LEKI MIĘKKIE
MAŚCI (UNGUENTA)
Półstała postać leku, przeznaczona do
stosowania zewnętrznego na skórę
lub błony śluzowe w celu uzyskania
działania miejscowego lub ogólnego.
Zawierają najwyżej 20% składników
stałych (jedną lub kilka substancji
leczniczych) zawieszonych,
rozpuszczonych w podłożu.
MAŚCI- DZIAŁANIE
1.PRZECIWZAPALNE
2.ODKAŻAJĄCE
3.HORMONALNE
4.ŚCIĄGAJĄCE
5.MIEJSCOWO ZNIECZULAJĄCE
MAŚCI- PODŁOŻE
Podłoże obojętne ma konsystencję
ułatwiającą rozsmarowanie oraz
przyczepność do skóry lub błon
śluzowych, nie może reagować z
substancją leczniczą
Decyduje o efektywności działania maści
Dobre podłoże:
a) powinno być w temperaturze pokojowej
mazistem żelem i przechodzić w
półpłynny żel w temp. 37
0
C
b) nie powinno ulegać szybkiemu
rozkładowi podczas przechowywania
c) nie wywoływać reakcji uczuleniowych
Podział maści w
zależności od głębokości
wnikania
1.maści o działaniu powierzchownym
•
maści epidermalne
(np. maść o działaniu antyseptycznym)
2.maści o działaniu głębokim
•
maści endodermalne
(np. przeciwzapalne)
3.maści o działaniu ogólnym
•
maści diadermalne
(np. nitrogliceryna)
Podłoża
1.wazelina
2.mieszanina wazeliny z lanoliną
3.euceryna
4.maść cholesterolowa
5.maść glicerolowa
Podłoża maści
Wazelina (wazelina biała- Vaselinum album,
wazelina żółta
-
Vaselinum flavum
)
Jest węglowodorem uzyskiwanym z ropy
naftowej. Ma właściwości hydrofobowe, nie
wiąże wody, co uniemożliwia wprowadzenie do
niej, jako podłoża, roztworów wodnych. Słabo
oddaje do skóry wprowadzone do niej
substancje lecznicze.
Chemicznie jest trwała i nie ulega jełczeniu,
tak jak tłuszcze.Na powierzchni skóry tworzy
warstwę ochronną, uniemożliwiającą wymianę
gazową.
Podłoża
2. Mieszanina wazeliny z lanoliną
Lanolina (Lanolinum, Adeps lanae)-
zawiera m.in. cholesterol, który jako
emulgator pozwala na uzyskanie
podłoża wiążącego w trwały sposób
wodę. Dodanie lanoliny ułatwia
uwalnianie substancji leczniczej z
podłoża.
WADA: ulega szybkiemu jełczeniu
LANOLINA
1.Bezwodna (Lanolinum
anhydricum)
2.Uwodniona (Lanolinum
hydricum)
(na 30 cz. Lanoliny bezwodnej 10
cz. wody)
Podłoża
EUCERYNA podłoże złożone składa się
z :
95%wazeliny białej
3% alkoholu etylowego
2% cholesterolu
znakomita dla maści endodermalnej,
kremów
dobrze się wchłania
dobra konsystencja
Podłoża
MAŚĆ CHOLESTEROLOWA
(UNGUENTUM CHOLESTEROLI)
stosuje się w odpowiednich
ilościach, aby zmienić konsystencję
podłoża maściowego
Parafinum liquidum - parafina ciekła
Parafinum solidum- parafina stała
Podłoża maści
Smalec wieprzowy- Adeps suillus
- podobny do wazeliny
- szybko jełczeje
Podłoża
MAŚĆ GLICEROLOWA
(UNGUENTUM GLYCEROLI)
Jest przykładem podłoża hydrożelowego.
Składa się z częściowo zhydrolizowanej
skrobii, gumy tragakanta, glicerolu i wody
Samo podłoże ma zdolność zmiękczania
zrogowaciałego naskórka
Nadaje się do maści o działaniu
przeciwalergicznym, nie wywołuje uczuleń
MAŚĆ PROSTA
(Unguentum simplex)
Lanolinum anhydricum 10,0
Vaselinum flavum
90,0
Rp.
Lanolini anhydrici 10,0
Vaselini flavi
90,0
M.f.ung.
