Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Technologia i organizacja

robót budowlanych

„Technologia – podstawowe definicje”

„Transport budowlany – zagadnienia ogólne”

prof. dr hab.

inż.

Włodzimierz
Martinek

dr inż. Paweł Nowak

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Definicja i charakterystyka inżynierii produkcji
budowlanej
 
Inżynieria produkcji budowlanej jest to system
wiedzy, zbiór informacji o potrzebnych działaniach
niezbędnych do przekształcenia
istniejącego

stanu

wydzielonego

środowiska

człowieka w stan zaproponowany przez inżynierię
projektowania budowlanego.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Przedmiotem tego interdyscyplinarnego systemu
wiedzy jest projektowanie, przygotowanie oraz
sterowanie

przebiegiem

procesów

produkcji

materiałów, półfabrykatów i wyrobów dla
budownictwa, procesów realizacji wszelkiego rodzaju
obiektów budowlanych i inżynierskich oraz ich
eksploatacji i utrzymania, a ponadto
zarządzanie przedsiębiorstwami produkcyjnymi
i budowlano-montażowymi wraz z
projektowaniem i eksploatacją zakładów zaplecza
produkcyjnego i usługowego oraz całokształtem
menedżerskiej działalności na rynku inwestycyjno-
budowlanym.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Inżynieria produkcji budowlanej w swojej strukturze
składa się z trzech podsystemów wiedzy:



inżynierii

działalności

produkcyjnej

(management),


inżynierii

procesów

produkcyjnych

(budowlanych),
 inżynieria materiałów budowlanych.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Główne związki strukturalne w systemie wiedzy “Inżynieria produkcji

budowlanej”

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Inżynieria procesów produkcyjnych obejmuje:

 projektowanie,

 realizację i regulowanie działań technicznych
wykonywanych
w procesie, dla dokonania najbardziej
racjonalnej przemiany
wielkości wejścia (surowce, materiały, siła
robocza, energia)
w wielkości wejściowe (półfabrykaty, elementy i
obiekty
budowlane).

 

Procesy produkcyjne mają na celu wytworzenie
określonych wyrobów lub elementów i posiadają
pewną swoją charakterystykę.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Elementami struktury procesów produkcyjnych są
następujące działania:

 przetwarzanie,
 transportowanie,
 kontrolowanie,
 magazynowanie,
 utrzymywanie.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Struktura systemu wiedzy, nauki, dydaktyki - “Inżynieria produkcji budowlanej”

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Technologia procesów budowlanych

Uwarunkowania działań przy realizacji elementu budowlanego.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

DEFINICJA TECHNOLOGII

1. Technologia jest to nauka dotycząca metod

wytwarzania

lub przetwarzania surowców, materiałów i

wyrobów

integrująca w technikę odpowiednie

elementy nauk

organizacji, zarządzania i ekonomii.

2. Technologia to przyjęta lub proponowana

metoda

wytwarzania lub przetwarzania surowców,

materiałów

i wyrobów.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

DEFINICJE:

Proces

produkcyjny

-

całokształt

operacji

czynności i ruchów roboczych związanych z
wytworzeniem produktu jego części lub
elementu składowego.

Proces technologiczny - proces produkcyjny
obejmujący metodycznie wszelkie operacje robocze
powodujące przemiany fizyczne i chemiczne
produktu jego części lub elementu składowego.

Proces budowlany - zespół technologicznie
powiązanych ze sobą operacji roboczych
dokonywanych na placu budowy lub zapleczu
niezbędnych do realizacji budowli lub jej części.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Procesy budowlane dzieli się wg różnych kryteriów
ale w naszych rozważaniach zapoznamy się tylko z
podziałem na procesy proste i procesy złożone.

Proces budowlany prosty - jest to proces składający się z
powiązanych technologicznie ze sobą operacji roboczych
wykonywanych przez robotników jednego
zawodu,

względnie

maszynę

jednoczynnościową

(Przykładem może tu być wykonanie zbrojenia belki
żelbetowej).

Proces budowlany złożony - jest to proces budowlany,
składający się z różnych prostych procesów
roboczych

ściśle

powiązanych

technologicznie

i

organizacyjnie i mający na celu wytworzenie określonego
elementu budowli (Przykładem może tu być wytworzenie
belki żelbetowej, która składa się z następujących
procesów prostych: ustawienie deskowania, montaż
zbrojenia, ułożenie mieszanki betonowej i
rozdeskowanie).

