ELEMENTY

ELEMENTY

FARMAKOLOGII

FARMAKOLOGII

OGÓLNEJ

OGÓLNEJ

Dr hab. n. farm. Jacek Sapa

Dr hab. n. farm. Jacek Sapa

ZAKŁAD WSTĘPNYCH BADAŃ

ZAKŁAD WSTĘPNYCH BADAŃ

FARMAKOLOGICZNYCH UJ CM

FARMAKOLOGICZNYCH UJ CM

FARMAKOLOGIA

FARMAKOLOGIA

–

–

nauka o lekach i ich działaniu na organizm

nauka o lekach i ich działaniu na organizm

Lekiem

Lekiem

nazywamy substancję chemiczną która w określony sposób

nazywamy substancję chemiczną która w określony sposób

reagując z żywym organizmem zmienia jego czynność a zmiany te

reagując z żywym organizmem zmienia jego czynność a zmiany te

mogą być wykorzystywane do leczenia bądź zapobiegania chorobom

mogą być wykorzystywane do leczenia bądź zapobiegania chorobom

FARMAKOKINETYKA

FARMAKOKINETYKA

FARMAKODYNAMIKA

FARMAKODYNAMIKA

FARMAKOGENETYKA

FARMAKOGENETYKA

FARMAKOSOLOGIA

FARMAKOSOLOGIA

FARMAKOLOGIA ROZWOJOWA (PEDIATRYCZNA I GERIATRYCZNA)

FARMAKOLOGIA ROZWOJOWA (PEDIATRYCZNA I GERIATRYCZNA)

