EKONOMIA

PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

2

PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ

1.Pieniądz jest towarem i równocześnie produktem
umowy społecznej na mocy której jest powszechnie
akceptowany. Występował już w pierwotnej gospodarce

(towar za towar – wymiana barterowa -sól, zboże,

bydło).

W następnym okresie wyodrębnił się powszechny
ekwiwalent (kruszce – żelazo, miedź, srebro, złoto, brąz
– używane jako pieniądze początkowo w kawałkach ).
Pojawił się system pieniężno-kruszcowy :
- monometalizm (oparty o jeden kruszec – srebro lub
złoto)
- bimetalizm ( złoto i srebro )
W XIX wieku wykształcił się system kruszcowy
pełnej waluty złotej. Gdy się rozwijał zaczęło brakować
kruszców i pojawiły się certyfikaty złota, rozwinął się
system bankowy, pojawiły się weksle, czeki, banknoty.

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

3

Ograniczona waluta złota – zwiększano emisję banknotów
powyżej kruszcowego pokrycia.
Waluta sztabowo - złota – ( lata 20-ste XX wieku)
wprowadzono pieniądz papierowy, który można było
wymieniać na sztaby złota
(najmniejsza ważyła 6 kg więc nie wszyscy mogli sobie na to
pozwolić).
Waluta dewizowo-złota – dokumenty potwierdzające
należności zagraniczne.
 
W latach 1929 – 1933 odstąpiono od systemu pieniądza
złotego, wprowadzając pieniądz papierowy nie
wymienialny na złoto.

Obecnie funkcjonuje pieniądz papierowy, któremu
wartość nadaje prawo i czyni go powszechnym
akceptowanym środkiem płatniczym.
 

PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

4

Generalnie pieniądz można zdefiniować jako:
Przyjęty i akceptowalny środek, za pomocą którego
można dokonywać aktów kupna-sprzedaży oraz
regulować swoje należności.

Wyróżnia się wiec następujące rodzaje (formy) pieniądza:

- pieniądz gotówkowy (monety, papierowe znaki pieniężne )

- pieniądz bezgotówkowy ( depozyty zwrotne na każde
żądanie (a vista), pozostałe depozyty np. wkłady terminowe)

Pieniądz bankowy (wkładowy, depozytowy) służy do

rozliczeń bezgotówkowych.

Pieniądzem tym są też weksle, czeki, akcje, obligacje.

Pieniądz elektroniczny – zapis w pamięci komputera

PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

5

PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ

FUNKCJE PIENIĄDZA
a) funkcja miernika wartości – pieniądz służy do wyrażania

wartości produktów za pomocą ceny,

b)funkcja środka wymiany – pieniądz służy jako środek

wymiany przy przeprowadzaniu transakcji kupna lub
sprzedaży,

c) funkcja przechowywania wartości – może być gromadzony,

może być miernikiem wartości, gdy jego wartość rośnie lub nie
zmienia się ( gromadzenie bogactwa),

d)funkcja środka płatniczego – regulowanie płatności

( czynsze, podatki, itp.),

e) funkcja pieniądza światowego – nie każdego kraju waluta

może pełnić funkcję pieniądza światowego, muszą to być kraje
rozwinięte, o dużym udziale handlu zagranicznego i stabilne
gospodarczo (niska inflacja, wysoki wzrost PKB), stałe ceny, np.
USA, Wielka Brytania, Japonia, UE
- inną formą jest EURO – pieniądz światowy, od stycznia 2002
roku Euro zastąpiło waluty krajów strefy Euro, 12 krajów

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

6

PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ

ILE PIENIĄDZA JEST W GOSPODARCE?

PODAŻ PIENIĄDZA

Podział w zależności od płynności

Pieniądz M0 – baza monetarna (zasób pieniądza wielkiej
mocy)
Zalicza się do niej monety i banknoty w obiegu poza
bankiem centralnym

M0=Rg+C

Rg – gotówkowe rezerwy banków komercyjnych,
C – monety i banknoty w posiadaniu sektora
pozabankowego
M1- baza monetarna (M0) i wkłady czekowe w bankach
na każde żądanie (D), czyli zasób środka płatniczego
istniejący w gospodarce
M2 – M1+wkłady krótkoterminowe
M3 - M2 + wkłady długoterminowe w bankach.