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

PROCESY TECHNOLOGICZNE - CZĘŚCI
SKŁADOWE:

Operacja

robocza

jest

to

organizacyjnie

niepodzielna

i

jednorodna

pod

względem

technologicznym

część

procesu

budowlanego

charakteryzująca się:

 niezmiennym składem robotników,

 używaniem tych samych narzędzi,

 wbudowaniem jednego rodzaju materiału,
półfabrykatu itp.
(Przykładowo, cięcie stali zbrojeniowej, montaż
szkieletu
zbrojeniowego itp.).

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Czynność robocza - jest to zespół ruchów
stanowiących odrębne działanie charakteryzujące się
ścisłym określonym zadaniem i będące na
ogół fragmentem operacji roboczej (Przykładowo
może to być: odmierzanie długości pręta do
przecięcia, przenoszenie pręta o odmierzonej
długości , przecięcie pręta nożycami itp.).

 

Ruch roboczy jest to najmniejszy fragment działania
produkcyjnego, przy którym następuje dotknięcie
przez robotnika urządzenia, narzędzia, elementu
budowli lub prefabrykatu ich
przesunięcie lub obrót.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

W historii budownictwa i w obecnej praktyce można
wyróżnić cztery podstawowe typy technologii
budowania, które składają się z niżej
wymienionych etapów:

 

Technologia budowania typ I obejmuje:

wydobycie surowca, obróbkę surowca, transport,
składowanie na placu budowy oraz transport
wewnętrzny i wbudowanie.

 

Technologia budowania typ II obejmuje:

wydobycie

surowca,

zmianę

właściwości

fizykochemicznych, transport, składowanie na
placu

budowy,

transport

wewnętrzny

i

wbudowanie.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Technologia budowania typ III obejmuje:

wydobycie

surowca,

I

zmianę

właściwości

fizykochemicznych, transport, składowanie na
placu

budowy,

transport

wewnętrzny

i

wbudowanie,

II

zmianę

właściwości

fizykochemicznych.

 
Technologia budowania typ IV obejmuje:

wydobycie surowca, przetworzenie na materiał,
transport,

przetworzenie

na

prefabrykat,

transport,

składowanie

na

placu

budowy,

wbudowanie - montaż.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

W budownictwie mieszkaniowym można rozróżnić
następujące technologie budowania:

 z murów ceglanych,
 z elementów metalowych,
 z elementów z drewna i materiałów
drewnopochodnych,
 z betonu monolitycznego,


z prefabrykowanych elementów betonowych i

żelbetowych;

 

 z elementów płytowych,
 z elementów wielkoblokowych,
 z elementów ze szkieletem słupowo-
ryglowym,
 z elementów przestrzennych.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Przez system budowania rozumie się system
prowadzący do uzyskania pożądanych
struktur budowlanych przy zachowaniu określonych
walorów użytkowych funkcjonalnych i estetycznych
oraz umożliwiających ich racjonalną realizację w
danych warunkach produkcyjnych.

System

budowania

wyrażony

jest

zbiorem

informacji, na którą składają się katalogi elementów,
ustrojów budowlanych i niezbędnych
do ich wykonania urządzeń, opisy sposobów
produkowania, zestawiania, łączenia i wykańczania
elementów oraz ustrojów budowlanych (np. karty
technologiczne i inne niezbędne dane).

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

System konstrukcyjno-technologiczny jest to
system budowania wyrażony zbiorem informacji,
ograniczonej do sposobów postępowania w zakresie
konstrukcji struktur budowlanych oraz
produkcji i realizacji ustrojów budowlanych.

Należy zwrócić tu uwagę ma fakt, że obie
przytoczone tu definicje odnoszą się do tzw. systemu
biernego to znaczy zbioru informacji, który
praktycznie nie jest przystosowany do konkretnych
działań, ale stanowi do nich podstawę. Do
konkretnych działań służą systemy czynne, które w
stosunku do systemu biernego są
wzbogacone o podsystemy związane z: dostarczaniem
materiałów, kompletowaniem załogi i sprzętu i
zapewnienia działań wyżej wymienionych elementów.
Takie systemy są to jednostki realizacyjne zwane
popularnie przedsiębiorstwami budowlanymi.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Powiązania pomiędzy technologią budowania a przedsiębiorstwem budowlanym

