Transport
kolejowy

2

Infrastruktura transportu

kolejowego



Drogi i stacje kolejowe



Punkty przeładunkowe i bocznice



Wyposażenie energetyczne i
wodnokanalizacyjne



Urządzenia sterowania ruchu



Środki łączności

3

Kategorie linii kolejowych w
Polsce



Magistralne – obciążenie powyżej 25 mln ton rocznie,

dopuszczalna prędkość pociągów powyżej 120 km/h



Pierwszorzędne - obciążenie od 10 do 25 mln ton

rocznie, dopuszczalna prędkość pociągów od 80 do

120 km/h



Drugorzędne - obciążenie od 3 do 10 mln ton

rocznie, dopuszczalna prędkość pociągów od 60 do

80 km/h



Miejscowego znaczenia - obciążenie poniżej 3 mln

ton rocznie, dopuszczalna prędkość pociągów do 60

km/h

4

Długość sieci kolejowej ogółem

(tys. km)

Rok 2004 2005 2006 2007 200

8

200

9

DŁUGO

ŚĆ

OGÓŁE

M

20,3

20,3

20,2

20,1

20,2 20,3

6

PKP

19,6

19,5

19,4

19,3

19,6 19,7

Inne

podmio

ty

0,7

0,8

0,9

0,8

0,6

0,66

5

Liczba lokomotyw

elektrycznych

i spalinowych

Rok

2004 2005 2006 2007 200

8

200

9

Ilość

ogółem

4400

4400

3817

4427

4488

4418

PKP

3784

3784

3116

3586

3517

Inne

podmio

ty

616

616

701

841

971

6

Ilość wagonów

towarowych

Rok

200

4

2005 200

6

200

7

200

8

200

9

Ilość

ogółem

1073

00

10320

0

10350

0

10498

2

10152

8

9546

2

PKP

8798

6

85656 81764 81307 81289

Inne

podmiot

y

1931

4

17544 21735 23675 20239

7

Ilość przewiezionych

ładunków ogółem (mln ton)

Rok

200

4

200

5

200

6

200

7

200

8

200

9

Ilość

ogółem

282,

9

269,

6

291,

4

295,

3

249,

0

201,

0

PKP

163,

6

149,

9

156,

4

153,

5

142,

8

111,

4

Inni

przewoź

nicy

119,

3

119,

6

135,

0

141,

8

106,

2

89,6

Struktura polskiego rynku

przewozów

Rok 2009 przyniósł pierwszy od wielu lat spadek

przewozów intermodalnych.Ten szybko rozwijający się
segment rynku, który notował w ubiegłych latach
dynamiczny wzrost przewozów rzędu kilkudziesięciu
procent w skali roku, w 2009 r. zaliczył dość wysoki
spadek. Mierząc pracę przewozową wykonywaną
przez przewoźników kolejowych, wyniósł on ponad
35%. Na tak słabe wyniki w znacznym stopniu
przełożył się spadek wymiany handlowej pomiędzy
krajami wywołany w głównej mierze ogólnoświatowym
kryzysem finansowym.

8

Struktura polskiego

rynku przewozów cd.

Polski transport kolejowy to głównie przewozy

masowe, przede wszystkim surowców, m. in.

węgla kamiennego i brunatnego

(58% całości

przewożonej masy ładunków), rud metali,

wyrobów górnictwa i kopalnictwa

, w tym

kruszyw,

piasku i żw

iru (17%) oraz

produktów rafinacji

ropy naftowej

(10%).

Udział towarów wysoko przetworzonych w dalszym

ciągu nie przekracza kilku procent.

9

Struktura polskiego

rynku przewozów cd.

W 2009 r. przewieziono ogółem 240 mln ton ładunków,

wykonując pracę przewozową równą 43 394 mln
tonokilometrów. Spadek ogólnego wolumenu przewozu
ładunków wyniósł wg masy 13%, a pracy przewozowej 16%,
był przede wszystkim konsekwencją kilkunastoprocentowej
redukcji wskaźników produkcji sprzedanej oraz polskiej
wymiany handlowej, co znacząco przyczyniło się do
zmniejszenia potrzeb przewozowych generowanych przez
polską i europejską gospodarkę. Mniejsza wymiana handlowa
pomiędzy krajami, przyczyniła się bezpośrednio do redukcji
zapotrzebowania na usługi transportowe, w szczególności na
przewozy w komunikacji międzynarodowej.

10

Struktura polskiego

rynku przewozów cd.

Spadek przewozów koleją w tym segmencie rynku wyniósł blisko

33%. Należy zaznaczyć, że aż 8% tych przewozów stanowią
przewozy intermodalne.

Przewozy kolejowe wewnątrz kraju odnotowały w analogicznym

okresie tylko nieznaczny spadek, który wyniósł niespełna 2%.

