ZJAWISKO ETYKIETOWANIA

Eksperyment Davida

Rosenhana (1972)

O autorze badań



Profesor David Rosenhan,
psycholog praktyk, specjalista
z dziedziny psychologii i
prawa



Pionier w zastosowaniu metod
psychologicznych w procesach
wymiaru sprawiedliwości



Pracownik kilku uniwersytetów
(Oxford, Stanford, Princeton,
Pensylvania)



Autor najbardziej
rozpowszenionego artykułu:
On being sane in insane
places (Być zrównoważonym
w obłąkanym miejscu)

Cel eksperymentu



Wpływ kontekstu w jakim znajduje
się pacjent na rodzaj diagnozy



Trafność diagnozy psychologicznej
a zjawisko etykietowania

Przebieg eksperymentu-
badani

8 pseudopacjentów (3 kobiety i 5

mężczyzn) w tym sam Rosenhan

-

Student studiów magisterskich

-

Trzech psychologów

-

Pediatra

-

Psychiatra

-

Malarz

-

Osoba niepracująca zawodowo

Przebieg eksperymentu-
miejsce



12 szpitali psychiatrycznych w pięciu

stanach, na wschodnim i zachodnim

wybrzeżu Stanów Zjednoczonych



Zgłoszenie się pseudopacjentów na

wizytę po otrzymaniu instrukcji



Podawanie w wywiadzie

prawdziwych informacji (poza

nazwiskiem i zawodem)

Przebieg eksperymentu-
pseudoobjawy



Halucynacje słuchowe- głosy
mówiące: „pusty”, wydrążony”,
„łomot” (pojedynczy objaw), poza
tym normalne zachowanie



Wszyscy przyjęci do różnych
szpitali (z wyjątkiem jednego) z
diagnozą schizofrenia

Przebieg eksperymentu-
pobyt w szpitalu



Normalne zachowania psuedo-
pacjentów, nie wykazywanie
żadnych objawów, współpraca z
personelem (aby zostać jak
najwcześniej zwolnionym ze szpitala)



Prowadzenie notatek- początkowo w
ukryciu, z czasem jawnie
(spostrzegane jako objaw choroby)

Wyniki eksperymentu



Długość pobytu w szpitalu wyniosła
od 7 do 52 dni (średnio 19 dni)



Żaden pseudopacjent
nierozpoznany przez personel



Wypis: schizofrenia w remisji

Reakcje personelu i
prawdziwych pacjentów



35 z 118 prawdziwych pacjentów

wyraziło podejrzenia

(„Nie jesteś

wariatem! Jesteś dziennikarzem albo

reporterem. Zbierasz informacje o szpitalu!”



Reakcje lekarzy i personelu:



-ignorowanie (przechodzenie dalej)



-nie nawiązywanie kontaktu wzrokowego



-nie odpowiadanie na pytania



-8 pacjentów -2100 tabletek

Wnioski



W środowisku szpitalnym nie można odróżnić

normalnych ludzi od chorych psychicznie („skoro

się tu znaleźli, to znaczy, że są wariatami”) –

przyklejenie diagnostycznej etykiety



Etykiety diagnostyczne mają wpływ na

interpretowanie zachowań i przeszłości

pacjentów



Proces diagnostyczny bywa niewiarygodny-

diagnozowanie przez pryzmat zaburzeń



Etykieta przesłania inne cechy i zachowania i

może prowadzić do samopotwierdzania

Zniekształcenia
diagnostyczne



Nadinterpretacje:



-spacer po korytarzu= zachowania nerwicowe



-robienie notatek= zachowania kompulsywne



-siedzenie przed stołówką pół godziny przed
posiłkiem= niezaspokojenie oralne



Przeoczenia

(niedostrzeganie objawów)



Generalizacje

(interpretowanie historii i

zaburzeń pacjenta tak, aby była spójna z
diagnozą)

Czynniki wpływające na
diagnozę



Kontekst



Oczekiwania



Wiarygodność źródeł

Znaczenie wyników
eksperymentu Rosenhana



Ostrożność w stosowaniu
procedury diagnozowania



Świadomość niebezpieczeństw
związanych z etykietowaniem



Koncentracja na konkretnych
problemach i zachowaniach-
unikanie przyklejania etykiet

Przed publikacją
wyników…

Pacjent czy pseudopacjent?

-

„takie błędy diagnostyczne nie mogłyby wystąpić

w naszym szpitalu”

-

W ciągu 3 miesięcy przyjęto do szpitala 193

pacjentów- 41 uznano za pseudopacjenta przez co

najmniej jednego członka personelu; 23 było

podejrzanych przez co najmniej jednego

psychiatrę, a 19 zidentyfikowanych jako

pseudopacjent przez jednego psychiatrę i jednego

członka personelu

Przed publikacją
wyników…

W tym trzymiesięcznym okresie

Rosenhan nie wysłał do

szpitala żadnego

pseudopacjenta

Krytyka



Spitzer (1976):



-przyjęcie do szpitala na podstawie

ustnego wywiadu- kto świadomie

oszukiwałby żeby dostać się do szpitala

psychiatrycznego?



-metoda diagnostyczna jest prawidłowa,

chociaż udało się oszukać lekarza



-mimo normalnego zachowania

pseudopacjentów zaburzenia psychiczne

charakteryzuje zmienność objawów –nie

oznacza to niekompetecji personelu

Odniesienie

Socjologiczna teoria etykietowania Lemerta

Człowiek bierze udział w bójce-jego

zachowanie zostaje określone jako

dewiacyjne-otoczenie przypisuje mu tę

określoną etykietę- etykieta jest

podtrzymywana przez traktowanie osoby

zgodnie z treścią etykiety- etykieta staje

się częścią samowiedzy osoby- zmienia

się jej poczucie tożsamości- zaczyna

zachowywać się zgodnie z treścią etykiety

Na pocieszenie…



Wzrasta zrozumienie i tolerancja
wobec chorób psychicznych



Nigdy nie unikniemy przyklejania
etykiet- trzeba się ich nie
wstydzić