Tłumienie Myśli

(Thought Suppression)

Richard M. Wenzlaf
Daniel M. Wegner
Annual Review of Psychology,
2000

Badacze wyróżnili 3 klasy

efektów związanych z

tłumieniem myśli:

1

Podczas tłumienia wzrasta dostępność
tłumionych treści.

2

Podczas tłumienia tłumione treści
przedzierają się do świadomości.

3

Po zakończeniu okresu tłumienia,
tłumione treści stają się bardziej
dostępne.

Jak można mierzyć strumień

myśli?

Metoda Wolnego Monitrowania (free

monitoring method)

-

osoby

badane

są

proszone

o

relacjonowanie

wszystkiego,

co

im

przychodzi do głowy - monitorowania myśli.
W warunku eksperymentalnym badani
przed relacjonowaniem myśli oglądają film
lub czytają tekst zawierający pewne zdania,
będące rzekomo nieistotne, ale które
badany musi stłumić.

Jak można mierzyć strumień

myśli? c.d.

Metoda Monitorowania Zgodnego z

Instrukcją(cued monitoring

)

- w instrukcji pojawia się tłumiona myśli, jako

taka lub w kontekście innych myśli. Dodatkowo
wspomina się, że w instrukcji są rzeczy, które
badany może ale nie musi rozważać podczas
relacjonowania swoich myśli. Czasem badany
jest proszony o monitorowanie pojawiania się
w strumieniu swoich myśli tych, które
pochodzą z instrukcji.

Jak można mierzyć strumień

myśli? c.d.

Metoda Ekspresji (expression method)

-

badani z grupy kontrolnej są proszeni o

myślenie o pojęciu a badani z grupy
eksperymentalnej mają to pojęcie tłumić

.

Konsekwencje dla osoby

Konsekwencje dla osoby:

Tłumienie a

Reakcje

Emocjonalne



Zgodność nastroju

• Paradoksalny efekt tłumienia był najsilniejszy dla

grupy, która miała ten sam nastrój podczas
tłumienia myśli o białym niedźwiedziu oraz
podczas swobodnego relacjonowania strumienia
myśli (WENZLAFF, 1991)



Zabarwienie emocjonalne tematu

• Zanotowano wyższy poziom reakcji galwanicznej

skóry zarówno podczas myślenia jak i blokowania
myśli o seksie w porównaniu do sytuacji, w
których myślano lub blokowano myśli na inne
tematy (WEGNER, 1990)

Konsekwencje dla osoby:

Tłumienie a

Reakcje

Emocjonalne c.d.



Pobudzenie emocjonalne

• Wyższy poziom pobudzenia fizjologicznego

zanotowano u osób mających się zrelaksować
w warunkach obciążenia poznawczego
(WEGNER, 1997)

• Wyższy poziom ciśnienia krwi zanotowano u

osób chronicznie tłumiących złość
(CONTTINGTON,1986; DINSDALE, 1986;
THOMAS, 1997)

Konsekwencje dla osoby:

Tłumienie a

Substancje

Szkodliwe



Osoby próbujące rzucić palenie wykazują
zwiększoną ilość myśli związanych z
papierosami (SALKOVSKIS, REYNOLDS,
1994)



Badania HARNDEN (1997) pokazują, że
tłumione myśli dotyczące wagi ciała powróciły
po zakończeniu okresu ich tłumienia. Osoby
będące na diecie mino tego, że stale
relacjonowały zwiększoną liczbę myśli na temat
wagi ciała, to po zakończeniu okresu tłumienia
nie doświadczyły ich powrotu.

Konsekwencje dla osoby:

Tłumienie a

Ból i Reakcje

Psychofizjologiczne



Osoby badane skoncentrowane na stłumieniu
myśli o bólu dłużej odczuwały dyskomfort
wynikający z kontaktu z zimnym przedmiotem
niż osoby skoncentrowane na śledzeniu
swoich myśli lub w warunkach dekoncentracji
(CIOFFI, HALLOWAY, 1993)

Konsekwencje dla osoby:

Tłumienie a

Ból i Reakcje

Psychofizjologiczne

Chroniczne
tłumienie
emocjonaln
ych myśli

Chroniczne
Pobudzenie
Układu
Autonomiczne
go

Problem

y ze

zdrowie

m

Narażeni są szczególnie:
homoseksualiści, osoby po przeżyciu
traumy, nieśmiałe.

