KOMOROWE ZABURZENIA
KOMOROWE ZABURZENIA
RYTMU SERCA
RYTMU SERCA
według standardów PTK
według standardów PTK
PRZYCZYNY SERCOWE
PRZYCZYNY SERCOWE
KOMOROWYCH ZABURZEŃ RYTMU
KOMOROWYCH ZABURZEŃ RYTMU
choroba wieńcowa
zapalenie mięśnia sercowego
niewydolność krążenia
wady serca
kardiomiopatie
tzw.elektryczne choroby serca
choroby układowe
PRZYCZYNY POZASERCOWE
PRZYCZYNY POZASERCOWE
KOMOROWYCH ZABURZEŃ RYTMU
KOMOROWYCH ZABURZEŃ RYTMU
zaburzenia hormonalne, metaboliczne i elektrolitowe
stosowane leki (sympatomimetyczne, glikozydy
naparstnicy,
moczopędne, przeciwnowotworowe, środki
znieczulenia
ogólnego i miejscowo znieczulające, leki
przeciwarytmiczne)
nadużywanie kofeiny, tytoniu i alkoholu
choroby układu nerwowego, stres psychiczny
choroby jamy brzusznej
zabiegi diagnostyczno-terapeutyczne ( przyczyny
jatrogenne )
arytmia idiopatyczna
GRANICE NORMY W ZAKRESIE ZABURZEŃ RYTMU
GRANICE NORMY W ZAKRESIE ZABURZEŃ RYTMU
W BADANIU HOLTEROWSKIM
W BADANIU HOLTEROWSKIM
Bradykardia zatokowa
w czasie snu do 40/min,
możliwe zwolnienie do 35/min u
młodych osób
Blok AV II stopnia
typu Wenckebacha
w nocy u ludzi młodych
Pojedyncze pobudzenia
nadkomorowe
wzrost z wiekiem –umowna
granica normy 100-200/24h u
młodych, do 1000/24 h po 60
rż.
Częstoskurcze nadkomorowe
2 krótkotrwałe po 60 rż
Pojedyncze pobudzenia
komorowe
wzrost waz z wiekiem –
umowna granica normy 50-
100/24 h
METODY UŻYWANE PRZY DOBORZE
METODY UŻYWANE PRZY DOBORZE
I KONTROLI TERAPII PRZECIWARYTMICZNEJ
I KONTROLI TERAPII PRZECIWARYTMICZNEJ
Nieinwazyjne :
badanie fizykalne
elektrokardiogram spoczynkowy i wysiłkowy
elektrokardiogram wysokiego wzmocnienia - badanie LP
Holter EKG
ECHO, MRI
Elektrogram z ICD
stężenie leku w surowicy
Inwazyjne :
Badanie elektrofizjolgiczne
ZWIĘKSZONE RYZYKO NAGŁEGO ZGONU
ZWIĘKSZONE RYZYKO NAGŁEGO ZGONU
EKG
QTc>440 ms
EKG metodą Holtera VEB
: liczne, złożone (nVT)
nieme niedokrwienie
zmniejszenie zmienności
rytmu
zatokowego
ECHO, MRI
patologia struktur serca
Test wysiłkowy
niedokrwienie
obniżenie tolerancji wysiłku
zaburzenia rytmu
ZWIĘKSZONE RYZYKO NAGŁEGO ZGONU
ZWIĘKSZONE RYZYKO NAGŁEGO ZGONU
Echokardiogram
EF<40%
Koronarografia
zwężenie pnia lewej tętnicy
zmiany 3-naczyniowe
Uśredniony ekg
późne potencjały
komorowe
wysokiego wzmocnienia
Badanie elektrofizjologiczne
indukowany
monomorficzny sVT
SCHEMAT POSTĘPOWANIA
SCHEMAT POSTĘPOWANIA
TERAPEUTYCZNEGO
TERAPEUTYCZNEGO
określenie :
rodzaju arytmii
choroby podstawowej
czynników sprzyjających jej powstawaniu
( wyzwalających i modyfikujących )
następstw hemodynamicznych i
psychologicznych
ustalenie rokowania
ARYTMIA KOMOROWA – LECZENIE
ARYTMIA KOMOROWA – LECZENIE
usunięcie / ograniczenie przyczyny
leki antyarytmiczne
ablacja elektryczna
automatyczny kardiowerter -
defibrylator
ARYTMIA KOMOROWA
ARYTMIA KOMOROWA
LECZENIE FARMAKOLOGICZNE
LECZENIE FARMAKOLOGICZNE