PATOFARMAKOLOGIA

PATOFARMAKOLOGIA

FARMAKOLOGIA EKSPERYMENTALNA

FARMAKOLOGIA EKSPERYMENTALNA

FARMAKOLOGIA KLINICZNA

FARMAKOLOGIA KLINICZNA

FARMAKOLOGIA SPOŁECZNA

FARMAKOLOGIA SPOŁECZNA

APTEKA

APTEKA

SYNTEZA LUB

IZOLACJA SUBSTANCJI

CZYNNYCH

BADANIA PRZEDKLINICZNE

BADANIA PRZEDKLINICZNE

OCENA WŁAŚCIWOŚCI FARMAKOLOGICZNYCH I TOKSYCZNOŚCI UZWIERZĄT

BADANIA MECHANIZMU DZIAŁANIA IN VITRO I IN VIVO

BADANIA FARMAKOKINETYCZNE U ZWIERZĄT

I

I

FAZA

FAZA

BADANIA KLINICZNE

BADANIA KLINICZNE

ZDROWI

OCHOTNICY

II FAZA

II FAZA

PACJENCI 100-500

III

III

FAZA

FAZA

BADANIA WIELOOŚRODKOWE

2000-5000 PACJENTÓW

IV

IV

FAZA

FAZA

OBSERWACJA LEKU

POD WZGLĘDEM

SKUTECZNOŚCI

I DZIAŁAŃ

NIEPOŻĄDANYCH

MECHANIZM

MECHANIZM

DZIAŁANIA

DZIAŁANIA

EFEKTY

FARMAKOLOGICZNE



WSKAZANIA

WSKAZANIA

DZIAŁANIA

DZIAŁANIA

NIEPOŻĄDANE

NIEPOŻĄDANE

INTERAKCJE

Z INNYMI LEKAMI

I POŻYWIENIEM

PRZECIWSKAZANIA

DAWKOWANIE

WIEDZA

WIEDZA

O LEKU

O LEKU

DROGI PODAWANIA LEKÓW

DROGI PODAWANIA LEKÓW

TRANSDERMALNY

TRANSDERMALNY

SYSTEM

SYSTEM

TERAPEUTYCZNY

TERAPEUTYCZNY

INIEKCJA

INIEKCJA

DONACZYNIOWA

DONACZYNIOWA

DOŻYLNIA, DOTĘTNICZA

WLEW

WLEW

DONACZYNIOWY

DONACZYNIOWY

DOŻYLNIE, DOTĘTNICZO

INIEKCJA

INIEKCJA

PODSKÓRNA

PODSKÓRNA

INIEKCJA

INIEKCJA

DOMIĘŚNIOWA

DOMIĘŚNIOWA

NA BŁONĘ ŚLUZOWĄ

NA BŁONĘ ŚLUZOWĄ

JAMY USTNEJ

JAMY USTNEJ

INHALACYJNIE

INHALACYJNIE

DOOSKRZELOWO

DOOSKRZELOWO

DOUSTNIE

DOUSTNIE

DOJELITOWO

DOJELITOWO

DOODBYTNICZO

DOODBYTNICZO

DOOTRZEWNOWO

DOOTRZEWNOWO

DOSPOJÓWKOWO

DOSPOJÓWKOWO

DONOSOWO

DONOSOWO

DOPOCHWOWO

DOPOCHWOWO

BARIERA KREW- MÓZG

BARIERA KREW- MÓZG

DZIAŁANIE OŚRODKOWE LEKU

DZIAŁANIE OŚRODKOWE LEKU

DZIAŁANIE OBWODOWE LEKU

DZIAŁANIE OBWODOWE LEKU

NEUROLEPTYKI

NEUROLEPTYKI

ANKSJOLITYKI

ANKSJOLITYKI

ANTYDEPRESANTY

ANTYDEPRESANTY

LORATADYNA

LORATADYNA

METOPROLOL

METOPROLOL

POSTAĆ LEKU

MAŚĆ

DZIAŁANIE MIEJSCOWE

DZIAŁANIE MIEJSCOWE

LEKU

LEKU

w miejscu zastosowania

DZIAŁANIE

DZIAŁANIE

OGÓLNOUSTROJOWE

OGÓLNOUSTROJOWE

LEKU

LEKU

TABLETKA
KAPSUŁKA

BAKTERIE

BAKTERIE

ANTYBIOTYKI

ANTYBIOTYKI

CHEMIOTERAPEUTYKI

CHEMIOTERAPEUTYKI

LEKI PRZYCZYNOWE

LEKI PRZYCZYNOWE

usuwają przyczynę

choroby

LECZENIE PRZYCZYNOWE

PRZEZIĘBIENIE

PRZEZIĘBIENIE

LEKI P/GORĄCZKOWE

LEKI P/GORĄCZKOWE

P/KASZLOWE

P/KASZLOWE

LEKI OBJAWOWE

LEKI OBJAWOWE

usuwają objawy

choroby

LECZENIE OBJAWOWE

DAWKA MINIMALNA

DAWKA MINIMALNA

(dosis minimalis )- dawka

dająca pierwsze zauważalne efekty

DAWKA TERAPEUTYCZNA (LECZNICZA)

DAWKA TERAPEUTYCZNA (LECZNICZA)

– dawka najczęściej

stosowana w celu wywołania efektu leczniczego

DAWKA MAKSYMALNA

DAWKA MAKSYMALNA

- maksymalna dawka lecznicza która

nie powinna wywoływać efektów toksycznych

DAWKA ŚMIERTELNA

DAWKA ŚMIERTELNA

– ilość leku powodująca śmierć

DAWKA UDERZAJĄCA

– zwykle podawana na początku kuracji ilość leku w

celu szybkiego uzyskania pożądanego stężenia terapeutycznego

DAWKA DOBOWA

DAWKA DOBOWA

,

,

DAWKA JEDNORAZOWA

DAWKA JEDNORAZOWA

DAWKOWANIE LEKÓW

„

„

Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną

Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną

–

–

jedynie dawka decyduje o tym”

jedynie dawka decyduje o tym”

