TANATOLOGIA

DANUTA DEBOA

DANUTA DEBOA

ROLA MEDYKA SĄDOWEGO
W PRZYPADKU
STWIERDZENIA ŚMIERCI



Czy jest to przypadek śmierci

Czy jest to przypadek śmierci

naturalnej czy gwałtownej

naturalnej czy gwałtownej



jeśli gwałtowna to czy była

jeśli gwałtowna to czy była

wynikiem zabójstwa, samobójstwa,

wynikiem zabójstwa, samobójstwa,

czy nieszczęśliwego wypadku

czy nieszczęśliwego wypadku



Kiedy nastąpiła śmierć

Kiedy nastąpiła śmierć



Jaki był patomechanizm śmierci,

Jaki był patomechanizm śmierci,

rodzaj i sposób działania

rodzaj i sposób działania

narzędzia

narzędzia

ROLA MEDYKA SĄDOWEGO
W PRZYPADKU
STWIERDZENIA ŚMIERCI



Ewentualna pomoc w

Ewentualna pomoc w

identyfikacji zmarłego i osoby,

identyfikacji zmarłego i osoby,

która przyczyniła się do śmierci

która przyczyniła się do śmierci



Pomoc w zabezpieczaniu i

Pomoc w zabezpieczaniu i

badaniu śladów biologicznych

badaniu śladów biologicznych

związanych ze zgonem

związanych ze zgonem



Sumując: trzeba ustalić kto?

Sumując: trzeba ustalić kto?

Kogo? Kiedy? Czym? W jakim

Kogo? Kiedy? Czym? W jakim

sposób? Dlaczego? (Za ile?) zabił.

sposób? Dlaczego? (Za ile?) zabił.

SPOSOBY OKREŚLANIA
CZASU ZGONU W
MEDYCYNYNIE
SĄDOWEJ



Ocena wczesnych znamion

Ocena wczesnych znamion

śmierci - użyteczne określenie

śmierci - użyteczne określenie

temperatury zwłok

temperatury zwłok



ocena reakcji interletalnych

ocena reakcji interletalnych



Ocena zmian rozkładowych

Ocena zmian rozkładowych

i utrwalających

i utrwalających



Okoliczności zgonu

Okoliczności zgonu

WCZESNE ZNAMIONA
ŚMIERCI



Plamy opadowe

Plamy opadowe



Stężenie pośmiertne

Stężenie pośmiertne



Oziębienie zwłok

Oziębienie zwłok



Bladość

Bladość



Wysychanie pośmiertne

Wysychanie pośmiertne

PÓŹNE ZNAMIONA
ŚMIERCI



Autoliza i gnicie

Autoliza i gnicie



Zeszkieletowani

Zeszkieletowani

e

e



Zmiany

Zmiany

utrwalające

utrwalające

1.

1.

Strupieszenie

Strupieszenie

2.

2.

Saponifikacja

Saponifikacja

3.

3.

Przeobrażenie

Przeobrażenie

torfowe

torfowe

DEFINICJA ŚMIERCI
GWAŁTOWNEJ



To śmierć będąca skutkiem urazu -

To śmierć będąca skutkiem urazu -

przeciwieństwo śmierci naturalnej

przeciwieństwo śmierci naturalnej



Czynnik urazowy jeśli nawet

Czynnik urazowy jeśli nawet

naturalnie istnieje w przyrodzie musi

naturalnie istnieje w przyrodzie musi

być w sposób sztucznie uruchomiony,

być w sposób sztucznie uruchomiony,

by zadziałał na ustrój, lub jest do

by zadziałał na ustrój, lub jest do

niego wprowadzony (trucizna) i musi

niego wprowadzony (trucizna) i musi

być tak silny że przekracza możliwości

być tak silny że przekracza możliwości

adaptacyjne człowieka i przerywa

adaptacyjne człowieka i przerywa

funkcje ważnych dla życia narządów

funkcje ważnych dla życia narządów

DEFINICJA ŚMIERCI
NATURALNEJ



Jest wynikiem

Jest wynikiem

fizjologicznego

fizjologicznego

starzenia się

starzenia się

organizmu

organizmu

(rzadziej) lub

(rzadziej) lub

następstwem

następstwem

procesu

procesu

chorobowego

chorobowego

(częściej)

(częściej)

RODZAJE ŚMIERCI



Gwałtowna powolna

Gwałtowna powolna



Gwałtowna nagła

Gwałtowna nagła



Naturalna nagła

Naturalna nagła



Naturalna powolna

Naturalna powolna

PRZYCZYNY ŚMIERCI
GWAŁTOWNEJ



Zabójstwo

Zabójstwo



Samobójstwo

Samobójstwo



Nieszczęś

Nieszczęś

l

l

iwy wypadek

iwy wypadek

SUICIDIUM



Postrzał głowy z

Postrzał głowy z

broni maszynowej:

broni maszynowej:

pierwszy strzał w

pierwszy strzał w

otwarte usta, drugi

otwarte usta, drugi

styczny w obrębie

styczny w obrębie

twarzy (po

twarzy (po

wyskoczeniu lufy z

wyskoczeniu lufy z

ust).

ust).