leki nie zabezpieczają przed nagłym zgonem
stosowane profilaktycznie po zawale mogą być
szkodliwe ( wyniki CAST 1990 )
leki bezpieczne
beta-bloker
( MERIT, CIBIS II, CPERNICUS
)
sotalol
(ESVEM )
amiodaron
(BASIS, GESICA, EMIAT, CAMIAT)
KOMOROWE ZABURZENIA RYTMU SERCA
KOMOROWE ZABURZENIA RYTMU SERCA
DECYZJE TERAPEUTYCZNE
DECYZJE TERAPEUTYCZNE
Stopień zaawansowania arytmii
pojedyncze skurcze komorowe
salwy pobudzeń komorowych
częstoskurcz komorowy
migotanie komór
Podłoże arytmii
zdrowe serce
choroba wieńcowa i zawał serca
inne choroby serca
KOMOROWE ZABURZENIA RYTMU SERCA
KOMOROWE ZABURZENIA RYTMU SERCA
podział
podział
OSTRE
OSTRE
PRZEWLEKŁE
PRZEWLEKŁE
OSTRE KOMOROWE ZABURZENIA RYTMU SERCA
OSTRE KOMOROWE ZABURZENIA RYTMU SERCA
Częstoskurcz komorowy
monomorficzny
polimorficzny
z prawidłowym odstępem QT
z wydłużonym odstępem QT
Migotanie komór
Częstoskurcz z drogi odpływu prawej komory
(RVOT )
Elektrokardiogram
LBBB + dekstrogram
częstość
zarówno u kobiet i mężczyzn
pierwsze
objawy
między 30 i 50 rż.
prowokowany
stresem lub wysiłkiem
mechanizm
aktywność wyzwalana
Objawy
:
kołatanie serca ( 80% )
stan przedomdleniowy ( 50% )
pełna utrata przytomności ( 10% )
rokowanie
dobre, pojedyncze doniesienia o nagłych
zgonach ?
Idiopatyczny częstoskurcz z LV – „pęczkowy ”
pochodzi z dolnej koniuszkowej części lewej
komory
monomorficzny
LBBB + lewogram
mechanizm
re-entry lub aktywność wyzwalana
można
odtworzyć
w trakcie EPS ( w odróżnieniu od RVOT)
poddaje się
leczeniu
ablacją
leczenie farmakologiczne - werapamil
CZĘSTOSKURCZ
CZĘSTOSKURCZ
MONOMORFICZNY
MONOMORFICZNY
leczenie farmakologiczne
stabilny
niestabilny
kardiowersja
Amiodaron
Prokainamid
kardiowersja
OSTRE KOMOROWE ZABURZENIA RYTMU
OSTRE KOMOROWE ZABURZENIA RYTMU
SERCA
SERCA
Częstoskurcz komorowy
monomorficzny
polimorficzny z prawidłowym odstępem QT
z wydłużonym odstępem QT
Migotanie komór
EKG
VT po VEB z krótkim czasem
sprzężenia
przyczyny
zawał serca
ostre niedokrwienie mięśnia sercowego
artmogenna dysplazja prawej komory
idiopatyczny VT
rodzinny katecholaminergiczny VT
leczenie
beta-adrenolityk / kardiowersja
Częstoskurcz komorowy polimorficzny
Częstoskurcz komorowy polimorficzny
z prawidłowym odstępem QT
z prawidłowym odstępem QT
WRODZONY ZESPÓŁ WYDŁUŻONEGO QT
mutacja genów kodujących kanał potasowy, sporadycznie
sodowy;
QTc > 600 ms. makroskopowa zmienność załamka T, dyspersja
QT;
omdlenia ; wywiad rodzinny; NZK w mechanizmie torsade de
pointes
leczenie : beta-bloker, ICD
Częstoskurcz komorowy polimorficzny
Częstoskurcz komorowy polimorficzny
z wydłużonym odstępem QT
z wydłużonym odstępem QT
NABYTY ZESPÓŁ WYDŁUŻONEGO Q
-T
Czynniki wywołujące
leki wpływające na odstęp QT (
adres internetowy
adres internetowy
:
:
http://www.drugs.org)
http://www.drugs.org)
hipokaliemia, hipomagnezemia
hipokaliemia, hipomagnezemia
bradykardia
bradykardia
Leczenie
wlew magnezu iv.
