1

Controlling bankowy

Ewa Kulińska-Sadłocha

[e-mail]

Ośrodki

Ośrodki

odpowiedzialności w

odpowiedzialności w

banku

banku

Wykład 4

1.

1.

Pojęcie ośrodka odpowiedzialności

2.

Rodzaje ośrodków
odpowiedzialności

3.

Ośrodki odpowiedzialności w
Banku X

4.

Ocena ośrodków
odpowiedzialności

5.

Zadanie

Ośrodki odpowiedzialności w banku

Ośrodek odpowiedzialności

Ośrodek odpowiedzialności

to:

to:



miejsce wyodrębnione w ramach organizacji

banku ponoszące odpowiedzialność za
zarządzanie powierzonym majątkiem oraz za
skutki podejmowanych decyzji, przed
właścicielem lub przełożonym, przypisane osobie
odpowiedzialnej za zarządzanie



zespół jednostek organizacyjnych skupionych

wokół realizacji wspólnego celu

Ośrodek odpowiedzialności

Ośrodek odpowiedzialności



musi mieć możliwość oddzielnego

rozliczania kosztów i przychodów



być traktowany jak samodzielna

jednostka organizacyjna tzn.: planować,
budżetować i ponosić odpowiedzialność

tylko

za te koszty i wydatki,

którymi

bezpośrednio zarządza

i

które jest w stanie

kontrolować

Cele wyodrębniania

Cele wyodrębniania

ośrodków odpowiedzialności

ośrodków odpowiedzialności



lepsza świadomość dotyczącą ponoszonych kosztów i

osiąganych przychodów oraz zysku na wszystkich

poziomach zarządzania (większa przejrzystość)



zmierzenie wkładu i wpływu każdej jednostki

organizacyjnej w wynik całego banku



odciążenie kierownictwa najwyższego szczebla od

bieżących decyzji dotyczących standardowych działań



większa motywacja pracowników do

odpowiedzialności za podejmowane działania (wzrost

motywacji i identyfikacji pracowników z bankiem)



większa efektywność podjętych decyzji (szybsza

reakcja na zmiany w otoczeniu)

Rodzaje ośrodków

Rodzaje ośrodków

odpowiedzialności

odpowiedzialności

Centra kosztów



jednostki organizacyjne, które odpowiadają za
koszty

-

departamenty zaplecza w centrali banku, piony

organizacyjne

Centra zysków



jednostki organizacyjne, które odpowiadają za
koszty i przychody

-

oddziały banku,filie, ekspozytury,

obszary działalności, departamenty biznesowe itp..

Centra inwestycji



jednostki organizacyjne, które odpowiadają za
osiągnięcie satysfakcjonującej stopy zwrotu z
zainwestowanego kapitału –

projekty

Centra kosztów

Centra kosztów



wyraźnie wyodrębniony (najmniejszy) segment zakresu
odpowiedzialności – miejsce powstawania kosztów lub
grupa tych miejsc



ich zadania skupiają się na obsłudze jednostek
prowadzących działalność operacyjną oraz zapewniają
funkcjonowanie banku jako całości



dostarczają informacji do ustalenia i oceny
ponoszonych kosztów w różnych przekrojach i na
potrzeby kalkulacyjne oraz umożliwiają rozliczenie
ośrodków odpowiedzialności za wysokość powstałych
kosztów



odpowiedzialne za wykorzystanie zasobów – rozliczane
z gospodarności

W banku wyróżnia się centra

W banku wyróżnia się centra

kosztów:

kosztów:



ogólnych

: centrala banku - jednostki o charakterze

sztabowym (zarząd, biuro rzecznika, komórka

kontroli wewnętrznej, archiwum)



pomocniczych

: jednostki wsparcia, które świadczą

usługi dla innych ośrodków odpowiedzialności;

określa się również w bankach jako centra serwisu

(administracja, rachunkowość, kadry, informatyka,

komunikacja, usługi rozliczeniowe, controlling),



rynkowych:

utworzone

dla

poszczególnych

rodzajów usług bankowych, np. wydział polityki

kredytowej, obsługi depozytowej, nowych usług, itp.

Centrum zysków

Centrum zysków



samodzielna jednostka operacyjna



wyodrębniona rachunkowo w rachunku zarządczym



oferująca usługi - mająca bezpośredni kontakt z
klientem



koncentrująca się na sprzedaży jako podstawowej
kompetencji



odpowiedzialna za wypracowany przez siebie wynik

Kryterium wyodrębnienia

Kryterium wyodrębnienia

centrów zysku może być

centrów zysku może być

:

:



w układzie usługowym

– pojedyncza usługa lub

grupa usług (usługi kredytowe – kredyty ratalne, na
budowę domu; usługi depozytowe, inwestycyjne)



w układzie podmiotowym

– oddział, filia,

ekspozytura



w obszarze relacji z klientami

– klient, grupa

klientów (klienci indywidualni, instytucjonalni, małe
i średnie przedsiębiorstwa, private banking)



w układzie geograficznym

– regiony, operacje

na rynku krajowym, operacje na rynku
zagranicznym.

