Choroby

Choroby

obwodowego układu

obwodowego układu

nerwowego

nerwowego

Uszkodzenie i zespoły uciskowe

Uszkodzenie i zespoły uciskowe

nerwów obwodowych

nerwów obwodowych



Urazy nerwów obwodowych, ze

Urazy nerwów obwodowych, ze

względu na częstość występowania i

względu na częstość występowania i

stopień kalectwa, do którego

stopień kalectwa, do którego

doprowadzają, są ważnym i częstym

doprowadzają, są ważnym i częstym

problemem urazowo - ortopedycznym.

problemem urazowo - ortopedycznym.

Wczesne rozpoznanie i właściwe

Wczesne rozpoznanie i właściwe

pierwotne zaopatrzenie, ma

pierwotne zaopatrzenie, ma

podstawowe znaczenie w rokowaniu i

podstawowe znaczenie w rokowaniu i

uzyskiwanych wynikach leczenia.

uzyskiwanych wynikach leczenia.



W zależności od ciężkości i rodzaju

W zależności od ciężkości i rodzaju

urazu dochodzi do różnego stopnia

urazu dochodzi do różnego stopnia

uszkodzenia pnia nerwowego.

uszkodzenia pnia nerwowego.

Wyróżniamy:

Wyróżniamy:



neuropraxis -

neuropraxis -

najlżejsze uszkodzenie

najlżejsze uszkodzenie

nerwu bez zniszczenia aksonu (pnia

nerwu bez zniszczenia aksonu (pnia

nerwu), manifestujące się

nerwu), manifestujące się

parestezjami, zaburzeniami czucia,

parestezjami, zaburzeniami czucia,

niedowładami, które samoistnie

niedowładami, które samoistnie

ustępują; uszkodzenia te nie

ustępują; uszkodzenia te nie

wymagają leczenia operacyjnego;

wymagają leczenia operacyjnego;



axonotmesis -

axonotmesis -

w uszkodzeniu

w uszkodzeniu

tym dochodzi do przerwania

tym dochodzi do przerwania

aksonów, przy zachowaniu

aksonów, przy zachowaniu

ciągłości osłonki nerwowej.

ciągłości osłonki nerwowej.

Przerwane włókno aksonu ulega

Przerwane włókno aksonu ulega

zwyrodnieniu i następnie dochodzi

zwyrodnieniu i następnie dochodzi

do reinerwacji. Proces ten,

do reinerwacji. Proces ten,

trwający wiele miesięcy, polega na

trwający wiele miesięcy, polega na

stopniowym, powolnym wzroście

stopniowym, powolnym wzroście

aksonu w nieuszkodzonym kanale

aksonu w nieuszkodzonym kanale

osłonki nerwowej;

osłonki nerwowej;



neurotmesis -

neurotmesis -

najcięższe

najcięższe

uszkodzenie, w którym dochodzi do

uszkodzenie, w którym dochodzi do

całkowitego lub częściowego

całkowitego lub częściowego

uszkodzenia pnia nerwowego i

uszkodzenia pnia nerwowego i

osłonki nerwowej. Kikut bliższy i

osłonki nerwowej. Kikut bliższy i

dalszy ulega zwyrodnieniu bez

dalszy ulega zwyrodnieniu bez

możliwości reinerwacji. Powrót

możliwości reinerwacji. Powrót

utraconej czynności jest niemożliwy

utraconej czynności jest niemożliwy

bez leczenia operacyjnego.

bez leczenia operacyjnego.

Uszkodzenia nerwów

Uszkodzenia nerwów

kończyny górnej

kończyny górnej



Neuropatia splotu barkowego

Neuropatia splotu barkowego

Neuropatia splotu barkowego (zapalenie

Neuropatia splotu barkowego (zapalenie

nerwów splotu barkowego) jest

nerwów splotu barkowego) jest

powszechnym i łatwym do rozpoznania

powszechnym i łatwym do rozpoznania

schorzeniem o niejasnej przyczynie.

schorzeniem o niejasnej przyczynie.



Rozpoczyna się zazwyczaj silnym bólem,

Rozpoczyna się zazwyczaj silnym bólem,

narastającym w ciągu godzin czy dni,

narastającym w ciągu godzin czy dni,

zlokalizowanym w okolicy barku i

zlokalizowanym w okolicy barku i

promieniującym wzdłuż ramienia. Po kilku

promieniującym wzdłuż ramienia. Po kilku

dniach rozwija się postępujące osłabienie

dniach rozwija się postępujące osłabienie

danej kończyny z niewielkimi tylko

danej kończyny z niewielkimi tylko

zaburzeniami czucia; następnie dochodzi

zaburzeniami czucia; następnie dochodzi

do zaniku mięśni.

do zaniku mięśni.



