Zaburzenia rytmu serca - podział:
Nadkomorowe zaburzenia rytmu
Komorowe zaburzenia rytmu
Zaburzenia przewodnictwa
Nadkomorowe zaburzenia rytmu
Niemiarowość zatokowa
występuje u młodych, zdrowych osób i polega na cyklicznych zmianach częstości pracy serca zależnie od fazy oddechowej (przyspieszenie podczas wdechu, zwolnienie w czasie wydechu)
Tachykardia zatokowa
często towarzyszy gorączce, hipowolemii, krwotokowi, bólowi, hipoksji, odpowiedzi na wysiłek fizyczny lub emocje
Badanie ekg: częstość skurczów przedsionków powyżej 100/min w stosunku 1:1
Leczenie: leczenie przyczyny wywołującej
Nadkomorowe zaburzenia rytmu
Wieloogniskowy częstoskurcz przedsionkowy (występuje w przebiegu przewlekłych chorób płuc)
wędrowanie rozrusznika (występuje u młodych ludzi, u sportowców)
Badanie ekg: wieloogniskowy częstoskurcz przedsionkowy - częstość > niż 100/min, wędrowanie rozrusznika - czynność przedsionków < niż100/min
Leczenie: poprawa wydolności płuc lub siarczan magnezu, diltiazem
Trzepotanie przedsionków
(występuje w chorobie niedokrwiennej serca lub w zawale)
Badanie ekg: skurcze przedsionków z częstością 250 - 350/min; typowo stwierdza się częstość komór 150/min z obecnym blokiem AV 2:1 (rys. 1)
Leczenie:
leczenie farmakologiczne: diltiazem, verapamil, digoksyna, leki ß-adrenolityczne, prokainamid
kardiowersja - z użyciem prądu 25 - 50 dżuli
Migotanie przedsionków:
niedokrwienie m. sercowego, zatorowość płucna, nadciśnienie, wady zastawki dwudzielnej, zapalenie osierdzia
Objawy kliniczne: niemiarowe tętno, objawy zastoinowej niewydolności serca
Badanie ekg: niemiarowość komór z falą migotania (czynność komór ok. 160/min)
Leczenie:
kardiowersja (100, a następnie 200 dżuli)
leki: diltiazem, leki ß-adrenolityczne, kardiowersja farmakologiczna - prokainamid
Częstoskurcz nadkomorowy:
Częstoskurcz z szerokimi zespołami QRS
w praktyce nie do odróżnienia od częstoskurczu komorowego - postępowanie jak w częstoskurczu komorowym
Częstoskurcz z wąskimi zespołami QRS
Nadkomorowy częstoskurcz nawrotny (rys. 2)
często towarzyszy zawałowi serca, zapaleniu osierdzia
Ektopowy częstoskurcz nadkomorowy
niedokrwienie serca, choroby płuc, zatrucie digoksyną, alkoholem
Bradykardia zatokowa
Przyczyny: występuje w sytuacjach:
jako stan prawidłowy u sportowców
jako następstwo stosowania leków (ß-adrenolityków, digoksyny, blokerów kanału wapniowego, opioidów)
jako następstwo procesów patologicznych (niedokrwienie mięśnia serca, wzmożone ciśnienie śródczaszkowe)
Badanie ekg: prawidłowe zespoły QRS poprzedzone załamkami P z częstością poniżej 60/min
Leczenie:
atropina (gdy niestabilny układ krążenia), stymulator serca, epinefryna, dopamina (gdy hipotonia jako leki wspomagające)
Przedwczesne pobudzenia komorowe (zdarzają się u zdrowych, w stanach niedokrwienia m. sercowego, w zaburzeniach elektrolitowych lub równowagi kwasowo-zasadowej)
Badanie ekg: szerokie, o odmiennym kształcie zespoły QRS nie poprzedzone załamkiem P
Leczenie: pojawienie się pobudzeń komorowych w zawale serca budzi podejrzenie nawracającego niedokrwienia lub zaburzeń metabolicznych, nie stanowią wskazań do zastosowania leków przeciwarytmicznych
Częstoskurcz komorowy (z szerokimi zespołami QRS) występuje w poważnych schorzeniach serca, zaburzeniach elektrolitowych, równowagi kwasowo-zasadowej, zatruciu lekami
Badanie ekg: trudny do odróżnienia od częstoskurczu nadkomorowego
Leczenie:
w stanie stabilnym - kardiowersja
farmakoterapia - lidokaina, prokainamid lub bretylium
Zaburzenia przewodnictwa
Blok AV pierwszego stopnia (rozpoznaje się na podstawie wydłużonego odstępu PR)
Blok AV drugiego stopnia
Blok Möbitza typ I (odstępy PR stopniowo wydłużają się aż do całkowitego zablokowania załamka P)
Blok Möbitza typ II (nieprzewiedzione załamki P bez uprzedniego stopniowego wydłużania odstępu PR)
Blok AV trzeciego stopnia (charakteryzuje się rozkojarzeniem AV bez występowania jakichkolwiek zależności pomiędzy załamkiem P i zespołami QRS)
3