1

Profilaktyka

Stomatologiczna

2006/2007

WYKŁAD 4

cracked by fazi
created by sobatolog

Dziękuję wszystkim

doceniającym pracę

i zaopatrującym się u

źródła ;)

Profilaktyka fluorkowa.

2

CHOROBA PRÓCHNICOWA ZĘBÓW

Próchnica jest umiejscowioną chorobą, która
polega na odwapnieniu i proteolitycznym
rozpadzie twardych tkanek zęba

 jest zaliczana do chorób cywilizacyjnych

 rozwija się w każdym wieku

 wczesny etap rozwoju jest bezobjawowy

 obserwujemy różnorodny przebieg

 często prowadzi do powikłań

3

PRÓCHNICA WCZESNA

4

POWIKŁANIA CHOROBY PRÓCHNICOWEJ

DOTYCZĄCE TKANEK ZĘBA

UBYTEK PRÓCHNICOWY W SZKLIWIE

ZAPALENIE MIAZGI

UBYTEK PRÓCHNICOWY W ZĘBINIE

MARTWICA MIAZGI

ZGORZEL MIAZGI

stan ostry

stan przewlekły

5

ROPIEŃ PODŚLUZÓWKOWY Z

PRZETOKĄ

6

POWIKŁANIA CHOROBY

PRÓCHNICOWEJ MIEJSCOWE I OGÓLNE

ZGORZEL MIAZGI

ZAPALENIE TKANEK OKOŁOWIERZCHOŁKOWYCH (OKW)

ZIARNINIAK OKW

przewlekłe

TORBIEL OKW

ostre

ROPIEŃ

PODOKOSTNOWY

ROPIEŃ

PODŚLUZÓWKOWY

ZĄB

TURNERA

zakrzepowe

zapalenie żył

zapalenie

zatok

BAKTERIEMIA

7

PRÓCHNICA WCZESNA

8

PRÓCHNICA BUTELKOWA

9

PRÓCHNICA POWIERZCHOWNA

10

PROFIALKTYKA CHOROBY

PRÓCHNICOWEJ ZĘBÓW

• ENDOGENNA

– dotyczy odontogenezy zębów mlecznych i stałych

• EGZOGENNA

– dotyczy wyrzniętych zębów obecnych w jamie

ustnej

11

PROFILAKTYKA FLUORKOWA

ENDOGENNA

EGZOGENNA

czynna

osobnicza

- krople

- tabletki

-

woda

- artykuły
spożywcze

bierna

zbiorowa

profesjonalna

- szczotkowanie

- płukanie

domowa

- szczotkowanie
- płukanie
- nitkowanie

-

wcieranie

- pędzlowanie
- aplikatory
- lakiery
- jonoforeza

12

PROFILAKTYKA FLUORKOWA

ENDOGENNA

Głównym celem profilaktyki fluorkowej

jest zmniejszanie podatności tkanek zęba /
głównie szkliwa / na próchnicę poprzez
tworzenie fluoroapatytów mniej
rozpuszczalnych w kwasach niż
hydroksyapatyty stanowiące podstawę
pryzmatu szkliwa

13

MECHANIZM DZIAŁANIA

FLUORKÓW

 reakcja wymiany w hydroksyapatytach grupy OH

-

na powstawanie fluoroapatytów

 remineralizacja szkliwa

 hamowanie przemiany materii w komórkach

bakterii

 hamowane wzrostu płytki bakteryjnej

 utrudnianie transportu glukozy przez błonę

komórkową bakterii

14

• ARTYKUŁY SPOŻYWCZE:

– sól
– guma do żucia
– czekolada

PROFILAKTYKA FLUORKOWA

ENDOGENNA

czynna

-

woda do picia

- artykuły spożywcze

czynna

• WODA DO PICIA:

– najtańsza metoda profilaktyki próchnicy
– przyjęta norma zawartości fluoru w wodzie do picia