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

7

PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ

ILE PIENIĄDZA JEST W GOSPODARCE?

PODAŻ PIENIĄDZA

Podaż pieniądza regulowana jest przez bank centralny
na podstawie :

• wzrostu wolumenu narodowego PKB
– jeśli wzrasta, to podaż pieniądza na rynku też powinna
wzrosnąć (powinniśmy osiągnąć wyższe zarobki, aby
kupić dobra, których jest więcej),

• przewidywanego wzrostu cen – jeśli ceny wzrosną,
powinno się zwiększyć podaż pieniądza,

• możliwości zwiększenia szybkości obiegu
pieniądza.

Podaż jest to ilość wolnego pieniądza na rynku.

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

8

PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ.

Kreowanie pieniądza w systemie

bankowym

 

Banki także wytwarzają pieniądz

(kreacja pieniądza)

-

pierwotna kreacja pieniądza

( pieniądz gotówkowy) realizowana przez bank centralny,

- wtórna kreacja pieniądza ( na poziomie banków
komercyjnych) - pieniądz bezgotówkowy – wkładowy

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

9

PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ

PIERWOTNA KREACJA PIENIĄDZA

BANK

CENTRALNY

(NBP)

BANKI

KOMERCYJNE

FINANSOWANI

E SFERY

BUDŻETOWEJ

REFINANSOWANI
E

(kredyt

redyskontowy

lub lombardowy)

gotówk
a

-pensje
-
inwestycje
-
oszczędno
ści

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

10

PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ

WTÓRNA KREACJA PIENIĄDZA

 

Banki komercyjne udzielają kredytów swoim klientom w
systemie bezgotówkowym (pieniądz wkładowy)

Zależy od:
-stopy rezerw obowiązkowych,

-stopy procentowej,

-bazy monetarnej

BANKI

KOMERCYJNE

KLIENCI

kredyty

-do innych
banków
-gotówka

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

11

PIENIĄDZ W GOSPODARCE

RYNKOWEJ.

Mnożnik bazy monetarnej (mnożnik kreacji pieniądza
depozytowego) :
 
- określa maksymalną możliwość kreacji pieniądza przez
banki komercyjne,
- określa odwrotność stopy rezerwy obowiązkowej (r) [ %
lub liczba dziesiętna]

r

Md

1



Wynika z konieczności
tworzenia rezerwy pieniądza
w NBP, który służy
zachowaniu płynności
finansowej w systemie
bankowym

r – stopa rezerw obowiązkowych
Wielkość rezerwy zależy od wysokości stopy rezerw
obowiązkowych. Poziom rezerw obowiązkowych ustala
Rada Polityki Pieniężnej.

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

12

PIENIĄDZ W GOSPODARCE

RYNKOWEJ.

Przykład:
 
r = 20% , Md = 1/0.2 = 5
oznacza to, że w systemie bankowym z 1 zł można
wykreować maksymalnie 5 jednostek pieniężnych
pieniądza depozytowego w systemie bezgotówkowym,
 
r = 10% , Md = 1/0.1 = 10
zwiększa się ilość pieniądza wtórnego,
 
r = 5% (obecna stopa rezerw w Polsce) , Md = 1/0.05 =
20,
 
Jeśli Rada Polityki Pieniężnej będzie chciała by pieniądz
staniał, będzie obniżać stopę rezerw obowiązkowych.

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

13

PIENIĄDZ W GOSPODARCE

RYNKOWEJ.

Przykład wtórnej kreacji pieniądza:

Do banku A wpłynęła kwota 10 tys. zł (jako

depozyt); r = 20%; bank A odprowadza do Banku
Centralnego rezerwę obowiązkową równą 2 tys. zł
(0.2•10tys. zł) Pozostałą kwotę pożyczył klientowi „a”.
Ten wydał dyspozycję przelania bezgotówkowego 8 tys. zł
na rachunek swojego wierzyciela w Banku B. Bank B
odprowadza do banku centralnego 0.2•8 tys. Zł = 1600
zł, a pozostałą kwotę 6400 zł pożyczył klientowi „b”. Ten
wydał dyspozycję bankowi B przelania 6400 tys. zł
bezgotówkowo na rachunek swojego wierzyciela w banku
C. Bank C przekazuje do Banku Centralnego 0.2•6400 zł
= 1280 zł jako rezerwę obowiązkową, a na różnicę 5120
zł udziela kredytu kolejnemu klientowi itd..
Wniosek:
Przy r = 20% zostanie wykreowanych 50 tys. kredytów
na rynku.