Fragment kości

Fragment kości

czaszki z otworem

czaszki z otworem

postrzałowym

postrzałowym

OCCASIO



Zdarzenie

Zdarzenie

n

n

agłe,

agłe,



na ogół jednorazowe,

na ogół jednorazowe,



spowodowane okolicznościami,

spowodowane okolicznościami,

których nie dawało się przewidzieć

których nie dawało się przewidzieć

,

,



a jeśli nawet

a jeśli nawet

d

d

awało

awało

się je

się je

przewidzieć

przewidzieć

to nie dawało się

to nie dawało się

im

im

bezpośrednio zapobiec.

bezpośrednio zapobiec.

KODEKS KARNY

DEFINICJA
PRZESTĘPSTWA



jest to czyn bądź zaniechanie
czynu określone w kodeksie
karnym jako przestępstwo



jest zawinione przez sprawcę
(nie ma przestępstwa bez winy)



jest społecznie niebezpieczne



jest zagrożone karą przez kodeks
karny

Art. 32 k.k.

Karami są:

1) grzywna,

2) ograniczenie wolności,

3) pozbawienie wolności,

4) 25 lat pozbawienia wolności,

5) dożywotnie pozbawienie

wolności

Rozdz. XIX k.k. - przestępstwa
przeciwko życiu i zdrowiu:

Art. 148. § 1. Kto zabija człowieka,

podlega karze pozbawienia wolności na czas nie

krótszy od lat 8, karze 25 lat pozbawienia wolności

albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

§ 2. Kto zabija człowieka:

1) ze szczególnym okrucieństwem,

2) w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem albo

rozbojem,

3) w wyniku motywacji zasługującej na szczególne

potępienie,

4)

z

użyciem

broni

palnej

lub

materiałów

wybuchowych, podlega karze pozbawienia wolności na

czas nie krótszy od lat 12, karze 25 lat pozbawienia

wolności albo karze dożywotniego pozbawienia

wolności.

§ 3. Karze określonej w § 2 podlega, kto jednym

czynem zabija więcej niż jedną osobę lub był wcześniej

prawomocnie skazany za zabójstwo.

§ 4. Kto zabija człowieka pod wpływem silnego

wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami,

podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Rozdz. XIX k.k. - przestępstwa
przeciwko życiu i zdrowiu:

Art. 149. Matka, która zabija noworodka pod

wpływem silnego przeżycia związanego z

przebiegiem

porodu,

znacznym

zniekształceniem dziecka lub ze szczególnie

trudną sytuacją osobistą, podlega karze

pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Art. 150. § 1. Kto zabija człowieka na jego

żądanie i pod wpływem współczucia dla

niego, podlega karze pozbawienia wolności

od 3 miesięcy do lat 5.

§ 2. W wyjątkowych wypadkach sąd może

zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a

nawet odstąpić od jej wymierzenia.

Rozdz. XIX k.k. - przestępstwa
przeciwko życiu i zdrowiu:

Art. 155. Kto nieumyślnie powoduje śmierć

człowieka,

podlega karze pozbawienia wolności od 3

miesięcy do

lat 5.

NAJCZĘSTRZE
MECHANIZMY
ŚMIERCI
GWAŁTOWNEJ



Wykrwawienie

Wykrwawienie



Aspiracja

Aspiracja



Uduszenie

Uduszenie



Zatory tłuszczowe i powietrzne

Zatory tłuszczowe i powietrzne



Wstrząs urazowy

Wstrząs urazowy



Uszkodzenia ważnych dla życia

Uszkodzenia ważnych dla życia

narządów

narządów

ŚMIERĆ KLINICZNA

Chwilowe i odwracalne

Chwilowe i odwracalne

zatrzymanie czynności układów

zatrzymanie czynności układów

podstawowych dla życia :

podstawowych dla życia :

1.

1.

Ośrodkowego Układu

Ośrodkowego Układu

Nerwowego

Nerwowego

2.

2.

Układu krążenia

Układu krążenia

3.

3.