Przebieg nerwów

Przebieg nerwów

kończyny górnej

kończyny górnej

człowieka

człowieka

Objawy:

Objawy:



Uszkodzenie nerwu łokciowego daje

Uszkodzenie nerwu łokciowego daje

objawy czuciowe, ruchowe lub też

objawy czuciowe, ruchowe lub też

mieszane. Ból jest częsty w zespole

mieszane. Ból jest częsty w zespole

kanału łokciowego oraz w urazach

kanału łokciowego oraz w urazach

łokcia. Objawy czuciowe to drętwienie

łokcia. Objawy czuciowe to drętwienie

i mrowienie palców serdecznego oraz

i mrowienie palców serdecznego oraz

małego, a także niekiedy łokciowego

małego, a także niekiedy łokciowego

brzegu dłoni. W przypadku

brzegu dłoni. W przypadku

uszkodzenia w okolicy nadgarstka lub

uszkodzenia w okolicy nadgarstka lub

ręki nie ma zaburzeń czucia.

ręki nie ma zaburzeń czucia.

Objawy:

Objawy:



Najbardziej charakterystyczne objawy to

Najbardziej charakterystyczne objawy to

osłabienie prostowania w stawie

osłabienie prostowania w stawie

nadgarstkowym i w stawach śródręczno-

nadgarstkowym i w stawach śródręczno-

paliczkowych palców i kciuka, z towarzyszącym

paliczkowych palców i kciuka, z towarzyszącym

zanikiem mięśni zginaczy zlokalizowanych na

zanikiem mięśni zginaczy zlokalizowanych na

przedramieniu.

przedramieniu.

Zwykle jest osłabiony także mięsień ramienno-

Zwykle jest osłabiony także mięsień ramienno-

promieniowy, co powoduje upośledzenie

promieniowy, co powoduje upośledzenie

odruchu z mięśnia nawracacza i utrudnienie

odruchu z mięśnia nawracacza i utrudnienie

zaginania w stawie łokciowym w pozycji

zaginania w stawie łokciowym w pozycji

półodwróconej. Zdarza się rzadko drętwienie i

półodwróconej. Zdarza się rzadko drętwienie i

mrowienie grzbietowej powierzchni ręki.

mrowienie grzbietowej powierzchni ręki.



W leczeniu stosuje się szynę

W leczeniu stosuje się szynę

zakładaną bezpośrednio na staw

zakładaną bezpośrednio na staw

nadgarstkowy. Ma ona na celu

nadgarstkowy. Ma ona na celu

uniknięcie zniekształcenia tego

uniknięcie zniekształcenia tego

stawu, a zarazem pozwala na

stawu, a zarazem pozwala na

prawidłowe funkcjonowanie palców

prawidłowe funkcjonowanie palców

do czasu powrotu czynności nerwu

do czasu powrotu czynności nerwu

promieniowego.

promieniowego.



Pozycja "opadającej ręki" jest bardzo

Pozycja "opadającej ręki" jest bardzo

niekorzystna ze względu na

niekorzystna ze względu na

upośledzenie działania mięśni

upośledzenie działania mięśni

międzykostnych. Wczesne uwolnienie

międzykostnych. Wczesne uwolnienie

od ucisku nerwu promieniowego daje

od ucisku nerwu promieniowego daje

korzystny rezultat.

korzystny rezultat.



Najlepiej zaobserwować podczas próby

Najlepiej zaobserwować podczas próby

zaciskania pięści, gdyż najbardziej upośledzone

zaciskania pięści, gdyż najbardziej upośledzone

jest zginanie kciuka i palców II i częściowo III.

jest zginanie kciuka i palców II i częściowo III.

Stan taki, gdy zgięte są tylko palce IV i V

Stan taki, gdy zgięte są tylko palce IV i V

nazywamy

nazywamy

ręką błogosławiącą

ręką błogosławiącą

. Po pewnym

. Po pewnym

czasie do objawów dołącza się spowodowana

czasie do objawów dołącza się spowodowana

zanikiem mięśni kłębu kciuka tzw.

zanikiem mięśni kłębu kciuka tzw.

