Katarzyna Munzar
Marta Nowakowska
Florentyna Pyrzanowska
Agnieszka Sobisz
1.
Wczesna dorosłość
2.
Rozwój fizyczny
3.
Rozwój umysłowy
4.
Teorie rozwoju osobowości
5.
Związki intymne
6.
Kariera
Dorosłość- faza życia, w która wkracza
człowiek po gwałtownych zmianach
rozwojowych prowadzących do
dojrzałości biologicznej i społecznej,
wyrażającej się w zdolności do
prokreacji i odpowiedzialnego
podejmowania nowych ról społecznych.
Trudno zakreślić uniwersalne granice
wczesnej dorosłości.
Dorosła osoba:
- posiada dobrze rozwinięty system wartości,
- realistyczne pojęcie własnej osoby,
- jest stabilna w zachowaniach emocjonalnych,
- utrzymuje satysfakcjonujące relacje
społeczne,
- rozszerza zasób środków potrzebnych do
osiągnięcia szczęścia
- jest efektywna w procesie planowania
- jest zdolna do radzenia sobie z
przeciwnościami,
-
pogłębia swoją wiedzę na temat otoczenia
( bardziej je rozumie
)
Zakończenie procesu wzrostu mięśni
Waga serca: mężczyzna 280g, kobieta
200g
Serce uderza ok. 72 razy na minutę
Przeciętne ciśnienie krwi 100-120 / 60-
80 (skurczowe/rozkurczowe)
mózg sięga maksymalną wielkość i
waga, (po wczesnej dorosłości
zmniejszą się)
Soczewki oczu tracą swą elastyczność
oddychanie staje się wolniejsze i
głębsze: 12- 20 oddechów/min, podczas
energicznych ćwiczeń 40;
dwudziestokrotne powiększenie płuc w
porównaniu do momentu urodzenia się
początki trwałego osadzania się
kręgów i dysków kręgowych – drobne
obniżenie wzrostu
przyrost tkanki tłuszczowej
Dobre odżywianie się i ćwiczenia
wpływają na późniejszą kondycję
ROZWÓJ UMYSŁOWY
We wczesnej dorosłości
zdolność przyswajania i
stosowania wiedzy zbliża się do
szczytu możliwości:
wykorzystywanie zdolności
systematycznego i
świadomego rozwiązywania
problemów w połączeniu z
twórczym myśleniem
Dostrzegalne niezależnie od czasu zdolności
poznawcze dające giętkość umysłową i
adaptację, rozwój umysłowy zmierza w
kierunku wykraczania poza poziom operacji
formalnych.
Myślenie dialektyczne: obejmuje
rozpoznawanie i akceptację sprzeczności
oraz próbę syntezy. Każda idea ma swoje
przeciwieństwo; takie przeciwstawne punkty
widzenia mogą być rozważane równocześnie
Perspektywa relatywistyczna- nie ma
jednego słusznego rozwiązania problemów
Zróżnicowanie i wzbogacenie
umysłowych zdolności o nowe poziomy
Zmianami tego rodzaju są zmiany
następujące wraz z wiekiem, możliwe
do zaobserwowania przy badaniu
standardowymi testami inteligencji w
sposób longitudalny
•
inteligencja skrystalizowana
(wyniki wyższe)
•
giętkość poznawcza (bez
zmian)
•
giętkość wzrokowo-
słuchowa( niższe)
•
wizualizacja (niższe)
Inteligencje cechuje pewna stałość, bez
znacznych spadków oraz wzrostów.
Dorośli z wyższą niż przeciętna
inteligencją są w stanie aż do późnej
dorosłości rozwijać swoje zdolności.