Parcelsus

Parcelsus

UWALNIANIE LEKU

Z JEGO POSTACI

WCHŁANIANIE

LEKU

DYSTRYBUCJA

LEKU

METABOLIZM

LEKU

WYDALANIE

LEKU

LOSY LEKU W USTROJU

LOSY LEKU W USTROJU

L

L

iberation

A

A

bsorpcja

D

D

istribution

M

M

etabolism

E

E

limination

UWALNIANIE

UWALNIANIE

leku z jego postaci jest to zjawisko

przechodzenia substancji leczniczej z postaci

leku (np. tabletki, drażetki)

do roztworu w płynach organizmu

Rozpad postaci leku

Rozpuszczenie substancji leczniczej

Dyfuzja leku do miejsca wchłaniania

WCHŁANIANIE

WCHŁANIANIE

leków może się odbywać przez:

leków może się odbywać przez:



skórę



płuca



błony śluzowe

błony śluzowe

– jamy ustnej, nosa, żołądka,

jelit, odbytnicy



dróg rodnych i moczowych



z tkanki podskórnej



z tkanki mięśniowej

WCHŁANIANIE

WCHŁANIANIE

przez skórę

przez skórę

transepidermalnie

transepidermalnie

–

–

przez naskórek

przez naskórek

transfolikularnie

transfolikularnie

–

–

przez torebki włosa,

przez torebki włosa,

gruczoły łojowe

gruczoły łojowe

i potowe

i potowe

szybkość i stopień

szybkość i stopień

wchłaniania są uzależnione od

wchłaniania są uzależnione od

stężenia leku i stanu skóry

stężenia leku i stanu skóry





wilgotność, stopień

wilgotność, stopień

ukrwienia, uszkodzenia

ukrwienia, uszkodzenia

możliwe

możliwe

efekty

efekty

ogólnoustrojowe

ogólnoustrojowe

WCHŁANIANIE

WCHŁANIANIE

przez błony śluzowe

przez błony śluzowe

(jama ustna)

(jama ustna)

Bardzo dobre ukrwienie jamy ustnej sprawia że

Bardzo dobre ukrwienie jamy ustnej sprawia że

wiele

wiele

leków wchłania się po podaniu podjęzykowym

leków wchłania się po podaniu podjęzykowym

(szybciej leki w formie rozpuszczonej) !

(szybciej leki w formie rozpuszczonej) !

np. akonityna, atropina, efedryna, jod , kokaina

np. akonityna, atropina, efedryna, jod , kokaina

lidokaina, morfina,

lidokaina, morfina,

nitrogliceryna

nitrogliceryna

!!!

!!!