Konsekwencje dla osoby:

Tłumienie a

Pamięć



Tłumienie może polepszyć pamięć tłumionej
myśli

(MACRAE, 1996, 1997). Badania nad

stereotypami.



Tłumienie może zaburzać pamięć

. Osoby

oglądające film i mające następnie tłumić
treść filmu gorzej pamiętały chronologię scen
z filmu (WEGNER, 1996)

Konsekwencje
interpersonalne

Konsekwencje Interpersonalne

Tłumienie a Wywieranie

wrażenia



Tłumiona obawa przed zachowaniem się zgodnie z
niepożądaną cechą prowadzi do oceniania
zachowań innych przez pryzmat tej cechy.

Mechanizm działania

Tłumienie
niechcian
ej cechy

Zwiększo
na
dostępno
ść tej
cechy

Chronicz
na
dostępno
ść cechy

Interpretacj
a
zachowania
innej osoby

Przypisywanie

osobie

niechcianej cechy

Konsekwencje Interpersonalne

Tłumienie a Wywieranie

wrażenia



Efekt ironiczny nie działa, gdy osoba aktywnie
unika bycia taką, jak koś inny np. Surowym
rodzicem.



Badania HODGESA I WEGNERA - warunki
eksperymentu

Brak obciążenia

Myśl jak
złodziej

Nie myśl jak
złodziej

Obciążenie

Pamiętanie

szczegółów istotnych

Nie pamiętanie

szczegółów

umeblowania

mieszkania

Nie pamiętanie

szczegółów

umeblowania

mieszkania

Konsekwencje Interpersonalne

Tłumienie a Stereotypy i

Uprzedzenia

•

Podczas tłumienia wpływ

stereotypów na osądy jest niewielki.
Po zakończeniu procesu tłumienia
wpływ ten gwałtownie wzrasta.

•

Wykazano, że stłumione stereotypowe

przekonania na temat skinheadów, po
zaprzestaniu ich tłumienia w znaczący
sposób wpłynęły na formułowanie osądów
na temat tej grupy oraz zwiększyły niechęć
do kontaktów z jej przedstawicielami
(Macrae, 1994).

Gdy tłumienie jest zahamowane lub
gwałtownie przerwane, pamięć
tłumionych stereotypów zostaje
wzmocniona.

Psychopatologia

Psychopatologia

Trauma



U osób z predyspozycjami do wystąpienia PTSD
(post-traumatic stress disoder) paradoksalny
efekt tłumienia jest szczególnie silny

.

• Badano grupę kobiet, ofiar gwałtu. Połowa
z nich cierpiała na PTSD. Obie grupy
proszono o tłumienie wspomnień tego
zdarzenia podczas głośnego relacjonowania
strumienia myśli. Po zakończeniu zadania
proszone były również o relacjonowanie
strumienia myśli ale bez tłumienia
wspomnień.

•W pierwszej części badania u obu grup
zanotowano taki sam poziom intruzji
wspomnień, choć kobiety z PTSD
stwierdzały, że tłumienie sprawiało im
trudności. W drugiej części tylko u osób z
PTSD wystąpił silny paradoksalny efekt
tłumienia ( Shiperd, Beck, 1999).

Psychopatologia

Trauma

Osoby z PTSD:

Skłonność

do unikania

wspomnień

zdarzenia

traumatycznego

LĘK

Tłumienie

wspomnień

Monitorowanie

strumienia

myśli

w celu

sprawdzenia

skuteczności

tłumienia

Odnotowanie

wystąpienia

niechcianych

wspomnień

Rys. Błędne koło traumy

Psychopatologia

Zaburzenie Obsesyjno -

Kompulsywne



Prawdopodobnie osoby z zaburzeniem obsesyjno -
kompulsywnym charakteryzują się brakiem
zdolności do tłumienia niechcianych myśli.