wlew magnezu iv.
substytucja potasu
substytucja potasu
czasowa elektrostymulacja z/lub bez beta-blokera
czasowa elektrostymulacja z/lub bez beta-blokera
Częstoskurcz komorowy
Częstoskurcz komorowy
polimorficzny
polimorficzny
z wydłużonym odstępem QT
z wydłużonym odstępem QT
MIGOTANIE KOMÓR/ CZESTOSKURCZ KOMOROWY
MIGOTANIE KOMÓR/ CZESTOSKURCZ KOMOROWY
NIESTABILNY HEMODYNAMICZNIE
NIESTABILNY HEMODYNAMICZNIE
leczenie
defibrylacja
Amiodaron ( ARREST, ALIVE )
betabloker – profilaktyka VF w OZW
PRZEWLEKŁE KOMOROWE ZABURZENIA RYTMU SERCA
PRZEWLEKŁE KOMOROWE ZABURZENIA RYTMU SERCA
podział wg Biggera
podział wg Biggera
Arytmie łagodne
Arytmie potencjalnie złośliwe
Arytmie złośliwe
Fizjologicznie: VEB <100/dobę (<5 VEB/godz.), bez form
zwielokrotnionych
ŁAGODNE KOMOROWE
ŁAGODNE KOMOROWE
ZABURZENIA RYTMU SERCA
ZABURZENIA RYTMU SERCA
Arytmie łagodne
Arytmie złośliwe
Arytmie
potencjalnie
złośliwe
Rodzaj arytmii
VEB, pary VEB,
nsVT ( możliwe
idiopatyczne
sVT)
sVT, VF +VEB, pary
VEB, nsVT
VEB,pary VEB,
nsVT
obecna choroba
organiczna serca
nie/minimalna
zwykle poważna
różnego stopnia
ryzyko nagłego
zgonu
minimalne
wysokie
minimalne-wysokie
objawy
bez do
umiarkowanych
poważne
bez do
umiarkowanych
decyzja
terapeutyczna :
usunięcie
objawów
prewencja NZK
tak
nie
tak
tak
tak
decyzja zależnie od
zagrożenia NZK
Zasady wyboru terapii w komorowych
Zasady wyboru terapii w komorowych
zaburzeniach rytmu serca
zaburzeniach rytmu serca
Arytmie
łagodne
Arytmie
łagodne
objawy
nie
tak
bez
terapii
uspokojenie
chorego
LBA
werapamil
ablacja
ewent. Inne AAD
sole K
+
, Mg
++
ABA-lek beta-adrenolityczny
AAD-lek przciwarytmiczny
ZŁOŚLIWE KOMOROWE ZABURZENIA
ZŁOŚLIWE KOMOROWE ZABURZENIA
RYTMU
RYTMU
Arytmie łagodne
Arytmie złośliwe
Arytmie
potencjalnie
złośliwe
Rodzaj arytmii
VEB, pary VEB,
nsVT ( możliwe
idiopatyczne sVT)
sVT, VF
+VEB,
pary VEB, nsVT
VEB,pary VEB,
nsVT
obecna choroba
organiczna serca
nie/minimalna
zwykle poważna
różnego stopnia
ryzyko nagłego
zgonu
minimalne
wysokie
minimalne-wysokie
objawy
bez do
umiarkowanych
poważne
bez do
umiarkowanych
decyzja
terapeutyczna :
usunięcie
objawów
prewencja NZK
tak
nie
tak
tak
tak
decyzja zależnie od
zagrożenia NZK
ZŁOŚLIWA ARYTMIA KOMOROWA
ZŁOŚLIWA ARYTMIA KOMOROWA
symptomatyczne napady sVT i/lub przebyte VF
współistnieje poważna choroba organiczna serca oraz
dysfunkcja
lewej komory EF30%
wysokie ryzyko zgonu - ponad 50% w ciągu 1 roku dla
