Choroby wirusowe:

Choroby wirusowe:

Różyczka, Świnka

Różyczka, Świnka

Różyczka- (łac. RUBEOLA )

Różyczka- (łac. RUBEOLA )



to choroba (wywołana przez wirus

to choroba (wywołana przez wirus

różyczki, atakujący drogi oddechowe)

różyczki, atakujący drogi oddechowe)

wieku dziecięcego, przebiegająca zwykle

wieku dziecięcego, przebiegająca zwykle

łagodnie z plamistą różową wysypką

łagodnie z plamistą różową wysypką

na skórze, nieżytem gardła i obrzękiem

na skórze, nieżytem gardła i obrzękiem

węzłów limfatycznych, zwłaszcza

węzłów limfatycznych, zwłaszcza

karkowych i okolicy potylicy, najczęściej

karkowych i okolicy potylicy, najczęściej

bezgorączkowo. Często jednak przebiega

bezgorączkowo. Często jednak przebiega

bezobjawowo.

bezobjawowo.



Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową.

Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową.

Okres wylęgania choroby stanowi od 12

Okres wylęgania choroby stanowi od 12

do 23 dni (w tym czasie wirus

do 23 dni (w tym czasie wirus

rozprzestrzenia się w węzłach chłonnych),

rozprzestrzenia się w węzłach chłonnych),

zaś 7 dni przed wystąpieniem wysypki

zaś 7 dni przed wystąpieniem wysypki

rozpoczyna się okres zaraźliwości, który

rozpoczyna się okres zaraźliwości, który

kończy się 3 – 5 dni po wystąpieniu

kończy się 3 – 5 dni po wystąpieniu

wysypki. Najczęściej dzieci chorują

wysypki. Najczęściej dzieci chorują

na różyczkę zimą i wczesną wiosną.

na różyczkę zimą i wczesną wiosną.



Jednym z początkowych objawów różyczki są

Jednym z początkowych objawów różyczki są

powiększone i bolesne przy dotykaniu węzły chłonne

powiększone i bolesne przy dotykaniu węzły chłonne

na potylicy, za uszami i na szyi. Czasami obrzęk

na potylicy, za uszami i na szyi. Czasami obrzęk

węzłów utrzymuje się przez parę tygodni, ale nie jest

węzłów utrzymuje się przez parę tygodni, ale nie jest

to niebezpieczne dla dziecka. Łagodna gorączka

to niebezpieczne dla dziecka. Łagodna gorączka

także charakteryzuje różyczkę. W drugim / trzecim

także charakteryzuje różyczkę. W drugim / trzecim

dniu choroby na skórze pojawia się płaska, drobna

dniu choroby na skórze pojawia się płaska, drobna

czerwonoróżowa wysypka, utrzymująca się przez

czerwonoróżowa wysypka, utrzymująca się przez

kilka dni. Wysypka na twarzy i tułowiu podobna jest

kilka dni. Wysypka na twarzy i tułowiu podobna jest

bardzo do odrowej, jednak same objawy są mniejsze

bardzo do odrowej, jednak same objawy są mniejsze

i stan chorego jest lepszy. Drobne plamki w ciągu

i stan chorego jest lepszy. Drobne plamki w ciągu

paru godzin zlewają się ze sobą, tak, że skóra wydaje

paru godzin zlewają się ze sobą, tak, że skóra wydaje

się bardziej zaczerwieniona niż pokryta wysypką.

się bardziej zaczerwieniona niż pokryta wysypką.



W ciągu 2-3 dni wysypka znika i nie

W ciągu 2-3 dni wysypka znika i nie

pozostawia żadnych śladów, reszta

pozostawia żadnych śladów, reszta

objawów także ustępuje w okolicy 4 /

objawów także ustępuje w okolicy 4 /

5 dnia choroby. Bywa, że

5 dnia choroby. Bywa, że

Rubeola

Rubeola

nie

nie

jest rozpoznana, gdyż nie zawsze

jest rozpoznana, gdyż nie zawsze

widoczne są jej typowe objawy: czyli

widoczne są jej typowe objawy: czyli

wysypka i powiększone węzły chłonne.

wysypka i powiększone węzły chłonne.