Przewozy intermodalne z wykorzystaniem transportu kolejowego

to głównie przewozy międzynarodowe, które stanowią 84%
ogółu przewozów koleją w systemie wielogałęziowym.

Mówiąc o transporcie intermodalnym mamy na myśli przewozy

ładunków z wykorzystaniem więcej niż jednej gałęzi transportu,
przy zastosowaniu podczas całego przebiegu procesu
transportowego wyłącznie jednej jednostki ładunkowej.

11

Struktura polskiego

rynku przewozów cd.

Mówiąc o jednostkach, mamy na uwadze głównie kontenery,

które stanowią 97% wszystkich przewożonych w tym
systemie ładunków. Pozostałą stanowią wymienne
nadwozia samochodowe, tzw. Kontenery transportowe
typu ”swap body”.

Udział przewozów intermodalnych w przewozach kolejowych

w Polsce jest w dalszym ciągu bardzo niski. W 2009 r.
mierzony wykonaną pracą przewozową wyniósł zaledwie
3,3%, a przewiezioną masą 1,4%. Daleko nam do krajów
europejskich, zwłaszcza „starej piętnastki”, gdzie tego
rodzaju przewozy stanowią ponad 15%.

12

Rynek przewozów

intermodalnych

Kolejowe przewozy intermodalne realizowało w 2009 r. siedmiu

licencjonowanych przewoźników. Liderem w tym segmencie
rynku pozostaje spółka

PKP Cargo

, której udział wynosi ponad

80%. Pozostali przewoźnicy to: PKP LHS, spółki grup
kapitałowych

DB Schenker i CTL oraz Lotos Kolej

. Przewoźnicy

przewieźli łącznie 266 tys. Sztuk jednostek transportowych, co
stanowiło blisko 400 tys. TEU (twenty-feet equivalevt unit – miara
odpowiadająca pojemności jednego kontenera 20-stopowego).

Przetransportowano blisko 28 tys. jednostek TEU mniej niż w

roku poprzednim, co daje spadek rzędu 42%.

Przewozy intermodalne realizowane są głównie w komunikacji

międzynarodowej, która stanowi 84% przewiezionej masy
ładunków oraz 83,5% wykonanej pracy przewozowej.

13

Rynek przewozów

intermodalnych

Komunikacja wewnątrz kraju stanowi zaledwie 16,4%.

Zdecydowanie większy udział stanowi import, który wyniósł
33,9%.

Udział transportu intermodalnego w rynku kolejowym jest w

dalszym ciągu nieznaczny (1,4% wg masy, 3,3% wg pracy
przewozowej). Przewóz kontenerów wewnątrz kraju stanowi
niespełna 1% ogólnego wolumenu transportowanych ładunków
w Polsce. Przewoźnicy na zarządzanej przez zarządców
infrastruktury sieci kolejowej wykonali pracę przewozową równą
3,5 mld tonokilometrów. Wyrażona w jednostkach brutto, z
uwzględnieniem masy pociągu i lokomotyw, stanowiła około
2,4% ogółu wykonanej na sieci pracy eksploatacyjnej.

W przewozach intermodalnych dominują przewozy kontenerów,

które stanowią 97% przewożonych jednostek.

14

Oferta przewoźników kolejowych



PKP Cargo posiada sześć własnych terminali
logistycznych i współpracuje z kilkunastoma innymi
terminalami w całej Polsce. Spółka realizuje program
rozbudowy i modernizacji istniejącej infrastruktury
punktowej oraz proces budowy nowej. W marcu 2010 r.
ukończono pierwszy etap prac polegających na
modernizacji i rozbudowie terminala kontenerowego w
Małaszewiczach. To największy terminal przeładunkowy
na wschodniej granicy Unii Europejskiej na styku linii
kolejowych normalno- i szerokotorowych.



PKP Cargo, przy współudziale spółki Cargosped, planuje
rozbudowę terminala intermodalnego w Warszawie.

15

Oferta przewoźników kolejowych

cd.



PKP LHS jest licencjonowanym przewoźnikiem i
zarządcą blisko 400-kilometrowej infrastruktury.
Pozwala to na bezpośrednie przewozy od stacji
Sławków do przejścia granicznego Hrubieszów – Izov.
Dzięki rozstawowi torów 1520 mm PKP LHS posiada
bezpośredni dostęp do sieci kolei ukraińskich, a co za
tym idzie m in. do magistrali transsyberyjskiej.



Spółka poza standardowymi przewozami kolejowymi
świadczy usługi z zakresu przewozów kontenerów oraz
naczep samochodowych i samochodów
wielkotonażowych.

16

Oferta przewoźników kolejowych

cd.



