METODA M. CH. KNILLÓW

Metoda opracowana przez CH. Knilla może być kluczem do każdego dziecka, bez względu
na jego możliwości i stan psychofizyczny. Jej zastosowanie możliwe jest zarówno w trakcie
terapii indywidualnej, jak i przy nawiązywaniu kontaktu z dzieckiem, rozbudzaniu sprawczo-
ści pozytywnej oraz kształtowaniu orientacji w schemacie ciała i rozwijaniu poczucia tożsa-
mości.

Dodatkowym plusem tej metody jest uzyskany przez wprowadzenie określonej muzyki, efekt
orientacji w czasie oraz przewidywania kolejnych czynności. Jej istota polega na prowadzeniu
wyraźnie ustrukturalizowanych sesji.

Programy aktywności noszą tytuły: "Świadomość ciała"; "Kontakt i Komunikacja" . Są to
programy aktywności przeznaczone do indywidualnej pracy z dzieckiem, wzbogacone kase-
tami ze specjalnie skomponowaną muzyką, która towarzyszy wszystkim czynnością.

Podstawowym założeniem programu Ch. Knilla, jest oparcie działań stymulujących rozwój
dziecka, na zmyśle dotyku. Doświadczenie kontaktu fizycznego, jest podstawą rozwoju
związków z innymi ludźmi i komunikacji między nimi. Program zawiera wskazówki służące
jak najlepszemu zaplanowaniu i przygotowaniu sesji kontaktu ( poprzez określenie potrzeb
partnera, podział odpowiedzialności za sesje kontaktu, dostosowanie tych spotkań do co-
dziennych rytuałów planu dnia, przygotowanie niezbędnego wyposażenia do prowadzenia
zajęć).

Metoda Knilla to próba wykorzystania osiągnięć psychologii rozwojowej do pracy z tymi
wszystkimi, którzy niezależnie od wieku i przyczyny zaburzeń nie nawiązują kontaktu z naj-
bliższym otoczeniem. Tkwią w milczącym świecie stereotypów, są dalecy, ale nadal wrażliwi
na nasze komunikaty, podatni na zranienie i odrzucenie. Bronią swoich granic, ale czekają na
pomoc.

Dzieci sprawne inaczej powinny możliwie często uczestniczyć w zajęciach usprawniających,
które rozwiną u nich świadomość własnego ciała, przestrzeni, jaka je otacza oraz, że w tej
przestrzeni przebywają inni ludzie, z którymi mogą nawiązać kontakt. Służy temu metoda
Christophera Knilla „Świadomość Ciała”, „Kontakt i Komunikacja”.

Z różnych powodów niektórzy ludzie mają trudności w doświadczaniu, nabywaniu i organi-
zowaniu podstawowych informacji o sobie. Ich interakcja ze środowiskiem staje się ograni-
czona i w rezultacie mogą oni wykształcić zaburzony obraz swojego ciała.

Może im zabraknąć kontroli nad ruchami i mogą napotykać na poważne problemy w
komunikacji. To wszystko bywa przyczyną ogólnego braku bezpieczeństwa i zaburzeń
emocjonalnych, które z kolei hamują możliwości normalnego rozwoju.

Aby temu zapobiec należy dostarczać dziecku jak najwięcej informacji na temat swo-
jego ciała i jego powiązania z otoczeniem. Pomogą w tym programy Christophera
Knilla, których celem jest pomoc w uzyskaniu wiedzy dotyczącej:



ciała jako całości,



poszczególnych części ciała i ich powiązań z innymi częściami,



faktu, że różne części ciała mogą być używane w różny sposób.

Ponadto proponowane przez Christophera Knilla programy stanowią ramy, dzięki którym
rozwija się kontakt społeczny, ruch i zabawa są sposobem na wywołanie i ustrukturali-
zowanie uwagi dziecka.

Opis programów

PROGRAMY KNILLÓW MOGĄ BYĆ STOSOWANE JAKO METODA:



Przywracająca doznania zmysłowe trenowane w życiu płodowym, służące poznaniu

własnego ciała i umożliwiające kontakt z otoczeniem.



Pobudzająca dzieci głębiej upośledzone umysłowo do aktywności i współdziałania.



Aktywizująca dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym.



Diagnostyczna i usprawniająca w terapii dzieci nieharmonijnie rozwijających się,

z trudnościami w nauce.



Porządkująca zachowanie dzieci niedostosowanych społecznie.