Czynniki wpływające na wchłanianie

Czynniki wpływające na wchłanianie

z przewodu pokarmowego

z przewodu pokarmowego

•

właściwości postaci leku

•

stopień jonizacji leków

•

pH środowiska przewodu pokarmowego

•

aktywność enzymów trawiennych

•

obecność i rodzaj treści pokarmowej

•

ukrwienie przewodu pokarmowego

•

schorzenia przewodu pokarmowego

•

interakcje z innymi lekami

BIODOSTĘPNOŚĆ

BIODOSTĘPNOŚĆ

100% substancji

czynnej

15% substancji

czynnej

EFEKT

EFEKT

PIERWSZEGO

PIERWSZEGO

PRZEJŚCIA

PRZEJŚCIA

PRZYKŁADOWE LEKI

PRZYKŁADOWE LEKI

PROPRANOLOL

PROPRANOLOL

NITROGLICERYNA

NITROGLICERYNA

AMITRYPTYLINA

AMITRYPTYLINA

PARACETAMOL

PARACETAMOL

PETYDYNA

PETYDYNA

SALICYLAMID

SALICYLAMID

SZYBKI METABOLIZM

SZYBKI METABOLIZM

WĄTROBOWY

WĄTROBOWY

cześć leku nie związana

z białkami krwi

CZYNNA

CZYNNA

FARMAKOLOGICZNIE

FARMAKOLOGICZNIE

cześć leku związana

cześć leku związana

z białkami krwi

z białkami krwi

•

NIEAKTYWNA

•

NIE PRZENIKA DO TKANEK

•

NIE JEST METABOLIZOWANA

•

NIE JEST WYDALANA

UWALNIANA W MIARĘ

UWALNIANA W MIARĘ

ZMNIEJSZANIA

ZMNIEJSZANIA

FRAKCJI WOLNEJ

FRAKCJI WOLNEJ

WIĄZANIE LEKU Z BIAŁKAMI

WIĄZANIE LEKU Z BIAŁKAMI

Leki mogą się silniej bądź słabiej

Leki mogą się silniej bądź słabiej

wiązać z białkami krwi

wiązać z białkami krwi

Te które mają silne powinowactwo

mogą wypierać z połączeń białkowych

inne leki





wypieracze białkowe

wypieracze białkowe

salicylany, fenylbutazon, niektóre

salicylany, fenylbutazon, niektóre

sulfonamidy

sulfonamidy

FRAKCJA LEKU

FRAKCJA LEKU

NIEZWIĄZANA

NIEZWIĄZANA

Z BIAŁKAMI

Z BIAŁKAMI

10%

10%

AKTYWNA

FRAKCJA LEKU

ZWIĄZANA

Z BIAŁKAMI

90%

NIEAKTYWNA

NIEAKTYWNA

LEK WIĄZANY Z BIAŁKAMI W 90%

LEK WIĄZANY Z BIAŁKAMI W 90%

WYPARCIE

WYPARCIE

10 % LEKU

10 % LEKU

WZROST FRAKCJI LEKU

NIEZWIĄZANEGO

Z BIAŁKAMI

DO 20% !

DWUKROTNE ZWIĘKSZENIE

DWUKROTNE ZWIĘKSZENIE

CZYNNEJ

CZYNNEJ

FARMAKOLOGICZNIE

FARMAKOLOGICZNIE

WOLNEJ FRAKCJI LEKU

WOLNEJ FRAKCJI LEKU

!!!!!!

!!!!!!

LEK

DYSTRYBUCJA LEKÓW

DYSTRYBUCJA LEKÓW

LEK ZNAJDUJE

SIĘ TYLKO

W OBRĘBIE

ŁOŻYSKA

NACZYNIOWEGO

MAŁA OBJĘTOŚĆ

MAŁA OBJĘTOŚĆ

DYSTRYBUCJI

DYSTRYBUCJI

LEK CHARAKTERYZUJE

SIĘ DOBRĄ PENETRACJĄ

DO OUN

LEK BARDZO

DOBRZE

ROZMIESZCZA SIĘ

W CAŁYM

ORGANIZMIE

DUŻĄ OBJĘTOŚĆ

DUŻĄ OBJĘTOŚĆ

DYSTRYBUCJI

DYSTRYBUCJI

METABOLIZM LEKÓW

METABOLIZM LEKÓW

AKTYWNY

FARMAKOLOGICZNIE

LEK

METABOLIT

METABOLIT

TOKSYCZNY

TOKSYCZNY

N-acetylo-p-benzochinoimina

hepatotoksyczny metabolit

paracetamolu

AKTYWNY

AKTYWNY

METABOLIT

METABOLIT

nortryptylina

– metabolit

amitryptyliny

NIEAKTYWNY

NIEAKTYWNY

FARMAKOLOGICZNIE

FARMAKOLOGICZNIE

LEK - prolek

LEK - prolek

NIEAKTYWNY

NIEAKTYWNY

METABOLIT

METABOLIT

AKTYWNY

AKTYWNY

METABOLIT

METABOLIT

cyklofosfamid

enkainid

Czynniki wpływające na biotransformację leków

Czynniki wpływające na biotransformację leków

•

Noworodki mają zmniejszoną zdolność metabolizowania leków

(upośledzona zdolność sprzęgania z kwasem glukuronowym,

glutaminowym i glicyną)

