Zapalenie żwacza

Zapalenie żwacza

(ruminitis)

(ruminitis)

Przyczyny

Przyczyny

Czynniki mechaniczne, chemiczne,

Czynniki mechaniczne, chemiczne,

biologiczne:

biologiczne:



ostra kwasica (uszkodzenie błony śluzowej

ostra kwasica (uszkodzenie błony śluzowej

żwacza),

żwacza),



podawanie substancji drażniących błonę

podawanie substancji drażniących błonę

śluzową przedżołądków,

śluzową przedżołądków,



podawanie gorącej karmy,

podawanie gorącej karmy,



specyficzne infekcje

specyficzne infekcje

(Necrobacillus,

(Necrobacillus,

pryszczyca, grzybica).

pryszczyca, grzybica).

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne

a)

a)

postać ostra:

postać ostra:

utrata apetytu, przeżuwania, odbijania,

utrata apetytu, przeżuwania, odbijania,

zaburzenie czynności przedżołądków

zaburzenie czynności przedżołądków

(niestrawność)

(niestrawność)

bolesność przy omacywaniu żwacza,

bolesność przy omacywaniu żwacza,

biegunka,

biegunka,

pogorszenie stanu ogólnego, wzrost tętna

pogorszenie stanu ogólnego, wzrost tętna

objawy zatrucia.

objawy zatrucia.

b)

b)

postać przewlekła:

postać przewlekła:

okresowe wymioty treścią przedżołądków,

okresowe wymioty treścią przedżołądków,

wychudzenie,

wychudzenie,

ropnie wątroby.

ropnie wątroby.

Leczenie

Leczenie

środki powlekajace np. siemię lniane

środki powlekajace np. siemię lniane

antybiotyki

antybiotyki

dieta lekkostrawna: pasza włóknista

dieta lekkostrawna: pasza włóknista

o odpowiedniej strukturze, zielonki,

o odpowiedniej strukturze, zielonki,

woda z otrębami

woda z otrębami

leczenie objawowe

leczenie objawowe

Zatkanie ksiąg

Zatkanie ksiąg

(Obstipatio omasi)

(Obstipatio omasi)

Zaburzenia czynnościowe (niedowład,

Zaburzenia czynnościowe (niedowład,

zupełne porażenie, spazm mięśniówki

zupełne porażenie, spazm mięśniówki

ksiąg) prowadzą do upośledzenia

ksiąg) prowadzą do upośledzenia

przesuwania treści lub całkowitego jej

przesuwania treści lub całkowitego jej

zatrzymania (zaleganie suchej, zbitej

zatrzymania (zaleganie suchej, zbitej

treści) i wystąpienia objawów

treści) i wystąpienia objawów

chorobowych. Długotrwałe zaleganie

chorobowych. Długotrwałe zaleganie

treści w księgach prowadzi do

treści w księgach prowadzi do

martwicy listewek.

martwicy listewek.

Przyczyny:

Przyczyny:



zrosty otrzewnej, czepca z otrzewną,

zrosty otrzewnej, czepca z otrzewną,

przepony,

przepony,



nieodpowiedni pokarm (dużo włókna

nieodpowiedni pokarm (dużo włókna

niestrawnego, krótka sieczka, susz z traw i

niestrawnego, krótka sieczka, susz z traw i

lucerny),

lucerny),



źle przygotowana karma (zepsuta,

źle przygotowana karma (zepsuta,

zanieczyszczona piaskiem, zmarznięta,

zanieczyszczona piaskiem, zmarznięta,

zawierająca toksyczne związki),

zawierająca toksyczne związki),



choroby ogólne powodujące hypotonię lub

choroby ogólne powodujące hypotonię lub

zaburzenia czynności ksiąg,

zaburzenia czynności ksiąg,



choroby przedżołądków.

choroby przedżołądków.

Objawy główne.