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

14

PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ

Średnia wartość
wytworzonych dóbr i usług

POPYT NA PIENIĄDZ

Równanie obiegu pieniądza

M * V = P * Q

 
M – zasoby pieniądza

( ilość wszystkich form pieniądza

występujących na rynku),

V – szybkość obiegu pieniądza,
P – ceny dóbr i usług,
Q – wielkość produkcji,

Jedną jednostką pieniężną można w określonym czasie dokonać kilku
transakcji. V określa szybkość z jaką pieniądz do nas wraca. Gdy zwiększy
się M, to wzrasta inflacja ( poziom cen).
Gdy zmniejszymy M i V to zmniejszyć musi się produkcja lub ceny i może to
doprowadzić do bezrobocia.
Q można zastąpić przez T (ilość transakcji). Przyjmuje się także że V w
krótkim okresie czasu jest stałe czyli P=M/T

Popyt jest określony przez
równanie Fishera –
równowagi pieniężnej

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

15

PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ

POPYT NA PIENIĄDZ

Popyt na pieniądz zależy od :

 osobistego dochodu i bogactwa,

 wysokości stóp procentowych ( jeśli stopy procentowe
w bankach rosną to popyt maleje i odwrotnie),

 poziomu cen ( jeśli poziom cen wzrasta, to
potrzebujemy więcej pieniędzy na zakup dóbr),

 oczekiwań dotyczących przyszłych cen ( popyt wzrasta
jeśli przewidujemy, że ceny w przyszłości wzrosną),

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

16

PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ

POPYT NA PIENIĄDZ

Rodzaje popytu na pieniądz gotówkowy:



transakcyjny – by móc zawierać transakcje kupna,

sprzedaży,

 przezornościowy – gromadzimy pieniądz gotówkowy
by móc regulować niespodziewane wydatki,

 spekulacyjny – gromadzimy, by móc zrealizować
dodatkowe zakupy przewidując, że w przyszłości ceny
towarów wzrosną.

Popyt wyrażamy my sami i przedsiębiorcy.

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

17

PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ

Kreacji pieniądza dokonują banki

Bank centralny:

-jest to instytucja, która w imieniu państwa prowadzi
politykę pieniężną, współpracuje i pomaga innym bankom
i nadzoruje ich działalność, jest bankiem państwa,

-kontroluje ilość pieniądza w gospodarce (pilnuje
wartości pieniądza), zarządza długiem państwa,
przechowuje jego wkłady i finansuje wydatki budżetu
państwa

Banki komercyjne:

-to przedsiębiorstwa działające dla zysku, które
przechowują cudze pieniądze, płacąc właścicielom
odsetki, a zgromadzone wkłady pożyczają
przedsiębiorstwom i państwu.

- są więc pośrednikami finansowymi ułatwiającymi
przepływ pieniędzy od kredytodawców do
kredytobiorców

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

18

PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ

POLITYKA PIENIĘŻNA BANKU CENTRALNEGO:

1.Wykorzystanie obligatoryjnych instrumentów

polityki pieniężnej

 stopa rezerw obowiązkowych,

 administracyjne ograniczenie podaży pieniądza

2.Instrumenty o charakterze ekonomicznym

 polityka otwartego rynku,

 polityka redyskontowa i lombardowa,

 polityka walutowa.

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

19

PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ

Rezerwy obowiązkowe gromadzą banki w Banku
Centralnym.

Polityka Banku Centralnego polega na operowaniu
wielkością stopy rezerw obowiązkowych.

Stopa rezerw obowiązkowych jest zróżnicowana:
wyższa dla wkładów a vista, a niższa dla lokat
terminowych i dewizowych.

Pieniądz rezerwowy jest z reguły nie oprocentowany.

Administracyjne ograniczenie podaży pieniądza:
to administracyjne oddziaływanie na banki komercyjne
poprzez ustalanie pułapów na kredyty.