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Roboty

budowlane

są

to

zespoły

procesów

budowlanych w wyniku, których powstaje budowla
lub jej część, następuje jej odbudowa, rekonstrukcja,
przebudowa, rozbudowa lub rozbiórka. Najczęściej
roboty budowlane dzieli się wg:

 stanów zaawansowania realizacji budowli
(roboty stanu zerowego, surowego,
wykończeniowego
i wyposażeniowego)
 używanych materiałów (ziemne, murowe,
betonowe itp.)
 wykorzystywanych specjalności rzemieślniczych
(tynkarskie, dekarskie, układanie tapet,
posadzkarskie itp.)
 rodzajów budownictwa (kubaturowe, drogowe,
mostowe itp.)
 stosowanego specjalnego sprzętu (kafarowe,
kesonowe itp.).

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Roboty transportowe

Transport (od łacińskiego słowa transpono –
przestawiam) to przewóz ludzi i
ładunków różnego rodzaju środkami lokomocji.

 

W gospodarce współczesnej w zależności od
zastosowanych

środków

wyróżnia

się

trzy

podstawowe technologię transportowe:

 technologia uniwersalna – posługująca się środkami
umożliwiająca
przewożenie wszelkiego rodzaju ładunków np.
przewożenie ładunków
samochodem skrzyniowym; (prefabrykat, żwir i skrzynkę
piwa),

 technologia specjalizowana posługująca się środkami
transportu
dostosowanymi do określonego rodzaju ładunków
(przewóz cementu
luzem za pomocą cementowozu),

 technologia zunifikowana w której środki transportu są
dostosowane
do przewozu specjalnych pojemników – kontenerów
załadowanych
różnymi materiałami w celowy sposób kompletowanymi w
zależności
od miejsca i czasu dostawy

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Roboty transportowe w budownictwie są bardzo
istotnym elementem procesów wznoszenia budowli
warto tu przypomnieć, że przeciętnie przy
wznoszeniu budynków mieszkalnych dla
wzniesienia 1 m

2

powierzchni użytkowej należy w

zależności

od

zastosowanych

rozwiązań

technicznych dostarczyć 1800 - 2400 kg materiałów i
wyrobów. Koszt transportu wynosi
w budownictwie mieszkaniowym około 30-35%
kosztu całkowitego, a pracochłonność transportu 60-
70% pracochłonności całkowitej.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Ładunki w budownictwie są bardzo różnorodne i ze
względu na ich podatność transportowo podzielono je
na następujące grupy:

 materiały sypkie (żwir, piasek, pospółka),
 materiały sproszkowane (cement luzem, wapno mielone,
mączki kamienne),
 materiały zbrylone (gruz budowlany, odłamki skał,
odspojona zmarznięta ziemia),
 materiały kawałkowe (sztukowe) (cegła, pustaki,
dachówka),
 materiały dłużycowe (dłużyca drewniana, rury, stal
zbrojeniowa w prętach),
 prefabrykaty wielkowymiarowe,
 materiały wykończeniowe (farby i lakiery różnie
pakowane, wykładziny armatura instalacyjna),
 materiały plastyczne (mieszanka betonowa, płynny asfalt,
zaprawy),
 maszyny budowlane i wyposażenie technologiczne.

Cele transportu budowlanego to:

 dowiezienie na plac budowy i stanowisko
robocze odpowiednich materiałów i sprzętu,

 wywiezienie z placu budowy i stanowisk
roboczych
odpadków produkcyjnych i zbędnej ziemi.

Najczęściej

występującymi

kryteriami

podziału

transportu są:

 kierunek przemieszczania: transport poziomy,
pionowy i ukośny,

 odległość przemieszczania: transport daleki i
bliski,

 stosunek odbywającego się ruchu do placu
budowy: transport wewnętrzny i zewnętrzny.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Cele transportu budowlanego to:

 dowiezienie na plac budowy i stanowisko
robocze
odpowiednich materiałów i sprzętu,
 wywiezienie z placu budowy i stanowisk
roboczych
odpadków produkcyjnych i zbędnej ziemi.

Najczęściej

występującymi

kryteriami

podziału

transportu są:

 kierunek przemieszczania: transport poziomy,
pionowy
i ukośny,
 odległość przemieszczania: transport daleki i
bliski,
 stosunek odbywającego się ruchu do placu
budowy: transport
wewnętrzny i zewnętrzny.