Jeżeli jakikolwiek regres występuje to
tylko w sferze zadań wzrokowo-
motorycznych
Skuteczność działania osób dorosłych,
może być większa, gdy będą odwoływać
się do swoich zainteresowań
TEORIE
ROZWOJU
OSOBOWOŚCI
1. Zasięg ja –Pierwsze kryterium dojrzałości. wymaga od
dorosłego stopniowego rozwoju rozumienia otaczających,
zróżnicowanych środowisk, od rodziny, przez rówieśników aż do
silnych więzi z przedstawicielami płci przeciwnej i powstanie
zainteresowań obowiązkami o charakterze zawodowym
2. Ciepłe odnoszenie się do innych - zdolność jednostki do
bliskości z innymi oraz wykazywania przez nią wrażliwości na
innych. Rozumie się przez to, że młody dorosły akceptuje osoby
i ma wobec nich empatyczny stosunek, a także toleruje słabości
i deficyty innych.
3. Bezpieczeństwo emocjonalne – wiąże się z 4 aspektami
dojrzałości: akceptacja siebie jako zdolność do pełnego
uznawania siebie, swych deficytów, akceptacja emocjonalna-
dzięki niej ludzie uważają emocje jako część siebie, odporność
na frustrację czyli kontynuowanie działań mimo porażek i
swobodne wyrażanie siebie polega na tym , że dojrzała osoba
jest świadoma swoich emocji, nie obawia się ich i kontroluję ich
ekspresję.
4. Realistyczna percepcja – umiejętność wiernego
spostrzegania świata, bez jego zniekształcania i
wypaczania.
5. Dysponowanie kwalifikacjami i kompetencjami –
dojrzały dorosły stara się, by doskonalić swoje
umiejętności, co do których ma przekonanie, że na
pewno je rozwinie.
6. Wiedza o sobie – zawiera 3 zdolności, jakimi
posługuje się człowiek dojrzały – wiedza o tym co
można zrobić, czego nie można zrobić i co
powinno się robić.
7. Stabilna i spójna filozofia życiowa – dojrzali ludzie
są skłonni w dobry sposób oceniać cele i radzić sobie
z przeciwnościami. Człowiek rozwija swoją teorie
życia i pracuję by ją zrealizować.
•Pomyślność w rozwiązaniu kryzysu znanego jako intymność lub
samotność stanowi wskaźnik dojrzałości rozwoju psychospołecznego.
•Koniecznością tworzenia na nowo tożsamości, uwzględniającej innych
ludzi.
•Intymność jest efektem kochania drugiej osoby i zespalania się
tożsamości osób sobie bliskich. Relacje są budowanie na szczerości i
miłości. Rodzi się poczucie my.
• Bliskie związki nie muszą być związane z seksem. Intymność nie jest
jedynie domeną małżeństwa.
•Przyjaźń również ją zapewnia opierając się na empatii,
współzależności i wzajemności.
•Jednak bliskie związki nie muszą być związane z seksem. Intymność
nie jest jedynie domeną małżeństwa. Przyjaźń również ją zapewnia
opierając się na empatii, współzależności i wzajemności.
1. Okres przejściowy do wczesnej dorosłości (wiek: 17- 22)
a) położnie kresu strukturze życia z okresu dorastania:
- maleje zależność od rodziny ( opuszczenie domu , uniezależnienie się
finansowe)
- ułożenie sobie życia bardziej autonomicznego i odpowiedzialnego
- wejście w nowe role
b) przygotowanie bazy do życia w dorosłym świecie
- wprawianie się w poznanie własnej osoby i świata
- człowiek musi zdefiniować swoją osobę i koncepcję dorosłego życia
- zaplanowanie celów życiowych
2. Wejście struktury życia w wczesną dorosłość (wiek: 22-28)
- połączenie uznawanych przez siebie wartości z wartościami
społeczeństwa
- ciągłe definiowanie siebie
- badanie przez młodych ludzi różnych opcji i możliwości oferowanych
przez świat,
by sformułować definicję siebie jako dorosłego
- dowiedzenie się jak działać i żyć zgodnie z dokonanym wyborem :
zawodu, partnera, stylu życia czy wartości
3. Przekraczanie 30. roku życia (wiek: 28-33)
- praca jednostki nad jej słabymi stronami
- tworzenie podstaw do bardziej zadowalającej struty
- wygasa cecha tymczasowości i eksploracyjności
typowa dla 20-latków
- pojawia się potrzeba załatwiania wielu spraw
- życie jest bardziej poważne, realistyczne i
zorganizowane
4. Kulminacyjna struktura wczesnej dorosłości
(wiek: 33-40) – ostatni etap
- człowiek znajduję swoje miejsce w świecie, działa wg
ustalonych zasad, a potrzebne
są do tego porządek, rozwaga i stabilizacja
- praca jednostki nad rozwojem i pomyślnym dążeniem
do przodu i wzwyż
- postęp tutaj oznacza doskonalenie, budowanie
lepszego życia, wykorzystanie swoich
zasobów, stawanie się bardziej twórczym
Jej podstawą jest założenie, że młodzi dorośli muszą
wyzbyć się nieprzydatnych dla nich idei
zaczerpniętych w dzieciństwie. Jest to etap
krytyczny ponieważ jednostka w tym czasie ,
zaczyna sama kontrolować swoje życie.