•

Osoby > 65 r.ż.  zmniejszona aktywność enzymów

mikrosomalnych wątroby

•

Mężczyźni metabolizują szybciej - męskie hormony płciowe

•

Ciężkie przewlekłe choroby wątroby  zahamowanie metabolizmu

leków

•

Alkohol : jednorazowe duże spożycie – hamowanie,

przewlekłe nadużywanie – indukcja

•

Palenie tytoniu – szybsza biotransformacja leków

WYDALANIE LEKÓW

WYDALANIE LEKÓW

Wydalanie z moczem

Wydalanie z moczem

W moczu zakwaszonym szybciej wydalane są zasady

W moczu alkalicznym szybciej wydalane są kwasy

•

Wydalanie z żółcią

Wydalanie z żółcią

•

Wydalanie ze śliną

Wydalanie ze śliną

•

Wydalanie przez jelita

Wydalanie przez jelita

•

Wydalanie przez płuca

Wydalanie przez płuca

•

Wydalanie z potem

Wydalanie z potem

•

Wydalanie z mlekiem

Wydalanie z mlekiem

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA DZIAŁANIE

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA DZIAŁANIE

LEKÓW

LEKÓW



WIEK ORGANIZMU

 PŁEĆ

 GENOTYP

 MASA CIAŁA

 STAN FIZJOLOGICZNY

 STAN PATOLOGICZNY

 UPRZEDNIE STOSOWANIE TEGO LEKU

CIĄŻA I ZMIANY FARMAKOKINETYKI ANTYBIOTYKÓW

CIĄŻA I ZMIANY FARMAKOKINETYKI ANTYBIOTYKÓW

 objętości łożyska

naczyniowego

+

 płynu

zewnątrzkomórkowego







stężenia antybiotyku

stężenia antybiotyku

we krwi

we krwi

 przesączanie

kłębuszkowe (ok. 40%)

 klirens kreatyniny (ok. 50%)







eliminacji antybiotyku

eliminacji antybiotyku





stężenia antybiotyku w surowicy krwi kobiety w ciąży

stężenia antybiotyku w surowicy krwi kobiety w ciąży

+

+

standardowe dawkowanie

standardowe dawkowanie

NIESKUTECZNOŚĆ CHEMIOTERAPII W CIĄŻY ?!

NIESKUTECZNOŚĆ CHEMIOTERAPII W CIĄŻY ?!

FARMAKOTERIAPIA U NOWORODKÓW NIEMOWLĄT

FARMAKOTERIAPIA U NOWORODKÓW NIEMOWLĄT

I DZIECI

I DZIECI

WCHŁANIANIE

WCHŁANIANIE

•

mała powierzchnia przewodu pokarmowego

•

mniejsza ilość HCl i pepsynogenu

•

wolniejsze opróżnianie żołądka

•

mniejsza aktywność enzymów trzustkowych

•

mniejsze wydzielanie żółci

•

nieregularna i wolniejsza perystaltyka żołądka i jelit

•

zwiększona przepuszczalność błony śluzowej

przewodu pokarmowego

•

niedojrzałość enzymów jelitowych i białek

transportowych (np. P-glikoproteina) u noworodków i niemowląt



wchłaniania przez skórę

wchłaniania przez skórę

u niemowląt i małych

u niemowląt i małych

dzieci

dzieci

kwas borowy

glikokortykosteroidy

kwas salicylowy

niektóre antybiotyki

FARMAKOTERIAPIA U NOWORODKÓW,

FARMAKOTERIAPIA U NOWORODKÓW,

NIEMOWLĄT

NIEMOWLĄT

I DZIECI

I DZIECI

DYSTRYBUCJA

DYSTRYBUCJA

 zawartość wody

w młodym organizmie

mniejsza ilość tkanki

tłuszczowej

odmienne rozmieszczenie

leków niż u dorosłych

zmniejszone wiązanie

z białkami (hipoalbuminemia)

 czynnej frakcji leku

i przyspieszenie eliminacji

zwiększona przepuszczalność

barier tkankowych

(bariera krew-mózg)