Aktywności zawarte w każdym programie następują kolejno po sobie. Mogą być wykorzysta-
ne do pracy z dziećmi fizycznie upośledzonymi, niesłyszącymi i/lub niewidomymi, oraz
z dziećmi, z którymi trudno jest nawiązać kontakt (z cechami autystycznymi lub psychotycz-
nymi).

Program wprowadzający – 8 minut.

Kołysanie
Wymachiwanie rękoma
Pocieranie dłoni
Klaskanie
Głaskanie głowy
Głaskanie brzucha
Relaksacja

Program I – 15 minut.

Kołysanie
Wymachiwanie rękoma
Zginanie i rozprostowanie rąk
Pocieranie dłoni
Zaciskanie i otwieranie dłoni
Ruchy palców
Klaskanie
Głaskanie głowy
Głaskanie policzków
Głaskanie łokci
Głaskanie brzucha
Przewracanie się ( padanie )
Relaksacja

Program 2 – 15 minut.

Kołysanie
Klaskanie
Głaskanie brzucha
Głaskanie ud
Głaskanie kolan
Głaskanie palców u nogi
Wiosłowanie
Pocieranie stóp
Poruszanie palcami u stóp
Poruszanie nogami
Leżenie na plecach
Obracanie się z pleców na bok
Obracanie się z pleców na brzuch
Relaksacja

Do wykonywania aktywności opisanych w 1 i 2 programie używane są różne części ciała w
różny sposób.

Program 3 – 20 minut.

Leżenie na brzuchu
Leżenie na plecach
Obracanie się z pleców na brzuch
Obracanie się z brzucha na plecy
Poruszanie nogami
Czołganie się na brzuchu
Raczkowanie
Klęczenie i spacerowanie na kolanach
Upadanie z pozycji klęczącej
Odpychanie i przyciąganie
Relaksacja

Przeprowadzenie tego programu wymaga znacznie więcej świadomości społecznej dziecka
ruchliwości i koordynacji.

Program 4 – 20 minut.

Leżenie na brzuchu
Leżenie na brzuchu i mruganie oczyma
Leżenie na plecach z rękoma wokół karku
Poruszanie nogami (jazda rowerem)
Odbijanie się na siedzeniu
Ślizganie się na siedzeniu
Podnoszenie się i stanie bez ruchu
Podnoszenie ramion – jednego a potem obu jednocześnie
Podnoszenie jednocześnie jednej ręki i jednej nogi
Stawanie przed kimś
Podbieganie do – odbieganie od

Spacerowanie – szybko i delikatnie
Spacerowanie – wolno i ciężko
Spacerowanie – wolno i delikatnie ( po cichu)
Dwa i dwa (znajdź partnera)
Odpychanie i przyciąganie
Dowolne ruchy
Taniec

Program ten pomyślany jest jako aktywność grupowa. Wymaga odpowiedniego poziomu
świadomości ciała, większej samokontroli, wyższego poziomu rozumienia pojęciowego, kon-
centracji.

Program SPH – 25 minut.
Kołysanie -pr. 1 i 2
Wymachiwanie rękoma – pr. 1
Pocieranie dłoni – pr. 1
Zaciskanie i otwieranie dłoni – pr. 1
Klaskanie – pr.1 i 2
Głaskanie policzków – pr. 1
Głaskanie brzucha – pr. 1 i 2
Głaskanie ud – pr. 2
Ruchy stóp – nóg – pr. 2
Przewracanie się (padanie) – pr. 1
Relaksacja – pr. 1 i 2

Każdemu etapowi przyporządkowana jest inna, bardzo wyraźna, radosna linia melodyczna.
Rytuał sesji rozpoczyna się już w momencie przygotowań – przyniesienia przyborów i znale-
zienia odpowiedniego miejsca. Podstawową część inauguruje włączenie magnetofonu i rytu-
alne wykonywanie określonych w danym programie czynności. Pozycja dziecka i forma jego
fizycznego kontaktu z terapeutą jest uzależniona od jego woli i możliwości psychofizycznych.

Po jakimś czasie dzieci zaczynają bardzo wyraźnie łączyć bodźce słuchowe – melodię – ze
schematem i rodzajem wykonywanej czynności. Dzięki temu osiąga się nie tylko nawiązanie
kontaktu i rozwijanie aktywności, ale również orientację w czasie, umiejętność przewidywa-
nia oraz bardzo wyraźny rozwój koordynacji słuchowo – ruchowej; rytmizowanie ruchów w
zależności od muzyki.

Bibliografia:
Knill M.,Knill Ch. Programy aktywności. Świadomość ciała. Kontakt i komunikacja. Cen-
trum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej, MEN, Warszawa 1995

Opracowała:

Weronika Potoczna