Metoda Newel Kephart

Metoda doskonali sprawności podstawowe (czytanie, pisanie, liczenie) ale nie ćwiczy
umiejętności, przeznaczona szczególnie dla dzieci do lat 10. Metoda ta zakłada
konieczność wykorzystywania bardzo kosztownych pomocy, dlatego jej stosowanie jest
ograniczone. Metoda Kephart jest terapią i stymulacją pozwalającą na ocenę pewnych
zdolności i nazwana została programem percepcyjno – motorycznym.

Podstawowe złożenia.

Wszelkie trudności w nauce dziecka (czytanie, pisanie, liczenie) wynikają z
niesprawnej motoryki, dlatego trzeba dać takie narzędzia, które:

1.udoskonalą motorykę
2.pozwolą określić jakość motoryki
3.pozwolą przedstawić takie propozycje zajęć, których atrakcyjność spowoduje
samodzielną ich kontynuację.

N. Kephart uważa, że sprawność ruchowa dzieci w dużej mierze zależy od tego jak
dziecko potrafi kontrolować swoje ruchy. Od tego jak wzrok kontroluje ruchy zależy
percepcja, od sprawności percepcji zależy praca wzroku. Schemat sprzężenia
zwrotnego w procesie percepcji.

Przykładowe ćwiczenia, w których kontrola wzroku dotyczy
płaszczyzny:

I.„Chodzenie po kamieniach” – chodzenie po ułożonych 10
czerwonych i 10 czarnych kwadratach, lewa noga po czarnym,
prawa noga po czerwonym.
II.Ćwiczenia na tablicy – początkowo w pionie i stopniowe
przechodzenie do poziomu (rysowanie koła, linii
poprzecznych, linii pionowych, podwójnych kół, rysowanie kół
oburącz ruchem do środka).
III.Wodzenie oczami – obuocznie: poziome, pionowe, po
przekątnych, koliste, - ćwiczenia jednego oka. Ćwiczenia te
doskonalą koordynację wzrokowo – ruchową, poprawiają
płynność ruchów, koncentrują uwagę.
IV.Ćwiczenia wzrokowej znajomości kształtu –
przerysowywanie prostych figur geometrycznych, łamigłówki
(ćwiczenia percepcji kształtu), zbawa zegarowa (jednoczesne
zorientowanie obu części ciała na określony kierunek ruchu,
obie części ciała orientują się niezależnie od siebie i
jednocześnie wykonują ruch kierunkowy.
V.Leniwa ósemka – Kephart - ósemka przewrócona na prawo
natomiast – Dennison – ósemka symetryczna. Na płaszczyźnie
pionowej i poziomej wodzenie po ósemce – z lewej do prawej i
odwrotnie zaczynając od ręki dominującej, chodzenie po
ósemce.

SCHEMAT

W metodzie tej istotne jest uświadomienie dzieciom, że:

1.percepcja wzrokowa pozwala poznać zasady ruchu ( pobudzenie związków
między percepcją wzrokową a ruchem)
2.pełne powiązanie działalności wzrokowej z percepcją wzrokową, tak aby
można było ją wykorzystać w sytuacjach zupełnie nowych
3.dzieci muszą rozwijać sprawność ruchową przez rozmaite manipulacje
4.powinny w manipulacje włączyć stopniowo percepcję wzrokową
5.percepcja wzrokowa ma dać kontrolę nad tym co dzieci wykonują
6.dziecko odkrywa zakres swoich możliwości.

Zanim dziecko rozpocznie edukację szkolną należy dostarczyć mu takich działań
percepcyjno – motorycznych, które pozwolą na lepszą orientację we własnych
możliwościach a jednocześnie ćwiczyć to co sprawia trudności.