ułatwiona penetracja leku

do OUN

FARMAKOTERIAPIA U NOWORODKÓW

FARMAKOTERIAPIA U NOWORODKÓW

NIEMOWLĄT

NIEMOWLĄT

I DZIECI

I DZIECI

METABOLIZM

METABOLIZM

NIEDOSTATECZNA

SPRAWNOŚĆ

ENZYMÓW

WĄTROBOWYCH

UPOŚLEDZONA

BIOTRANSFORMACJA

LEKÓW

SILNIEJSZE, DŁUŻSZE

DZIAŁANIE

ZWIĘKSZENIE

TOKSYCZNOŚCI

FARMAKOTERIAPIA U NOWORODKÓW,

FARMAKOTERIAPIA U NOWORODKÓW,

NIEMOWLĄT

NIEMOWLĄT

I DZIECI

I DZIECI

WYDALANIE

WYDALANIE

czynność nerek noworodka –

czynność nerek noworodka –

30-40% czynności u dorosłych

30-40% czynności u dorosłych

zmniejszona eliminacja

leków przez nerki

FARMAKOTERIAPIA U OSÓB STARSZYCH

FARMAKOTERIAPIA U OSÓB STARSZYCH

zmniejszona wydolność układu krążenia, płuc wątroby, nerek

zmniejszona wydolność układu krążenia, płuc wątroby, nerek

i upośledzony przepływ krwi przez tkanki

i upośledzony przepływ krwi przez tkanki

–

–

słabsza perfuzja

słabsza perfuzja





gorszy transport leku do narządów docelowych

gorszy transport leku do narządów docelowych



ilość tkanki tłuszczowej i płynu międzykomórkowego

ilość tkanki tłuszczowej i płynu międzykomórkowego



zawartość wody w całym organizmie oraz płynu

zawartość wody w całym organizmie oraz płynu

wewnątrzkomórkowego

wewnątrzkomórkowego



masa mięśniowa

masa mięśniowa



liczba komórek zwłaszcza w OUN

liczba komórek zwłaszcza w OUN



zdolności adaptacyjnych i mechanizmów autoregulacyjnych

zdolności adaptacyjnych i mechanizmów autoregulacyjnych





ruchliwości, zdolności manualnych, percepcji, wzroku i słuchu

ruchliwości, zdolności manualnych, percepcji, wzroku i słuchu

FARMAKOTERIAPIA U OSÓB STARSZYCH

FARMAKOTERIAPIA U OSÓB STARSZYCH

WCHŁANIANIE I DOSTĘPNOŚĆ BIOLOGICZNA

WCHŁANIANIE I DOSTĘPNOŚĆ BIOLOGICZNA

zmiany anatomiczne i czynnościowe :

zmiany anatomiczne i czynnościowe :

•

alkalizacja soku żołądkowego

•

osłabienie wydzielania kwasu solnego

•

zwolniona perystaltyka i opóźnione opróżnianie

przewodu pokarmowego

•

zmniejszony przepływ krwi przez przewód pokarmowy

•

zmniejszona powierzchnia wchłaniania

•

osłabiona absorpcja czynna

FARMAKOTERAPIA U OSÓB STARSZYCH

FARMAKOTERAPIA U OSÓB STARSZYCH

DYSTRYBUCJA

DYSTRYBUCJA

 TKANKI

TŁUSZCZOWEJ

KUMULACJA LEKÓW

LIPOFILNYCH

W ADIPOCYTACH

 STĘŻENIA ALBUMIN

W SUROWICY

O 10-20%

 WOLNEJ NIEZWIĄZANEJ

Z BIAŁKAMI FRAKCJI

LEKU

FARMAKOTERAPIA U OSÓB STARSZYCH

FARMAKOTERAPIA U OSÓB STARSZYCH

METABOLIZM

METABOLIZM

•

zmniejszenie przepływu wątrobowego – o 20-

40%

•

zmniejszenie masy wątroby – o 17-36%

•

zmniejszenie aktywności enzymów

wątrobowych

biorących udział w procesach I fazy

FARMAKOTERAPIA U OSÓB STARSZYCH

FARMAKOTERAPIA U OSÓB STARSZYCH

WYDALANIE

WYDALANIE

•

zmniejszenie masy nerek (o ok. 20%)