Ręka małpia

Ręka małpia

, kiedy to odwiedziony palec I i wyprostowany II

, kiedy to odwiedziony palec I i wyprostowany II

znajdują się w jednej płaszczyźnie, przez co

znajdują się w jednej płaszczyźnie, przez co

kciuk przypomina kciuk małpy.

kciuk przypomina kciuk małpy.

Porażenie nerwu

Porażenie nerwu

pośrodkowego:

pośrodkowego:

Rehabilitacja:

Rehabilitacja:



Po tym okresie wdrażamy leczenie

Po tym okresie wdrażamy leczenie

usprawniające - ćwiczenia bierne i

usprawniające - ćwiczenia bierne i

czynne, zabiegi fizykoterapeutyczne takie

czynne, zabiegi fizykoterapeutyczne takie

jak: masaże, kąpiele, stymulacje

jak: masaże, kąpiele, stymulacje

elektryczne a przede wszystkim terapię

elektryczne a przede wszystkim terapię

cieplną, która przyspiesza reinerwację.

cieplną, która przyspiesza reinerwację.

Zalecamy pacjentom stosowanie stałego

Zalecamy pacjentom stosowanie stałego

ocieplania operowanej kończyny przy

ocieplania operowanej kończyny przy

pomocy rękawic futrzanych, muf z wełny,

pomocy rękawic futrzanych, muf z wełny,

futra itp.

futra itp.



Zespół kanału nadgarstka

Zespół kanału nadgarstka

(cieśń

(cieśń

kanału nadgarstka) - grupa objawów

kanału nadgarstka) - grupa objawów

chorobowych z powodu przewlekłego

chorobowych z powodu przewlekłego

nacisku nerwu pośrodkowego w

nacisku nerwu pośrodkowego w

obrębie tkanek nadgarstka.

obrębie tkanek nadgarstka.

Objawy choroby:

Objawy choroby:



cierpnięcie, mrowienie palców I–III (kciuk,

cierpnięcie, mrowienie palców I–III (kciuk,

palec wskazujący i środkowy) najczęściej

palec wskazujący i środkowy) najczęściej

po długim bezruchu (np. podczas snu);

po długim bezruchu (np. podczas snu);



nasilanie się bólu i cierpnięcia palców w

nasilanie się bólu i cierpnięcia palców w

ciągu dnia po długotrwałym przebywaniu

ciągu dnia po długotrwałym przebywaniu

w wymuszonej pozycji ręki (jazda na

w wymuszonej pozycji ręki (jazda na

rowerze, chodzenie o kulach, ale także

rowerze, chodzenie o kulach, ale także

przy intensywnej pracy w przymusowych,

przy intensywnej pracy w przymusowych,

niewygodnych pozycjach ręki);

niewygodnych pozycjach ręki);



brak czucia opuszków palców I-III;

brak czucia opuszków palców I-III;



brak precyzji – przedmioty wypadają z rąk.

brak precyzji – przedmioty wypadają z rąk.



Późniejsza a pełna faza choroby to

Późniejsza a pełna faza choroby to

zaniki mięśni kłębu kciuka, który

zaniki mięśni kłębu kciuka, który

ustawia się w płaszczyźnie dłoni, a

ustawia się w płaszczyźnie dłoni, a

efekt ten nazywany jest „ręką

efekt ten nazywany jest „ręką

małpią”.

małpią”.



Leczenie -

Leczenie -

wstrzyknięcie

wstrzyknięcie

kortykosteroid

kortykosteroid

u do

u do

nadgarstka.

nadgarstka.



Czasami w

Czasami w

celu

celu

zmniejszenia

zmniejszenia

ucisku na nerw

ucisku na nerw

stosuje się

stosuje się

szynę.

szynę.



A. Położenie nerwu pośrodkowego pod

A. Położenie nerwu pośrodkowego pod

troczkiem zginaczy

troczkiem zginaczy



B. Stan po przecięciu troczka

B. Stan po przecięciu troczka



Uszkodzenia nerwów

Uszkodzenia nerwów

kończyny dolnej

kończyny dolnej

Neuropatia nerwu

Neuropatia nerwu

kulszowego

kulszowego

Przyczyny uszkodzenia:

Przyczyny uszkodzenia:



uraz;

uraz;



ucisk zewnętrzny;

ucisk zewnętrzny;



zastrzyki domięśniowe wykonywane w

zastrzyki domięśniowe wykonywane w

nieodpowiednim miejscu;

nieodpowiednim miejscu;



guzy i tętniaki w obrębie miednicy;

guzy i tętniaki w obrębie miednicy;



ucisk przez ciężarną macicę, uraz podczas

ucisk przez ciężarną macicę, uraz podczas

powikłanego porodu;

powikłanego porodu;



złamanie kości udowej oraz kości miednicy.

złamanie kości udowej oraz kości miednicy.