Objawy główne.



niestrawność

niestrawność



CTO może ulec podwyższeniu - ale zwykle

CTO może ulec podwyższeniu - ale zwykle

nieznacznie,

nieznacznie,



wydalany kał jest wyraźnie talarkowaty, brak

wydalany kał jest wyraźnie talarkowaty, brak

perystaltyki na wysokości ksiąg,

perystaltyki na wysokości ksiąg,



zamiast przytłumienia nad księgami wyraźne

zamiast przytłumienia nad księgami wyraźne

stłumienie o zmiennej wielkości,

stłumienie o zmiennej wielkości,



przy omacywaniu ksiąg

przy omacywaniu ksiąg

balotowanie

balotowanie

można wyczuć twardy twór,

można wyczuć twardy twór,



badanie rektalne: brak kału w prostnicy, ale

badanie rektalne: brak kału w prostnicy, ale

obecność gęstego białego śluzu w dość dużej

obecność gęstego białego śluzu w dość dużej

ilości (w całkowitym zatkaniu ksiąg).

ilości (w całkowitym zatkaniu ksiąg).

postać lekka:

postać lekka:



zmniejszony apetyt,

zmniejszony apetyt,



stękanie,

stękanie,



zahamowanie czynności żwacza,

zahamowanie czynności żwacza,



niekiedy dodatnie próby bólowe,

niekiedy dodatnie próby bólowe,



wrażliwość ksiąg na omacywanie,

wrażliwość ksiąg na omacywanie,



kał z domieszka śluzu (pokryty

kał z domieszka śluzu (pokryty

śluzem).

śluzem).

postać ciężka:

postać ciężka:



brak wydalania kału, błona śluzowa prostnicy

brak wydalania kału, błona śluzowa prostnicy

sucha,

sucha,



„

„

odlewy" ksiąg wysuszone, pokryte niewielką

odlewy" ksiąg wysuszone, pokryte niewielką

ilością krwi,

ilością krwi,



niepokój,

niepokój,



objawy kolkowe,

objawy kolkowe,



bolesność powłok brzusznych po prawej

bolesność powłok brzusznych po prawej

stronie

stronie



trudności w podnoszeniu, upadanie.

trudności w podnoszeniu, upadanie.

Leczenie

Leczenie

rumenotomia i masaż ksiąg,

rumenotomia i masaż ksiąg,

środki przeczyszczające,

środki przeczyszczające,

laparotomia - poza diagnostyką, próbujemy wlewać

laparotomia - poza diagnostyką, próbujemy wlewać

środki bezpośrednio do ksiąg (olej parafinowy, sól

środki bezpośrednio do ksiąg (olej parafinowy, sól

glauberska, woda – 2 wiadra),

glauberska, woda – 2 wiadra),

wkłucie do ksiąg igły Łopatyńskiego i wprowadzanie

wkłucie do ksiąg igły Łopatyńskiego i wprowadzanie

przez nią oleju i soli

przez nią oleju i soli

zachowawcze:

zachowawcze:

podanie dużej ilości wody może spowodować usunięcie

podanie dużej ilości wody może spowodować usunięcie

zalegającej treści,

zalegającej treści,

podawanie dużych ilości siemienia lnianego,

podawanie dużych ilości siemienia lnianego,

sól glauberska (250-300g) uwaga: u dorosłych

sól glauberska (250-300g) uwaga: u dorosłych

przeżuwaczy tylko wyjątkowo stosujemy sole

przeżuwaczy tylko wyjątkowo stosujemy sole

przeczyszczające.

przeczyszczające.

olej parafinowy

olej parafinowy

Syndrom Hoflunda

Syndrom Hoflunda



skutek uszkodzeniu gałązek nerwu błędnego

skutek uszkodzeniu gałązek nerwu błędnego

(przeważnie pnia brzusznego): gałązka grzbietowa

(przeważnie pnia brzusznego): gałązka grzbietowa

unerwia żwacz, gałązka brzuszna księgi, czepiec i

unerwia żwacz, gałązka brzuszna księgi, czepiec i

trawieniec,

trawieniec,



uszkodzenie najczęściej w wyniku urazowego

uszkodzenie najczęściej w wyniku urazowego

zapalenia czepca (bezpośrednie mechaniczne

zapalenia czepca (bezpośrednie mechaniczne

drażnienie przez ciało obce lub obecność zrostów,

drażnienie przez ciało obce lub obecność zrostów,

ropni),

ropni),



inne czynniki: zmiany gruźlicze, białaczkowe

inne czynniki: zmiany gruźlicze, białaczkowe

(węzłów chłonnych śródpiersiowych), zapalenia

(węzłów chłonnych śródpiersiowych), zapalenia

otrzewnej, przełyku, niekiedy przy przepuklinie

otrzewnej, przełyku, niekiedy przy przepuklinie

przeponowej,

przeponowej,



przebieg: stenoza górna (zwężenie przednie –

przebieg: stenoza górna (zwężenie przednie –

dotyczy rynienki przełykowej) lub dolna ( zwężenie

dotyczy rynienki przełykowej) lub dolna ( zwężenie

środkowe – dotyczy ujścia czepcowo-księgowego i

środkowe – dotyczy ujścia czepcowo-księgowego i

zwężenie tylne - dotyczy odźwiernika trawieńca),

zwężenie tylne - dotyczy odźwiernika trawieńca),



utrudnione przesuwanie treści pokarmowej

utrudnione przesuwanie treści pokarmowej

powoduje jej zaleganie w przedżołądkach (głównie

powoduje jej zaleganie w przedżołądkach (głównie

w żwaczu).

w żwaczu).