Mimo, że różyczka jest chorobą łagodną

Mimo, że różyczka jest chorobą łagodną

i powikłania przemawiają bardzo rzadko, to

i powikłania przemawiają bardzo rzadko, to

jednak są bardzo niebezpieczne –

jednak są bardzo niebezpieczne –

w szczególności, kiedy choroba ujawnia się

w szczególności, kiedy choroba ujawnia się

u kobiet w ciąży (do 12 tygodnia). Choroba

u kobiet w ciąży (do 12 tygodnia). Choroba

może spowodować bardzo poważne zmiany

może spowodować bardzo poważne zmiany

rozwojowe. Fetopatie spowodowane zakażeniem

rozwojowe. Fetopatie spowodowane zakażeniem

wirusem różyczki

wirusem różyczki

in utero

in utero

noszą nazwę

noszą nazwę

zespołu

zespołu

Gregga

Gregga

(zespół Gregga, to zespół wrodzonych

(zespół Gregga, to zespół wrodzonych

wad wywołanym zakażeniem

wad wywołanym zakażeniem

wewnątrzmacicznym płodu, wirusem różyczki).

wewnątrzmacicznym płodu, wirusem różyczki).

W Skład zespołu

W Skład zespołu

wchodzą:

wchodzą:

* uszkodzenie mózgu - microcephalia,

* uszkodzenie mózgu - microcephalia,

* wady gałek ocznych - katarakta, jaskra,

* wady gałek ocznych - katarakta, jaskra,

zapalenie siatkówki i naczyniówki, małoocze,

zapalenie siatkówki i naczyniówki, małoocze,

* wady serca i dużych naczyń - ubytki

* wady serca i dużych naczyń - ubytki

przegrody międzyprzedsionkowej

przegrody międzyprzedsionkowej

i międzykomorowej, zwężenie tętnicy

i międzykomorowej, zwężenie tętnicy

płucnej i przetrwały przewód tętniczy,

płucnej i przetrwały przewód tętniczy,

* układ nerwowy,

* układ nerwowy,

* inne - głuchota ośrodkowa, upośledzenie

* inne - głuchota ośrodkowa, upośledzenie

psychoruchowe.

psychoruchowe.



Kobiety w ciąży, które miały kontakt

Kobiety w ciąży, które miały kontakt

z chorym dzieckiem powinny

z chorym dzieckiem powinny

niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Ryzyko wad wrodzonych jest tym

Ryzyko wad wrodzonych jest tym

większe, im wcześniejsza jest ciąża.

większe, im wcześniejsza jest ciąża.

Po 20 tygodniu ryzyko wystąpienia

Po 20 tygodniu ryzyko wystąpienia

wad wrodzonych spada do zera.

wad wrodzonych spada do zera.



Różyczki się nie leczy, podobnie jak większości

Różyczki się nie leczy, podobnie jak większości

chorób zakaźnych wieku dziecięcego. Gdy

chorób zakaźnych wieku dziecięcego. Gdy

dziecko ma gorączkę można zastosować

dziecko ma gorączkę można zastosować

naturalne metody jej obniżania lub podać mu

naturalne metody jej obniżania lub podać mu

środki przeciwgorączkowe. Chory powinien

środki przeciwgorączkowe. Chory powinien

pozostawać w domu podczas choroby

pozostawać w domu podczas choroby

i w tydzień po ustąpieniu wysypki. Względne

i w tydzień po ustąpieniu wysypki. Względne

zapobieganie zakażeniu stosuje się wobec

zapobieganie zakażeniu stosuje się wobec

kobiet ciężarnych oraz po ewentualnym

kobiet ciężarnych oraz po ewentualnym

kontakcie z wirusem podaje się

kontakcie z wirusem podaje się

gamma-globulinę.

gamma-globulinę.