Spółka CTL Logistics postawiła na rozwój
przewozów kontenerowych. Realizuje
bezpośrednie przewozy intermodalne z portów w
Hamburgu i Bremerhaven w relacji do Sosnowca
przez Kąty Wrocławskie. Kolejnym projektem jest
zapewnienie obsługi w systemie transportu
kombinowanego kolejowo-drogowego w
centralnej Polsce do Piotrkowa Trybunalskiego i
Warszawy. Spółka posiada własne terminale m in.
w Bruzgach i Piotrkowie Trybunalskim

17

Oferta przewoźników

kolejowych cd.



Spółki kolejowe grupy kapitałowej DB
Schenker w swojej ofercie posiadają m
in. Połączenia kolejowe portów w
Hamburgu i Bremerhaven z terminalami
lądowymi w Polsce i Europie. Realizują
regularne połączenia z polskimi portami
w Gdańsku, Gdyni i Szczecinie oraz
licznymi terminalami lądowymi

18

Przewóz pasażerów koleją przez

Grupy PKP



Poziom przewozów pasażerów przewoźników spółek pasażerskich
Grupy PKP w latach 2008 i 2009 nie jest porównywalny, z uwagi na
przejęcie przez PKP Intercity z dniem 1 grudnia 2008 r. połączeń
międzywojewódzkich realizowanych przez Przewozy Regionalne, a
także wyodrębnienie tej spółki z Grupy PKP z dniem 22 grudnia 2008
r. Biorąc pod uwagę ww. kwestie – wielkość przewozów osób w 2009
r. w porównaniu z rokiem poprzednim w spółkach, które pozostały w
strukturach Grupy PKP, wzrosła o 35,8 mln pasażerów (o 66,7%), a
praca przewozowa o 5 737,3 mln paskm (o 110,3%).



Znaczny wzrost przewozów nastąpił w PKP Intercity, a decydującym
czynnikiem mającym wpływ na ich ogólną wielkość wykonaną w
2009 r. było ww. przejęcie w 2008 r. przewozów międzywojewódzkich
ze spółki Przewozy Regionalne. Spółka przewiozła 37 mln pasażerów
więcej niż w 2008 r. (tj. o 251,3%), wykonując wyższą o 5 737,5 mln
paskm (tj. o 128,7%) pracę przewozową.

19

20

Wykorzystanie źródeł finansowania

inwestycji w Grupie PKP w mln zł

wyszczególnienie

2007 r.

2008 r.

Środki własne

spółek

1 115,2

2 290,5

Dotacja

budżetowa

813,5

474,5

Kredyty

92,6

212,0

Środki UE

1 211,1

1 084,3

Inne

304,5

311,4

Leasing

63,1

232,8

Razem

3 600,0

4 605,5

21

Master Plan dla kolei do 2030 r.



Praca przewozowa pociągów pasażerskich wzrośnie z 18,2 mld
pasażerokilometrów w 2005 r. do 18,8 mld pasażerokilometrów
w 2030 r. jeżeli inwestycje na kolej będą na dotychczasowym
poziomie. Jeżeli stan torów i dworców się poprawi to praca
przewozowa zwiększy się do 35,5 mld pasażerokilometrów.



Zbudowanie linii dużych prędkości łączących Warszawę, Łódź,
Wrocław i Poznań, zwiększy pracę przewozową do 39,8 mld
pasażerokilometrów.



W przypadku transportu towarowego praca przewozowa
zwiększy się z obecnych 54 mld tkm do 73 mld przy
dotychczasowej infrastrukturze, natomiast w przypadku
poprawy infrastruktury do98,4 mld tkm.

22



Bez linii wysokich prędkości udział kolei w pracy
przewozowej spadnie w 2030 r. do 11,5 %.



Autorzy planu położyli nacisk na poprawę konkurencyjności
kolei poprzez wzrost jakości usług, np. rozszerzenie
przewozów intermodalnych.



Autorzy projektu przewidują wzrost nakładów na koleje z
obecnych 0,25 proc. 2007 r. do ok.. 0,4 proc. w okresie
2016-2020, jeżeli będzie budowana kolej wysokich
prędkości.

23

Polskie Koleje Państwowe S.A. strategia
dla transportu kolejowego do roku
2013



przeprowadzenie restrukturyzacji finansowej Grupy
PKP, w tym oddłużenie spółek PKP Przewozy
Regionalne sp. z.o.o i PKP S.A,



usamorządowienie przewozów regionalnych,



uregulowanie kwestii majątkowych,



zarządzanie budynkami, dworcami i przystankami
kolejowymi oraz infrastrukturą wokół dworców,



rozpoczęcie procesu prywatyzacji PKP CARGO S.A. i
PKP intercity S.A. oraz wprowadzenie tych spółek na
giełdę

24

Literatura



Transport pod red. W. Rydzkowskiego
i K. Wojewódzkiej-Król, PWN, 2009.



Roczny raport grupy PKP – 2009.



Dane statystyczne Eurostat.



www.plk-sa.pl



Transport wyniki działalności 2009 r.



www.pkp.com.pl



czasopismo Logistyka