Układu oddychania

Układu oddychania

OKRES INTERLETALNY



Okres interlatalny

Okres interlatalny

(śródśmiertny) to okres między

(śródśmiertny) to okres między

śmiercią pnia mózgu, a

śmiercią pnia mózgu, a

śmiercią biologiczną całego

śmiercią biologiczną całego

człowieka)

człowieka)

ŚMIERĆ BIOLOGICZNA



To nieodwracalna śmierć

To nieodwracalna śmierć

wszystkich tkanek i narządów

wszystkich tkanek i narządów

całego człowieka

całego człowieka

ŚMIERĆ
OBYWATELSKA



Niezdolność do samodzielnego

Niezdolność do samodzielnego

podejmowania decyzji

podejmowania decyzji

(najczęściej związana ze

(najczęściej związana ze

śmiercią komórek kory mózgu)

śmiercią komórek kory mózgu)

ŚMIERĆ OSOBNICZA

Badania potwierdzające śmierć pnia mózgu:

Badania potwierdzające śmierć pnia mózgu:

-

-

nieobecność odruchów pniowych

nieobecność odruchów pniowych



brak reakcji źrenic na światło

brak reakcji źrenic na światło



brak odruchu rogówkowego

brak odruchu rogówkowego



brak odruchów gałek ocznych spontanicznych i brak

brak odruchów gałek ocznych spontanicznych i brak

ruchów gałek ocznych przy próbie kalorycznej

ruchów gałek ocznych przy próbie kalorycznej



brak jakichkolwiek reakcji ruchowych na bodziec

brak jakichkolwiek reakcji ruchowych na bodziec

bólowy

bólowy



brak odruchów wymiotnych i kaszlowych

brak odruchów wymiotnych i kaszlowych

-

-

bezdech

bezdech

DEFINICJA URAZU



Działanie czynnika szkodliwego

Działanie czynnika szkodliwego

w sposób przekraczający

w sposób przekraczający

możliwości kompensacyjne

możliwości kompensacyjne

ustroju.

ustroju.

KLASYFIKACJA
URAZÓW



Według rodzaju narzędzia

Według rodzaju narzędzia



Według sposobu działania

Według sposobu działania

GRUPY NARZĘDZI



Twarde, tępe

Twarde, tępe



Twarde, tępokrawędziste

Twarde, tępokrawędziste



Twarde, ostre (ostrokrawędziste, ostrokończyste)

Twarde, ostre (ostrokrawędziste, ostrokończyste)



Broń palna

Broń palna



Zgon działkowicza

Zgon działkowicza

PRZYCZYNY I RODZAJ
URAZU



uraz

uraz

mechaniczny

mechaniczny



uduszenie

uduszenie



uraz tępy

uraz tępy



uraz

uraz

penetrujący

penetrujący



Uraz fizyczny

Uraz fizyczny



uraz termiczny

uraz termiczny



barotrauma

barotrauma



uraz chemiczny

uraz chemiczny



działanie energii

działanie energii

elektrycznej

elektrycznej



działanie energii

działanie energii

promienistej

promienistej

URAZ TĘPY



Rodzaj obrażeń zależy od od:

Rodzaj obrażeń zależy od od:



siły działającej na ciało

siły działającej na ciało



czasu trwania urazu

czasu trwania urazu



okolicy i wielkości powierzchni

okolicy i wielkości powierzchni

ciała poddanej działaniu urazu

ciała poddanej działaniu urazu



rodzaju narzędzia

rodzaju narzędzia

UDUSZENIE
GWAŁTOWNE



Zamknięcie dopływu tlenu

Zamknięcie dopływu tlenu

atmosferycznego do płuc, w

atmosferycznego do płuc, w

następstwie działania czynnika

następstwie działania czynnika

pozaustrojowego

pozaustrojowego

UDUSZENIE
MECHANICZNE



Zatrzymanie wymiany gazowej

Zatrzymanie wymiany gazowej

w płucach przez uraz

w płucach przez uraz

mechaniczny działający z

mechaniczny działający z

zewnątrz

zewnątrz

PODZIAŁ UDUSZEŃ
WEDŁUG RASZEI



Anoksemiczny (brak tlenu w

Anoksemiczny (brak tlenu w

powietrzu)

powietrzu)



Anemiczny i zastoinowy (CO,

Anemiczny i zastoinowy (CO,

zagardlenia)

zagardlenia)



Histotoksyczny (zablokowanie

Histotoksyczny (zablokowanie

enzymów oddechowych: HCN,

enzymów oddechowych: HCN,

siarkowodór)

siarkowodór)

PODZIAŁ UDUSZEŃ
WEDŁUG PONSOLDA



Zamknięte

Zamknięte



Otwarte

Otwarte

UDUSZEŃIA
ZAMKNIĘTE



Przytkanie otworów oddechowych

Przytkanie otworów oddechowych



Zatkanie dróg oddechowych (płyn

Zatkanie dróg oddechowych (płyn

topielny, kęs pokarmowy, wymiociny,

topielny, kęs pokarmowy, wymiociny,

knebel)

knebel)



Zagardlenia (powieszenie,

Zagardlenia (powieszenie,

zadzierzgnięcia, zadławienie)

zadzierzgnięcia, zadławienie)