D.S. Na skórę dłoni 2 razy dziennie
Charakter podłoży
maściowych
(wg FP V)
1.lipofilny, bezwodny (wazelina, parafina,
glicerydy kwasów tłuszczowych)
2.absorpcyjny bezwodny, czyli podłoża
lipofilne z dodatkiem substancji
powierzchniowo czynnych (emulgatorów)
3.absorpcyjny uwodniony, gdy do
bezwodnych podłoży absorpcyjnych jest
wprowadzona woda
Charakter podłoży
maściowych
(wg FP V)
4.zmywalny, czyli podłoże hydrofilowe
zawierające wodę oraz emulgator tworzący
olej w wodzie (przy dużej zawartości wody
maści nazywamy kremami)
5.hydrożel, czyli podłoże uzyskane przez
wytworzenie w wodzie , z dodatkiem
glicerolu lub glikolu propylenowego, żelu
organicznego (np.ze skrobi) lub
nieorganicznego (np. z bentonitu)
Charakter podłoży
maściowych
(wg FP V)
6.żelu poliksyetylenowego, czyli
podłoże uzyskane przez
zmieszanie glikoli
poliksyetylenowych o różnej masie
cząsteczkowej
Podział maści ze względu
na konsystencję
1.Maść miękka (Unguentum
molle)
wazelina i lanolina w równych
ilościach
2.Maść twarda
Maści
1.leki gotowe
2.leki recepturowe (magistralne)
a) dawka (stężenie) substancji
czynnej
b) skład (rodzaj) podłoża
MAŚCI
Zawartość substancji leczniczej w
maści określa się najczęściej w
procentach:
Detreomycyna (chloramfenikol)- 1
lub 2%
Cignoderm - 0,1%; 0,5%; 1%; 2%
Przykłady maści gotowych
1. Alantan (maść z alantoiną)
2.Flucinar N (0,025% maść lub krem z acetonidem fluocynolonu
i 0,5% siarczanu neomycyny)
3.Laticort (0,1% maść lub krem z maślanem hydrokortyzonu)
4.Linomag (20% maść lub krem z witaminą E)
5.Mecortolon (0,5% krem z prednizolonem)
6.Lorinden A (0,02% maść z flumetazonu i kwasem salicylowym)
7.Lorinden C (maść lub krem z flumetazonu i
jodochlorhydroksychinoliną)
8.Lorinden N (0,02% krem z flumetazonu i 0,5% siarczanu
neomycyny)
9.Lorinden T (0,02% maść z flumetazonu, 1,5% smoły wegla
kamiennego, 1% kwasu salicylowego
10.Mecortolon (0,5% krem z prednizolonem)
11.Mecortolon N (0,5% maść lub krem z prednizolonem i 0,5%
siarczanem neomycyny)
MAŚCI DOPOCHWOWE
1% Gyno Pevaryl
(z ekonazolem o działaniu
przeciwgrzybiczym)
Maści gotowe- recepty
Rp.
0,1% Cignoderm unguenti
Lag.orig.1
S.Nakładać na zmiany skórne 2x
dziennie przez 30-60 minut
Maść stosowana w łuszczycy
Maści gotowe- recepty
Rp.
1,0% Cignoderm ung.
Lag. orig. 1
S. Maść do stosowania na skórę w
łuszczycy według zaleceń lekarza
(krótkotrwale przykładać 1-2 razy
dziennie na zmiany skórne)
Maści gotowe- recepty
Rp.
1% Davercin ung.
Lag. orig.1
S. Nakładać na zmienioną
chorobowo skórę 2 razy dziennie
antybiotyk- erytromycyna
Maść zmiękczająca-
Unguentum leniens
Rp.
Cetaceum
15,0
Cerae alba
8,0
Rapae Olei
62,0
Aquae purificata
15,0
Ol. Lavandulae
gtt. II
MAŚCI RECEPTUROWE
Rp.
Camphorae
Ichthyoli
Balsami peruviani
aa 3,0
Lanolini anhydrici
Vaselini flavi
aa ad 30,0
M.f.unq.
D.S. Maść przeciw odmrożeniu,
stosować 2-3 razy dziennie
MAŚCI RECEPTUROWE
Rp.
Methylis salicylatis
Lanolini anhydrici aa 10,0
Vaselini albi
30,0
M.f.ung.
