mgr Patrycjusz Kołodziejczyk

17.09.2013

Farmakologia

Wykład I

Farmakologia ogólna

Definicje:

• Farmakologia ( farmakon - lek; logos - nauka ) jest to nauka o lekach i ich działaniu na organizm.

  Dzielimy ją na:

1. Ogólną - czyli naukę o ogólnych prawach rządzących działaniem leków i zasadach ich leczniczego zastosowania

2. Szczegółową - czyli naukę o właściwościach, działaniu i zastosowaniu poszczególnych leków

• Lek - nazywamy nim substancję chemiczną, która reaguje z żywym organizmem, tak zmieniając jego czynnośc, że zmiany te mogą być wykorzystywane do zapobiegania chorobom lub ich leczenia

• Farmakokinetyka - zajmuje się zmianami stężeń leku, w zależności od czasu; gdzie i jak szybko dany lek ulega wchłonięciu , jak zostaje on rozmieszczony w organizmie, jak enzymy organizmu zmieniają budowę jego cząsteczki, gdzie w jaki sposób i jak szybko ulega on wydaleniu.

Do farmakokinetyki zaliczamy takie procesy jak:

1. wchłanianie - przyswajanie leku przez organizm

2. dystrybucja - transport leku z krwi do tkanek

3. eliminacja - oznacza wszystkie procesy, które prowadza do spadku stężenia leku w organizmie

Farmakokinetyka leku zależy od:

1. postaci leku i substancji czynnej oraz pomocniczych

2. sposobu i miejsca podania

3. stopnia wchłaniania i jej szybkości

4. dystrybucji w organizmie

5. stopnia wiązania i rozmieszczenia w tkankach

6. drogi wydalania i jej szybkości

• Farmakodynamika - jest nauką o działaniu leku w miejscu docelowym: gdzie, jak i dlaczego dochodzi do pojawienia się efektu farmakologicznego.

Rodzaje działania leków

• Przyczynowe - np. antybiotyki zwalczają przyczyne choroby; witaminy zwalczają awitaminozę

• Objawowe - gdy nie możemy zwalczyć przyczyny choroby; tak działają np. leki przeciwkaszlowe, leki p/nadciśnieniowe

  W zależności od miejsca działania leku:

• Ośrodkowe - działają na Osrodkowy Układ Nerwowy ( OUN )

• Obwodowe - działają na inne tkanki i narządy oprócz OUN

np. Klodaina i Metoprolol obniżają ciśnienie krwi. Klodaina działa głownie ośrodkowo, a Metopropol obwodowo (zmniejsza objętość wyrzutową i minutową serca)

Podawanie leku

Miejsce i sposób podania oraz postać leku, zależą od właściwości fizycznych i chemicznych leku; oczekiwanego czasu wystąpienia jego działania i oczekiwanej długości tego działania; miejsca w którym lek ma działać, oraz stanu pacjenta.

Drogi i sposoby podania leku:

• Podanie miejscowe - działanie leku ma się ograniczyć do miejsca podania i w miarę możliwości nie wpływac na całym organizm

• leczenie chorób skóry

• leki rozkurczające oskrzela

• leki znieczulające

• Podanie pozajelitowe

• Donaczyniowe (najczęściej dożylne) wstrzyknięcia lub wlewy, charakteryzuje się możliwością dokladnego dawkowania; lek dociera szybko do miejsca działania.

  Biostępność biologiczna = 100%

  (działa całość substancji czynnej leku, np wstrzyknięte całe 500mg morfiny)

• Domięśniowe lub podskórne

• Podanie doustne

• Leki najczęściej podawane są doustnie; Najczęsciej wybierane przez pacjentów.

• Podanie doodbytnicze

• Ze względu na duże różnice międzyosobnicze i zazwyczaj niewielki stopień wchłaniania, podawanie doodbytnicze powinno byc ograniczone do przypadków, w których jest to konieczne. Najczęściej podaje się leki p/bólowe i p/gorączkowe np. u niemowląt.

mgr Patrycjusz Kołodziejczyk

7.10.2013

Farmakologia

Wykład II

^Nazewnictwo leków:

Używa się nazw międzynarodowych (niezastrzeżonych), nazw handlowych, oraz chemicznych (głównie na etapie badań klinicznych)

Nazwa Chemiczna Nazwa Międzynarodowa Nazwa Handlowa

4'-hydroksyacetanilid Paracetamol Panadol

Apap (US Pharmacia)

(5α,6α)-7,8-didehydro-4,5 Morfina Doltard

-epoksy-17-metylmorfinan

-3,6-diol

^Budowa chemiczna, a działanie leków.

Nie ma bezwzględnych regul określających wpływ grup funkcyjnych na aktywność famakologiczną leku:

1. Związki alifatyczne - wywierają najczęściej działanie depresyjne na OUN. W miare zwiększania długości łańcucha i jego rozgałęzienia zwiększa się jego działanie, ale jednocześnie i toksyczność.

• wiązania nienasycone wzmacniają aktywność toksycznego związku.

1. Związki pierścieniowe - wywierają na ogół silniejsze działanie farmakologiczne niż związki alifatyczne.

• atom azotu wbudowany do pierścienia prowadzi do wzmocnienia działania

• Wprowadzenie drugiej grupy aminowej do związku cyklicznego prowadzi do zwiększenia toksyczności

1. Obecność grupy amonowej (-NH₄) zmniejsza zdolność przenikania leku przez większość błon bilogicznych.

• Leki z tą grupą źle się wchłaniają z przewodu pokarmowego i z trudnością przenikają z krwi do OUN.