0,5

– 1mg F

-

/ litr

(na terenie Polski najczęściej spotykana

zawartość fluoru w wodzie < 0,2mg F

-

/ litr

15

GŁÓWNE ZASADY SUPLEMENTACJI ZWIĄZKÓW FLUORU:

 poziom fluoru w wodzie do picia poniżej 0,7mgmg F

-

/ litr

 zalecana dawka 0,05mg / kg / dobę
 można stosować od 7 miesiąca życia do około 14 roku życia
 należy stosować co najmniej 250 dni w roku
 fluor nie powinien być przyjmowany z mlekiem i jego przetworami

oraz innymi produktami zawierającymi wapń

 tabletki powinny być ssane – równoczesna profilaktyka egzogenna

PROFILAKTYKA FLUORKOWA

ENDOGENNA

czynna

- krople

- tabletki

-

woda

- artykuły
spożywcze

czynna

16

WIEK

ZAWARTOŚĆ FLUORU W

WODZIE DO PICIA (mg/l)

0,0 – 0,3

0,3 – 0,7

6 MIESIĘCY –

2 LATA

4 krople lub 1

tabletka

0,25mg

2 DO 4 LAT

8 kropli lub 1

tabletka

0,25mg

4 krople lub 1

tabletka

0,25mg

POWYŻEJ 4

LAT

16 kropli lub 4

tabletki

0,25mg lub 1

tabletka

1,00mg

8 kropli lub 2

tabletki 0,25

mg

NOVARTIS

17

SUPLEMENTACJA FLUORKOWA ENDOGENNA

ZALETY:

 mniejsza podatność zębów na próchnicę
 szkliwo zębów zawiera więcej fluoroapatytów trudno

rozpuszczalnych w kwasach

 fluorki uczestniczą w remineralizacji odwapnionego

szkliwa w próchnicy początkowej

 fluorki hamując metabolizm bakterii ograniczają

produkcje kwasów oraz zapobiegają kolonizacji bakterii

WADY:

 możliwe przedawkowanie – klinicznie obserwujemy

fluorozę

18

FLUOROZA WĄTPLIWA

19

FLUOROZA BARDZO ŁAGODNA

20

FLUOROZA ŁAGODNA

21

FLUOROZA UMIARKOWANA

22

FLUOROZA CIĘŻKA Z HIPOPLAZJĄ

23

Zaburzenia mineralizacji szkliwa

nazywane inaczej

enamelopatiami rozwojowymi

 są zaburzeniami syntezy organicznej matrycy

zmineralizowanych tkanek zęba lub / i
przebiegu mineralizacji.

 powstają w okresie odontogenezy w obrębie

samego szkliwa lub z równoczesnymi
zmianami w zębinie i w cemencie.

24

ETIOLOGIA

enamelopatii rozwojowych

 Opisanych zostało

około 100 czynników

mogących

wywołać zaburzenia mineralizacji szkliwa.

 Zależnie od rodzaju czynnika uszkadzającego wyróżnia

się enamelopatie

miejscowe i układowe

.

 Działanie czynników uszkadzających szkliwo zębów w

60%

przypadków występuje

w 1 roku

życia dziecka,

następnie stopniowo maleje, by w

4 roku życia

wynosić

zaledwie

5%.

25

Terminy mineralizacji zębów mlecznych

i stałych

26

ETIOLOGIA

enamelopatii układowych

 niedobory pokarmowe

 wrodzone defekty metaboliczne

 endokrynopatie

 infekcje krwiopochodne

 intoksykacje egzogenne

 zaburzenia okołoporodowe

 zespoły uwarunkowane genetycznie

27

Objawy kliniczne fluorozy

 widoczne po osuszeniu zęba delikatne, białe prążki lub

„zjawisko śnieżnej czapeczki”

 nieprzezierne, białe prążki widoczne bez osuszenia zęba

 nieregularne, dobrze odgraniczone plamy

 zęby kredowe, defekty powierzchownej warstwy szkliwa

28

Objawy kliniczne fluorozy cd.

