Mniszka

Śródziemnomorska

• Mniszka śródziemnomorska

(Monachus monachus) –

ssak

płetwonogi

z rodziny

fokowatych

. Jest

gatunkiem zagrożonym wyginięciem.
Ocenia się, że w naturze żyje nie więcej
niż 500 egzemplarzy.

• Wygląd

wydłużone, nieregularnie cylindryczne ciało z grubą warstwą

tłuszczu pod skórą pokrytą gęstą, krótką i aksamitną

sierścią

nieprzepuszczającą wody. Futro jest koloru brązowego lub

ciemnopopielatego o odcieniu nieco jaśniejszym po stronie

brzusznej. Głowa jest niewielka i lekko spłaszczona, uszy są

pozbawione zewnętrznej muszli usznej a pysk jest

zakończony długimi rzadkimi ale silnymi wąsami.

Długość ciała waha się między 0,8 i 2,4 m, a waga może

osiągnąć 320 kg. Samice do 2,3 m, samiec do 3,8 m.

• Zachowanie

Mniszka śródziemnomorska spędza większość życia w morzu,

preferuje obszary bliskie brzegom morskim, czasami zapuszcza się

na bardzo krótkie wyprawy w głąb lądu. Żyje w grupach i jest

zwierzęciem o dziennym trybie życia. Śpi na powierzchni wody w

otwartym morzu, czasami lokuje się też na dnie, wypływając co

pewien czas dla nabrania powietrza.

Przebywając na lądzie pozostaje zawsze bardzo blisko wody,

również dlatego, że jej wolne i niezgrabne ruchy narażają ją na

niebezpieczeństwo ze strony drapieżników i człowieka. Zmuszona

jest jednak do opuszczania wody szczególnie w okresie reprodukcji.

Stara się wtedy wychodzić tylko w miejscach, w których

prawdopodobieństwo spotkania z człowiekiem jest ograniczone do

minimum.

• Zachowanie c.d.

Samce posiadają silny instynkt kontroli swojego

terytorium i w okresie reprodukcji nie tolerują
obecności innych samców.

• Samice osiągają dojrzałość płciową w wieku 5/6 lat,

cykl reprodukcyjny trwa około 12 miesięcy i rodzą

(zazwyczaj między wrześniem i październikiem)

oraz karmią w grotach bardzo bliskich morza lub na

małych odizolowanych plażach jedno młode na rok.

Dopiero co narodzona mniszka ma od 88 - 103 cm

długości i waży 16 - 18 kg. Młode mniszki wchodzą

pierwszy raz do wody po około dwóch tygodniach

od urodzenia. Karmienie mlekiem trwa do około

osiemnastego tygodnia życia.

• Młode samce mają tendencję do opuszczenia grupy,

w której się urodzili i do czasami nawet znacznego

oddalenia się od miejsca narodzin. Osiągają

dojrzałość płciową około czwartego roku życia.

• Mniszka śródziemnomorska żyje od 20 do 30 lat.

• Żywi się

rybami

i

mięczakami

, głównie polipami,

zjadając do 3 kg pożywienia na dzień. W

poszukiwaniu pożywienia przebywa czasami nawet

dość znaczną ilość kilometrów dziennie, nurkując

bez przerwy nawet do 90 m.

• Obszary występowania

W przeszłości zamieszkiwała cały

obszar śródziemnomorski

,

Morza Czarnego

oraz

brzegów atlantyckich

Hiszpanii

,

Portugalii

,

Maroka

,

Mauretanii

,

Madery

i

Wysp Kanaryjskich

. Była też

widywana na południowych brzegach

Francji

.

W XX wieku obszar ten uległ drastycznemu

ograniczeniu i dzisiaj żyje w niewielu odizolowanych
od siebie koloniach w

Grecji

, południowej

Chorwacji

,

Turcji

, na

Archipelagu Madery

, w

Maroku

i

Mauretanii. Z rzadka udaje się ją również
zaobserwować wzdłuż brzegów prawie wszystkich
innych krajów basenu śródziemnomorskiego.
Najprawdopodobniej prawie zawsze chodzi o
młodych samców oddalających się od grupy, w której
się urodzili.

• Katastrofalne zmniejszenie się populacji, związane przede

wszystkim z działaniem człowieka, zredukowało gatunek do
małych grup rodzinnych i odizolowanych pojedynczych
egzemplarzy.

• Oszacowano, że pozostało jakieś 379 do 530

osobników tego gatunku, a zatem dzieli go tylko

krok od całkowitej zagłady. Walka mniszek o

przetrwanie jest utrudnione ze względu na ich

niską rozrodczość. Samice rodzą najwyżej jedno

młode rocznie. Co gorsza, nie wszystkie dorosłe

samice mają potomstwo co roku. Ponadto

prowadzona przez człowieka rabunkowa

gospodarka morska bardzo zubożały zasoby

żywności tych fok. W 1988 utworzono

stowarzyszenie na rzecz badania i ochrony

mniszki śródziemnomorskiej. Badacze regularnie

odwiedzają siedliska fok, by sprawdzać

liczebność tych zwierząt i zbierać informacje

potrzebne do ich ochrony.