Centrum inwestycji

Centrum inwestycji



wyodrębniona organizacyjne część banku lub

jednostki organizacyjnej banku



odpowiada za inwestycje strategiczne,

rozwojowe, modernizacyjno-odtworzeniowe



odpowiedzialne za efekty dokonanej inwestycji -

osiągnięcie satysfakcjonującej stopy zwrotu z

zainwestowanego kapitału, usprawnienie

procesów, wzrost wydajności, uzyskane

oszczędności

Centra inwestycji w Banku X

Centra inwestycji w Banku X



Departament Infrastruktury – inwestycje polegające na
budowie, rozbudowie, adaptacji i modernizacji istniejących
budynków, łącznie z nakładami na ich wyposażenie, zakup
środków trwałych dla centrali i oddziałów



Departament Rozwoju Aplikacji – inwestycje dotyczące
oprogramowania aplikacyjnego, operacyjnego oraz usług z
nimi związanych



Departament Rozwoju Technologii – inwestycje związane
z zakupem sprzętu komputerowego, teleinformatycznego,
budowie i rozbudowie łączy telekomunikacyjnych oraz
oprogramowania narzędziowego, systemowego, biurowego i
usług z nimi związanych



Departament Bezpieczeństwa Banku – inwestycje w
zakresie systemów zabezpieczeń łącznie z nakładami na
pierwsze wyposażenie

Efekty wprowadzenia

Efekty wprowadzenia

ośrodków odpowiedzialności

ośrodków odpowiedzialności

do banku

do banku



czytelność wyników – widoczny wpływ

podejmowanych działań na wynik
finansowy/wartość banku



większa elastyczność – krótszy czas reakcji

banku na zmiany w otoczeniu



większa motywacja – wzrasta poczucie

odpowiedzialności wśród pracowników za wyniki
wypracowywane przez bank



wyższe kwalifikacje kadr – wykształcenie

kadry zdolnej do samodzielnej działalności w
ramach przyznanych kompetencji



efektywniejsza alokacja zasobów

Zasady oceny ośrodków

Zasady oceny ośrodków

odpowiedzialności

odpowiedzialności



powinna być dostosowana do specyfiki działalności
i rodzaju ośrodka



powinna obejmować realizację celów krótko- i
długoterminowych



powinna uwzględniać warunki funkcjonowania
(otoczenie)



właściwie łączyć mierniki finansowe z jakościowymi



zawierać mierniki:
- spełniające funkcje ostrzegawcze
- zrozumiałe i porównywalne w czasie
- ściśle powiązane ze zdefiniowanymi celami
- umożliwiające porównanie wewnątrz i między

różnymi ośrodkami odpowiedzialności

Ocena centrów kosztów

Ocena centrów kosztów



wskaźniki dotrzymania budżetu kosztów - koszty
poniesione/koszty budżetowane



wskaźniki struktury



wskaźniki dynamiki



koszty na 1 pracownika



koszty na 1 etat



ilość wykonanych zadań (przeszkolonych
pracowników, wystawionych dokumentów,
opracowań itp..

Ocena centrów inwestycji

Ocena centrów inwestycji



stopa zwrotu z kapitału (ROI)



wewnętrzna stopa zwrotu (IRR)



wartość bieżąca netto (NPV)



wskaźniki rentowności (wzrost)



usprawnienie procesów



wskaźniki wydajności

Ocena centrów zysków

Ocena centrów zysków



wskaźniki dotrzymania budżetu -

koszty/przychody poniesione :koszty/przychody

budżetowane



wskaźniki rentowności



mierniki produktywności - dzielenie wielkości

zasobów zaangażowanych w wykonanie działań

przez ilość usług/produktów danego działania



mierniki jakości – należności, zobowiązań

pozabilansowych



mierniki czasu wykonania – łączny czas

niezbędny do zrealizowania działania lub całego

procesu



mierniki zadowolenia klienta – badanie

zadowolenia klientów

Budowa rachunku dla centrów

Budowa rachunku dla centrów

zysków

zysków

Wyszczególnienie

Oddział

1

Oddział.

..

Private

banking

Departame

nt

inwestycyjn

y

Skarb

Razem

Przychody i koszty
bezpośrednie:

­

przychody odsetkowe

­

koszty odsetkowe

­

koszty ryzyka(rezerwy)

­

koszty prowizji/operacji

­

prowizje otrzymane

­

prowizje z pap. wart.

