CHOROBA I JEJ SPOŁECZNE PRZYCZYNY-

DEWIACJA, PIĘTNO, ETYKIETOWANIE

Alicja Czerwińska

gr. VIII

CHOROBA- STAN DYNAMICZNY ORGANIZMU, W KTÓRYM

DOCHODZI DO NIEPRAWIDŁOWEJ REAKCJI NARZĄDÓW

LUB UKŁADÓW NA BODŹCE

ZEWNĘTRZNE/WEWNĘTRZNE

MÓWIĄC O CHOROBIE, MOŻNA TEN STAN OKREŚLIĆ W

TRZECH WYMIARACH:

WYMIAR PIERWSZY: OBIEKTYWNA PATOLOGICZNA

ZMIANA W ORGANIZMIE, CO ODPOWIADA

BIOLOGICZNO-MEDYCZNEJ KONCEPCJI CHOROBY.

WYMIAR DRUGI: INDYWIDUALNA INTERPRETACJA I

SPOSÓB REAGOWANIA NA SYMPTOMY CHOROBOWE,

GDZIE NAJWAŻNIEJSZE ZNACZENIE MA SAMOPOCZUCIE

CZŁOWIEKA

WYMIAR TRZECI: SPOŁECZNA TOŻSAMOŚĆ, KTÓRA

STAJE SIĘ UDZIAŁEM LUDZI UZNANYCH PRZEZ INNYCH

ZA NIEZDROWYCH (CHORYCH) LUB TAKICH, KTÓRZY

SAMI POBLICZNIE OKREŚLILI SIE JAKO NIEZDROWI

(CHORZY), A W KONSEKWENCJI, POZA OTRZYMANIEM

ETYKIETY „CHORYCH”, ZACZĘLI BYĆ TRAKTOWANI W

INNY SPOSÓB NIŻ OSOBY UWAŻANE ZA ZDROWE.

O CHOROBIE MOŻNA POWIEDZIEĆ, ŻE JEST ZJAWISKIEM

SPOŁECZNYM, KIEDY JEJ OBJAWY MOGĄ BYĆ

OBSERWOWANE PRZEZ INNCYH, GDY ZMIENIAJĄ WZORY

ZACHOWANIA MIĘDZY CHORYM CZŁOWIEKIEM A INNYMI

LUDŹMI LUB SPOŁECZNOŚCIAMI, KIEDY CZŁOWIEK

PRZESTAJE PEŁNIĆ ROLE SPOŁECZNE

CZYNNIKI RYZYKA



UBÓSTWO



NISKIE WYKSZTAŁCENIE



NIEBEZPIECZNA, STRESUJĄCA PRACA



NIEBEZPIECZNE, ZANIECZYSZCZONE ŚRODOWISKO



DYSKRYMINACJA



NISKI STATUS SPOŁECZNY



ZŁE WARUNKI ZAMIESZKANIA



BRAK DOSTĘPU DO TANIEGO, ZDROWEGO

POŻYWIENIA

FIZJOLOGICZNE CZYNNIKI RYZYKA



NADCIŚNIENIE



HIPERCHOLESTEROLEMIA



UPOŚLEDZONY UKŁAD IMMUNOLOGICZNY



UWARUNKOWANIA GENETYCZNE

BEHAWIORALNE CZYNNIKI RYZYKA



PALENIE



ALKOHOL



NIEODPOWIEDNIA DIETA



BRAK AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

PSYCHOSOCJOLOGICZNE CZYNNIKI RYZYKA



IZOLACJA SPOŁECZNA



BRAK WSPRACIA ZE STRONY SPOŁECZEŃSTWA



NISKIE POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI



BRAK NADZIEJI

CHOROBA JAKO DEWIACJA



DEWIACJA JEST UMOTYWOWANĄ TENDENCJĄ

PODMIOTU DO ZACHOWANIA SIĘ W SPOSÓB

SPRZECZNY Z JEDNYM LUB WIELOMA

ZINSTYTUCJONALIZOWANYMI WZORAMI

NORMATYWNYMI (T. PARSONS)



ABY CHOROBA MOGŁA BYĆ OKREŚLONA MIANEM

DEWIACJI MUSI BYĆ UMOTYWOWANA I ZABURZAĆ

RÓWNOWAGĘ PROCESU INTERAKCYJNEGO



NP. CHOROBA JEST WYNIKIEM MNIEJ LUB

BARDZIEJ ŚWIADOMEGO NARAŻANIA SIĘ NA

INFEKCJE LUB ZRANIENIA



NP. GDY CHORY WYWIĄZUJE SIĘ ZE SWOICH

OBOWIĄZKÓW-JEGO STAN NIE UZNAJEMY ZA

DEWIACJĘ

PODSTAWOWE CECHY ROLI SPOŁECZNEJ

CHOREGO



OSOBA CHORA NIE JEST ODPOWIEDZIALNA ZA

SWOJĄ CHOROBĘ



CHOROBA MOŻE BYĆ PODSTAWĄ DO ZWOLNIENIA Z

NORMALNYCH ZADAŃ I RÓL SPOŁECZNYCH



OBOWIĄZKIEM OSOBY CHOREJ JEST UZNANIE

SWOJEGO STANU ZA NIEPOŻADANY I DĄŻENIE DO

CELU JAKM JEST WYZDROWIENIE



W CELU POWROTU DO ZDROWIA CHORY MA

OBOWIĄZEK SZUKANIA KOMPETENTNEJ,

PROFESJONALNEJ POMOCY MEDYCZNEJ

CHOROBA JAKO PIĘTNO



STIGMA- PIĘTNO



SŁOWO PIĘTNO (STIGMA)ODNOSI SIĘ WSPÓŁCZEŚNIE

DOKAŻDEGO STANU, ATRYBUTU LUB CECHY, KTÓRA

ZNACZY JEDNOSTKĘ JAKO NIE DO ZAAKCEPTOWANIA

POD WZGLĘDEM KULTUROWYM LUB JAKO ''GORSZĄ'