osób
nieleczonych, 20-25% - w ciągu 2 lat u chorych leczonych
konieczna diagnostyka i dobór terapii w warunkach
szpitalnych
Zasady wyboru terapii w komorowych
Zasady wyboru terapii w komorowych
zaburzeniach rytmu serca
zaburzeniach rytmu serca
Arytmie
złośliwe
Arytmie
złośliwe
sVT
CA
(VT/VF)
Przyczyna
odwracalna
nie
tak
ICD
korekta
EPS
ewent. ICD
CM
IHD
ICD
-
tak
EF<35%,
istotne
objawy
EPS
Amiodaro
n Sotalol
ICD
ICD
sVT- utrwalony częstoskurcz komorowy,
EPS- badanie elektrofizjologiczne, CA- zatrzymanie krążenia,
VT/VF- częstoskurcz komorowy/migotanie komór,
CM- kardiomiopatia, IHD- choroba niedokrwienna, EF-
frakcja wyrzutowa
nie
CHOROBA WIEŃCOWA
EF -ryzyko NZK / rok
NZK
EF
3,2%
31-40%
7,7%
21-30%
9,4%
<20%
OSTRE ZESPOŁY WIEŃCOWE
red.G.Opolski2002
Ocena zagrożenia nagłą śmiercią sercową w chorobie
niedokrwiennej serca
Badanie pomocnicze
Wskaźnik zagrożenia
Przydatność kliniczna
ECHO
EF<35-40%
udowodniona
EKG met.Holtera
VEB:liczne,nsVT
niedokrwienie
HRV,
śr.dobowa HR
prawdopodobna
udowodniona
udowodniona
prawdopodobna
Test wysiłkowy
niedokrwienie
zaburzenia rytmu
udowodniona
prawdopodobna
Uśredniony EKG
wysokiego
wzmocnienia
Późne potencjały
komorowe
ograniczona
Zmienność załamka T
zmienność
mikrowoltowa
ograniczona
Koronarografia
zwężenie pnia LTW
lub zmiany 3-
naczyniowe
udowodniona
Badanie
elektrofizjologiczne
indukowany
monomorficzny sVT
ograniczona
WYTYCZNE LECZENIA ZŁOŚLIWYCH ZABURZEŃ
RYTMU SERCA W CHOROBIE NIEDOKRWIENNEJ
leczenie niedokrwienia i niewydolności serca
zmniejsza nasilenie arytmii
farmakoterapia sVT stabilny hemodynamicznie + EF
>35-40% częste napady sVT, nsVT + arytmie
nadkomorowe
ICD po NZK w mechanizmie sVT lub VF lub sVT
nietolerowanym hemodynamicznie +EF <35%, lub VT
stabilnym opornym na leczenie farmakologiczne
przezskórna ablacja jeśli łatwe „mapowanie”
celowana operacja usunięcia substratu arytmii
jeśli VT oporny na farmakoterapię, a ryzyko operacji jest
niskie
przeszczep serca jeśli znaczne uszkodzenie serca
KARDIOMIOPATIA ROZSTRZENIOWA
ok.20% - śmiertelność 5-letnia
ok. 30% - nagłe zgony
arytmie komorowe najczęstszą przyczyną zgonów
ryzyko NZK obniżona EF
50% NZK w mechanizmie bradyarytmii, rozkojarzenia
przedsionkowo-komorowego i zatorowości w
zaawansowanej
kardiomiopatii
KARDIOMIOPATIA ROZSTRZENIOWA
leczenie
leczenie
leczenie przyczynowe : ACEI, beta-bloker, lek
blokujący receptor aldosteronu
