KLASYFIKACJA ZABRONIONYCH ZWIĄZKÓW

FARMAKOLOGICZNYCH I METOD UZNANYCH

ZA DOPINGOWYCH

I. ZAKAZANYCH ZWIĄZKÓW
a. Środki pobudzające - Stymulanty
b. Narkotyczne środki przeciwbólowe - Narkotyki
c. Środki anaboliczne
d. Środki moczopędne - Diuretyki
e. Hormony peptydowe, związki naśladujące ich działanie oraz
analogi
II. ZAKAZANE METODY
a. Doping krwią
b. Manipulacje farmakologiczne, chemiczne, i fizyczne
III. ŚRODKI PODLEGAJĄCE SPECLALNYM OGRANICZENIOM
a. Alkohol
b. Kannabinoidy
c. Miejscowe środki znieczulające
d. Kortykosteroidy
e. Beta adrenolityki i blokery

ZASTOSOWANIE ŚRODKÓW ERGOGENICZNYCH W SPORCIE W CELU

ZWIĘKSZENIA MOCY FIZYCZNEJ

• 1 - Zwiększenie masy tkanki mięśniowej w celu zwiększenia

produkcji energii. Żywieniowe : aminokwasy. Farmakologiczne;
steroidy anaboliczne. Fizjologiczne; ludzki hormon wzrostu

• 2 - Zwiększenie tempa procesów metabolicznych wytwarzających

energię w mięśniu. Żywieniowe; witaminy. Farmakologiczne; środki
pobudzające. Fizjologiczne ; karnityna

• 3 - Zwiększenie ilości energii dostarczanej do mięśnia w celu

przedłużenia wysiłku. Żywieniowe; węglowodany. Farmakologiczne;
alkohol. Fizjologiczne - kreatyna.

• 4 -Usprawnienie dostarczania materiałów energetycznychdo

mięśnia. Żywieniowe; żelazo. Farmakologiczne; kofeina,
Fizjologiczne ; doping krwią.

• 5 - Przeciwdziałanie gromadzeniu się produktów przemiany materii

w organizmie, które hamują wytwarzanie energii na optymalnym
poziomie (mleczan, wolne rodniki). Żywieniowe; witaminy
antyutlenijące. Farmakologiczne; środki przeciwzapalne.
Fizjologiczne; dwuwęglan sodowy

ZASTOSOWANIE SPORTOWYCH ŚRODKÓW

ERGOGENICZNYCH W:

Treningu odporności psychicznej:
• W celu osiągnięcia pobudzenia i usprawnienia funkcji

psychologicznych, które podwyższają tempo produkcji energii.
Żywieniowe;aminokwasy. Farmakologiczne; amfetaminy.
Fizjologiczne; cholina.

• W celu osiągnięcia odprężenia, dla ograniczenia działania

czynników, takich jak nadmierne pobudzenie lub ból, które mogą
wpływać na optymalną sprawność funkcji psychologicznych.
Żywieniowe; witaminy z grupy B. Farmakologiczne; narkotyczne
środki przeciwbólowe, fizjologiczne; dwuwęglan sodu.

Celu zwiększenia przewagi mechanicznej:
• Zwiększenie masy ciała lub masy mięśniowej. Dietetyczne;

aminokwasy. Farmakologiczne: steroidy anaboliczne.
Fizjologiczne: kreatyna.

• Zmniejszenie masy ciała lub zawartości tłuszczu. Dietetyczne :

chrom. Farmakologiczne: Diuretyki. Fizjologiczne: Hormon
wzrostu.

Amfetamina - mechanizm

działania

Uwalnia noradrenalinę i

dopaminę z miejsc

magazynowania oraz hamowanie

jej pobierania zwrotnego.

Działanie to występuje w

ośrodkowym układzie nerwowym i

układzie wegetatywnym.

Amfetamina -działanie

• usuwa zmęczenie i senność, poprawia

samopoczucie, maskuje wystąpienie
„reakcji alarmowej”

• przyspiesza oddech, podnosi ciśnienie

tętnicze krwi

• hamuje łaknienie
• wywołuje hypertermię
• wywołuje euforię

Amfetamina - zależność

psychiczna (objawy

towarzyszące)

• bezsenność
• drażliwość
• skłonność do kłótni
• wybuchowość
• drżenie rąk
• niepokój
• bóle głowy
• gonitwa myśli

Amfetamina - zatrucie

• zmiany osobowości
• samobójstwa
• zabójstwa
• wychudzenie
• zaburzenia rytmu serca

Efedryna - mechanizm

działania

• uwalnia noradrenalinę
• hamuje jej pobieranie zwrotne
• bezpośrednio reaguje z

receptorami adrenergicznymi

Efedryna - działanie

• pobudza OUN ( pobudzenie

psychoruchowe, ośrodek
oddechowy i termoreglacji)

• podwyższa ciśnienie tętnicze krwi
• rozszerza oskrzela

Efedyna -działanie

większych dawek

• kałatanie serca
• bóle mięśniowe
• nadmierne pobudzenie OUN
• bezsenność

Kokaina -mechanizm

działania

•Hamuje zwrotny

neuronalny wychwyt
noadrenaliny nasilając
przekaźnictwo w OUN i
układzie obwodowym