Najskuteczniejszą ochroną przed różyczką jest

Najskuteczniejszą ochroną przed różyczką jest

jednak szczepienie. Można je wykonać, gdy

jednak szczepienie. Można je wykonać, gdy

dziecko ma 13 - 15 miesięcy życia. Trzeba je

dziecko ma 13 - 15 miesięcy życia. Trzeba je

powtórzyć w wieku 13 lat. Szczególnie radzi

powtórzyć w wieku 13 lat. Szczególnie radzi

się szczepić dziewczynki. Odporność

się szczepić dziewczynki. Odporność

na zakażenie przyda się w przyszłości, gdyż

na zakażenie przyda się w przyszłości, gdyż

różyczka jest bardzo niebezpieczna dla kobiet

różyczka jest bardzo niebezpieczna dla kobiet

w pierwszych tygodniach ciąży: jej wirus może

w pierwszych tygodniach ciąży: jej wirus może

spowodować uszkodzenie płodu – jak było to

spowodować uszkodzenie płodu – jak było to

wspomniane wcześniej. Przebycie różyczki

wspomniane wcześniej. Przebycie różyczki

zapewnia odporność do końca życia.

zapewnia odporność do końca życia.

Świnka - nagminne

Świnka - nagminne

zapalenie ślinianek

zapalenie ślinianek



Świnka jest to ostra wirusowa

Świnka jest to ostra wirusowa

choroba zakaźna przebiegająca z

choroba zakaźna przebiegająca z

gorączką i bolesnym obrzękiem

gorączką i bolesnym obrzękiem

gruczołów ślinowych - najczęściej

gruczołów ślinowych - najczęściej

przyusznych, rzadziej

przyusznych, rzadziej

podżuchwowych lub podjęzykowych

podżuchwowych lub podjęzykowych

i nierzadko z objawami ze strony

i nierzadko z objawami ze strony

centralnego układu nerwowego

centralnego układu nerwowego

Źródło zakażenia

Źródło zakażenia



Źródłem zakażenia jest chory

Źródłem zakażenia jest chory

człowiek oraz osoby z

człowiek oraz osoby z

bezobjawowym przebiegiem

bezobjawowym przebiegiem

choroby.

choroby.

Drogi szerzenia

Drogi szerzenia



Do zakażenia dochodzi głównie

Do zakażenia dochodzi głównie

drogą kropelkową lub przez kontakt

drogą kropelkową lub przez kontakt

bezpośredni z chorym; rzadziej

bezpośredni z chorym; rzadziej

przez kontakt pośredni (przedmioty

przez kontakt pośredni (przedmioty

świeżo zakażone śliną osób

świeżo zakażone śliną osób

chorych).

chorych).

Wrota zakażenia

Wrota zakażenia



Wrotami zakażenia jest błona

Wrotami zakażenia jest błona

śluzowa górnych dróg

śluzowa górnych dróg

oddechowych, gdzie następuje

oddechowych, gdzie następuje

namnażanie wirusa i rozsiew za

namnażanie wirusa i rozsiew za

pośrednictwem krwi do narządów

pośrednictwem krwi do narządów

wewnętrznych. Choroba zaczyna się

wewnętrznych. Choroba zaczyna się

nagle.

nagle.

Objawy i przebieg choroby

Objawy i przebieg choroby



Okres wstępnych objawów jest dość krótki,

Okres wstępnych objawów jest dość krótki,

objawy w nim występujące mało

objawy w nim występujące mało

charakterystyczne. U chorego może pojawić się

charakterystyczne. U chorego może pojawić się

złe samopoczucie, ogólne rozbicie, utrata

złe samopoczucie, ogólne rozbicie, utrata

łaknienia, dreszcze, podwyższona ciepłota ciała,

łaknienia, dreszcze, podwyższona ciepłota ciała,

a u dzieci dodatkowo wymioty i bóle brzucha.

a u dzieci dodatkowo wymioty i bóle brzucha.

Po okresie objawów wstępnych następuje

Po okresie objawów wstępnych następuje

szybkie powiększanie gruczołów ślinowych,

szybkie powiększanie gruczołów ślinowych,

najczęściej w okolicy przyusznej, sugerujące

najczęściej w okolicy przyusznej, sugerujące

czasami zapalenie ucha środkowego.

czasami zapalenie ucha środkowego.



Obrzęk może być jednostronyy, stopniowo w ciągu

Obrzęk może być jednostronyy, stopniowo w ciągu

24 - 48 godz. powstaje obrzmienie drugiej ślinianki.