Amiodaron : stabilny VT, EF > 35%,
umiarkowana dysfunkcja l.komory
ICD : niestabilny VT, EF < 35%
leczenie hybrydowe : ICD + Amiodaron przy
współistnieniu SVT, FA
KARDIOMIOPATIA PRZEROSTOWA
choroba wrodzona, mutacje genów kodujących białka
sarkomerów, częstość występowania – 0,2%
ryzyko NZK w mechanizmie VT/VF : duży przerost LK >3
cm
omdlenie,nagły zgon w rodzinie, reakcja hipotensyjna
w teście wysiłkowym ; NSVT w holterowskim badaniu
EKG
( 3 pobudzenia NSVT o częstości 120/min, 2-krotnie
w ciągu 6mies. lub jakiekolwiek serie 10 ewolucji )
najczęstsza przyczyna zgonów : VT, VF
EPS – znaczenie rokownicze
KARDIOMIOPATIA PRZEROSTOWA
Leczenie
preferuje się ICD
zmniejszenie gradientu śródkomorowego
w zapobieganiu złośliwej arytmii –
zawodne
leczenie farmakologiczne - betabloker
ARYTMOGENNA KARDIOMIOPATIA PRAWOKOMOROWA
podłoże genetyczne, częstość występowania 0,01-1%
dziedziczenie autosomalne, dominujące z różną penetracją
i ekspresją
substrat arytmii jest bardziej rozległy niż w drodze odpływu prawej
komory
duże zmiany anatomiczne ( zastępowanie mięśniówki prawej
komory
tkanką tłuszczową i włóknistą
powiększenie i niewydolność prawej komory
gorsze wyniki ablacji
rokowanie jest złe : indukowany s VT + powiększenie i dysfunkcja
RV +
rozstrzeń RV, zajęcie LV, omdlenie, nagły zgon w rodzinie,
LP + dysfunkcja RV
ARYTMOGENNA KARDIOMIOPATIA
PRAWOKOMOROWA
podstawa rozpoznania
:
EKG ( ujemne T, poszerzenie QRS oraz fala epsilon
w prawokomorowych odprowadzeniach V 1-3)
EKG wysokiego wzmocnienia
ECHO
magnetyczny rezonans jądrowy
biopsja mięśniowa
wentrykulografia prawostronna
ARYTMOGENNA KARDIOMIOPATIA
PRAWOKOMOROWA
eliminacja wysiłku, ostrego stresu
Sotalol – lek I wyboru w leczeniu VT dobrze
tolerowanego hemodynamicznie
ICD – sVT z następstwami hemodynamicznymi +
NZK
przezskórna ablacja w wyselekcjonowanej
grupie
chorych
ZESPÓŁ BRUGADÓW
30% ryzyka NZK w obserwacji 3-letniej
mutacja genowa prowadząca do dysfunkcii kanałów sodowych
EKG – RBBB + wysokie odejście punktu J, skośne do dołu
obniżenie odcinka St z ujemnym załamkiem T w V 1-3 - zmiany
przejściowe odtwarzane po podaniu ajmaliny i flekainidu
słaba wartość rokownicza badania elektrofizjologicznego –
indukcja
częstoskurczów u osób objawowych i bezobjawowych 35-40%
Zgony w mechanizmie wielokształtnego VT w spoczynku
Grupa wysokiego ryzyka : po NZK, z omdleniami i VT
Chorzy bezobjawowi – 80% !!!
Leczenie : z wyboru ICD.