Kokaina - 3 główne

działania

•miejscowo znieczulające
•pobudzające układ

współczulny

•pobudzające OUN

Kokaina - działanie

•psychopobudzające

(pobudzenie ruchowe,
znoszenie uczucia
zmęczenia, znużenia,
senności, podwyższenie
temperatury ciała)

Kokaina - przewlekłe

stosowanie

•zwyrodnienie OUN,

wątroby, nerek,

•zaburzenia rytmu serca
•zależność psychiczna

Kofeina

• Jest jedynym środkiem tej klasy, który jest

oznaczany ilościowo. Dopuszczalne
stężenie kofeiny w moczu wynosi 12 ug/ml

• W małych dawkach miernie pobudza

OUN, zmniejsza uczucie zmęczenia i
senności, pobudza ośrodek oddechowy

• W dużych wywołuje niepokój ruchowy,

drażliwość, bezsenność, pobudza i
przyspiesza czynność serca

Strychnina

• Nasila przekaźnictwo chemiczne w

synapsach mózgu i rdzenia
kręgowego doprowadzając do:

– lepszej percepcji wrażeń słuchowych i

wzrokowych

– zwiększenia napięcia mięśni
– wzrostu ciśnienia tętniczego krwi
– w większych dawkach wywołuje drgawki

Morfina - mechanizm

działania

•Pobudzenie receptorów mi

w OUN oraz zwiększenie
uwalniania histaminy

Morfina - działanie

(zależność od dawki)

• Przeciwbólowe, jednocześnie wpływa na

sferę doznań emocjonalnych towarzyszących
bólowi, zmniejszając lęk, uczucie zagrożenia,
działając uspokajająco.

• Wywołuje senność, utrudnia koncentrację,

zmniejsza aktywność ruchową, depresyjnie
na czynność oddechową, przeciwkaszlowo,
hipotermicznie

• Na przewód pokarmowy zwiększa napięcie

mięsni gładkich, nudności, wymioty.

Steroidy anaboliczno-

androgenne -wskazania

lekarskie

• Konieczność suplementacji testosteronu
• Rak sutka i jego przerzuty u kobiet przed

menopauzą oraz wyjątkowo hamowanie laktacji po
porodzie

• Choroby wyniszczające, w celu zahamowania

utraty białek, regeneracji mięśni po rozległych
zabiegach chirurgicznych, w dysrofiach
mięśniowych,cukrzycy.

• Niedokrwistości zwłaszcza oporne na inne

leczenie

• Osteoporoza

Steroidy anaboliczno-

androgenne -w dopingu

• Podstawowym celem jest wpływ na

mięśnie szkieletowe przy równoczesnym
pobudzającym działaniu na OUN.
Steroidy anaboliczno - androgenne nie
zwiększają siły mięśniowej, szybkości i
sprawności energetycznej mięśni,
powodują przyrost ich masy poprzez
powiększenie poszczególnych, już
istniejących włókien mięśniowych.

MOŻLLIWE RYZYKO POWIKŁAŃ ZWIĄZANYCH ZE STOSOWANIEM

STEROIDÓW ANABOLICZNO - ANDROGENNYCH

• WYGLĄD ZEWNNĘTRZNY: trądzik, powiększenie piersi u mężczyzn,

przedwczesne łysienie, zahamowanie wzrostu,u kobiet (maskulanizacja,
zarost na twarzy i owłosienie na powierzchni ciała, pogłębienie brzmienia
głosu)

• KONSEKWENCJE PSYCHOLOGICZNE; zwiększenie agresji i zachowań

sprzecznych z prawem

• ZABURZENIA ROZRODCZE; zmniejszenie rozmiarów jąder, obniżenie

ilości wytwarzanej spermy, obniżenie popędu płciowego, impotencja u
męszczyzn, powiększenie gruczołu krokowego , powiększenie łechtaczki

• CZYNNIKI RYZYKA CHOROBY NIEDOKRWIENNEJ SERCA: Lipidogram

wskazujący na zmiany miażdżycowe HDL,  LDL, wysokie ciśnienie

tętnicze krwi, obniżenie tolerancji glukozy, udar mózgu

• CZYNNOŚĆ WĄTROBY; żółtaczka, toksyczne uszkodzenie wątroby,

nowotwory wątroby

• Obrażenia sportowe; zerwanie ścięgna
• AIDS; używanie zainfekowanych igieł

Kreatyna

• Jest podstawowym magazynem i

dysrybutorem energii metabolicznej we
wnętrzu komórki. Bierze udział w
procesach energetycznych komórki
zabezpieczających zachodząca w nich
biosyntezę i skurcze mięśniowe. Stosowana
we wszystkich dyscyplinach sportu dla
poprawy siły i masy umięśnienia. Kreatyna
występuje w tkance mięśniowej. Pełni
ważną rolę w procesach syntezy ATP.

L -karnityna

• To substancja o charakterze witaminy, której

podstawowym zadaniem jest umożliwienie
zamiany tłuszczów w energię. Suplementacja
L- karnityny poprawia energetykę pracy w
długich wysiłkach fizycznych. Sprzyja redukcji
tkanki tłuszczowej. Jest substancją naturalną
występująca w tkance mięśniowej. Jej
zadaniem jest transport kwasów tluszczowych
do mitochondriów komórkowych, w których
przetwarzane są w związki energetyczne.