24 - 48 godz. powstaje obrzmienie drugiej ślinianki.

Narastającemu obrzękowi towarzyszy ból nasilający

Narastającemu obrzękowi towarzyszy ból nasilający

się przy jedzeniu kwaśnych potraw. W okresie

się przy jedzeniu kwaśnych potraw. W okresie

powiększenia ślinianek nadal utrzymują się objawy

powiększenia ślinianek nadal utrzymują się objawy

ogólne, takie jak złe samopoczucie , ogólne rozbicie

ogólne, takie jak złe samopoczucie , ogólne rozbicie

oraz gorączka ( na ogół niezbyt wysoka, trwająca

oraz gorączka ( na ogół niezbyt wysoka, trwająca

około tygodnia). Wirus świnki atakuje narządy

około tygodnia). Wirus świnki atakuje narządy

wywodzące się z mezenchymy, dlatego, oprócz

wywodzące się z mezenchymy, dlatego, oprócz

gruczołów ślinowych , dodatkowo, w różnym

gruczołów ślinowych , dodatkowo, w różnym

stopniu, mogą być zajęte narządy, takie jak

stopniu, mogą być zajęte narządy, takie jak

tarczyca, gruczoły sutkowe, trzustka, jajniki, jądra,

tarczyca, gruczoły sutkowe, trzustka, jajniki, jądra,

najądrza oraz ośrodkowy układ nerwowy.

najądrza oraz ośrodkowy układ nerwowy.



W 10 do 15% przypadków dochodzi do

W 10 do 15% przypadków dochodzi do

świnkowego zapalenia opon mózgowo-

świnkowego zapalenia opon mózgowo-

rdzeniowych i mózgu. W tym przypadku

rdzeniowych i mózgu. W tym przypadku

objawy w postaci bólów głowy,

objawy w postaci bólów głowy,

nudności, wymiotów rozpoczynają się w

nudności, wymiotów rozpoczynają się w

5-7 dniu po wystąpieniu stanu

5-7 dniu po wystąpieniu stanu

zapalnego ślinianek. Mogą również

zapalnego ślinianek. Mogą również

występować stany zapalne ośrodkowego

występować stany zapalne ośrodkowego

układu nerwowego bez zajęcia ślinianek

układu nerwowego bez zajęcia ślinianek

i objawów sugerujących świnkę

i objawów sugerujących świnkę



Trwałym następstwem poświnkowego

Trwałym następstwem poświnkowego

zapalenia opon mózgowo rdzeniowych

zapalenia opon mózgowo rdzeniowych

może być uszkodzenie nerwu

może być uszkodzenie nerwu

słuchowego i jednostronna głuchota.

słuchowego i jednostronna głuchota.



Innym częstym powikłaniem,zwłaszcza

Innym częstym powikłaniem,zwłaszcza

u osób chorujących na świnkę w wieku

u osób chorujących na świnkę w wieku

dojrzałym jest zapalenie trzustki i jąder.

dojrzałym jest zapalenie trzustki i jąder.



Wrażliwość na zakażenie -

Wrażliwość na zakażenie -

powszechna. Po przebyciu choroby

powszechna. Po przebyciu choroby

występuje trwała odporność.

występuje trwała odporność.

Niemowlęta do 6- 8 -miesiąca życia

Niemowlęta do 6- 8 -miesiąca życia

chorują rzadko, ponieważ posiadają

chorują rzadko, ponieważ posiadają

przeciwciała ochronne przekazane

przeciwciała ochronne przekazane

przez matkę.

przez matkę.

Leczenie i zapobieganie

Leczenie i zapobieganie



Leczenie świnki jest wyłącznie

Leczenie świnki jest wyłącznie

objawowe; brak jest środków swoiście

objawowe; brak jest środków swoiście

działających. Należy zwrócić główną

działających. Należy zwrócić główną

uwagę na właściwe pielęgnowanie

uwagę na właściwe pielęgnowanie

chorego dziecka, zalecając pobyt w

chorego dziecka, zalecając pobyt w

łóżku przez okres utrzymywania się

łóżku przez okres utrzymywania się

objawów klinicznych, częste pojenie

objawów klinicznych, częste pojenie

lub płukanie ust.

lub płukanie ust.