STENOZA AORTY
wada objawowa, dysfunkcja LV, duże zwężenie
MVP
degeneracja płatków zastawki mitralnej jest
substratem
arytmii
zagrożenie NZK : nagły zgon w
rodzinie,niedomykalność
zastawki + indukowany VT/VF podczas EPS
WSKAZANIA DO WSZCZEPIENIA ICD
WSKAZANIA DO WSZCZEPIENIA ICD
próby kliniczne
próby kliniczne
prewencja pierwotna prewencja
wtórna
MADIT AVID
MUST CIDS
MADIT II CASH
SCD - HeFT
Bezwzględne
WSKAZANIA DO WSZCZEPIENIA
WSKAZANIA DO WSZCZEPIENIA
KARDIOWERTERA – DEFIBRYLATORA
KARDIOWERTERA – DEFIBRYLATORA
sVT z zaburzeniami hemodynamicznymi (utrata
przytomności, obrzęk płuc, wstrząs kardiogenny) u
chorych z EF < 35%
sVT bez znaczących zaburzeń hemodynamicznych,
oporny na stosowane leczenie
utraty świadomości o niejasnej etiologii u osób u
których podczas badania elektrofizjologicznego wywołuje
się sVT lub VF
nSVT po przebytym zawale serca + EF35% + podczas
badania elektrofizjologicznego wywołano VT
NZK wynikające z przyczyny odwracalnej lub
przemijającej
Względne
WSKAZANIA DO WSZCZEPIENIA
WSKAZANIA DO WSZCZEPIENIA
KARDIOWERTERA – DEFIBRYLATORA
KARDIOWERTERA – DEFIBRYLATORA
bezobjawowy lub wywołujący jedynie niewielkie objawy
kliniczne
sVT EF30% u osób z kardiomiopatią inną niż
niedokrwienna
EF 30-40% u osób z kardiomiopatią niedokrwienną
nawracające omdlenia u pacjentów z chorobą serca
nsVT u osób z arytmogenną dysplazją prawej komory
nsVT u osoby z kardiomiopatia przerostową z zawężaniem
drogi
odpływu
jako zabieg pomostowy w oczekiwaniu na przeszczep
serca
POTENCJALNIE ZŁOŚLIWA ARYTMIA
POTENCJALNIE ZŁOŚLIWA ARYTMIA
KOMOROWA
KOMOROWA
wszystkie formy arytmii komorowej bez
sVT i VF
współistnieje organiczna choroba serca
Arytmie łagodne
Arytmie złośliwe
Arytmie
potencjalnie
złośliwe
Rodzaj arytmii
VEB, pary VEB,
nsVT ( możliwe
idiopatyczne sVT)
sVT, VF +VEB,
pary VEB, nsVT
VEB,pary VEB,
nsVT
obecna choroba
organiczna serca
nie/minimalna
zwykle poważna
różnego stopnia
ryzyko nagłego
zgonu
minimalne
wysokie
minimalne-
wysokie
objawy
bez do
umiarkowanych
poważne
bez do
umiarkowanych
decyzja
terapeutyczna :
usunięcie
objawów
prewencja NZK
tak
nie
tak
nie
tak
decyzja zależnie
od zagrożenia
NZK
NIEUTRWALONY CZĘSTOSKURCZ KOMOROWY
NIEUTRWALONY CZĘSTOSKURCZ KOMOROWY
(NSVT)
(NSVT)
3 lub więcej przedwczesnych pobudzeń komorowych
z częstością >100/min , max 30 s.
potencjalne ryzyko rośnie wraz ze stopniem uszkodzenia
lewej
komory
NSVT nie jest niezależnym czynnikiem ryzyka nagłego
zgonu
badanie elektrofizjologiczne wskazuje na ryzyko nagłego
zgonu
w kardiomiopatii niedokrwiennej, o innej etiologii – nie !
Przebyty zawał serca
Przebyty zawał serca
Wyzwolono VT w EPS
Wyzwolono VT w EPS
Reentry w
odnogach
pęczka Hisa
Reentry w
odnogach
pęczka Hisa
Ablacja
Ablacja
Inne nieinwazyjne
markery zagrożenia
nagłym zgonem
Inne nieinwazyjne
markery zagrożenia
nagłym zgonem
ICD
ICD
Tradycyjne leczenie
CHF + - adrenolityki
Tradycyjne leczenie
CHF + - adrenolityki
ICD ?
ICD ?
Amiodaron
?
Amiodaron
?
Tak
Nie
Tak
Nie
NIEUTRWALNY CZĘSTOSKURCZ KOMOROWY
NIEUTRWALNY CZĘSTOSKURCZ KOMOROWY
U CHORYCH Z OBNIŻONĄ FRAKCJĄ WYRZUTOWĄ LV
U CHORYCH Z OBNIŻONĄ FRAKCJĄ WYRZUTOWĄ LV