Unieruchomienie klatki piersiowej

Unieruchomienie klatki piersiowej



Burking (Burke i Hare XIXw.):

Burking (Burke i Hare XIXw.):

przytkanie otworów + kolankowanie)

przytkanie otworów + kolankowanie)

UDUSZEŃIA OTWARTE



Brak tlenu w powietrzu i „nic

Brak tlenu w powietrzu i „nic

nie ciśnie na człowieka”

nie ciśnie na człowieka”

(zamknięcie w lodówce, szafie,

(zamknięcie w lodówce, szafie,

puste zbiorniki i ładownie np.

puste zbiorniki i ładownie np.

na barce)

na barce)

ZAGARDLENIE

Mechaniczny ucisk narządów

Mechaniczny ucisk narządów

szyi

szyi

1.

1.

Powieszenie

Powieszenie

2.

2.

Zadzierzgnięcie

Zadzierzgnięcie

3.

3.

Zadławienie

Zadławienie

ZAGARDLENIE

We wszystkich zagardleniach

We wszystkich zagardleniach

może dojść do ucisku tętnic

może dojść do ucisku tętnic

zaopatrujących mózg:

zaopatrujących mózg:

1.

1.

tętnice szyjne wewnętrzne

tętnice szyjne wewnętrzne

2.

2.

tętnice kręgowe

tętnice kręgowe

3.

3.

drobne naczynie tętnicze

drobne naczynie tętnicze

rdzenia kręgowego

rdzenia kręgowego

4.

4.

anastomozy łączące

anastomozy łączące

odgałęzienia tętnic szyjnych

odgałęzienia tętnic szyjnych

zewnętrznych i tętnic

zewnętrznych i tętnic

podobojczykowych

podobojczykowych

POWIESZENIE



Ucisk na szyję wywierany jest

Ucisk na szyję wywierany jest

przez pętlę, a siłą zaciskającą

przez pętlę, a siłą zaciskającą

pętlę jest masa zwisającego

pętlę jest masa zwisającego

ciała (lub jego części)

ciała (lub jego części)

POWIESZENIE

Najważniejsze czynniki w

Najważniejsze czynniki w

patomechanizmie śmierci przez

patomechanizmie śmierci przez

powieszenia to

powieszenia to

:

:

1.

1.

Ucisk tętnic szyjnych (kręgowych)

Ucisk tętnic szyjnych (kręgowych)

2.

2.

Zamknięcie lub ograniczenie dopływu

Zamknięcie lub ograniczenie dopływu

powietrza - podstawa języka zbliżona do

powietrza - podstawa języka zbliżona do

tylnej ściany gardła

tylnej ściany gardła

3.

3.

Odruchowe podrażnienie nerwu

Odruchowe podrażnienie nerwu

błędnego

błędnego

4.

4.

Uszkodzenia kręgosłupa (rzadko, wyrok

Uszkodzenia kręgosłupa (rzadko, wyrok

przez powieszenie)

przez powieszenie)

RODZAJE POWIESZEŃ



Typowe (pozycja wisząca, a pętla

Typowe (pozycja wisząca, a pętla

przebiega ponad wyniosłością

przebiega ponad wyniosłością

krtaniową z ramionami unoszącymi

krtaniową z ramionami unoszącymi

się za kątami żuchwy ku górze (i

się za kątami żuchwy ku górze (i

zamykającymi się lub nie; pętla

zamykającymi się lub nie; pętla

otwarta, pętla zamknięta)

otwarta, pętla zamknięta)

1.

1.

Nietypowe ze względu na pozycję

Nietypowe ze względu na pozycję

ciała lub przebieg pętli

ciała lub przebieg pętli

ODMIENNOŚCI
TECHNIKI SEKCYJNEJ



Skrwawienie pośmiertne szyi w

Skrwawienie pośmiertne szyi w

celu poszukiwania

celu poszukiwania

CO DOWODZI
PRZYŻYCIOWOŚCI
POWIESZENIA



Wylewy krwawe i pęcherzyki w

Wylewy krwawe i pęcherzyki w

obrębie bruzdy, w tkankach

obrębie bruzdy, w tkankach

szyi i przyczepach mięśni szyi

szyi i przyczepach mięśni szyi

SCM

SCM



Objaw Martina

Objaw Martina



Objaw Amussata

Objaw Amussata



Objaw Simona

Objaw Simona

ZADZIERZGNIĘCIE



Zaciśnięcie narządów szyi przez

Zaciśnięcie narządów szyi przez

pętlę, a siłą zaciskającą pętlę

pętlę, a siłą zaciskającą pętlę

jest siła obcej ręki

jest siła obcej ręki



Przebieg pętli poziomy w

Przebieg pętli poziomy w

stosunku do osi długiej szyi,

stosunku do osi długiej szyi,

ramiona pętli nie podnoszą się.

ramiona pętli nie podnoszą się.