Wykorzystanie obligatoryjnych instrumentów polityki pieniężnej

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

20

PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ

Polityka otwartego rynku to podstawowy instrument

oddziaływania Banku Centralnego na podaż pieniądza.
Bank Centralny zakupuje lub sprzedaje papiery
wartościowe innym bankom, jednostkom
gospodarczym i ludności.

 Gdy Bank Centralny sprzedaje papiery

wartościowe, to ściągając z rynku pieniądze
zmniejsza podaż pieniądza.

 Gdy Bank Centralny skupuje papiery wartościowe,

to wypłacając pieniądze ludności, instytucjom
zasila rynek zwiększając tym samym podaż
pieniądza.

Instrumenty o charakterze ekonomicznym

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

21

PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ.

Polityka redyskontowa i lombardowa –

refinansowanie banków
polega na udzielaniu kredytów redyskontowych i
lombardowych przez Bank Centralny bankom
komercyjnym. Poprzez zmianę stopy redyskontowej lub
lomardowej Bank Centralny zachęca lub powstrzymuje
banki komercyjne od zaciągania kredytów.

Instrumenty o charakterze ekonomicznym

Kredyt lombardowy - udziela Bank Centralny pod
zastaw papierów wartościowych, z reguły jest on
krótkoterminowy i o wysokiej stopie procentowej. Jest
udzielany w wypadku zachwiania równowagi
pieniężnej banku komercyjnego, by przywrócić mu
płynność finansową.

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

22

PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ

Kredyt redyskontowy - udziela Bank Centralny bankom
komercyjnym na podstawie zdyskontowanych weksli.
Bank Centralny ustala wielkość stopy
redyskontowej, po której udziela kredytu bankom
komercyjnym.
Banki komercyjne ustalają natomiast poziom stopy
dyskontowej jaką stosują wobec swoich klientów w
przypadku dyskonta weksli.
Zmiany stopy redyskontowej wpływają na poziom
stopy dyskontowej w bankach oraz poziom stopy
oprocentowania kredytów dla klientów. Różnica między
stopą dyskontową, a redyskontową stanowi dochód
banku.
Bank na tej operacji zawsze musi osiągać zysk, więc
ustala wysokość stopy dyskontowej na poziomie wyższym
niż stopa redyskontowa.

Instrumenty o charakterze ekonomicznym

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

23

PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ

Polityka walutowa
Bank Centralny może dokonywać interwencyjnego
zakupu lub sprzedaży walut obcych i dewiz w celu
utrzymania stabilności kursu swojej waluty.

W celu przeciwdziałania inflacji sprzedaje waluty
obce, złoto.
Gdy firmy importujące wykupują waluty, to na rynku
zmniejsza się podaż pieniądza, co może prowadzić do
zjawiska deflacji.

Instrumenty o charakterze ekonomicznym

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

24

PIENIĄDZ W GOSPODARCE RYNKOWEJ

Bank może prowadzić dwa rodzaje polityki:

-politykę miękką czyli ekspansywną:

-obniża stopę rezerw obowiązkowych

-obniża stopę redyskontową,

-Skupuje papiery wartościowe

-politykę twardą czyli depresyjną

-podwyższa stopę rezerw obowiązkowych

-podwyższa stopę redyskontową,

-sprzedaje papiery wartościowe

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

25

INFLACJA

Inflacja – to wzrost ogólnego poziomu cen w
gospodarce w danym czasie

Ogólny poziom cen = przeciętna cena dóbr i usług=

consumer price index – CPI) – dotyczy cen

najważniejszych dóbr i usług konsumpcyjnych (tzw.

koszyk dóbr i usług)

Inflacja objawia się więc wzrostem cen dóbr i usług w
gospodarce.
W przypadku spadku tych cen ma się do czynienia z
deflacją .

Większość naukowców twierdzi, że najkorzystniejszy
poziom inflacji w danej gospodarce wynosi 1.0- 1.5% w
stosunku rocznym.

Gdy istnieje zagrożenie deflacją, Bank Centralny może ułatwić

dyskonto weksli, skupować obligacje skarbowe, powodując wzrost

podaży pieniądza

.

Inflacji towarzyszy spadek siły nabywczej pieniądza czyli
deprecjacja.

