LEKI MIĘKKIE

MAŚCI (UNGUENTA)



Półstała postać leku, przeznaczona do
stosowania zewnętrznego na skórę
lub błony śluzowe w celu uzyskania
działania miejscowego lub ogólnego.



Zawierają najwyżej 20% składników
stałych (jedną lub kilka substancji
leczniczych) zawieszonych,
rozpuszczonych w podłożu.

MAŚCI- DZIAŁANIE



1.PRZECIWZAPALNE



2.ODKAŻAJĄCE



3.HORMONALNE



4.ŚCIĄGAJĄCE



5.MIEJSCOWO ZNIECZULAJĄCE

MAŚCI- PODŁOŻE



Podłoże obojętne ma konsystencję
ułatwiającą rozsmarowanie oraz
przyczepność do skóry lub błon
śluzowych, nie może reagować z
substancją leczniczą



Decyduje o efektywności działania maści



Dobre podłoże:



a) powinno być w temperaturze pokojowej
mazistem żelem i przechodzić w
półpłynny żel w temp. 37

0

C



b) nie powinno ulegać szybkiemu
rozkładowi podczas przechowywania



c) nie wywoływać reakcji uczuleniowych

Podział maści w
zależności od głębokości
wnikania



1.maści o działaniu powierzchownym

•

maści epidermalne



(np. maść o działaniu antyseptycznym)



2.maści o działaniu głębokim

•

maści endodermalne



(np. przeciwzapalne)



3.maści o działaniu ogólnym

•

maści diadermalne



(np. nitrogliceryna)

Podłoża



1.wazelina



2.mieszanina wazeliny z lanoliną



3.euceryna



4.maść cholesterolowa



5.maść glicerolowa

Podłoża maści



Wazelina (wazelina biała- Vaselinum album,



wazelina żółta

-

Vaselinum flavum

)



Jest węglowodorem uzyskiwanym z ropy
naftowej. Ma właściwości hydrofobowe, nie
wiąże wody, co uniemożliwia wprowadzenie do
niej, jako podłoża, roztworów wodnych. Słabo
oddaje do skóry wprowadzone do niej
substancje lecznicze.



Chemicznie jest trwała i nie ulega jełczeniu,
tak jak tłuszcze.Na powierzchni skóry tworzy
warstwę ochronną, uniemożliwiającą wymianę
gazową.

Podłoża



2. Mieszanina wazeliny z lanoliną



Lanolina (Lanolinum, Adeps lanae)-
zawiera m.in. cholesterol, który jako
emulgator pozwala na uzyskanie
podłoża wiążącego w trwały sposób
wodę. Dodanie lanoliny ułatwia
uwalnianie substancji leczniczej z
podłoża.



WADA: ulega szybkiemu jełczeniu

LANOLINA



1.Bezwodna (Lanolinum
anhydricum)



2.Uwodniona (Lanolinum
hydricum)



(na 30 cz. Lanoliny bezwodnej 10
cz. wody)

Podłoża



EUCERYNA podłoże złożone składa się
z :



95%wazeliny białej



3% alkoholu etylowego



2% cholesterolu



znakomita dla maści endodermalnej,
kremów



dobrze się wchłania



dobra konsystencja

Podłoża



MAŚĆ CHOLESTEROLOWA



(UNGUENTUM CHOLESTEROLI)



stosuje się w odpowiednich
ilościach, aby zmienić konsystencję
podłoża maściowego



Parafinum liquidum - parafina ciekła



Parafinum solidum- parafina stała

Podłoża maści



Smalec wieprzowy- Adeps suillus



- podobny do wazeliny



- szybko jełczeje

Podłoża



MAŚĆ GLICEROLOWA



(UNGUENTUM GLYCEROLI)



Jest przykładem podłoża hydrożelowego.



Składa się z częściowo zhydrolizowanej
skrobii, gumy tragakanta, glicerolu i wody



Samo podłoże ma zdolność zmiękczania
zrogowaciałego naskórka



Nadaje się do maści o działaniu
przeciwalergicznym, nie wywołuje uczuleń

MAŚĆ PROSTA
(Unguentum simplex)



Lanolinum anhydricum 10,0



Vaselinum flavum

90,0



Rp.



Lanolini anhydrici 10,0



Vaselini flavi

90,0



M.f.ung.