Objawy

Objawy

choroba przewlekła (rozwija się od 6 miesięcy do 1 roku, a

choroba przewlekła (rozwija się od 6 miesięcy do 1 roku, a

nawet dłużej) z objawami różnego stopnia niestrawności, a

nawet dłużej) z objawami różnego stopnia niestrawności, a

w następstwie postępującym wychudzeniem, a nawet

w następstwie postępującym wychudzeniem, a nawet

wyniszczeniem,

wyniszczeniem,

kał mazisto – śluzowaty, zbity, ciemnej barwy (rzadko

kał mazisto – śluzowaty, zbity, ciemnej barwy (rzadko

biegunka),

biegunka),

CTO: ciepłota prawidłowa lub subnormalna, tętno i

CTO: ciepłota prawidłowa lub subnormalna, tętno i

oddechy obniżone,

oddechy obniżone,

bradykardia. -

bradykardia. -

CTO podwyższone –

CTO podwyższone –

powikłania-.

powikłania-.

obwodowe części ciała zimne,

obwodowe części ciała zimne,

zmniejszenie elastyczności skóry, matowy nastroszony włos.

zmniejszenie elastyczności skóry, matowy nastroszony włos.

powłoki brzuszne po lewej stronie równomiernie

powłoki brzuszne po lewej stronie równomiernie

rozszerzone, po prawej rozszerzone w dolnej części,

rozszerzone, po prawej rozszerzone w dolnej części,

w okolicy żwacza pluskania,

w okolicy żwacza pluskania,

per rectum - powiększenie żwacza, który zajmuje znaczną

per rectum - powiększenie żwacza, który zajmuje znaczną

część prawej strony jamy brzusznej,

część prawej strony jamy brzusznej,

okresowe wymioty treścią przedżołądków.

okresowe wymioty treścią przedżołądków.

Leczenie

Leczenie



często nieuleczalny

często nieuleczalny



po usunięciu chirurgicznym ciała

po usunięciu chirurgicznym ciała

obcego w szczególnych przypadkach

obcego w szczególnych przypadkach

można uzyskać poprawę stanu zdrowia

można uzyskać poprawę stanu zdrowia

zwierzęcia, lub nawet wyleczenie

zwierzęcia, lub nawet wyleczenie



leczenie objawowe wychudzenia i

leczenie objawowe wychudzenia i

wyniszczenia

wyniszczenia

Urazowe zapalenie czepca

Urazowe zapalenie czepca

i otrzewnej

i otrzewnej

(Reticuloperitonitis

(Reticuloperitonitis

traumatica)

traumatica)



Przyczyny

Przyczyny

(pobieranie pokarmu: połykanie,

(pobieranie pokarmu: połykanie,

odłykanie; lizawość)

odłykanie; lizawość)



Fizjologia pracy przedżołądków

Fizjologia pracy przedżołądków

ze szczególnym uwzględnieniem

ze szczególnym uwzględnieniem

pracy czepca

pracy czepca

(dwufazowy skurcz czepca, kierunek

(dwufazowy skurcz czepca, kierunek

penetracji ciała obcego)

penetracji ciała obcego)

Główne objawy kliniczne

Główne objawy kliniczne



Niestrawność

Niestrawność



Objawy bólowe – manifestacja (po wstaniu zwierzę nie przeciąga

Objawy bólowe – manifestacja (po wstaniu zwierzę nie przeciąga

się, stoi nieruchomo, kładzie się tylko na krótki czas, niechętnie się

się, stoi nieruchomo, kładzie się tylko na krótki czas, niechętnie się

porusza, słychać spontaniczne postękiwania – okresowo lub ciągle)

porusza, słychać spontaniczne postękiwania – okresowo lub ciągle)



Charakterystyczne postawy (grzbiet wygięty do góry, głowa może

Charakterystyczne postawy (grzbiet wygięty do góry, głowa może

być wyciągnięta do przodu, zwierzę wygląda jak „skurczone”)

być wyciągnięta do przodu, zwierzę wygląda jak „skurczone”)