Przykładowe ćwiczenia, w których kontrola wzroku dotyczy przestrzeni:

I.Ćwiczenia na równoważni – przesuwanie się do przodu, do tyłu, bokiem,
zawracanie, odbijanie przejścia szybkie (rozwijanie równowagi dynamicznej,
trening lateralizacji, trening orientacji kierunkowej.
II.Skakanie – obunóż, na prawej nodze, na lewej, przeskakiwanie z nogi na
nogę, przeskakiwanie przez przeszkody nie wyższe nią do kolan).
III.Naśladowanie ruchów ramion (jednostronnych, obustronnych, krzyżujących
się).
IV.Ćwiczenia z przeszkodami – przejścia nad przeszkodą o wysokości do kolan,
przejście pod przeszkodą, przesunie się przez wąski otwór.

Alternatywne metody komunikowania się

        

Posługiwanie się mową werbalną nie jest dostępne dla wszystkich wychowanków

przedszkola. By pomóc dzieciom komunikować się: rozumieć kierowane do nich polecenia, zaś
przede wszystkim nauczyć je nadawania komunikatów będących wyrazem potrzeb, przeżyć i
emocji, wykorzystujemy metody komunikacji alternatywnej: język gestów naturalnych oraz
piktogramy.

Język gestów naturalnych

Proste gesty stosowane często przez ludzi spontanicznie towarzyszące mowie werbalnej mogą być
zastosowane jako podstawowa metoda komunikowania się.
Wówczas bazą dla porozumiewania się jest nadanie spontanicznym dotychczas gestom funkcji
symbolicznej – gesty mają symbolizować przedmioty i zdarzenia oraz proste cechy przedmiotów,
np. wysokie wspięcie na palcach - „coś jest duże”, imitowanie picia gestem –„chce mi się pić”,
pogrożenie palcem - „nie wolno”. Gestykulację stosuje się podczas wspólnego działania, w zabawie,
w próbach intencjonalnego porozumiewania się.

Piktogramy

Piktogramy to metoda polegająca na posługiwaniu się obrazkami w celach komunikacyjnych.
Zestaw 600 obrazków o wymiarach 10x10 cm podzielony jest na kilkanaście kategorii np. osoby,
ubranie, jedzenie, itp. Poszczególne pojęcia przedstawione są w formie uproszczonych rysunków.
Piktogramy są wyraziste, nie posiadają zbyt wielu szczegółów. Obrazek podstawowy na piktogramie
jest biały, jego tło czarne - uzyskany w ten sposób kontrast eksponuje treść znaku.
Każdy obrazek ma podpis informujący o znaczeniu danego znaku. Z piktogramów tworzyć można
plan dnia  pobytu dziecka w przedszkolu odpowiadający kolejno wykonywanym przez dzieci
czynnościom. Można również tworzyć indywidualne książki komunikacyjne dla dzieci posługujących
się  piktogramami, według potrzeb i możliwości każdego wychowanka.

TERAPIA HOLDING

Terapia Holding została opracowana przez terapeutkę Martę Welch na
podstawie jej własnych doświadczeń w pracy z dziećmi zaburzonymi
emocjonalnie.
Bez wątpienia, spośród wszystkich metod, ta właśnie budzi najwięcej
kontrowersji wśród specjalistów i rodziców.  Zakłada ona, że przyczyną
autyzmu jest nieukształtowanie lub wczesne zerwanie więzi matki z
dzieckiem. Nie bierze pod uwagę innych przyczyn, na przykład możliwości
uszkodzeń organicznych. Obecnie stosowanie tej terapii zaleca się również
w pracy z dziećmi niedostosowanymi społecznie, a także z tymi, których
rozwój jest prawidłowy. Uważa się, że umożliwia ona bogatszy i bardziej
harmonijny rozwój ich osobowości.
Metoda Holding (ang. Hold - trzymać) polega na wymuszaniu przez matkę
bliskiego kontaktu fizycznego z własnym dzieckiem, a jej celem ma być
zbudowanie lub odbudowanie zaburzonej więzi emocjonalnej między nimi.
Właśnie owa przemoc fizyczna matki wobec dziecka jest najczęściej
poddawana krytyce.
Metodę można podzielić na 3 fazy, a jej przebieg jest ściśle określony i
powinien rozpocząć się w momencie, kiedy zachowanie dziecka świadczy o
występowaniu u niego silnego lęku.
1.  Konfrontacja : matka trzyma dziecko na kolanach « twarzą w twarz »,
dziecko powinno  obejmować ją w pasie nogami, a rękami pod ramionami.
Zadaniem matki jest przytrzymanie rąk dziecka przez przyciskanie ich do
tułowia i uniemożliwienie mu ucieczki. Matka musi nawiązać i utrzymać z
dzieckiem stały  kontakt wzrokowy, w tym celu trzyma jego głowę i nakłania
go do patrzenia w oczy. Może być wspomagana przez ojca lub inną bliską
osobę, która siedząc z tyłu przytrzymuje ręce dziecka na jej plecach. Jest to
dla niej istotne wsparcie psychiczne. Początkowo ta faza może ograniczać się
do łagodnych pieszczot i przytulania, stopniowo jednak rośnie napięcie,
dziecko protestuje i chce się wyzwolić.