D.S. Na skórę dłoni 2 razy dziennie

Charakter podłoży

maściowych

(wg FP V)



1.lipofilny, bezwodny (wazelina, parafina,
glicerydy kwasów tłuszczowych)



2.absorpcyjny bezwodny, czyli podłoża
lipofilne z dodatkiem substancji
powierzchniowo czynnych (emulgatorów)



3.absorpcyjny uwodniony, gdy do
bezwodnych podłoży absorpcyjnych jest
wprowadzona woda

Charakter podłoży
maściowych

(wg FP V)



4.zmywalny, czyli podłoże hydrofilowe
zawierające wodę oraz emulgator tworzący
olej w wodzie (przy dużej zawartości wody
maści nazywamy kremami)



5.hydrożel, czyli podłoże uzyskane przez
wytworzenie w wodzie , z dodatkiem
glicerolu lub glikolu propylenowego, żelu
organicznego (np.ze skrobi) lub
nieorganicznego (np. z bentonitu)

Charakter podłoży
maściowych

(wg FP V)



6.żelu poliksyetylenowego, czyli
podłoże uzyskane przez
zmieszanie glikoli
poliksyetylenowych o różnej masie
cząsteczkowej

Podział maści ze względu
na konsystencję



1.Maść miękka (Unguentum
molle)



wazelina i lanolina w równych
ilościach



2.Maść twarda

Maści



1.leki gotowe



2.leki recepturowe (magistralne)



a) dawka (stężenie) substancji
czynnej



b) skład (rodzaj) podłoża

MAŚCI



Zawartość substancji leczniczej w
maści określa się najczęściej w
procentach:



Detreomycyna (chloramfenikol)- 1
lub 2%



Cignoderm - 0,1%; 0,5%; 1%; 2%

Przykłady maści gotowych



1. Alantan (maść z alantoiną)



2.Flucinar N (0,025% maść lub krem z acetonidem fluocynolonu
i 0,5% siarczanu neomycyny)



3.Laticort (0,1% maść lub krem z maślanem hydrokortyzonu)



4.Linomag (20% maść lub krem z witaminą E)



5.Mecortolon (0,5% krem z prednizolonem)



6.Lorinden A (0,02% maść z flumetazonu i kwasem salicylowym)



7.Lorinden C (maść lub krem z flumetazonu i
jodochlorhydroksychinoliną)



8.Lorinden N (0,02% krem z flumetazonu i 0,5% siarczanu
neomycyny)



9.Lorinden T (0,02% maść z flumetazonu, 1,5% smoły wegla
kamiennego, 1% kwasu salicylowego



10.Mecortolon (0,5% krem z prednizolonem)



11.Mecortolon N (0,5% maść lub krem z prednizolonem i 0,5%
siarczanem neomycyny)

MAŚCI DOPOCHWOWE



1% Gyno Pevaryl

(z ekonazolem o działaniu

przeciwgrzybiczym)

Maści gotowe- recepty



Rp.



0,1% Cignoderm unguenti



Lag.orig.1



S.Nakładać na zmiany skórne 2x
dziennie przez 30-60 minut



Maść stosowana w łuszczycy

Maści gotowe- recepty



Rp.



1,0% Cignoderm ung.



Lag. orig. 1



S. Maść do stosowania na skórę w
łuszczycy według zaleceń lekarza
(krótkotrwale przykładać 1-2 razy
dziennie na zmiany skórne)

Maści gotowe- recepty



Rp.



1% Davercin ung.



Lag. orig.1



S. Nakładać na zmienioną
chorobowo skórę 2 razy dziennie



antybiotyk- erytromycyna

Maść zmiękczająca-
Unguentum leniens



Rp.



Cetaceum

15,0



Cerae alba

8,0



Rapae Olei

62,0



Aquae purificata

15,0



Ol. Lavandulae

gtt. II

MAŚCI RECEPTUROWE



Rp.



Camphorae



Ichthyoli



Balsami peruviani

aa 3,0



Lanolini anhydrici



Vaselini flavi

aa ad 30,0



M.f.unq.



D.S. Maść przeciw odmrożeniu,
stosować 2-3 razy dziennie

MAŚCI RECEPTUROWE



Rp.



Methylis salicylatis



Lanolini anhydrici aa 10,0



Vaselini albi

30,0



M.f.ung.



