METODY BADAŃ SPOŁECZNYCH
ĆWICZENIA 2

1. WYJAŚNIANIE
   

1. DEDUKCYJNE

2. PROBABILISTYCZNE

1) WYJAŚNIANIE DEDUKCYJNE:

- wymaga uniwersalnych generalizacji;

- wymaga ustalenia warunków, w których generalizacje są prawdziwe;

- wymagają określenia zdarzenia, które będzie wyjaśniane;

- wykorzystuje reguły logiki formalnej;

- opiera się na prawie ogólnym, a niezbędnym warunkiem prawa ogólnego jest to, że musi dotyczyć wszystkich możliwych przypadków;

* Jeśli przesłanki są prawdziwe to skutki również są prawdziwe i odwrotnie jeżeli przesłanki są fałszywe, to skutki również.

NP. cykl dnia i nocy, zmienność pór roku.

2) WYJAŚNIANIE PROBABILISTYCZNE:

- odnosi się do uogólnień wyrażających asymetryczny stosunek zjawiska 1 do zjawiska 2 - „n” procent z „x” = „y”;

NP. w danym głosowaniu partia X uzyskała 30% poparcia, w ciągu ostatnich trzech lat średnia temperatura w lipcu wynosiła 20^oC;

- jest uogólnieniem wyrażającym określone tendencje czy skłonności - „x” ma skłonność do wywoływania „y”

NP. opady deszczu powodują powodzie (nie zawsze)

2. PRZEWIDYWANIE

- jeżeli „x” powoduje „y”, a zaszło „x” to można przewidywać, że będzie „y”

NP. jeżeli obecność chmur na niebie powoduje deszcz, a są chmury to można przewidywać, że będzie padać.

Przewidywanie może się okazać nie trafne gdy:

- prawo lub generalizacje nie są prawdziwe;

- przyczyny, warunki poprzedzające zostały źle zinterpretowane;

3. ROZUMIENIE

- jest oparte na empatii - tzw. „Verstehen”

* Weber uważał, że w naukach społecznych jeśli mamy zrozumieć zachowanie jednostek i grup, to musimy się nauczyć stawiać na miejscu badanych.

- jest oparte na rozumieniu predyktywnym - tzw. „Empiryzm logiczny”

ETAPY PROCESU BADAWCZEGO

1. ETAPY PROCESU BADAWCZEGO

1. Problem badawczy
2. Hipoteza
3. Plan badań
4. Pomiar
5. Zbieranie danych
6. Analiza danych
7. Uogólnienie (Generalizacja)

*Concept - pojęcie

*Konceptualizacja - wyjaśnianie pojęć

KONCEPCJE - to obrazy mentalne, których używamy do syntetycznych sposobów gromadzenia obserwacji i doświadczeń, które jak się zdaje mają ze sobą coś wspólnego. Odwołując się do tych koncepcji używamy pewnych terminów lub etykiet.

W badaniach społecznych proces dochodzenia do porozumienia co do znaczenia pewnych terminów nazywamy KONCEPTUALIZACJĄ jej wynik zaś POJĘCIEM.

Proces w toku którego określamy co mamy na myśli używając danego terminu w badaniach nazywamy KONCEPTUALIZACJĄ. W toku konceptualizacji powstaje zatem szczególnie uzgodnione dla celów badawczych znaczenia pojęcia. Proces określania dokładnego znaczenia wymaga opisów wskaźników. Konceptualizacja nadaje jasne znaczenie pojęciu, poprzez wyszczególnienie jednego lub większej liczby wskaźników - tego co mamy na myśli. Wskaźnik jest to znak obecności lub nieobecności badanego pojęcia.

OPERACJONALIZACJA - jest to doprowadzanie wskaźników i zmiennych do postaci dającej się precyzyjnie wyrazić

REIFIKACJA - jest to traktowanie czegoś (np. abstrakcji, konstrukcji myślowej) jako rzecz, uważanie czegoś za rzecz; przemienienie, przeistoczenie czegoś w coś konkretnego, obiektywnego; nadanie czemuś określonej treści i formy; materializacja.

POJĘCIA - są symbolem nie są rzeczywiste, są abstrakcją

Abraham Kaplan - definiuje pojecie jako rodzinę koncepcji

Pojęcia są konstrukcjami wywiedzionymi z procesów wzajemnego uzgodnienia, obrazów mentalnych (koncepcji). Koncepcje stanowią zaś podsumowanie nagromadzonych doświadczeń i obserwacji.

FUNKCJE POJĘĆ:

- dostarczają wspólnego języka - pozwalają naukowcom komunikować się miedzy sobą

- dają naukową perspektywę - czyli sposób patrzenia na zjawiska empiryczne

- pozwalają naukowcom klasyfikować własne doświadczenia i je uogólniać

- są składnikami teorii, definiują treść i własność teorii

DEFINICJE

1. DEFINICJE POJĘCIOWE
   - nie są ani prawdziwe, ani fałszywe, pojęcia są symbolami;

- zwiększają komunikację, maja następujące własności:
* definicja musi wskazywać unikatowe własności lub jakości dotyczące tego co jest definiowane;
* definicja nie może nie może mieć charakteru kołowego;
* definicja powinna być formułowana twierdząco;
* definicja powinna zawierać wyraźne terminy co do znaczenia których się zgadzamy
NP. długopis - przedmiot do pisania mający wkład z tuszem

2. DEFINICJE OPERACYJNE

- łączymy poziom pojęciowo-teoretyczny z poziomem empiryczno-obserwacyjnym;

- składają się na zbiór procedur, opisujemy działania jakie musi podjąć badacz aby ustalić istnienie lub stopień istnienia zjawiska przez pojęcie (co zrobić, co obserwować aby doświadczyć zjawiska empirycznego);

STRUKTURA DEFINICJI OBSERWACYJNYCH

Jeżeli dany bodziec (S) wywołuje reakcję (R) w stały sposób dla określonego obiektu, to obiekt ten ma określoną dającą się wywnioskować własność (P)

BODZIEC (S) => (termometr)

REAKCJA (R) => (przeprowadzenie pomiaru)

WŁASNOŚĆ (P) => (temperatura)

1

---