Jan Łazowski

Fizykoterapia

Wykład

TERMOTERAPIA

Ciepło konwersyjne

ULTRASONOTERAPIA

dn. 23.11.2008r

.

Przemiana energii w
kontakcie z materią
(ciałami fizycznymi)



Energie działając na ciała stałe, płynne
czy gazowe zmieniają swoją postać np. z
elektrycznej w cieplną i pem, z energii
cieplnej zmieniają się w pem, z
promienistej w cieplną lub chemiczną



To samo dzieje się gdy energie działają
na tkanki.



Dla fizykoterapii ważne są te wszystkie
przemiany i stanowią podstawę
mechanizmów terapeutycznych

02:42

2

Zmiany w tkankach



Zmiany występujące w tkankach pod
wpływem podawanych energii, dzielą się na
dwie kategorie:



Zmiany wywołane bezpośrednio przez
energię w miejscu gdzie ona działa



Zmiany wywołane przez reakcję organizmu,
która polega na usuwaniu podanej energii i
zmian jakie wywołała, co powoduje trening
mechanizmów przystosowawczych i
zwiększenie sprawności ustroju

02:42

3

Przemiany energii
promieniowania
elektromagnetycznego
(pem)



Pem zmienia się w tkankach:



przy niskich energiach fotonów (długie fale) w energię
cieplną,



Przy średnich energiach w energię cieplną i w
wiązania w cząstkach chemicznych



Przy wysokich energiach działa na związki chemiczne
przez jonizację (działanie na jony w orbitach atomów)



Przy najwyższych energiach działa przez jonizację i
bezpośrednio na jądra atomów



Całe widmo pem dzielimy na część termiczną i część
jonizującą

02:42

4

02:42

5

GRAFICZNIE PRZEDSTAWIONE

WIDMO PROMIENIOWANIA

ELEKTROMAGNETYCZNEGO

Kolumna po lewej stronie

przedstawia przenikalność

atmosfery ziemskiej dla

promieniowania

elektromagnetycznego

Konwersja (przemiana)
energii pem na energię
cieplną



Promieniowanie elektromagnetyczne
absorbowane przez tkanki zmienia się w
energię cieplną (ciepło)



Foton (kwant) pem zostaje „wbudowany” w
orbitę atomu i przyspiesza jego ruch



Szybszy ruch atomów to wyższa
temperatura



OTRZYMUJEMY CIEPŁO KONWERSYJNE

02:42

6

Głębokość absorpcji i
konwersji



Światło widzialne jest absorbowane w
naskórku i skórze do głębokości 1 mm. I
tam ulega konwersji na ciepło. W tej
warstwie są liczne receptory ciepła,
dlatego to ciepło jest silnie odczuwalne.



Podczerwień jest absorbowana w skórze
właściwej i tkance podskórnej na
głębokości ok. 6 mm. Tam jest nie wiele
receptorów ciepła, dlatego jest ono słabiej
odczuwane niż ciepło z światła widzialnego.

02:42

7

Głębokość absorpcji i
konwersji 2



Promieniowanie diatermii nie jest
absorbowane w naskórku, przenika na
głębokość kilku centymetrów.



W tkankach położonych głęboko są tylko
bardzo nieliczne receptory ciepła.



Dlatego ciepło diatermii jest odczuwane
bardzo słabo, nawet wtedy gdy wywołuje
oparzenia.



Oparzenia po diatermii leżą głęboko w
tkankach, zdarzają się bardzo rzadko

02:42

8

02:42

9

Spory o mechanizm
działania pem i ciepła

02:42

10

02:42

11

Źródła podczerwieni



Żarówki o mocy od 150 do 1500 W



Żarniki o mocy od 150 do 750 W



Regulacja mocy przez zmianę



Wydajności żarówki lub żarnika



Odległości źródła od skóry



Tubusami i przesłonami



Natężeniem prądu (regulacja

potencjometrem lub opornikiem)



Barwnymi filtrami

Nagrzewania
podczerwienią



Ogólne



całe ciało – sauna, komory podczerwieni



Całe ciało z wyjątkiem głowy – solary i
aparaty podobne



Częściowe



Lampy typu soluks (żarówkowe) lub
żarniki



Stacjonarne (na statywie)



Przenośne (stołowe)

02:42

12

02:42

13

Solar

na rysunku aparat

starszego typu

Żarówki węglowe
obecnie żarniki
powodują znaczne
podniesienie
temperatury
Ważne:
•Obserwacja pacjenta
•Kontrola temperatury
•Uszczelnienie
ręcznikiem otworu
wokół szyi
•Czas zabiegu 15 do 30
min
•2 do 4 razy w tygodniu

02:42

14

Nagrzewanie
podczerwienią

Emitory
(radiatory)
podczerwie
ni

Sterowanie
czasem i
temperatur
ą

02:42

15

Nagrzewania w podczerwieni
Hipertermia kontrolowana

Emitory
podczerwieni

Głowa poza
komorą
nagrzewania

Stolik
sterowniczy

Monitor z
wykresami
temperatur

Pem o małej mocy i długiej
fali



Pochodzi z tego zakresu widma, na którym
pracuje radio, telewizja, telefonia komórkowa,
łączność lotnicza, wojskowa i inni użytkownicy



Wprowadzono międzynarodowy, dokładny
podział widma dla różnych użytkowników



Dla celów medycznych wyznaczono pasma:



Dla diatermii krótkofalowej 11,05 m, 22,1 m,



Dla diatermii mikrofalowej: 69cm, 32,8cm,
12,4cm

02:42

16

02:42

17

Diatermie -
diatermioterapia



Długofalowe – były pierwsze, na początku
XX w., stosowane do lat 50-tych XX w.,
obecnie wracają w nowej technice.