Ulgę przynosi stosowanie miejscowo

Ulgę przynosi stosowanie miejscowo

okładów ogrzewających na ślinianki.

okładów ogrzewających na ślinianki.

Zapobieganie śwince ogranicza się do

Zapobieganie śwince ogranicza się do

izolacji chorego przez okres

izolacji chorego przez okres

utrzymywania się objawów klinicznych

utrzymywania się objawów klinicznych

(nie krócej niż 9 dni). Nie stosuje się

(nie krócej niż 9 dni). Nie stosuje się

izolacji osób kontaktujących się z chorym.

izolacji osób kontaktujących się z chorym.

Obecnie w zapobieganiu tej chorobie

Obecnie w zapobieganiu tej chorobie

coraz szerzej stosowane są szczepienia

coraz szerzej stosowane są szczepienia

Jak śwince zapobiegać?

Jak śwince zapobiegać?



Każdy na pewno zadaje sobie pytanie jak uniknąć tej

Każdy na pewno zadaje sobie pytanie jak uniknąć tej

choroby. Zapobieganie śwince uwzględnia izolację

choroby. Zapobieganie śwince uwzględnia izolację

chorego przez okres utrzymywania się objawów

chorego przez okres utrzymywania się objawów

klinicznych. Jednak okres zaraźliwości rozpoczyna się

klinicznych. Jednak okres zaraźliwości rozpoczyna się

2 – 6 dni przed wystąpieniem objawów klinicznych i

2 – 6 dni przed wystąpieniem objawów klinicznych i

trwa do 9 dni od początku choroby. Ta izolacja

trwa do 9 dni od początku choroby. Ta izolacja

najczęściej jest spóźniona ponieważ zakaźność

najczęściej jest spóźniona ponieważ zakaźność

chorego występuje, gdy nie możemy jeszcze świnki

chorego występuje, gdy nie możemy jeszcze świnki

rozpoznać. Czyli ktoś już zarażony, a nie mający

rozpoznać. Czyli ktoś już zarażony, a nie mający

jeszcze objawów, zaraża swoje otoczenie. Świnka

jeszcze objawów, zaraża swoje otoczenie. Świnka

przebiegająca bez stanu zapalnego ślinianek jest

przebiegająca bez stanu zapalnego ślinianek jest

również zaraźliwa. Czyli ktoś może myśleć, że jest po

również zaraźliwa. Czyli ktoś może myśleć, że jest po

prostu przeziębiony, gdyż nie rozwinęły się u niego

prostu przeziębiony, gdyż nie rozwinęły się u niego

objawy typowe dla świnki, i jednocześnie rozsiewać

objawy typowe dla świnki, i jednocześnie rozsiewać

wirusa w swoim otoczeniu.

wirusa w swoim otoczeniu.



Jak postępować w przypadku

Jak postępować w przypadku

kontaktu z osoba chorą? Pamiętać

kontaktu z osoba chorą? Pamiętać

należy jak wirus się rozprzestrzenia

należy jak wirus się rozprzestrzenia

– drogą kropelkową. Należy więc

– drogą kropelkową. Należy więc

unikać picia z jednego kubka,

unikać picia z jednego kubka,

dokładnie myć sztućce, myć ręce

dokładnie myć sztućce, myć ręce

itp. Słowem zachować zdrowy

itp. Słowem zachować zdrowy

rozsądek.

rozsądek.

Szczepienia ochronne.

Szczepienia ochronne.