ANALIZY SOCJOLOGÓW MEDYCZNYCH DOPROWADZIŁY

DO WNIOSKÓW, IŻ CZYNNIKAMI WPŁYWAJĄCYMI NA

STOPIEŃ I CHARAKTER PIĘTNOWANIA SĄ:



ZAKRES DOMNIEMANIA WINY CHOREGO ZA SWÓJ

STAN (NP. AIDS, CHOROBY WENERYCZNE,

SCHORZENIA BĘDĄCE SKTKAMI ALKOHOLIZMU)



WIDOCZNOŚĆ KALECTWA



NIEPRZEWIDYWALNOŚĆ ZACHOWAŃ

SPOŁECZNYCH CHOREGO (CHOROBY

PSYCHICZNE)

SKUTKI PIĘTNA



JAK POKAZUJĄ WYZEJ WYMIENIONE PRZYKŁADY,

CHOROBY TRAKTOWANE PRZEZ SPOŁECZEŃSTWO

JAKO DEWIACYJNE POWODUJĄ URUCHOMIENIE

MECHANIZMÓW PIĘTNOWANIA I NAZNACZAJĄCEJ

REAKCJI SPOŁECZMEJ, KTÓREJ NARZĘDZIAMI SĄ M.IN.

OŚMIESZANIE, WYKLUCZENIE Z GRUPY, DEGRADACJA

SPOŁECZNA, IZOLOWANIE OD TZW. „NORMALNYCH

LUDZI”



PIĘTNUJĄCA REAKCJA OTOCZENIA MOŻE

SPOWODOWAĆ U JEDNOSTKI PRZYJĘCIE I

UTRWALENIE POZYCJ DEWIANTA, ZMIENIAJĄC

SAMOPOSTRZEGANIE I WYWOŁUJĄC ZACHOWANIE

ZGODNE Z WIDZENIEM JEJ U INNYCH LUDZI



np. osoba niewidoma, od której oczekuje się

bezradności i zależności, zaczyna rzeczywiście

przejawiać cechy bezradności i zależności.



KAŻDY KTO OTRZYMA OKREŚLONĄ ETYKIETĘ NP.

EPILEPTYKA LUB NIEWIDOMEGO ZDOBYWA W

SPOŁECZEŃSTWIE NOWĄ, DEWIACYJNĄ POZYCJĘ I

TOŻSAMOŚĆ. KONSEKWENCJĄ TEGO JEST

ZDOMINOWANIE POSTRZEGANIA INNYCH POPRZEZ

PRYZMAT PIĘTNA. KIMKOLWIEK BY TA OSOBA NIE

BYŁA, TRAKTUJE SIĘ JĄ JAKO DEWIANTA



POSTAWA WOBEC OSOBY NAPĘTNOWANEJ,

NACECHOWANEJ



OBOJĘTNOŚĆ



UNIKANIE KONTAKTÓW



PODEJRZLIWOŚĆ



PROWADZI TO DO ZNACZNEJ IZOLACJI CHORYCH, CO

WZMAGA UDZIAŁ ELEMENTÓW IRRACJONALNYCH W

POSTRZEGANIU SWOJEGO STANU( KARA ZA

GRZECHY, ZA ZŁE UCZYNKI)

ROLA LEKARZA



ZADANIE LEKARZA W KONTEKŚCIE SOCJOLOGICZNYM

POLEGA NIE TYLKO NA LECZENIU PACJENTA, ALE

ROWNIEŻ NA SPRWOWANIU KONTROLI SPOŁECZNEJ

CHORÓB POPRZEZ SANKCJONOWANIE DEWIACYJNEJ

ROLI CHOREGO



PERSONEL MEDYCZNY POWINIEN ZWRÓCIĆ

SZCZEGÓLNĄ UWAGĘ NA UNIKANIE:



SFORMUŁOWAŃ PODKREŚLAJĄCYCH

DEWIACYJNOŚĆ CHOROBY, WYWOŁUJĄCYCH

POSTRZEGANIE PACJENTA JAKO DEWIANTA



OKREŚLANIA CHOROBY W KATEGORIACH

KALECTWA



ZACHOWAŃ INICJUJĄCYCH PROCESY

NAZNACZANIA



POSŁUGIWANIA SIĘ STEREOTYPAMI W

STOSUNKU DO CHORYCH

BIBIOGRAFIA



http://katalog-wiedzy.pl/choroba-jako-zjawisko-spole
czne-245/p/6



http://www.h-ph.pl/pdf/hyg-2012/hyg-2012-4-398.pdf



http://www.elsevierhealth.com/media/us/samplech

apters/9780702029011/9780702029011.pdf



http://www.google.pl/books?

hl=en&lr=&id=O9v152ddSpwC&oi=fnd&pg=PR6&d

q=social+causes+of+disease&ots=lFa-

Ac3OmZ&sig=YRubZz_EfyA01tJsWCnT3TM-

oOg&redir_esc=y#v=onepage&q=social%20causes

%20of%20disease&f=false