Postacie: ostra i przewlekła

Postacie: ostra i przewlekła



Objawy kliniczne w zależności od narządu objętego procesem

Objawy kliniczne w zależności od narządu objętego procesem

chorobowym:

chorobowym:



Urazowe zapalenie czepca

Urazowe zapalenie czepca



Zapalenie otrzewnej

Zapalenie otrzewnej



Zapalenie osierdzia

Zapalenie osierdzia

Postać ostra:

Postać ostra:

nagłe objawy niestrawności, nie związane z

nagłe objawy niestrawności, nie związane z

żywieniem,

żywieniem,

spadek mleczności,

spadek mleczności,

napięty chód, niechęć do ruchu (ból otrzewnowy)

napięty chód, niechęć do ruchu (ból otrzewnowy)

zwierzę niechętnie wstaje,

zwierzę niechętnie wstaje,

charakterystyczna postawa - głowa mocno

charakterystyczna postawa - głowa mocno

wyciągnięta do przodu,

wyciągnięta do przodu,

powłoki brzuszne: bolesność przy palpacji, napięcie

powłoki brzuszne: bolesność przy palpacji, napięcie

(peritonitis), brzuch podkasany,

(peritonitis), brzuch podkasany,

kaszel, stękanie

kaszel, stękanie

przyśpieszenie tętna i oddechów, gorączka,

przyśpieszenie tętna i oddechów, gorączka,

próby bólowe na +++,

próby bólowe na +++,

zmiany we krwi:

zmiany we krwi:

neutrofilia,

neutrofilia,

przesunięcie obrazu na

przesunięcie obrazu na

lewo, białko w moczu, dużo białka i neutrofili w

lewo, białko w moczu, dużo białka i neutrofili w

płynie otrzewnowym – dużo płynu – stłumienie

płynie otrzewnowym – dużo płynu – stłumienie

horyzontalne (peritonitis).

horyzontalne (peritonitis).

Postać przewlekła

Postać przewlekła

( zaleczenie):

( zaleczenie):



apetyt zmienny - okresy braku apetytu i

apetyt zmienny - okresy braku apetytu i

zwiększonego łaknienia,

zwiększonego łaknienia,



chroniczne, nawrotowe wzdęcia,

chroniczne, nawrotowe wzdęcia,



ból i napięcie powłok słabiej wyrażone,

ból i napięcie powłok słabiej wyrażone,



brak spontanicznych stęknięć,

brak spontanicznych stęknięć,



próby bólowe na +,

próby bólowe na +,



wtórna ketoza.

wtórna ketoza.

Rozpoznawanie

Rozpoznawanie



Wywiad

Wywiad



Objawy kliniczne

Objawy kliniczne



Zalecane: próby bólowe i fenomen Wiliamsa

Zalecane: próby bólowe i fenomen Wiliamsa



Badania laboratoryjne (hematologiczne,

Badania laboratoryjne (hematologiczne,

biochemiczne, płynu otrzewnowego)

biochemiczne, płynu otrzewnowego)



Wykrywacz metali

Wykrywacz metali



RTG

RTG



Rumenotomia lub laparotomia diagnostyczna

Rumenotomia lub laparotomia diagnostyczna

Terapia

Terapia

Rumenotomia.

Rumenotomia.

Leczenie zachowawcze: 2-3 dniowa

Leczenie zachowawcze: 2-3 dniowa

głodówka, „przodem wyżej”, antybiotyki

głodówka, „przodem wyżej”, antybiotyki

dożylnie lub dootrzewnowo (minimum 7

dożylnie lub dootrzewnowo (minimum 7

dni).

dni).

Leczenie wspomagające: płyny

Leczenie wspomagające: płyny

elektrolitowe i odżywcze, środki

elektrolitowe i odżywcze, środki

nasercowe i moczopędne.

nasercowe i moczopędne.

Profilaktycznie magnesy dożwaczowe.

Profilaktycznie magnesy dożwaczowe.

Rozpoznanie różnicowe:

Rozpoznanie różnicowe:



przewlekła postać ketozy,

przewlekła postać ketozy,



Syndrom Hoflunda,

Syndrom Hoflunda,



zatkanie ksiąg,

zatkanie ksiąg,



przemieszczenie trawieńca,

przemieszczenie trawieńca,



bronchitis acuta (stękanie).

bronchitis acuta (stękanie).

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ !!!

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ !!!