­

przychody operacyjne

­

wynagrodzenia

­

amortyzacja

­

pozostałe koszty

Marża pokrycia I

+ odsetki za przekazane
środki
- odsetki za otrzymane
środki
+ prowizje za świadczone
usługi dla innych centrów
- prowizje za świadczone
usługi przez inne centra

Marża pokrycia II

Koszty pośrednie
- koszty przypadające na
dane centrum zysku
alokowane zgodnie z
przyjętymi w banku
zasadami

Marża pokrycia III

Przychody/koszty

Oddział

1

Oddział

2

Priv

banking

Dział.

inwest

Skarb

Razem

przychody odsetkowe

48 461

58 774

22 592

11 000

140 827

koszty odsetkowe

36 121

19 154

17 255

6 902

79 433

koszty ryzyka(rezerwy)

4 000

2 000

1 000

3 000

koszty prowizji/operacji

250

450

120

130

50

1 000

prowizje otrzymane

1 850

1 320

5 900

23 000

8 230

40 300

prowizje z pap. wart.

324

250

574

przychody operacyjne

450

380

320

650

200

2 000

wynagrodzenia

8 695

8 160

2 218

3 992

1 242

24 307

amortyzacja

1 744

1 697

348

560

287

4 636

pozostałe koszty

3 060

2 559

2 280

4 850

420

13 169

Marża I

3 110

30 454

5 591

7 540

17 681 58 156

odsetki za przekazane

12 935

6 500

7 800

27 235

odsetki za otrzymane

12 175

15 061

27 235

zapłata za świadczone
usługi

2 200

850

2 400

3 300

8 750

zapłata za otrzymane
usługi

2 800

5 950

8 750

Marża II

12 025 19 130 11 691

9 390

5 921

58 156

Koszty pośrednie

6 667

6 666

6 668

4 492

4 494

28 987

Marża III

5 358

12 464

5 023

4 898

1 427

29 169

Rachunek efektywności

Rachunek efektywności

wymaga

wymaga



określenia zasad przypisania kosztów i

przychodów bezpośrednich



odpowiedniej metody wyznaczania marż

odsetkowych



alokacji kosztów pozaodsetkowych

pośrednich



systemu wewnętrznych cen

rozliczeniowych



kalkulacji kosztów ryzyka



alokacji kapitału własnego



wyznaczania kosztu kapitału własnego

Ocena oddziału Banku X

Ocena oddziału Banku X



dochody netto z działalności



udział należności zagrożonych w
należnościach ogółem



wartość należności w sytuacji normalnej,



wartość zobowiązań (depozytów)



liczba rachunków na etat (ROR, rachunki
dla firm)



wartość operacji zagranicznych na etat

Wskaźniki oceniające oddziały Banku

Wskaźniki oceniające oddziały Banku

X

X

Nazwa wskaźnika

Sposób liczenia

Waga

ROA - wskaźnik zwrotu z aktywów

zarządczy wynik finansowy poziom X
---------------------------------------------- *100
średnie aktywa brutto

30 %

Stopień pokrycia kosztów
rzeczowych wynikiem z prowizji i
opłat

wynik z prowizji i opłat
------------------------------ *100
koszty rzeczowe

25 %

Wskaźnik jakości portfela
kredytowego:

wskaźnik jakości złotowych i
walutowych kredytów
mieszkaniowych nowego portfela

wskaźnik jakości złotowych i
walutowych kredytów
gospodarczych

wskaźnik jakości złotowych i
walutowych kredytów
konsumpcyjnych,

zagrożone kredyty mieszkaniowe nowego portfela
------------------------------------------------------------------- *
100
kredyty mieszkaniowe nowego portfela ogółem

stan zagrożonych kredytów gospodarczych
--------------------------------------------------------- *
100
stan kredytów gospodarczych ogółem

stan zagrożonych kredytów konsumpcyjnych
--------------------------------------------------------- *
100
stan kredytów konsumpcyjnych ogółem

25%

Wskaźnik aktywności sprzedaży
kredytów

Śr. stan kredytów w syt. normalnej i pod obserwacją
----------------------------------------------------------------------- *
100
średnioroczny stan zatrudnienia w etatach

10%

Wskaźnik aktywności sprzedaży
depozytów

średni stan depozytów ogółem

----------------------------------------------------- *100

średnioroczny stan zatrudnienia w etatach

10%

Zadanie:

Zadanie:

Bank X jest niewielkim bankiem posiadającym
centralę i 2 duże oddziały operacyjne, które
oferują klientom wszystkie usługi banku. Bank X
świadczy usługi depozytowo-kredytowe i
inwestycyjne wszystkim klientom oraz posiada
wyodrębniony dział świadczący usługi Private
banking. W centrali wyodrębnione są
następujące jednostki organizacyjne:
departament skarbu, informatyki, administracji i
kadr, komórka kontroli wewnętrznej, marketing,
rachunkowość i rozliczenia, departament polityki
kredytowej, departament polityki depozytowej,
departament inwestycyjny.

Przedstaw schemat struktury organizacyjnej,
wyodrębnij w jej ramach ośrodki
odpowiedzialności.