D.S. Zewnętrznie, na skórę w okolicy
stawu barkowego 3x dziennie



Maść przeciw bólom reumatycznym

MAŚCI RECEPTUROWE



Rp.



Hydrocortisoni

0,5



Ichthyoli

1, 0



Aquae purificatae 10,0



Lanolini



Vaselini albi aa ad 50,0



M.f.ung.



D.S. Zewnętrznie, 3 razy dziennie na
zmienioną chorobowo skórę



Działanie antyalergiczne

MAŚCI RECEPTUROWE



Rp.



Ichthyoli

10,0



Lanolini



Vaselini flavi

aa ad 50,0



M.f.ung.



D.S.Nakładać na ograniczone
zmiany skórne 2 razy dziennie



Maść o działaniu przeciwzapalnym

MAŚCI RECEPTUROWE



Rp.



Hydrocortisoni 0,3



Acidi salicylici 0,6



Vaselini albi



Lanolini anhydryci



Aquae purificatae

aa ad 30,0



M.f.ung.



D.S. Na zmienioną skórę 2-3 razy
dziennie



(maść o działaniu przeciw-zapalnym i -alergicznym

MAŚCI RECEPTUROWE



Rp.



Mentholi

0,05



Ephedrini hydrochloridi



Hydrocortisoni aa 0,10



Vaselini albi

15,00



M.f.ung.



D.S. Maść do nosa, 3x dziennie

MAŚCI RECEPTUROWE



Rp



Ephedrini hydrochloridi



Neomycini sulfatis aa 0,1



Lanolini anhydrici



Paraffini liquidi aa ad 10,0



M.f.ung.



D.S. Stosować trzy razy dziennie

MAŚCI RECEPTUROWE



Rp.



Dermatoli



Parafini liquidi aa 5,0



Pastae Zinci oxydi

ad 50,0



M.f.ung.



D.S. Maść o działaniu
bakteriostatycznym, stosować 2x
dziennie na zmiany skórne

MAŚCI RECEPTUROWE



Neomycini sulfatis 1.5



Acidi salicylici



Benzocaini aa 5,0



Lanolini anhydrici

10,0



Vaselini albi

ad 50,0



M.f.ung.



D.S.2x dziennie na skórę

MAŚCI DO OCZU

(Unguenta ophtalmica)



Maści jałowe o półpłynnej
konsystencji podłoża



Podłoże zalecane przez FP V



Parafinum liquidum

10,0



Lanolinum anhydricum

10,0



Vaselinum album

80,0

MAŚCI DO OCZU

(Unguenta ophtalmica)



1. Maści gotowe



(Ung. Cortineff, Ung. Dicortineff,
Ung. Oxycort A, Pilocarpinum
ophtalmicum, Clotrimazolum,
Ung. Ophtamid



2. Maści recepturowe

MAŚCI DO OCZU

(Unguenta ophtalmica)



Gotowe:



Rp.



0,3% Gentamycini unguenti
ophtalmici



Lag.orig. 1



S.3 razy dziennie zakładać porcję
maści do worka spojówkowego

Maści do oczu



Rp.



0,3% Gentamycini ung. opht.



Lag.orig. 2



S. Zakładac kilka razy dziennie
odrobinę maści do worka
spojówkowego

Maści do oczu - gotowe



Cortineff - octan fluorohydrokrtyzonu



Dicortineff- siarczan neomycyny,
octan fluorohydrokortyzonu



Oxycort A- octan hydrokortyzonu,
oksytetracyklina



Pilocarpinum ophtalmicum- 2%
alkaloidu - stosowana w leczeniu
jaskry)

Maści do oczu-
magistralne



Można wypisywać



1. Szczegółowo podając składniki
podłoża



2.lub pisząc tylko vehiculum

MAŚCI DO OCZU

(Unguenta ophtalmica)



Rp.



Physostigmini salicylatis 0,5



Lanolini anhydrici



Paraffini liquidi aa 1,0



Vaselini albi

ad 10,0



M.f.ung opht.



D.S. Maść do oczu, stosować 3 razy
dziennie

MAŚCI DO OCZU

(Unguenta ophtalmica



Rp.