Krótkofalowe – najpopularniejsze od lat
30-tych do dziś, wytwarzane techniką
kondensatorową lub indukcyjną, dają
emisję ciągłą lub impulsową



Mikrofalowe – stosowane od lat 70-tych do
dziś. Dają emisje ciągłą lub impulsową

02:42

18

Techniki indukcyjne

Solenoid – terapuls i
aparaty podobne

Techniki kablowe – obecnie
rzadko stosowane

02:42

19

Absorpcja promieniowania
diatermii

02:42

20

Emisja ciągłą i impulsowa

02:42

21

Emisja impulsowa
terapulsu



Impuls 60 mikrosekund



Częstość 600 Hz



Moc w impulsie 1500 W

To są najwyższe parametry terapulsu
Wypełnienie emisji wynosi 0,36%
Średnia moc 5 Watów
Co daje w ciągu 10 min zabiegu 3000 J

W emisji ciągłej przy najniższej mocy 10 W
W ciągu 10 min zostanie wyemitowane 6000 J

02:42

22

Diatermie

02:42

23

Wskazania



Gościec we wszystkich postaciach w

okresach bólowych



Przewlekłe zapalanie przydatków i

przymacicza



Zapalenia przewlekłe dróg moczowych i

stercza



Przewlekłe zaburzenia skurczowe i

zapalne dróg żółciowych



Ropnie i czyraki skóry oraz zapalenia

gruczołu mlecznego,

02:42

24

Zasady bezpieczeństwa



Przeciwwskazania



Ostre stany zapalne, ropowice, grużlica,



Wszczepione aparaty elektroniczne
(rozruszniki sercowe itp.)



Odłamki i protezy metalowe w tkankach



Strefy bezpieczeństwa wokół DKF i DMF



Niebezpieczna



Zagrożenia



Przejściowa

02:42

25

LECZENIE

ULTRADŹWIĘKAMI

SONOTERAPIA

INFRASONOTERAPIA

02:42

26

Mechaniczne drgania
sprężyste



Sprężyste właściwości materiałów
pozwalają na wywołanie drgań



Drgania mogą występować w gazach,
ciałach stałych i płynach



Drgania charakteryzują się częstością
(Hz), długością fali (m) i mocą energii
drgania (W) przypadającą na jednostkę
powierzchni (cm

2

)

02:42

27

Podział drgań wg
częstotliwości

02:42

28

Pochłanianie energii
ultradźwiękowej



Działa tylko energia pochłonięta przez tkanki



Odbicia UD występują na granicy tkanek o różnej
sprężystości i gęstości (skóra, kości, płyn, gaz)



Pochłanianie zależy od sprężystości tkanek, im
większa sprężystość tym mniejsze pochłanianie.



Tkanki miękkie i powietrze są mało sprężyste,
dlatego pochłaniają i tłumią UD.



Woda, metale, mury lepiej przewodzą dźwięki i UD.



Przenikanie do głębszych warstw tkanek zależy od
pochłaniania przez tkanki, oraz od mocy i
częstotliwości drgań UD (następny slajd)

02:42

29

UD lecznicze



UD o częstotliwości od 800 do 1000 kHz

stosuje się do działania na tkanki głębiej

położone. Przenikają do ok. 3 cm. Przez

stosowanie ucisku i emisji pulsacyjnej

można działać głębiej nawet do 7 cm.



Częstotliwości 2 do 3 MHz stosuje się do

działania na skórę (dermatologia) i

zabiegi sięgające na głębokość poniżej 1

cm

02:42

30

Działanie na tkanki



Mechaniczne drganie tkanek stanowi rodzaj

masażu



Energia zmienia się w ciepło jest więc działanie

termiczne



Zwiększa ukrwienie tkanek, i przepuszczalność

błon biologicznych, pobudza procesy

regeneracyjne



Działa przeciwbólowo, podwyższa próg bólu



Ultradźwięki nie są odczuwane w tkankach



Powyżej 3 W/cm2 występuje uszkodzenie tkanek



Przekroczenie progu bólu najłatwiej występuje na

okostnej, gdzie jest podwojona ekspozycja na ud

(pierwotne i odbite) i najsilniejsze działanie

02:42

31

Technik zabiegu
ultradźwiękowego



Głowice o powierzchni emitującej do 0,5 cm2 do
15 cm2, wskaźnik na tablicy sterowniczej
pokazuje przeliczenie na powierzchnię przy
wymienianiu głowicy



Niezbędna imersja sprzęgająca specjalne płyny
nie plamiące, parafina lub w kąpieli wodnej



Głębokość penetracji określa się warstwą
połowiącą = głębokość na jakiej moc zmniejsza
się do połowy



Podawanie labilne lub stabilne, emisja ciągła lub
impulsowa



Czas zabiegu 5 do 15 min.

02:42

32

02:42

33

02:42

34

Zeszyt ćwiczeń



Student jest zobowiązany prowadzić
zeszyt ćwiczeń, w którym opisuje zabiegi
wykonywane osobiście lub obserwowane.



Zeszyt powinien zawierać 10 opisów na
każdy semestr z różnych rodzajów
zabiegów. W sumie trzydzieści opisów.
Jest to warunek dopuszczenia do
egzaminu z fizykoterapii.



Jakość zeszytu może zaważyć na stopniu
z egzaminu

02:42

35

Rubryki zeszytu ćwiczeń

O pacjencie

O zabiegu

Dat

a

Inicjał

y lub
nr ew.

Rozpo

znani
e lub

objaw
y

Rodzaj

zabieg
u

Lokal

izacj
a

Para

metr
y

ener
gii

Czas

trwani
a/

liczba
kolejn

a

Skutk

i i
uwag

i

02:42

36

KONIEC

WYKŁADU