2.  Odrzucenie : dziecko autystyczne najczęściej stawia silny opór, nie chce kontaktu
fizycznego ani wzrokowego. Wyrywa się, płacze, krzyczy, może kopać, drapać i pluć.
Niektóre dzieci wymiotują i moczą się. Matka jest zmuszona do użycia siły i okazania
swojej przewagi fizycznej. Zachęcana przez terapeutę daje upust swoim emocjom,
może płakać i krzyczeć na równi z dzieckiem. Uważa się, że ta demonstracja przewagi
fizycznej przez matkę powoduje, iż dziecko może poczuć się  bezpiecznie i pod koniec
tej fazy wycisza się i uspokaja.
 
3.  Rozwiązanie : opór dziecka został przełamany i nie wzbrania się już ono przed
kontaktem fizycznym z matką. Należy wziąć tu uwagę  istotne znaczenie
mechanizmów biochemicznych. W czasie walki matki z dzieckiem (faza 2) uwalniana
jest adrenalina i noradrenalina, w fazie 3 uwalniane są endorfiny, które obniżają
poziom lęku dziecka i wspomagają nawiązanie kontaktu z matką. Pełny kontakt matki
z dzieckiem trwa około 30 minut.
Sesja trwa od 20 minut do 4 godzin i powinna odbywać się przynajmniej raz dziennie.
Nie ma ograniczeń wiekowych. Bardzo ważne jest zachowanie wszystkich zasad
Holdingu. Nie wolno dopuścić do przerwania sesji  przez zakończeniem fazy
odrzucenia, a  w przypadku dużego oporu ze strony dziecka  zaleca się wzmocnienie
holdingu.
Zwolnnicy tej metody (m.in. Jasmin Bayley) twierdzą, że  choć początkowo dziecko
doświadcza  uczucia lęku i chęci ucieczki, to w końcowej fazie strach i napięcie
mijają.  Dziecko staje się spokojne i odprężone, czuje się bezpiecznie w kontakcie z
matką, uczy się rozpoznawać mowę jej ciała , a nawet rozwija empatię. Zachęcające są
również  relacje rodziców, ktorzy po zastosowaniu terapii zaobserwowali u swoich
dzieci przyspieszony rozwój mowy, wyciszenie, poprawę koncentracji uwagi i
naśladownictwa, zanikanie stereotypii i zwiększenie zainteresowania innymi ludźmi.

Nie zmienia to faktu, że Holding jest metodą kontrowesyjną. Matki decydują

się na nią, gdyż bardzo cierpią z powodu braku więzi z dzieckiem. Jeszcze

niedawno obarczano je przecież winą za chorobę dziecka.  Sesje Holdingu

wymagają od nich niezwykle dużej odporności i dojrzałości  emocjonalnej.