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

26

INFLACJA

Podział inflacji ze względu na wielkość wzrostu cen:

-inflacja umiarkowana (do 10%);

-pełzająca (do 4%),

-krocząca (5-9%),

-inflacja galopująca (do 150%),

-hiperinflacja (ponad 150%).

Jeżeli za kryterium podziału weźmie się tendencje
występujących w procesach wzrostu gospodarczego,
można wyróżnić:

-stagflację – cechuje się równoczesnym występowaniem
stagnacji gospodarczej i wysokiej inflacji,

-slumpflację - cechuje się równoczesnym występowaniem
wysokiej inflacji i recesji oznaczającą głęboki spadek
produkcji i zatrudnienia

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

27

INFLACJA

Podział inflacji ze względu na jej skutki:

-inflacja otwarta (inflacja cenowa) – przejawia się
nieograniczonym i niczym nie skrępowanym wzroście cen
do nowych poziomów równowagi,

-Inflacja jawna – (klasyczna),

-Inflacja ukryta – w przypadku nie wykazywania w
oficjalnych statystykach podwyżek, poprzez
pomijanie w koszykach niektórych dóbr i usług

-Inflacja tłumiona – administracyjna kontrola cen
uniemożliwia swobodne regulowanie procesów
rynkowych przez mechanizm rynkowy, prowadzi do
odkładania się nie zrealizowanych zasobów pieniężnych
uczestników rynku.

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

28

INFLACJA

Przyczyny inflacji:

-administracyjne,

-ekonomiczne;

-Przyczyną są koszty (inflacja kosztowa)

-Płacowa – wzrost płac bez wzrostu wydajności
pracy

-Importowana – spowodowana wzrostem cen
wykorzystanych dóbr i usług (np. surowców)
importowanych do kraju

-Przyczyną jest popyt (inflacja popytowa)

-Przyczyną jest struktura gospodarki (inflacja
strukturalna) – występowanie wąskich gardeł w
danych branżach produkcyjnych

-Przyczyna jest pieniądz (inflacja monetarna) – w
przypadku za dużej podaży pieniądza rosną ceny

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

29

INFLACJA

Skutki inflacji:

Redystrybucja (przemieszczenie) dochodów i majątków,

trącą pożyczkodawcy,

tracą ludzie o stałych dochodach.

Transfer dochodów miedzy państwem a sektorem
prywatnym.

Spadek siły nabywczej pieniądza.

Na inflacji tracą ci co maja pieniądze , zyskują ci
co maja dobra

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

30

Definicja stopy procentowej:

 (od strony pożyczkodawcy)
Stopa procentowa określa korzyści jakie osiągają

właściciele kapitału w przypadku rezygnacji z
konsumpcji bieżącej na rzecz przyszłej konsumpcji

(od strony pożyczkobiorcy)
Stopa procentowa to cena jaką musimy zapłacić gdy

chcemy dysponować pewnymi dobrami
konsumpcyjnymi lub inwestycyjnymi wcześniej

p (r, i) – stopa procentowa, wyrażana w procentach lub

liczbą dziesiętną,

PROCENT I STOPA PROCENTOWA

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

31

Podstawowe składniki stopy procentowej:

a) zysk pożyczkodawcy,
b)rekompensata ryzyka na jakie narażony jest

pożyczkodawca,

c) wyrównanie z tytułu inflacji,

PROCENT I STOPA PROCENTOWA

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

32

p

rynkowa

– stopa rynkowa (nominalna) zawiera zysk

pożyczkodawcy, rekompensatę ryzyka oraz
inflację,

p

rzeczywista

– stopa rzeczywista (realna) uwzględnia zysk

pożyczkodawcy oraz rekompensatę ryzyka,

p

czysta

– czysta stopa procentowa, zawiera tylko zysk

pożyczkodawcy,

1 + p

inflacji

p

rynkowa

= p

rzeczywista

+

p

inflacji

+ p

rzeczywista

• p

inflacji

 

p

rynkowa

– p

inflacji

p

rzeczywista

=

PROCENT I STOPA PROCENTOWA

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

33

Zysk pożyczkodawcy zależy od:

• dostępności kapitału pieniężnego (im jest go więcej tym
zysk jest mniejszy),

• wielkości pożyczki lub lokaty,

• okresu, jakiego dotyczy pożyczka lub lokata,

Ryzyko pożyczania zależy od:

• stanu (kondycji finansowej) pożyczkobiorcy,

• stanu gospodarki kraju (wyższe /niższe stopy
procentowe),

• sytuacji politycznej,

• rodzaju projektu na który udziela się pożyczki (większe
ryzyko przy projektach niestandardowych),

PROCENT I STOPA PROCENTOWA

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

34

Wpływ inflacji na stopę procentową:
- wprowadzamy ją do stopy procentowej wówczas, gdy w
danej chwili przewidujemy występowanie inflację (wzrost
ogólnego poziomu cen w gospodarce),

PROCENT I STOPA PROCENTOWA

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

35

PIENIĄDZ W GOSPODARCE

RYNKOWEJ.

PROCENT I STOPA PROCENTOWA

jako parametru makroekonomicznego: 
W skali gospodarki stopa procentowa pełni funkcję regulacji podaży
pieniądza.

stopa procentowa NBP

stopa redyskontowa

stopa

lombardowa

rośnie

maleje

ten sam poziom

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

36

PIENIĄDZ W GOSPODARCE

RYNKOWEJ.

PROCENT I STOPA PROCENTOWA

p

redyskontowa

p

dyskontowa

oprocentowanie kredytu

ilość
udzielanych kredytów podaż pieniądza

ceny

inflacja

produkcja

bezrobocie

p

redyskontowa

p

dyskontowa

oprocentowanie kredytów

ilość

udzielanych kredytów podaż pieniądza

ceny

inflacja

produkcja

bezrobocie

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

37

PIENIĄDZ W GOSPODARCE

RYNKOWEJ.

PROCENT I STOPA PROCENTOWA

PRODUCENT

(SPRZEDAWCA)

WEKSLE

BANK

KOMERCYJNY

Dyskon

to

weksli

BANK CENTRALNY

Stopa
dyskonto
wa

Np.
100jedn.

10%
100-
10=90j.

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Redyskonto
weksli

1. Gdy stopa redyskontowa = 8% zysk banku

wynosi 10%-8%=2%,

2. Gdy st. red. rośnie do 10%, bank komercyjny

podnosi stopę dyskontową np.. Do 12% aby bank

osiągnął zysk:

12%-10%=2%

8%

(1)

10%

(2)

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

38

PIENIĄDZ W GOSPODARCE

RYNKOWEJ.

PROCENT I STOPA PROCENTOWA

Wpływ
stopy
procentowej
na wielkość
inwestycji w
gospodarce.

Efektywność
ekonomiczn
a
pojedynczyc
h inwestycji.

w ocenie efektywności ekonomicznej

 
 
 
 

 

 

Zmiana wartości pieniądza w czasie:
- procedura oprocentowania,
- procedura dyskontowania,

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

39

PIENIĄDZ W GOSPODARCE

RYNKOWEJ.

PROCENT I STOPA PROCENTOWA

Oprocentowanie ( procent składany, oprocentowanie
złożone),

1

2

3

4

5 ...

n

czas

K

n

K

o

K

n

= K

o

( 1 + p )

n

 

p – stopa

procentowa

K

o

– pierwotna kwota

n – ilość okresów
czasu
K

n

– ilość po n

okresach

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Wartość pieniądza mierzymy stopą procentową
( kapitalizacja odsetek w każdym z lat – funkcja o
charakterze wykładniczym ). Oprocentowanie –
określanie przyszłej wielkości kwoty lokaty K

o

.

EKONOMIA

PK dr Bartosz Soliński

40

PIENIĄDZ W GOSPODARCE

RYNKOWEJ.

PROCENT I STOPA PROCENTOWA

Dyskontowanie – ( aktualizowanie) określanie aktualnej
wartości przyszłych kwot, wykorzystywane w ocenie
efektywności projektów inwestycyjnych,
np. budujemy kopalnię, inwestujemy kilka lat, potem
zaczynamy wydobywać węgiel, ponosimy koszty i
korzyści ; im dalej tym koszty i korzyści mniej znaczą w
stosunku do teraźniejszości.

stopa redyskontowa :

K

o

= K

n

( 1 + p)

–n

K

o

K

n

0

czas

1 2 3 4 5
6 ............ n