STADIA :
1. Opuszczam świat moich rodziców
( wiek: 16-22)
- młody dorosłyy odrzuca w tym okresie
przekonanie, że zawsze będzie należał do
rodziców, bez nich sobie nie poradzi i że
świat rodziców jest najlepszy
2. Nie jest teraz niczyim dzieckiem (wiek: 22-28)
- błędnym założeniem jest, to że musimy postępować tak jak
nasi rodzice
- musi pojawić się przekonanie, że sami budujemy własne
życie, myślenie i planowanie musi być krytyczne,
uporządkowane i skierowane na cel
- nauka i akceptacja swoich niedoskonałości
- kształtuje się zaufanie i wiara w siebie, podbudowana
kompetencjami
3. Otwarcie na to, co jest we mnie ( wiek: 28-34)
- zadowolenie z siebie i z kierowanego przez siebie życia
- czas odrzucenia przekonania, że życie jest proste i daje się
kontrolować
- skupienie się na sobie, swoich tendencji, pragnień, życzeń, sił
i talentów
- spostrzeganie świata na nowo
LEVINSON
GOULD
Okres przejścia do wczesnej
dorosłość ( 17-22)
Opuszczam świat moich
rodziców (16-22)
Wejście struktury życia we
wczesną dorosłość ( 22-28)
Nie jestem teraz niczyim
dzieckiem (22-28)
Przekraczanie 30. roku życia
(28-30)
Otwarcie na to, co jest we
mnie (28-34)
Kulminacja struktury życia
we
własnej dorosłości (33-40)
S
ta
d
ia
i
w
ie
k
Randki-dla niektórych osób są okazjonalną i
niezobowiązującą emocjonalnie formą
interakcji, inni natomiast nawiążą poważnie
intymne kontakty dzięki nim.
Intymność - w najszerszym zrozumieniu to
stawanie się bliskim drugiej osobie.
Intymne relacje – proces, który zakłada
wzajemną wymianę doświadczeń, efektem
czego jest lepsze zrozumienie siebie i
partnera.
Odkrywanie się – proces poprzez który
wyraża się przyzwolenie na poznanie siebie
przez innych, zarówno werbalnie jak i
niewerbalnie (gesty, mowa ciała).
Język i komunikacja niewerbalna – kobiety łatwiej niż
mężczyźni odczytują komunikaty niewerbalne, częściej
inicjują komunikację i znacznie dłużej utrzymują kontakt
wzrokowy z partnerem, gdy ten siedzi blisko nich. Mężczyźni
często czują niechęć do słownego wyrażania uznania,
mówienia o swoich fantazjach seksualnych czy do
relacjonowania swoich odczuć po odbyciu stosunku.
Zakochiwanie się – mężczyźni zakochują się szybciej niż
kobiety, gdyż te są bardziej pragmatyczne. Panie są bardziej
skłonne do mówienia o emocjonalnych przejawach
zakochania, przeżywają euforię, nie mogą się skupić na
pracy, myśląc o ukochanej osobie.