Od niedawna jest sposób na świnkę. Tym sposobem

Od niedawna jest sposób na świnkę. Tym sposobem

są szczepienia. Po zaszczepieniu, nawet jeśli dziecko

są szczepienia. Po zaszczepieniu, nawet jeśli dziecko

zachoruje (a może udać się uniknąć tej choroby) –

zachoruje (a może udać się uniknąć tej choroby) –

świnka będzie miała lekki przebieg. Jest to najlepszy

świnka będzie miała lekki przebieg. Jest to najlepszy

sposób na uniknięcie powikłań. W Polsce na przykład

sposób na uniknięcie powikłań. W Polsce na przykład

małe dzieci są szczepione obowiązkowo w wieku 13-

małe dzieci są szczepione obowiązkowo w wieku 13-

14 m-cy (szczepienie bezpłatne). Szczepionka jest

14 m-cy (szczepienie bezpłatne). Szczepionka jest

skuteczna do ok. 7 roku życia. Zalecane jest kolejne

skuteczna do ok. 7 roku życia. Zalecane jest kolejne

szczepienie w 7 roku życia (w Polsce – płatne).

szczepienie w 7 roku życia (w Polsce – płatne).

Szczepienia zalecane to takie, które każda dbająca o

Szczepienia zalecane to takie, które każda dbająca o

zdrowie i prawidłowy rozwój dziecka matka powinna

zdrowie i prawidłowy rozwój dziecka matka powinna

wykonać. Jednak z uwagi na brak środków w budżecie

wykonać. Jednak z uwagi na brak środków w budżecie

państwa, koszt zakupu szczepionki pokrywają rodzice.

państwa, koszt zakupu szczepionki pokrywają rodzice.



W państwach, w których wprowadzono

W państwach, w których wprowadzono

masowe szczepienia przeciw śwince,

masowe szczepienia przeciw śwince,

roczne liczby zachorowań, jak również

roczne liczby zachorowań, jak również

zapadalność, zdecydowanie spadły.

zapadalność, zdecydowanie spadły.

Według danych WHO spośród 214

Według danych WHO spośród 214

państw, będących członkami Światowej

państw, będących członkami Światowej

Organizacji Zdrowia, aż 82 państwa

Organizacji Zdrowia, aż 82 państwa

wprowadziły masowe szczepienia

wprowadziły masowe szczepienia

przeciw śwince.

przeciw śwince.



Od lat siedemdziesiątych połączono szczepionki

Od lat siedemdziesiątych połączono szczepionki

przeciw odrze, śwince i różyczce w jedną ampułkę -

przeciw odrze, śwince i różyczce w jedną ampułkę -

dzięki temu dziecko przy jednym ukłuciu nabywa

dzięki temu dziecko przy jednym ukłuciu nabywa

odporności przeciwko trzem chorobom zakaźnym.

odporności przeciwko trzem chorobom zakaźnym.

Od tego czasu liczba zachorowań w krajach, w

Od tego czasu liczba zachorowań w krajach, w

których szczepionka ta jest obowiązkowa,

których szczepionka ta jest obowiązkowa,

systematycznie maleje. Szwecja i Finlandia są już

systematycznie maleje. Szwecja i Finlandia są już

praktycznie wolne od zachorowań na odrę i na

praktycznie wolne od zachorowań na odrę i na

świnkę. W krajach, które nie stosują powszechnych i

świnkę. W krajach, które nie stosują powszechnych i

obowiązkowych szczepień świnka i różyczka pojawia

obowiązkowych szczepień świnka i różyczka pojawia

się epidemicznie co 2 -4 lata, szczególnie często

się epidemicznie co 2 -4 lata, szczególnie często

chorują dzieci uczęszczające do żłobków i

chorują dzieci uczęszczające do żłobków i

przedszkoli.

przedszkoli.

Na zakończenie…

Na zakończenie…



Świat jest tak urządzony, że bytujemy

Świat jest tak urządzony, że bytujemy

razem z wirusami, bakteriami,

razem z wirusami, bakteriami,

pasożytami. Są one przyczyną chorób, z

pasożytami. Są one przyczyną chorób, z

którymi musimy walczyć. Orężem w tej

którymi musimy walczyć. Orężem w tej

walce oprócz leków, szczepień i

walce oprócz leków, szczepień i

fachowej pomocy personelu

fachowej pomocy personelu

medycznego jest wiedza. Mam nadzieje,

medycznego jest wiedza. Mam nadzieje,

że artykuł ten pozwolił lepiej poznać

że artykuł ten pozwolił lepiej poznać

jedną z licznych chorób, przez co też

jedną z licznych chorób, przez co też

umożliwi lepszą ochronę przed nią.

umożliwi lepszą ochronę przed nią.