Objawy:

Objawy:



Uszkodzenie nerwu objawia się

Uszkodzenie nerwu objawia się

osłabieniem i zanikiem zginaczy stawu

osłabieniem i zanikiem zginaczy stawu

kolanowego oraz wszystkich mięśni

kolanowego oraz wszystkich mięśni

poniżej stawu kolanowego. Odruch

poniżej stawu kolanowego. Odruch

skokowy jest zniesiony. Upośledzenie

skokowy jest zniesiony. Upośledzenie

czucia obejmuje całą stopę ( z

czucia obejmuje całą stopę ( z

wyjątkiem okolicy kostki przyśrodkowej)

wyjątkiem okolicy kostki przyśrodkowej)

oraz obszar boczno-tylny podudzia.

oraz obszar boczno-tylny podudzia.

Neuropatia nerwu

Neuropatia nerwu

strzałkowego

strzałkowego



Przyczyny uszkodzenia:

Przyczyny uszkodzenia:



uraz drążący;

uraz drążący;



złamanie z przemieszczeniem kości;

złamanie z przemieszczeniem kości;



uraz lub ucisk (długie przebywanie w

uraz lub ucisk (długie przebywanie w

pozycji leżącej, kucznej lub klęczącej;

pozycji leżącej, kucznej lub klęczącej;



opatrunek gipsowy kończyny dolnej;

opatrunek gipsowy kończyny dolnej;



torbiel podkolanowa

torbiel podkolanowa

Objawy:

Objawy:



Obserwuje się osłabienie i zanik mięśni

Obserwuje się osłabienie i zanik mięśni

grupy strzałkowej, co powoduje

grupy strzałkowej, co powoduje

upośledzenie nawracania stopy, oraz

upośledzenie nawracania stopy, oraz

mięśni grupy przedniej piszczeli,

mięśni grupy przedniej piszczeli,

objawiające osłabieniem zginania

objawiające osłabieniem zginania

grzbietowego stopy i palców.

grzbietowego stopy i palców.

Upośledzenie czucia jest zwykle

Upośledzenie czucia jest zwykle

niewielkie w okolicy bocznej podudzia. W

niewielkie w okolicy bocznej podudzia. W

przypadku porażeń z ucisku powrót

przypadku porażeń z ucisku powrót

czynności nerwu następuje zwykle w

czynności nerwu następuje zwykle w

ciągu kilku tygodni lub miesięcy.

ciągu kilku tygodni lub miesięcy.

Neuropatia nerwu

Neuropatia nerwu

piszczelowego

piszczelowego



Schorzenie występujące w przebiegu

Schorzenie występujące w przebiegu

zespołu ciasnoty kanału stępu jest

zespołu ciasnoty kanału stępu jest

częstą przyczyną niewyjaśnionych

częstą przyczyną niewyjaśnionych

dolegliwości ze strony stopy

dolegliwości ze strony stopy

Objawy:

Objawy:



Choroba objawia się piekącym bólem

Choroba objawia się piekącym bólem

na podeszwowej powierzchni stopy,

na podeszwowej powierzchni stopy,

nierzadko promieniującym na

nierzadko promieniującym na

przyśrodkową powierzchnię łydki.

przyśrodkową powierzchnię łydki.

Odpoczynek zazwyczaj powoduje

Odpoczynek zazwyczaj powoduje

ustąpienie dolegliwości. Objawy

ustąpienie dolegliwości. Objawy

neuropatii np.: w przypadkach

neuropatii np.: w przypadkach

urazowych stopniowo narastają w

urazowych stopniowo narastają w

miarę upływu czasu od wypadku.

miarę upływu czasu od wypadku.

