne

jest

„modelowanie”, to co powie prowadzący lub

„modelowanie”, to co powie prowadzący lub

pierwszy uczestnik będzie powielane. Tworzą

pierwszy uczestnik będzie powielane. Tworzą

się pierwsze koalicje i pary . (

się pierwsze koalicje i pary . (

Objawem

Objawem

dojrzałości grupy jest otwarte mówienie o

dojrzałości grupy jest otwarte mówienie o

lęku).

lęku).

Przedłużająca się cisza świadczy o

Przedłużająca się cisza świadczy o

dużym lęku, ale też potęguje napięcie.

dużym lęku, ale też potęguje napięcie.

Grupa

obciąża

prowadzącego

Grupa

obciąża

prowadzącego

odpowiedzialnością. Rolą prowadzącego jest

odpowiedzialnością. Rolą prowadzącego jest

znaleźć proporcję między przyzwoleniem

znaleźć proporcję między przyzwoleniem

przeżywania lęku a wspieraniem uczestników

przeżywania lęku a wspieraniem uczestników

w jego redukcji.

w jego redukcji.

Pozwolenie grupie na zapadanie się w ciszy,

Pozwolenie grupie na zapadanie się w ciszy,

grozi jej rozpadem.

grozi jej rozpadem.

Prowadzący może nieświadomie

Prowadzący może nieświadomie

zatrzymywać grupę w tej fazie np.

zatrzymywać grupę w tej fazie np.

obawiając się konfrontacji w fazach

obawiając się konfrontacji w fazach

kolejnych.

kolejnych.

Pierwsza i druga faza mogą się

Pierwsza i druga faza mogą się

wzajemnie przenikać, mieszać.

wzajemnie przenikać, mieszać.

Faza druga:

Faza druga:

PRECIWZALEŻNOŚĆ

PRECIWZALEŻNOŚĆ

W tej fazie następuje indywiduacja

W tej fazie następuje indywiduacja

uczestników,

różnicowanie,

szukanie

uczestników,

różnicowanie,

szukanie

koalicji przeciwko innym.

koalicji przeciwko innym.

Cisza może trwać, jest jej mniej, nie

Cisza może trwać, jest jej mniej, nie

powoduje napięcia.

powoduje napięcia.

Prowadzący nie jest w centrum, może

Prowadzący nie jest w centrum, może

zmniejszyć swoją aktywność.

zmniejszyć swoją aktywność.

Dużo się dzieje między uczestnikami

Dużo się dzieje między uczestnikami

grupy, następuje egzekwowanie norm

grupy, następuje egzekwowanie norm

grupowych. Może się pojawić „kozioł

grupowych. Może się pojawić „kozioł

ofiarny” , jeden z uczestników jest

ofiarny” , jeden z uczestników jest

prowokowany do tej roli przez innych,

prowokowany do tej roli przez innych,

sam się na to zgadza.

sam się na to zgadza.

Pozycja „Kozła” różni się od reszty, a

Pozycja „Kozła” różni się od reszty, a

grupa reguluje w ten sposób napięcie.

grupa reguluje w ten sposób napięcie.

Zjawisko to pokazuje, że złość w grupie

Zjawisko to pokazuje, że złość w grupie

jest zakamuflowana, zamiast złościć się

jest zakamuflowana, zamiast złościć się

na siebie nawzajem i ujawniać to na

na siebie nawzajem i ujawniać to na

forum

grupy,

złość

skumulowana

forum

grupy,

złość

skumulowana

zostaje na „koźle ofiarnym”.

zostaje na „koźle ofiarnym”.

Zagraża to rozwojowi grupy, bo

Zagraża to rozwojowi grupy, bo

utrudnia to jawną konfrontację i

utrudnia to jawną konfrontację i

różnicowanie.

różnicowanie.

Rola

prowadzącego

to

budzenie

Rola

prowadzącego

to

budzenie

refleksji na temat tego co dzieje się na

refleksji na temat tego co dzieje się na

poziomie niejawnym.

poziomie niejawnym.

Faza trzecia:

Faza trzecia:

WALKA O WŁADZĘ

WALKA O WŁADZĘ

Następuję konfrontacja z prowadzącym.

Następuję konfrontacja z prowadzącym.