Chloramphenicoli

0,1



Vehiculi

ad 10,0



M.f.ung. ophtalmici



D.S. Maść do oczu , stosować 2 razy
dziennie

MAŚCI OCHRONNE
(Unguenta protectiva)



Zadaniem maści ochronnych jest
wytworzenie na powierzchni skóry,
głównie rąk, cienkiej warstwy
izolującej od szkodliwych czynników
zewnętrznych



Maść powinna pozostawać na skórze
przez co najmniej kilka godzin i nie
powinna przeszkadzać w pracy

Podział maści ochronnych



1. Maści o charakterze hydrofobowym,
mające chronić przed roztworami wodnymi



2. Maści o charakterze hydrożelu, mające
chronić przed rozpuszczalnikami
organicznymi, olejami, smarami



3.Maści zawierające substancje
pochłaniające promieniowanie
nadfioletowe, mające chronić przed
nadmiernym napromieniowaniem

MAŚCI OCHRONNE



W maściach ochronnych stosuje się:



1. Pochodne kumaryny



2. Estry kwasu p-
aminobenzoesowego



3.salicylan metylu lub fenylu



4.estry kwasu antranilowego



5.diabenzalazynę

MAŚCI OCHRONNE



Rp.



Acidi stearinici

24,0



Triethanoloamini 1,2



Siliconi olei F 350 10,0



Glyceroli

8,5



Methylis hydroxybenzoatis 0,2



Aquae purificatae ad 100,0



M.f.ung.



D.S. Maść chroniąca przed roztworami
wodnymi, stosowac na skórę dłoni 2 razy
dziennie

MAŚCI OCHRONNE



Rp.



Gelatinae albae 2,4



Amyli Solani

5,6



Glyceroli

72,0



Aluminii subacetici soluti

20,0



Aquae purificatae

30,0



M.f.ung.



D.S. Maść chroniąca przed smarami i
rozpuszczalnikami organicznymi

MAZIDŁA

Linimentum)



Mazidła stanowiące płynne lub
półpłynne emulsje, emulsjo-
zawiesiny, żele są przeznaczone do
wcierania lub smarowania skóry w
celu uzyskania działania
miejscowego

MAZIDŁA



1.środki wzmagające przekrwienie



(rubefacientia)



2.środki przeciwreumatyczne
(antirheumatica)



3.środki ściągające



(adstringenitia)



4.środki ochraniające



(protectiva)

RODZAJE MAZIDEŁ



Mazidła olejowe (olimenta)



Mazidła mydlane (saponimenta)

MAZIDŁA



Mazidła olejowe (olimenta):
uzyskiwane przez zmieszanie oleju
tłustego (zwiększa przyczepność
do skóry i ułatwia wcieranie) z
roztworem zasad, a najczęściej z
10% roztworem amoniaku czyli
wodorotlenkiem amonu, np..
Linimentum ammoniatum

Mazidła



Odmianą mazideł olejowych są
wazolimenty (Vasolimentum liquidum),
które zamiast oleju tłustego zawierają
olej mineralny, którego 60% stanowi
parafina ciekła, 30% kwas olejowy, 5%
etanol i 5% amoniak.



(mogą być dodatkowo rozpuszczone substancje
lecznicze:



- kamfora- Vasolimentum camphoratum



-jod- Vasolimentum iodatum



-olejki eteryczne- nie więcej niż 10 kropli na 100,0
g mazidła)

MAZIDŁA MYDLANE



Mazidła mydlane (saponimenta)-
sporządzone przez rozpuszczenie
mydła w etanolu lub w wodzie. W
przeważającej większości
produkowane są przez przemysł
farmaceutyczny jako specyfiki w
opakowaniach 10-60 g.

MAZIDŁA- RECEPTY



Rp.



Capsici compositi linimenti



Lag.orig.1



S.Mazidło do wcierania 2 razy
dziennie w bolące okolice ciała
(zmieszać przed użyciem)

MAZIDŁA- RECEPTY



Rp.