Leczenie:

Leczenie:



Stosuje się różnorodne leczenie

Stosuje się różnorodne leczenie

zachowawcze; unieruchomienie gipsowe,

zachowawcze; unieruchomienie gipsowe,

wkładki ortopedyczne, leki

wkładki ortopedyczne, leki

przeciwzapalne i przeciw-obrzękowe,

przeciwzapalne i przeciw-obrzękowe,

chociaż jedyną gwarancją wyleczenia

chociaż jedyną gwarancją wyleczenia

zapewnia leczenie przyczynowe. Leczenie

zapewnia leczenie przyczynowe. Leczenie

operacyjne polega na odbarczeniu

operacyjne polega na odbarczeniu

usidlonego nerwu poprzez przecięcie

usidlonego nerwu poprzez przecięcie

powięzi troczka i usunięciu ewentualnych

powięzi troczka i usunięciu ewentualnych

przyczyn mechanicznych (tj. ganglionu,

przyczyn mechanicznych (tj. ganglionu,

wyrośli kostnej itp.).

wyrośli kostnej itp.).

Neuropatia i stopa cukrzycowa

Neuropatia i stopa cukrzycowa

Co to jest neuropatia cukrzycowa

Co to jest neuropatia cukrzycowa

obwodowa?

obwodowa?



W przebiegu cukrzycy może dochodzić do

W przebiegu cukrzycy może dochodzić do

różnych powikłań, które są następstwem

różnych powikłań, które są następstwem

uszkadzajacego działania wysokiego

uszkadzajacego działania wysokiego

stężenia cukru we krwi. Jednym z

stężenia cukru we krwi. Jednym z

popularniejszych powikłań jest uszkodzenie

popularniejszych powikłań jest uszkodzenie

nerwów - neuropatia cukrzycowa

nerwów - neuropatia cukrzycowa

obwodowa. Najczęściej zmiany występują

obwodowa. Najczęściej zmiany występują

na kończynach.

na kończynach.



Drętwienia i mrowienia

Drętwienia i mrowienia

kończyn

kończyn



Uczucie pieczenia

Uczucie pieczenia



Bóle stóp i podudzi

Bóle stóp i podudzi

(również w spoczynku)

(również w spoczynku)



Kurcze i bóle mięsni

Kurcze i bóle mięsni



Nadwrażliwość na dotyk

Nadwrażliwość na dotyk



Osłabiona wrażliwość na

Osłabiona wrażliwość na

temperaturę

temperaturę

Jak można stwierdzić zmiany

Jak można stwierdzić zmiany

neuropatyczne?

neuropatyczne?



Pierwsze objawy neuropatii mogą być

Pierwsze objawy neuropatii mogą być

niezauważalne dla pacjenta, ale

niezauważalne dla pacjenta, ale

można je stwierdzić w badaniu

można je stwierdzić w badaniu

lekarskim. Te objawy to: zmniejszenie

lekarskim. Te objawy to: zmniejszenie

czucia wibracji, zmniejszenia czucia

czucia wibracji, zmniejszenia czucia

dotyku, zmniejszenie czucia bólu i

dotyku, zmniejszenie czucia bólu i

temperatury.

temperatury.

Skutki nieleczonej neuropatii

Skutki nieleczonej neuropatii

cukrzycowej:

cukrzycowej:



Neuropatie czuciowe i autonomiczne mają

Neuropatie czuciowe i autonomiczne mają

przebieg postępujący, ale o bardzo

przebieg postępujący, ale o bardzo

zróżnicowanych objawach, które pogarszają

zróżnicowanych objawach, które pogarszają

jakość życia pacjenta. W wyniku zmian

jakość życia pacjenta. W wyniku zmian

neuropatycznych w układzie nerwowym

neuropatycznych w układzie nerwowym

obwodowym występują zespoły bólowe, ale

obwodowym występują zespoły bólowe, ale

głównie zaniki czucia i zniekształcenia stóp.

głównie zaniki czucia i zniekształcenia stóp.

Jedną z najpoważniejszych konsekwencją

Jedną z najpoważniejszych konsekwencją

nie leczonej neuropatii obwodowej jest

nie leczonej neuropatii obwodowej jest

zespół stopy cukrzycowej.

zespół stopy cukrzycowej.



Dbać o czystość stóp i prawidłową

Dbać o czystość stóp i prawidłową

wilgotność

wilgotność



Skarpety z naturalnych włókien

Skarpety z naturalnych włókien



Właściwe obuwie, nieco większe i

Właściwe obuwie, nieco większe i

często z wkładką

często z wkładką



Stopy należy co dzień oglądać i w

Stopy należy co dzień oglądać i w

razie zmian opatrzyć i udać się do

razie zmian opatrzyć i udać się do

lekarza

lekarza



Pielęgnacja paznokci

Pielęgnacja paznokci



Natłuszczać suchą skórę stóp

Natłuszczać suchą skórę stóp