Grupa konsoliduje się i atakuje terapeutę.

Grupa konsoliduje się i atakuje terapeutę.

Zaczyna się „walka o przywództwo”.

Zaczyna się „walka o przywództwo”.

Rzadko występuje cała grupa, część

Rzadko występuje cała grupa, część

grupy wspiera prowadzącego, część

grupy wspiera prowadzącego, część

popiera przywódcę buntu.

popiera przywódcę buntu.

Następuje obśmiewanie prowadzących,

Następuje obśmiewanie prowadzących,

sposobu ich pracy, zajmowanie ich

sposobu ich pracy, zajmowanie ich

miejsca

w

grupie,

pojawiają

się

miejsca

w

grupie,

pojawiają

się

zachowania

prowokacyjne,

łamanie

zachowania

prowokacyjne,

łamanie

norm.

Jeśli

elementy

konfrontacji

norm.

Jeśli

elementy

konfrontacji

odbywają się poza grupą to znaczy, że w

odbywają się poza grupą to znaczy, że w

grupie jest to zbyt trudne do ujawnienia.

grupie jest to zbyt trudne do ujawnienia.

Rolą prowadzącego jest umożliwianie

Rolą prowadzącego jest umożliwianie

jawnej rozmowy o tym co się dzieje,

jawnej rozmowy o tym co się dzieje,

nazywania uczuć, potrzeb.

nazywania uczuć, potrzeb.

Jeśli prowadzący nie zdystansuje się

Jeśli prowadzący nie zdystansuje się

wobec ataków grupy, potraktuje je

wobec ataków grupy, potraktuje je

osobiście,

będzie

się

bronił

lub

osobiście,

będzie

się

bronił

lub

usprawiedliwiał - będzie to ryzykowne

usprawiedliwiał - będzie to ryzykowne

dla procesu rozwoju, w którym jest

dla procesu rozwoju, w którym jest

grupa.

grupa.

Dla prowadzącego jest łatwiejsze jeśli

Dla prowadzącego jest łatwiejsze jeśli

zarzuty dotyczą zachowania, trudniejsze

zarzuty dotyczą zachowania, trudniejsze

gdy dotyczą obszaru osobistego.

gdy dotyczą obszaru osobistego.

Faza czwarta:

Faza czwarta:

SYMBIOZA

SYMBIOZA

Grupa czuje się jednością , chce się tak

Grupa czuje się jednością , chce się tak

czuć i w różny sposób o to zabiega.

czuć i w różny sposób o to zabiega.

Następuje pomijanie prowadzącego.

Następuje pomijanie prowadzącego.

Pojawia się poczucie omnipotencji

Pojawia się poczucie omnipotencji

wśród uczestników, grupa zachwyca

wśród uczestników, grupa zachwyca

się sobą, czuje się wszechwładna,

się sobą, czuje się wszechwładna,

lepsza niż inne, następuje idealizacja

lepsza niż inne, następuje idealizacja

siebie nawzajem i grupy jako całości.

siebie nawzajem i grupy jako całości.

Ta faza nie trwa zbyt długo, dla wielu

Ta faza nie trwa zbyt długo, dla wielu

członków grupy robi się za „duszno”,

członków grupy robi się za „duszno”,

za ciasno, dążą do kolejnej fazy.

za ciasno, dążą do kolejnej fazy.

Faza piąta:

Faza piąta:

ROZCZAROWANIE

ROZCZAROWANIE

Rozczarowanie skierowane jest na całość

Rozczarowanie skierowane jest na całość

obiektu grupy, nie na poszczególnych jej

obiektu grupy, nie na poszczególnych jej

członków.

członków.

Indywiduacja

grupy

jest

szansą

dla

Indywiduacja

grupy

jest

szansą

dla

poszczególnych

uczestników

zmieszczenia

poszczególnych

uczestników

zmieszczenia

własnych ważnych, trudnych spraw.

własnych ważnych, trudnych spraw.

Na tym etapie niektóre osoby mogą opuszczać

Na tym etapie niektóre osoby mogą opuszczać

grupę.

grupę.

Prowadzący może pokazywać uczestnikom

Prowadzący może pokazywać uczestnikom

wcześniejsze sukcesy umiejętności grupy, jej

wcześniejsze sukcesy umiejętności grupy, jej

wartość.

wartość.