Wiele z nich ma poczucie krzywdzenia własnego dziecka i w konsekwencji

obwinia się za przemoc, jakiej użyła w stosunku do niego.  Można też

zaryzykować tezę, że to co nazywamy odprężeniem dziecka jest pozorne i

wynika raczej ze zmęczenia wyczerpującą walką.  Częstotliwość sesji

Holding (nawet kilka dziennie) może dezorganizować życie rodziny. Krytyka

przemocy w terapii Holding pojawia się również ze strony Temple Grandin. 

Jej zdaniem, metoda może sprawdzać się w przypadku dzieci z

niedowrażliwością taktylną, ale podobne efekty osiąga się przy pomocy

terapii sensorycznej.

Metoda Knill'a

Programy Aktywności przeznaczone są do pracy z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi o
różnym poziomie rozwoju intelektualnego, społecznego i fizycznego. Nie są
traktowane jako pełna i jedyna strategia edukacyjna. Niejednokrotnie pełnią natomiast
funkcję bazy, na której można zbudować most, otwierający osobie upośledzonej drogę
do świadomego kontaktu z otoczeniem i sprawne w tym otoczeniu działanie.
Programy Aktywności zostały stworzone przez małżeństwo Mariannę i Christophera
Knillów. Pracując przez wiele lat z osobami niepełnosprawnymi, doszli oni do
przekonania, że odpowiednio skonstruowany program terapeutyczny jest w stanie
obudzić inicjatywę nawet w osobach najgłębiej upośledzonych, a więc najbardziej
wycofanych. Oparli się na założeniu, że najważniejszym kanałem sensorycznym jest
skóra. Dotyk jest bowiem pierwszym wrażeniem, jakiego doznajemy. Od wrażliwości
dotykowej zależy umiejętność nawiązania kontaktu z otoczeniem. Ten jest z kolei
podstawą kształtowania się kolejnych umiejętności w tym – jakże istotnej –
komunikacji. Wczesna komunikacja między niemowlęciem a dorosłym wyraża się
właśnie poprzez dotyk. W swoich Programach Aktywności autorzy skojarzyli ruch i
dotyk ze specjalnie skomponowaną muzyką. Wykonując przy muzyce określone
ćwiczenia, dziecko uczy się odczuwania własnego ciała i otwiera się na doznania
dotykowe z otoczenia.
  Program Aktywności składa się z sześciu części:
· Programu Wprowadzającego;
· Programu Specjalnego dla dzieci ze znaczną niepełnosprawnością ruchową;
· Programu Pierwszego, koncentrującego się na ćwiczeniach górnej partii ciała;
· Programu Drugiego, koncentrującego się na ćwiczeniach dolnej partii ciała;
· Programu Trzeciego wymagającego od uczestnika wiekszej sprawności i koordynacji
ruchowej, a także uwagi;
· Programu Czwartego – najtrudniejszego – gdzie dużą rolę odgrywa już własna
inicjatywa dziecka (np. taniec).

Podczas realizacji wszystkich programów każdy ruch
dziecka wspierany jest przez specjalny akompaniament
muzyczny, będący sygnałem konkretnej aktywności.
Zadaniem muzyki jest stymulacja uwagi, a także
stwarzanie korzystnych podstaw do uczenia się. Dziecko
zapamiętuje kolejne sekwencje sygnałów muzycznych, co
sprawia, że dotyk terapeuty jest dla niego przewidywalny.
Taka rytualizacja aktywności jest dla dziecka źródłem
poczucia bezpieczeństwa.
Wykorzystywane w tej metodzie sygnały muzyczne
odzwierciedlają rytm i charakter każdej czynności.
Ważnym elementem realizacji programów jest świadome
i aktywne używanie głosu przez terapeutę, który słowami
i intonacją zachęca dziecko do podjęcia danej aktywności.
Tę samą rolę ma pełnić fizyczne wsparcie (kiedy dziecko
jest oparte plecami o terapeutę) lub kontakt wzrokowy.