Wykonywanie zadań – mężowie i żony wykonują
zróżnicowanie ilościowo i treściowo zadania na rzecz rodziny.
Od lat kobiety zajmowały się domem, podczas gdy mężczyzna
zajmował się samochodem, ogrodem lub wynoszeniem
śmieci.
Podejmowanie decyzji i strategie wywierania wpływu –
mężczyzna użyje bezpośrednich i logicznie
argumentowanych sposobów wywierania wpływu na kobietę,
natomiast ona prawdopodobnie odniesie się do strategii
pośrednich – powstrzyma się mówić i wyrażać emocje.
Konflikty i agresja – mężczyźni przeważnie pragną
rozwiązania konfliktu, chcą powrotu harmonii, natomiast
kobiety są często odrzucające, wyniosłe. Jest możliwe także
użycie fizycznej siły przez mężczyznę w stosunku do kobiety,
która może stać się ofiarą przemocy.
Postawy i wartości jednostki – badania pokazują, iż
kobiety cenią sobie u swoich partnerów takie właściwości jak
inteligencja, osiągnięcia zawodowe, a mężczyźni przywiązują
wagę do młodości i atrakcyjności seksualnej partnerek.
Reakcja na rozstanie z partnerem – wyniki badań
wskazują, że to mężczyźni gorzej znoszą rozstania z
partnerką, być może dlatego, że w mniejszym stopniu
potrafią przewidzieć rozstanie i je zainicjować.
Miłość jest złożonym i wieloetapowym
ludzkim uczuciem, odgrywającym istotną
rolę w intymnych związkach. Może być
różnie wyrażania i w różny sposób
odbierana. Już w dzieciństwie większość z
nas jest uświadamiana czym jest miłość, a
w trakcie procesu socjalizacji
przygotowujemy się do możliwości
zakochania.
Teoretyczny model miłości wg Johna Lee -
opracował on 3 typy miłości: eros ,ludus i
storge. Następnie wyróżnił kolejne 3 :
miłość maniakalną, agapę i pragmatyczną.
Miłość eros - pragnienie seksualnej intymności i
zaabsorbowanie fizycznymi aspektami kontaktu z drugą osobą.
Kochankowie erotyczni zwykle podkreślają silny wzajemny
pociąg, a także intensywne uczucia ekscytacji wywołane
partnerem i oczekiwaniami wobec niego.
Miłość ludus – zabawowy typ miłości, w której obserwuje się
koncentrację na własnej osobie. Kochankowie są kokieteryjni,
ale nie oczekują od swoich partnerów dłuższego przywiązania,
miłość traktują jako grę.
Miłość storge – storge z greckiego zrównoważenie.
Charakteryzuje się spokojnym zaangażowaniem i przyjaźnią,
kochankowie cieszą się z wykonywania wspólnie różnych rzeczy.
Miłość maniakalna – jest intensywna i obsesyjna, partner
potrzebuje ciągłego podtrzymywania uczucia oraz zapewnienia
o wierności drugiego partnera.
Miłość Agape – miłość altruistyczna, kochankowie głęboko
troszczą się o swoich partnerów, nie oczekują niczego w zamian.
Miłość pragmatyczna – rozsądek i logika. Kochankowie są
realistami, wchodzą w związek dla korzyści.
Namiętność – silna fizyczna atrakcyjność i pożądanie kogoś
Intymność – uczucie bliskości
Zobowiązanie – gotowość do podtrzymania związku
Kombinacje tych 3 komponentów Sternberg ukazuje jako siedem
różnych form miłości :
1)
lubienie: intymność ale bez zobowiązań czy intymności
2)
zadurzenie: namiętność bez zobowiązań i intymności
3)
pusta miłość: zobowiązanie bez namiętności i intymności
4)
romantyczna miłość: intymność i namiętność bez zobowiązań
5)
niedorzeczna miłość: zobowiązanie i namiętność bez
intymności
6)
partnerska miłość: zobowiązanie i intymność ale bez
namiętności
7)
miłość doskonała : zobowiązanie, intymność i namiętność
Motywy zawierania małżeństwa:
-
Miłość (i zobowiązanie)
-
Partnerstwo (wizja stałego towarzysza daje poczucie
komfortu psychicznego-> poczucie bezpieczeństwa i
zadowolenia)
-
Konformizm (nacisk społeczny)
-
Usankcjonowanie seksu
-
Przyznanie dzieciom osobowości prawnej
-
Poczucie gotowości (osiągnęli wszystkie planowane
cele)
-
Prawne korzyści (korzystne płacenie podatków)
Odroczenie decyzji o nim (niże demograficzne,
najpierw kariera, potem rodzina, wysoki wskaźnik
rozwodów zniechęca do małżeństwa; postrzeganie go
jako utrata wolności i niezależności)
Praca jest ściśle związana z postrzeganiem człowieka przez
innych.