Faza szósta:

Faza szósta:

WSPÓŁPRACY, DOJRZAŁOŚCI

WSPÓŁPRACY, DOJRZAŁOŚCI

Członkowie grupy ujawniają dojrzałość, są

Członkowie grupy ujawniają dojrzałość, są

gotowi

wspierać

siebie

nawzajem,

gotowi

wspierać

siebie

nawzajem,

następuje głęboka praca terapeutyczna.

następuje głęboka praca terapeutyczna.

Faza w której następuje pożegnanie z

Faza w której następuje pożegnanie z

grupą jako całością jak również z

grupą jako całością jak również z

poszczególnymi jej członkami (co do kogo

poszczególnymi jej członkami (co do kogo

czuję, za co komu dziękuję itd.). Możliwy

czuję, za co komu dziękuję itd.). Możliwy

opór przed rozstaniem.

opór przed rozstaniem.

(

(

Ważne jest podsumowanie uczestnictwa w

Ważne jest podsumowanie uczestnictwa w

grupie, odniesienia się do celów, z którymi każdy

grupie, odniesienia się do celów, z którymi każdy

rozpoczął tę grupę, rodzaj bilansu).

rozpoczął tę grupę, rodzaj bilansu).

Prowadzący pilnuje, aby nie otwierać w tej

Prowadzący pilnuje, aby nie otwierać w tej

fazie nowych spraw, aby domknąć to co

fazie nowych spraw, aby domknąć to co

zostało otwarte wcześniej.

zostało otwarte wcześniej.

PROCESY GRUPOWE

PROCESY GRUPOWE



1. Normy grupowe.

1. Normy grupowe.



2. Spójność grupy.

2. Spójność grupy.



3. Wspólne rozwiązywanie

3. Wspólne rozwiązywanie

problemów.

problemów.



4. Nauka rozwiązywania konfliktów.

4. Nauka rozwiązywania konfliktów.

TWORZENIE NORM GRUPOWYCH

TWORZENIE NORM GRUPOWYCH

Reguły absolutne:

Reguły absolutne:

-  poufność,

-  poufność,

-  nie przechodzenie do czynów,

-  nie przechodzenie do czynów,

-  odpowiedzialność,

-  odpowiedzialność,

-  nie korzystanie z używek, leków.

-  nie korzystanie z używek, leków.

Reguły funkcjonalne:

Reguły funkcjonalne:

-  punktualność,

-  punktualność,

-  wytrwałość,

-  wytrwałość,

-  swoboda wypowiedzi,

-  swoboda wypowiedzi,

-  prawo do milczenia.

-  prawo do milczenia.

Cechy Idealnego Prowadzącego

Cechy Idealnego Prowadzącego

➟

Życzliwy

Życzliwy

➟

Ciepły

Ciepły

➟

Otwarty

Otwarty

➟

Spokojny

Spokojny

➟

Uważny

Uważny

➟

Empatyczny

Empatyczny

➟

Tolerancyjny

Tolerancyjny

➟

Akceptujący

Akceptujący

➟

Nieinwazyjny

Nieinwazyjny

➟

Potrafiący dostosować się do grupy

Potrafiący dostosować się do grupy

➟

Otwarty na pomaganie innym

Otwarty na pomaganie innym

➟

Daje poczucie bezpieczeństwa

Daje poczucie bezpieczeństwa

➟

Spokojny i opanowany

Spokojny i opanowany

➟

Odważny w wypowiadaniu się

Odważny w wypowiadaniu się

➟

Mający zaufanie do siebie

Mający zaufanie do siebie

➟

Słuchający uważnie

Słuchający uważnie

➟

Uważny na znaczenie słów

Uważny na znaczenie słów

➟

Akceptujący różne poglądy

Akceptujący różne poglądy

➟

Umiejętnie posługujący się językiem

Umiejętnie posługujący się językiem

➟

Umiejący pokazać akceptację i ważność

Umiejący pokazać akceptację i ważność

drugiej osoby

drugiej osoby

➟

Uważny na każdego z osobna i grupę

Uważny na każdego z osobna i grupę

➟

Dostrajający się do grupy

Dostrajający się do grupy