• Osoby z zaburzeniem obsesyjno -
kompulsywnym i osoby nie zaburzone
proszono o tłumienie zagrażających myśli.

• Grupa osób zaburzonych wkładała więcej
wysiłku w sprostanie zadaniu, wystąpił u
nich większy poziom intruzywnych myśli
podczas okresu tłumienia oraz silny
paradoksalny efekt tłumienia. Osoby te
doświadczyły silniejszego stresu i uznały
tłumione myśli za trudne do kontrolowania
i .zniesienia (Janeck, Calamari, 1999)

Psychopatologia

Depresja



Tłumienie myśli może wzmacniać lub
utrzymywać stan depresji, poprzez umacnianie
związku pomiędzy nastrojem a tłumionym
tematem.

• Osoby depresyjne, tłumiące niechciane myśli badano po

4 tygodniach i po 6 tygodniach tłumienia.

• Stwierdzono zaostrzenie się symptomów depresyjnych

(Wenzlaff, Bates, 1998).

Rys. Błędne koło
depresji

Lęk przed

pojawieniem się

niechcianych

myśli

Tłumienie

niechcianych myśli

Monitorowanie myśli

w celu sprawdzenia

skuteczności tłumienia

Odnotowanie porażki

w tłumieniu

Wzrost złego

samopoczucia

Kluczowe zmienne

Kluczowe zmienne



WALENCJA EMOCJONALNA -

materiał

emocjonalny jest trudniej stłumić niż
informację neutralną i wywołuje silniejszy
paradoksalny efekt tłumienia myśli.

Osoby oglądające stresujący film i mające
tłumić jego treści wykazywały silniejszy
paradoksalny efekt tłumienia niż osoby
oglądające film o niedźwiedziach
polarnych (Daves, Clark, 1998).

Kluczowe zmienne



TREŚCI TŁUMIONE NATURALNIE -

dla

intruzywnych treści

pojawiających się naturalnie

paradoksalny efekt tłumienia nie występuje lub
występuje w mniejszym natężeniu.

• Osoby miały tłumić treści związane z
partnerem z którym się rozstały. W jednej
grupie osoby miały tłumić myśli o byłym
partnerze, do którego ciągle czuły silny
związek emocjonalny w drugiej grupie
tłumić myśli o byłym partnerze obojętnym
emocjonalnie. Paradoksalny efekt wystąpił
tylko dla drugiej grupy (Wegner, Gold,
1995). Takie wyniki badacze tłumaczyli
większą naturalnością treści zadania dla
pierwszej grupy.

Kluczowe zmienne



Inne możliwe wytłumaczenia:

• efekt praktyki

- treści zagrażające

powstające naturalnie, pojawiają się często
w codziennym życiu a osoba może
wykształcić techniki, które umożliwiają jej
efektywne ich tłumienie.

• różnice w motywacji do tłumienia -

aby

stłumić myśli w normalnym życiu osoby
wkładają więcej wysiłku i mają więcej czasu
niż podczas sytuacji eksperymentalnej.

Kluczowe zmienne



TŁUMIENIE BĘDĄCE WYNIKIEM
INSTRUKCJI LUB POJAWIAJĄCE SIĘ
SPONTANICZNIE

-

paradoksalny efekt

tłumienia pojawia się bez względu na
sposób wywołania tłumienia.

• Dwóm grupom kobiet z zaburzeniami
odżywiania powiedziano, że będą
udzielały wywiadu. W grupie, która miała
się wcielić w rolę osoby nie zaburzonej
wystąpił paradoksalny efekt tłumienia,
szczególnie silny dla treści związanych z
wyglądem zewnętrznym i jedzeniem
( Smart, Wegner, 1999).

Kluczowe zmienne



RÓŻNICE INDYWIDUALNE -

ludzie

różnią się pod względem skłonności do
tłumienia niechcianych treści.

•

Wegner

i

Zanakos(1994)

opracowali

kwestionariusz

do

pomiaru skłonności do tłumienia
niechcianych treści -

White Bear

Suppression Inventory.

Koreluje on

z

depresyjnością,

obsesyjnością,

dysocjacją myślenia i lękiem.

• Wychowanie

• Podatność na sugestie