D.S. Zewnętrznie, na skórę w okolicy
stawu barkowego 3x dziennie
Maść przeciw bólom reumatycznym
MAŚCI RECEPTUROWE
Rp.
Hydrocortisoni
0,5
Ichthyoli
1, 0
Aquae purificatae 10,0
Lanolini
Vaselini albi aa ad 50,0
M.f.ung.
D.S. Zewnętrznie, 3 razy dziennie na
zmienioną chorobowo skórę
Działanie antyalergiczne
MAŚCI RECEPTUROWE
Rp.
Ichthyoli
10,0
Lanolini
Vaselini flavi
aa ad 50,0
M.f.ung.
D.S.Nakładać na ograniczone
zmiany skórne 2 razy dziennie
Maść o działaniu przeciwzapalnym
MAŚCI RECEPTUROWE
Rp.
Hydrocortisoni 0,3
Acidi salicylici 0,6
Vaselini albi
Lanolini anhydryci
Aquae purificatae
aa ad 30,0
M.f.ung.
D.S. Na zmienioną skórę 2-3 razy
dziennie
(maść o działaniu przeciw-zapalnym i -alergicznym
MAŚCI RECEPTUROWE
Rp.
Mentholi
0,05
Ephedrini hydrochloridi
Hydrocortisoni aa 0,10
Vaselini albi
15,00
M.f.ung.
D.S. Maść do nosa, 3x dziennie
MAŚCI RECEPTUROWE
Rp
Ephedrini hydrochloridi
Neomycini sulfatis aa 0,1
Lanolini anhydrici
Paraffini liquidi aa ad 10,0
M.f.ung.
D.S. Stosować trzy razy dziennie
MAŚCI RECEPTUROWE
Rp.
Dermatoli
Parafini liquidi aa 5,0
Pastae Zinci oxydi
ad 50,0
M.f.ung.
D.S. Maść o działaniu
bakteriostatycznym, stosować 2x
dziennie na zmiany skórne
MAŚCI RECEPTUROWE
Neomycini sulfatis 1.5
Acidi salicylici
Benzocaini aa 5,0
Lanolini anhydrici
10,0
Vaselini albi
ad 50,0
M.f.ung.
D.S.2x dziennie na skórę
MAŚCI DO OCZU
(Unguenta ophtalmica)
Maści jałowe o półpłynnej
konsystencji podłoża
Podłoże zalecane przez FP V
Parafinum liquidum
10,0
Lanolinum anhydricum
10,0
Vaselinum album
80,0
MAŚCI DO OCZU
(Unguenta ophtalmica)
1. Maści gotowe
(Ung. Cortineff, Ung. Dicortineff,
Ung. Oxycort A, Pilocarpinum
ophtalmicum, Clotrimazolum,
Ung. Ophtamid
2. Maści recepturowe
MAŚCI DO OCZU
(Unguenta ophtalmica)
Gotowe:
Rp.
0,3% Gentamycini unguenti
ophtalmici
Lag.orig. 1
S.3 razy dziennie zakładać porcję
maści do worka spojówkowego
Maści do oczu
Rp.
0,3% Gentamycini ung. opht.
Lag.orig. 2
S. Zakładac kilka razy dziennie
odrobinę maści do worka
spojówkowego
Maści do oczu - gotowe
Cortineff - octan fluorohydrokrtyzonu
Dicortineff- siarczan neomycyny,
octan fluorohydrokortyzonu
Oxycort A- octan hydrokortyzonu,
oksytetracyklina
Pilocarpinum ophtalmicum- 2%
alkaloidu - stosowana w leczeniu
jaskry)
Maści do oczu-
magistralne
Można wypisywać
1. Szczegółowo podając składniki
podłoża
2.lub pisząc tylko vehiculum
MAŚCI DO OCZU
(Unguenta ophtalmica)
Rp.
Physostigmini salicylatis 0,5
Lanolini anhydrici
Paraffini liquidi aa 1,0
Vaselini albi
ad 10,0
M.f.ung opht.
D.S. Maść do oczu, stosować 3 razy
dziennie
MAŚCI DO OCZU
(Unguenta ophtalmica
Rp.