Aktywność człowieka dorosłego koncentruje się wokół
pracy
Praca stanowi źródło utrzymania, ale też dostarcza
osobistej satysfakcji i sprzyja rozwojowi
Jednostka pozostająca wcześniej pod wpływem wzorców od
znaczących dla niej osób wraz z upływem czasu jest zdolna
do podejmowania własnych decyzji
Szczyt kariery przypada na różne lata w zależności od
zawodu
Ogólnie można powiedzieć że wcześniej przypada
pracownikom fizycznym niż umysłowym, najpóźniej u tych
gdzie trzeba mieć wysokie kwalifikacje
Wg Eli Ginzberg (1951)
•
Fantazjowania
(6-11 lat)
•
Niepewności zainteresowań, dyskusji i rozważań
(12- 17 lat)
•
Realizmu
(18 i więcej lat)
a)
Faza eksploracji (zdobywanie doświadczenia potrzebnego
do planowanego zawodu)
b)
Faza krystalizacji (krytyka czynników wpływających na
selekcję i wybranie najbardziej interesującego obszaru)
c)
Faza konkretyzacji (przeanalizowanie propozycji w danym
obszarze i ustalenie specjalizacji)
Wg Anny Roe (1956)
wczesne kontakty z rodzicami
relacje między postawami i przekonaniami
rodziców a potrzebą satysfakcji
sposób wychowywania dziecka
Donald Super (1951)
Wybór zawodu to spełnienie własnej
koncepcji odnośnie siebie, czyli młodzi
dorośli szukają zawodów, które ich
określają, które spełniają to jak widzą
siebie. Praca zawodowa umożliwia
odgrywanie najlepszych dla siebie ról
John Holland (1966)
podzielił zawody ze względu na cechy osobowości
(lub motywów, które kierują młodymi dorosłymi)
a)
realistyczne
b)
intelektualne
c)
społeczne
d)
konwencjonalne
e)
przedsiębiorcze
f)
Artystyczne
W każdej z tych grup wyodrębnione są: empiryczne
cele, preferencje ról, działania, koncepcja
własnej osoby u kobiet i u mężczyzn.
Osiem etapów wybierania kariery zawodowej wg.
Roberta Locka (1992):
1. Świadomości i zobowiązanie (decyzja jeszcze nie
zapadła, ale jednostka jest na nią gotowa)
2. Tworzenie alternatywy (innego pomysłu na życie)
3. Gromadzenie informacji (analiza różnych planów,
biorąc pod uwagę swoje cechy osobowości)
4. Badanie środowiska (dalsza analiza, ale tym razem
aspektów: społecznego, ekonomicznego,
politycznego i geograficznego
)
5. Analiza własnej osoby (analiza mająca na
uwadze własne zainteresowania, osiągnięcia,
zdolności i wartości)
6. Podejmowanie decyzji (na podstawie
wcześniejszych rozważań)
7. Wprowadzanie decyzji w czyn (poszukiwanie
pracy, kształcenie się, zdobywanie doświadczenia)
8. Otrzymanie sprzężenia zwrotnego (ocenienie
czy efekty pokrywają się z zamierzeniami, jeśli
jest dużo informacji negatywnych, to jednostka
wraca do punktu wyjścia)