 dołki o horyzontalnym przebiegu, obręcze, obszary

„skorodowane”. poerupcyjne przebarwienia szkliwa

 całkowita utrata zewnętrznej pokrywy szkliwa z

uwidocznieniem słabo zmineralizowanej i porowatej
warstwy podpowierzchniowej

 znaczne zaburzenia morfologii zębów

29

Fluoroza

30

Fluoroza

31

SZCZOTKOWANIE:

 najpierw opiekunowie, potem „z pomocą”,

ostatecznie samodzielnie pod kontrolą

 pasta: od chwili kiedy dziecko potrafi

płukać, ilość – wielkości groszku, pasta dla
dzieci do 6 roku życia

PROFILAKTYKA FLUORKOWA

EGZOGENNA

osobnicza

zbiorowa

profesjonalna

- szczotkowanie

- płukanie

domowa

- szczotkowanie
- płukanie
- nitkowanie

- wcieranie
- pędzlowanie
- aplikatory
- lakiery
- jonoforeza

PŁUKANIE:

 0,05% roztwory np. fluorku

sodu do płukania jamy ustnej

NITKI MIĘDZYZĘBOWE Z FLUOREM:

 samodzielnie dostosować od 12 roku życia, w

uzębieniu mlecznym - rodzic

32

EGZOGENNA

osobnicza

zbiorowa

profesjonalna

- szczotkowanie

- płukanie

domowa

- szczotkowanie
- płukanie
- nitkowanie

- wcieranie
- pędzlowanie
- aplikatory
- lakiery
- jonoforeza

PROFILAKTYKA FLUORKOWA

LAKIEROWANIE

:

 DURAPHAT lub FLUOR-PROTECTOR

co pół roku

WCIERANIE

:

 fluorek sodu fluoroaminy

APLIKATORY

:

 na łyżkach pianki np. FLOAM

lub żele np. ELMEX GELEE

JONOFOREZA

:

 2% NaF, 5 razy w roku co 2 tygodnie

LAKOWANIE ZĘBÓW

:

 wypełnianie bruzd i szczelin na powierzchniach żujących zębów

trzonowych i przedtrzonowych

33

PROFILAKTYKA FLUORKOWA

- szczotkowanie

- płukanie

EGZOGENNA

osobnicza

zbiorowa

profesjonalna

domowa

- szczotkowanie
- płukanie
- nitkowanie

- wcieranie
- pędzlowanie
- aplikatory
- lakiery
- jonoforeza

SZCZOTKOWANIE

:

 0,5 – 1,0% fluorek sodu

5 – 10 razy w roku co 2
tygodnie

SZCZOTKOWANIE

:

 0,2% roztwór fluorku sodu

15 – 30 razy do roku co 1 -2 tygodnie u
dzieci powyżej 6 roku życia

34

Płukanki z fluorem

DZIAŁANIE:

 zapobiega próchnicy zębów

 chroni szkliwo zębów przed działaniem kwasów,

 działa bakteriobójczo i bakteriostatycznie,

 wzmaga remineralizację (ochronę) szkliwa,

 zapewnia ochronę przed próchnicą miejsc

niedostępnych dla szczotkowania

35

Płukanki z fluorem

SPOSÓB UŻYCIA:

 stosowane przynajmniej raz dziennie po szczotkowaniu

zębów,

 gdy istnieje trudność oczyszczania zębów, stosować

przynajmniej 2-3 razy dziennie,

 płukając jamę ustna objętością 10ml nierozcieńczonego

roztworu przez 30 sekund do 1 minuty

36

37

Glukonian chlorheksydyny

Preparaty gotowe:

 Corsodyl

- płyn

 Sebidin

- tabletki do ssania

 Septofervex

- tabletki do ssania

Płukać 2-3
razy
dziennie
po
jedzeniu

38

Glukonian chlorheksydyny

Działania uboczne:

 zaburzenie odbioru smaków

 przebarwienia zębów i wypełnień

 zabarwienie języka na brązowo

 zaburzenie naturalnej flory bakteryjnej jamy ustnej

 sporadycznie – złuszczenie nabłonka i bolesna

owrzodzenia jamy ustnej

39

Glukonian chlorheksydyny

Aby zminimalizować działania uboczne

NIE STOSTUJ PREPARATÓW

CHLORHAKSYDYNY DŁUŻEJ NIŻ 14 DNI

40

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