Chloramphenicoli
0,1
Vehiculi
ad 10,0
M.f.ung. ophtalmici
D.S. Maść do oczu , stosować 2 razy
dziennie
MAŚCI OCHRONNE
(Unguenta protectiva)
Zadaniem maści ochronnych jest
wytworzenie na powierzchni skóry,
głównie rąk, cienkiej warstwy
izolującej od szkodliwych czynników
zewnętrznych
Maść powinna pozostawać na skórze
przez co najmniej kilka godzin i nie
powinna przeszkadzać w pracy
Podział maści ochronnych
1. Maści o charakterze hydrofobowym,
mające chronić przed roztworami wodnymi
2. Maści o charakterze hydrożelu, mające
chronić przed rozpuszczalnikami
organicznymi, olejami, smarami
3.Maści zawierające substancje
pochłaniające promieniowanie
nadfioletowe, mające chronić przed
nadmiernym napromieniowaniem
MAŚCI OCHRONNE
W maściach ochronnych stosuje się:
1. Pochodne kumaryny
2. Estry kwasu p-
aminobenzoesowego
3.salicylan metylu lub fenylu
4.estry kwasu antranilowego
5.diabenzalazynę
MAŚCI OCHRONNE
Rp.
Acidi stearinici
24,0
Triethanoloamini 1,2
Siliconi olei F 350 10,0
Glyceroli
8,5
Methylis hydroxybenzoatis 0,2
Aquae purificatae ad 100,0
M.f.ung.
D.S. Maść chroniąca przed roztworami
wodnymi, stosowac na skórę dłoni 2 razy
dziennie
MAŚCI OCHRONNE
Rp.
Gelatinae albae 2,4
Amyli Solani
5,6
Glyceroli
72,0
Aluminii subacetici soluti
20,0
Aquae purificatae
30,0
M.f.ung.
D.S. Maść chroniąca przed smarami i
rozpuszczalnikami organicznymi
MAZIDŁA
Linimentum)
Mazidła stanowiące płynne lub
półpłynne emulsje, emulsjo-
zawiesiny, żele są przeznaczone do
wcierania lub smarowania skóry w
celu uzyskania działania
miejscowego
MAZIDŁA
1.środki wzmagające przekrwienie
(rubefacientia)
2.środki przeciwreumatyczne
(antirheumatica)
3.środki ściągające
(adstringenitia)
4.środki ochraniające
(protectiva)
RODZAJE MAZIDEŁ
Mazidła olejowe (olimenta)
Mazidła mydlane (saponimenta)
MAZIDŁA
Mazidła olejowe (olimenta):
uzyskiwane przez zmieszanie oleju
tłustego (zwiększa przyczepność
do skóry i ułatwia wcieranie) z
roztworem zasad, a najczęściej z
10% roztworem amoniaku czyli
wodorotlenkiem amonu, np..
Linimentum ammoniatum
Mazidła
Odmianą mazideł olejowych są
wazolimenty (Vasolimentum liquidum),
które zamiast oleju tłustego zawierają
olej mineralny, którego 60% stanowi
parafina ciekła, 30% kwas olejowy, 5%
etanol i 5% amoniak.
(mogą być dodatkowo rozpuszczone substancje
lecznicze:
- kamfora- Vasolimentum camphoratum
-jod- Vasolimentum iodatum
-olejki eteryczne- nie więcej niż 10 kropli na 100,0
g mazidła)
MAZIDŁA MYDLANE
Mazidła mydlane (saponimenta)-
sporządzone przez rozpuszczenie
mydła w etanolu lub w wodzie. W
przeważającej większości
produkowane są przez przemysł
farmaceutyczny jako specyfiki w
opakowaniach 10-60 g.
MAZIDŁA- RECEPTY
Rp.
Capsici compositi linimenti
Lag.orig.1
S.Mazidło do wcierania 2 razy
dziennie w bolące okolice ciała
(zmieszać przed użyciem)
MAZIDŁA- RECEPTY
Rp.