•

zmniejszenie perfuzji nerek jako następstwo

miażdżycowego

zwężenia światła naczyń, zmniejszenie rzutu

minutowego serca

•

upośledzenie filtracji kłębuszkowej (o ok. 30%),

wydalania

kanalikowego, wchłaniania zwrotnego w następstwie

zmian zwyrodnieniowych w miąższu nerkowym

FARMAKOTERAPIA U OSÓB STARSZYCH

FARMAKOTERAPIA U OSÓB STARSZYCH

zwiększona wrażliwość na lek tkanki docelowej z powodu

zwiększona wrażliwość na lek tkanki docelowej z powodu

osłabienia czynności mechanizmów przeciwregulacyjnych

osłabienia czynności mechanizmów przeciwregulacyjnych

i utrzymujących homeostazę

i utrzymujących homeostazę

•

podciśnienie ortostatyczne po lekach hipotensyjnych

•

zaburzenia rytmu serca, zaburzenia czynności przewodu

pokarmowego i OUN po glikozydach nasercowych

•

zaburzenia elektrolitowe po lekach moczopędnych

•

nasilenie efektów niepożądanych po lekach hamujących OUN

•

ryzyko krwawień na skutek nasilenia działania leków

hamujących krzepnięcie

•

nasilenie ryzyka hipoglikemii po lekach p/cukrzycowych

DUŻA MASA

TŁUSZCZOWA

MOŻE BYĆ PRZYCZYNĄ

MOŻE BYĆ PRZYCZYNĄ

ZMIANY FARMAKOKINETYKI

ZMIANY FARMAKOKINETYKI

NIEKTÓRYCH LEKÓW

NIEKTÓRYCH LEKÓW

DYSTRYBUCJA, METABOLIZM

DYSTRYBUCJA, METABOLIZM

ELIMINACJA

ELIMINACJA

OSŁABIENIE

OSŁABIENIE

SKUTECZNOŚCI

SKUTECZNOŚCI

i/lub

BEZPIECZEŃSTWA

BEZPIECZEŃSTWA

TERAPII

TERAPII

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ZMIANĘ DYSTRYBUCJI

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ZMIANĘ DYSTRYBUCJI

LEKÓW U OSÓB OTYŁYCH

LEKÓW U OSÓB OTYŁYCH

•

masa tkanki tłuszczowej 

•

masa organów wewnętrznych 

•

beztłuszczowa masa ciała 

•

objętość krwi krążącej 

•

objętość płynu międzykomórkowego 

•

zmiana stopnia wiązania leku z receptorami

w tkankach i narządach

LEK

LEK

LIPOFILNY

LIPOFILNY

OSOBA

OTYŁA



objętości

dystrybucji

leku

LEK

LEK

HYDROFILNY

HYDROFILNY

wiązany

w tkance

tłuszczowej

kumulacja

rozmieszczenie

w zwiększonej

ilości płynu

międzyko -

- mórkowego

w tkance

tłuszczowej

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ZMIANĘ

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ZMIANĘ

BIOTRANSFORMACJI U OSÓB

BIOTRANSFORMACJI U OSÓB

OTYŁYCH

OTYŁYCH

•

sprzęganie z kwasem

glukuronowym 

•

sprzęganie z kwasem siarkowym 

•

aktywność CYP2E1 

•

aktywność CYP3A4 

CYP2E1



paracetamol

paracetamol

teofilina

etanol

skuteczność

skuteczność

farmakologiczna

farmakologiczna

CYP3A4



erytromycyna, klarytromycyna

alprazolam, diazepam, midazolam

amlodypina, diltiazem, felodypina, nifedypina

atorwastatyna, lowastatyna

siła działania

siła działania

farmakologicznego

farmakologicznego

u osób otyłych

u osób otyłych

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WYDALANIE

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WYDALANIE

NERKOWE U OSÓB OTYŁYCH

NERKOWE U OSÓB OTYŁYCH

•

masa nerek



•

liczba nefronów



•

filtracja kłębkowa



•

klirens kreatyniny







eliminacji leków

eliminacji leków

wydalanych przez

wydalanych przez

nerki

nerki

np. antybiotyków

np. antybiotyków

aminoglikozydowych,

aminoglikozydowych,

wankomycyny

wankomycyny