Lini Olei



Aquae Calcis

aa ad 50,0



M.f. linimenti



D.S.Mazidło do stosowania na
oparzone powierzchnie skóry
(zmieszać przed użyciem)

PASTY- Pastae



Pasty- są swoistą odmianą maści
zawierającą ponad 40% substancji
stałych (zazwyczaj
sproszkowanych) rozproszonych w
podłożu tłuszczów lub związków
tłuszczowych

PASTY- PODZIAŁ



1.Pasty miękkie



2.Pasty twarde



3.Pasty płynne

PASTY



Podłoże: wazelina, lanolina, euceryna,
smalec wieprzowy, maść borna



Substancje lecznicze: kwas salicylowy,
rezorcyna, siarka, sulfobituminian
amonu



Dodatki: proszki obojętne: glinka
kaolinowa, skrobia pszeniczna, talk,
tlenek cynkowy

PASTY



Są na ogół lepiej tolerowane niż maści,
dlatego w wielu przypadkach zmian
skórnych korzystnie jest rozpocząć
leczenia pastą, a następnie
kontynuowanie leczenia maścią.



Dwie pasty do stosowania
wewnętrznego: Fitolizyna, Rubiolizyna-
schorzenia układu moczowego

PASTY



Pasty stomatologiczne



Rp.



5% Solcoseryl Dental Adhesive
Pastae



Lag.orig.1



S.Nakładać 2 razy dziennie cienką
warstwę pasty na zmianę chorobową

PASTY-RECEPTURA



Rp.



Acidi salicylici 1,0



Zinci oxydi



Amyli tritici

aa 12,5



Vaselini flavi

ad 50,0



M.f.pastae



D.S. Zewnętrznie raz dziennie na skórę



„Pasta Lassara”-ściągająca i
przeciwzapalna

PASTY- RECEPTURA

•

Rp.

•

Lassarae pastae

50,0

•

D.S. Nakładać zewnętrznie na skórę
raz dziennie

PASTY-RECEPTURA



Rp.



Zinci pastae

50,0



D.S. Nakładać 2 razy dziennie na
skórę

PASTY-RECEPTURA



Rp.



Zinci oxydi



Amyli tritici

aa 25,00



Vaselini flavi

50,00



M.f.pastae



D.S. Zewnętrznie, 2 razy dziennie

KREMY- CREMORES



Kremy są odmianą maści o
specyficznym podłożu,
ułatwiającym swobodne i łagodne
przenikanie substancji leczniczych
w głębsze warstwy skóry.



Z farmaceutycznego punktu
widzenia są to maści uwodnione
tzn. o znacznej zawartości wody

KREMY- PODZIAŁ



1.KREMY LECZNICZE



2.KREMY KOSMETYCZNE



3.KREMY OCHRONNE

KREMY LECZNICZE



Są stosowane naskórnie w celach
leczniczych. Zawarte w nich
środki lecznicze znajdują
zastosowanie w leczeniu różnych
stanów zapalnych skóry, dermatoz
sączących, wyprysków

KREMY LECZNICZE-
RECEPTURA



Rp.



Bepanthen Plus cremoris



Lag.orig.1



S.Miejsca zmienione chorobowo
smarować kremem 2 razy dziennie

KREMY LECZNICZE-
RECEPTURA



20,0% Linomag cr.



Lag.orig. 2



S. 2 razy dziennie pokrywać
kremem zmienioną chorobowo
skórę

KREMY LECZNICZE-
RECEPTURA



Rp.



Lorinden N cremoris



Lag. orig. 1



S. Chore miejsca skóry pokrywać
3-4 razy dziennie

KREMY LECZNICZE-
RECEPTURA



Rp.



Flumethasoni

pivalici 0,01



Neomycini

0,25



Vehiculi

ad 50,00



M.f.cremoris



D.S. Nakładać na zmiany skórne 3-
4 razy dziennie

KREMY KOSMETYCZNE



Stosowane są zwykle w celach
nawodnienia, natłuszczenia i
odżywienia skóry. Celem ich jest
utrzymanie skóry gładkiej i
elastycznej.



1.kremy tłuste



2.kremy nawilżające



3.kremy suche

KREMY OCHRONNE



Rp.



Ethanoli 710 g/l5,0



17% Sol. Natrii hydrici 7,0



Glyceroli

10,0



Acidi stearinici 20,0



Lavandulae oleigtt. V



Aquae purificate

ad 100,0



M.f.cremoris



D.S.Krem suchy

KREMY OCHRONNE



Rp.



Trietandoamini1,0



Lanolini anhydrici

aa

1,0



Paraffini liquidi12,5



Glyceroli 2,5



Acidi stearinici 7,5



Lavandulae olei

gtt. V



Aquae purificatae

50,0



M.f.cr.



D.S. Krem dzienny