Lini Olei
Aquae Calcis
aa ad 50,0
M.f. linimenti
D.S.Mazidło do stosowania na
oparzone powierzchnie skóry
(zmieszać przed użyciem)
PASTY- Pastae
Pasty- są swoistą odmianą maści
zawierającą ponad 40% substancji
stałych (zazwyczaj
sproszkowanych) rozproszonych w
podłożu tłuszczów lub związków
tłuszczowych
PASTY- PODZIAŁ
1.Pasty miękkie
2.Pasty twarde
3.Pasty płynne
PASTY
Podłoże: wazelina, lanolina, euceryna,
smalec wieprzowy, maść borna
Substancje lecznicze: kwas salicylowy,
rezorcyna, siarka, sulfobituminian
amonu
Dodatki: proszki obojętne: glinka
kaolinowa, skrobia pszeniczna, talk,
tlenek cynkowy
PASTY
Są na ogół lepiej tolerowane niż maści,
dlatego w wielu przypadkach zmian
skórnych korzystnie jest rozpocząć
leczenia pastą, a następnie
kontynuowanie leczenia maścią.
Dwie pasty do stosowania
wewnętrznego: Fitolizyna, Rubiolizyna-
schorzenia układu moczowego
PASTY
Pasty stomatologiczne
Rp.
5% Solcoseryl Dental Adhesive
Pastae
Lag.orig.1
S.Nakładać 2 razy dziennie cienką
warstwę pasty na zmianę chorobową
PASTY-RECEPTURA
Rp.
Acidi salicylici 1,0
Zinci oxydi
Amyli tritici
aa 12,5
Vaselini flavi
ad 50,0
M.f.pastae
D.S. Zewnętrznie raz dziennie na skórę
„Pasta Lassara”-ściągająca i
przeciwzapalna
PASTY- RECEPTURA
•
Rp.
•
Lassarae pastae
50,0
•
D.S. Nakładać zewnętrznie na skórę
raz dziennie
PASTY-RECEPTURA
Rp.
Zinci pastae
50,0
D.S. Nakładać 2 razy dziennie na
skórę
PASTY-RECEPTURA
Rp.
Zinci oxydi
Amyli tritici
aa 25,00
Vaselini flavi
50,00
M.f.pastae
D.S. Zewnętrznie, 2 razy dziennie
KREMY- CREMORES
Kremy są odmianą maści o
specyficznym podłożu,
ułatwiającym swobodne i łagodne
przenikanie substancji leczniczych
w głębsze warstwy skóry.
Z farmaceutycznego punktu
widzenia są to maści uwodnione
tzn. o znacznej zawartości wody
KREMY- PODZIAŁ
1.KREMY LECZNICZE
2.KREMY KOSMETYCZNE
3.KREMY OCHRONNE
KREMY LECZNICZE
Są stosowane naskórnie w celach
leczniczych. Zawarte w nich
środki lecznicze znajdują
zastosowanie w leczeniu różnych
stanów zapalnych skóry, dermatoz
sączących, wyprysków
KREMY LECZNICZE-
RECEPTURA
Rp.
Bepanthen Plus cremoris
Lag.orig.1
S.Miejsca zmienione chorobowo
smarować kremem 2 razy dziennie
KREMY LECZNICZE-
RECEPTURA
20,0% Linomag cr.
Lag.orig. 2
S. 2 razy dziennie pokrywać
kremem zmienioną chorobowo
skórę
KREMY LECZNICZE-
RECEPTURA
Rp.
Lorinden N cremoris
Lag. orig. 1
S. Chore miejsca skóry pokrywać
3-4 razy dziennie
KREMY LECZNICZE-
RECEPTURA
Rp.
Flumethasoni
pivalici 0,01
Neomycini
0,25
Vehiculi
ad 50,00
M.f.cremoris
D.S. Nakładać na zmiany skórne 3-
4 razy dziennie
KREMY KOSMETYCZNE
Stosowane są zwykle w celach
nawodnienia, natłuszczenia i
odżywienia skóry. Celem ich jest
utrzymanie skóry gładkiej i
elastycznej.
1.kremy tłuste
2.kremy nawilżające
3.kremy suche
KREMY OCHRONNE
Rp.
Ethanoli 710 g/l5,0
17% Sol. Natrii hydrici 7,0
Glyceroli
10,0
Acidi stearinici 20,0
Lavandulae oleigtt. V
Aquae purificate
ad 100,0
M.f.cremoris
D.S.Krem suchy
KREMY OCHRONNE
Rp.
Trietandoamini1,0
Lanolini anhydrici
aa
1,0
Paraffini liquidi12,5
Glyceroli 2,5
Acidi stearinici 7,5
Lavandulae olei
gtt. V
Aquae purificatae
50,0
M.f.cr.
D.S. Krem dzienny