Ograniczenie

ekspozycji na

promieniowanie

Na jej zaleceniach opierają się :

Międzynarodowe Podstawowe Normy Ochrony przed

Promieniowaniem Jonizującym i Bezpieczeństwa Źródeł

Promieniowania (BSS)

(International Basic Safety Standards for Protection against

Ionizing Radiation and for the Safety of Radiation Sources)

(Vienna 1996).

Międzynarodowa Komisja Ochrony Radiologicznej

(International Commision on Radiological Protection, ICRP)

powołana przez Międzynarodowy Kongres Radiologiczny 1927 r.

Ochrona radiologiczna przed

promieniowaniem jonizującym może

obejmować tylko te rodzaje źródeł, które

poddają się regulacji.

Spróbujmy ograniczyć promieniowanie kosmiczne

W przypadku narażenia w warunkach pracy zawodowej

regulacji może

podlegać to narażenie, za które pracodawca może przyjąć

odpowiedzialność, bo ma możliwość oddziaływania na jego

wielkość.

Jest bez sensu aby w pomieszczeniach roboczych ograniczyć do zera stężenie radonu.

Każdy pracownik w warunkach domowych jest narażony na jakąś aktywność tego gazu

promieniotwórczego, która przeciętnie wynosi ok. 30-50 Bq/m^3.

Uzasadnienie stosowania

promieniowania

Każde zastosowanie promieniowania prowadzące do ekspozycji ludzi

powinno być

uzasadnione ( usprawiedliwione), co oznacza, że suma korzyści

społecznych,

ekonomicznych i/lub zdrowotnych powinna przewyższać uszczerbek

mogący wynikać z otrzymanego promieniowania.

Żadna działalność zawodowa ani żadne źródło występujące w
działalności

zawodowej, nie może uzyskać uprawnienia, jeżeli dana działalność
zawodowa

nie przynosi- narażonym osobom lub społeczeństwu- korzyści
większych niż

szkody pochodzące od promieniowania, które mogą być
spowodowane daną

działalnością zawodową. (BSS 1996)

Pojęcie uszczerbku nie odnosi się wyłącznie do niepożądanych

następstw

zdrowotnych, lecz uwzględnia wszystkie koszty zastosowania,

włączając w to

również koszty stosowania technologii, specyficzne koszty ochrony

przed

promieniowaniem itp.

Zasadą powinno być zawsze oszacowanie i uwzględnienie

możliwych

i niepożądanych następstw (czyli uszczerbku) dla zdrowia

(nowotwory

śmiertelne i wyleczalne lub następstwa dziedziczne)

W zastosowaniach medycznych, rzeczywiste korzyści dla

zdrowia

wykazują znaczną przewagę nad możliwymi wielkościami

uszczerbku

zdrowotnego.

Uzasadnienie stosowania promieniowania

Poza uzasadnionymi działalnościami zawodowymi, obejmującymi również

narażenie medyczne, za nieuzasadnione uważa się działalności
zawodowe,

w wyniku których – na skutek umyślnego dodania substancji
promieniotwórczych

lub aktywacji – zwiększa się aktywność promieniotwórcza w artykułach
handlowych

lub produktach. (BSS 1996)

(działalność związana z żywnością, napojami, kosmetykami lub innymi
artykułami,

które mają być przez człowieka spożywane, wchłaniane przez skórę lub
wdychane,

oraz działalność w której promieniowanie lub substancje
promieniotwórcze

wykorzystywane są do produkcji np zabawek, biżuterii)

OPTYMALIZACJA OCHRONY

PRZED

PROMIENIOWANIEM

Optymalizacja ochrony przed
promieniowaniem

Wielkość dawek indywidualnych, liczba narażonych osób oraz
prawdopodobieństwo

i wielkość ekspozycji nie planowanej (potencjalnej) będą tak małe, jak to tylko
może być

racjonalnie osiągnięte przy uwzględnieniu kryteriów ekonomicznych i
społecznych.

W przypadku każdego źródła promieniowania stosowanego w działalności
zawodowej, z wyjątkiem narażenia medycznego związanego z
radioterapią, ochrona i bezpieczeństwo powinny być zoptymalizowane,
tak aby wielkość dawek indywidualnych, liczba narażonych osób i
prawdopodobieństwo wystąpienia narażeń były utrzymywane na
poziomie tak niskim jak jest to rozsądnie osiągalne, biorąc pod uwagę
czynniki społeczne i ekonomiczne. Proces optymalizacji ograniczony jest
wartościami limitów użytkowych dawek, których nie mogą przekroczyć
dawki indywidualne dostarczane przez dane źródło. (BSS 1996)

Optymalizacja ochrony przed
promieniowaniem

Optymalizacja ochrony radiologicznej wynika z okoliczności, iż w
zakresie małych

dawek należy oczekiwać prostej proporcjonalności między ryzykiem
następstw

stochastycznych (probabilistycznych) a dawką zbiorową, natomiast nie
jest

możliwe całkowite ich uniknięcie (nie istnieje dawka progowa).

Dawka zbiorowa: iloczyn średniej dawki przez liczbę osób

Proces optymalizacji ochrony zdrowia przed promieniowaniem odnosi się

prawie zawsze

do określonego źródła i znajduje zastosowanie w projektowaniu urządzeń

stwarzających

zagrożenie dla narażonych ludzi.

Optymalizacja ochrony przed
promieniowaniem

Celowi temu służą (m.in.) normy przemysłowe dążące do optymalizacji

strukturalnej

urządzeń i aparatów powszechnie stosowanych, oraz służące do planowania

i konstrukcji pomieszczeń oraz osłon przed promieniowaniem.

Optymalizacja wymaga codziennych działań operacyjnych w procesach

technologicznych i powinna stanowić najistotniejszą część kultury

bezpieczeństwa

w ochronie radiologicznej.

Kultura bezpieczeństwa powinna zapewnić:

-wypracowanie systemu zarządzania i mechanizmów, gdzie
najwyższym priorytetem będzie ochrona i bezpieczeństwo osób
narażonych

-ustalenie zakresu kompetencji osób w sprawach podejmowania
decyzji dotyczących ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa

-ustanowienie sposobów komunikacji i struktur organizacyjnych, które
zapewniają właściwy przepływ informacji w ochronie i bezpieczeństwie
radiologicznym.

Należy wdrożyć odpowiednie procedury zapewnienia jakości

jednoznacznie potwierdzające, że spełnione są wymagania ochrony i
bezpieczeństwa radiologicznego oraz funkcjonują mechanizmy
kontroli jakości pozwalające na ocenę skuteczności środków i
bezpieczeństwa radiologicznego.