1. Grupa nitrowa NO₂ warunkuje zwykle zwiększenie toksycznośći.

2. Grupa hydroksylowa -OH w związkach alifatycznych zmniejsza działanie biologiczne.

• W związkach cyklicznych zwiększają toksyczność

1. Grupa aldehydowa i ketonowa wywierają działanie nasenne.

2. Grupa sulfhydrylowa -SH wzmaga reaktywność chemiczną, a zatem i działanie biologiczne związku. Warunkuje ona wiązanie metali ciężkich i tworzenie z nimi nietoksycznych połączeń.

3. Grupa sulfonowa - SO₂OH zwiększa rozpuszczalność związku w wodzie i ułatiwa jego wydalanie z moczem, a zatem zmniejsza toksyczność.

4. Grupa karboksylowa - COOH zwiększa rozpuszczalność związku w wodzie.

• W związkach alifatycznych zwiększa ich toksyczność

• W cyklicznych zmniejsza toksyczność

1. Grupa etylenoaminowa jest jedną z najbardziej reaktywnych ugrupowań chemicznych. Występuje m. in. w związku o działaniu p/ histaminowym, znieczulającym miejscowo i p/bólowym.

LADME

Nazwa ta pochodzi od pierwszych liter angielskich nazw głownych procesów, które zachodzą od momentu podania leku do wydalenia. Procesy te to kolejno:

L - liberation (uwalnianie)

A - absorbtion (wchlanianie)

D - distribution (rozmieszczenie)

M - metabolism (metabolism)

E - excretion (wydalanie)

Uwalnianie substancji leczniczej (L)

Mianem uwalnianie określa się proces przechodzenia substancji czynnej, zawartej w leku, do środowiska z którego może zostać wchłonięta do organizmu. Jest to inaczej uwalnianie się substancji czynnej z określonej postaci leku, w której została podana np. przechodzenie kwasu acetylosalicylowego z tabletki aspiryny do żołądka. Fazę uwalniania poprzedza rozpad. Szybkośc uwalniania leków zależy od ich postaci.

Wchlanianie leku (A)

Przechodzenie substancji czynnej do krwiobiegu lub tkanek, polega na jej przenikaniu przez błony biologiczne. Bardzo niewiele leków wchłania się całkowicie, z reguły na tym etapie występują najważniejsze straty

Stopień wchłaniania leku zależy od

• drogi podania

• właściwości fizykochemicznych leku

• właściwości postaci leku (postacie o kontrolowanym uwalnianiu substancji czynnej)

• wielkość podanej dawki

• obecność pokarmu w przypadku podania per os

• powierzchni w przypadku podania na skóre

Substancje zjonizowane wchłaniają się wolniej i w mniejszym stopniu. Ładunek utrudnia bowiem przenikanie przez błony biologiczne.

Stopień jonizacji zależy od PH środowiska - leki będące substancjami o charakterze kwasowym są silniej zjonizowane w środowisku zasadowym, jakie panuje w jelitach. Będą się więc lepiej wchłaniały w żołądku gdzie pH jest kwasowe. Lek występuje w formie słabiej zjonizowanej niż w jelitach.

Leki będace zasadami - przeciwnie lepiej wchłaniają się w jelitach niż w żoładku.

Tylko leki podane drogą dożylną nie podlegają procesom wchłaniania.

Dystrybucja (D)

Dystrybucja to inaczej rozprowadzenie leku w obrębie organizmu. Etap ten umożliwiaja substancji czynnej dotarcie do miejsca swojego działania. Proces dystrybucji polega na przenikaniu leków z krwi do tkanek.

O procesie dystrybucji decyduje:

• szybkość przepływu krwi przez poszczególne tkanki i narządy

• szybkość transportu przez określone błony biologiczne

• wiązanie leku z białkami krwi i tkanek

• lipofilność leku

Przechodzenie leku przez błone bilogiczną:

• Dyfuzja bierna - zgodnie z gradientem stężeń, czyli zawsze od stężenia wyższego do niższego, nie wymaga ze strony organizmu nakładów energii. O szybkości tego procesu decyduje wielkość cząsteczki stosowanego leku, rozpuszczalność w lipidach, oraz stopień jonizacji - cząsteczki niezdysocjowane przechodzą przez błony łatwiej niż dysocjowane

• Dyfuzja ułatwiona - która podobnie jak bierna, nie wymaga nakładu energii i też odbywa się zgodnie z gradientem stężeń przy udziale białek błonowych (nośników) dla przenoszenia substancji

• Transportu aktywnego - odbywa się wbrew gradientowi stężeń przy udziale nośników i nakładzie energetycznym

Głównymi barierami które pokonuje lek są:

• bariera krew - tkanka

• bariera krew - mózg

• bariera krew - łożysko

• bariera krew - ciecz wodnista oka

Wiązanie leku z białkami kewi i tkanek:

• Większość leków po wchłonięciu z miejsca podania do krwi wiąże się z białkami. Wiązanie leków z białkami jest odwracalne.

• Stopień wiązania leków z białkami osocza jest jednym z podstawowych czynników warunkujących czas i siłę jego działania. W przypadku silnego wiązania leku z białkami (np. 98%) tylko ok 2% wchłoniętej dawki leku pozostaje we krwi jako frakcja wolna i tylko ta część może przenikać do tkanek, a więc wywierać efekt farmakologiczny.

Metabolizm (M) leków

Metabolizm (biotransformacja) leków jest biochemicznym procesem przemian leków w organizmie. Proces ten zachodzi głównie w wątrobie i w mniejszym stopniu w błonie śluzowej przewodu pokarmowego, skórze oraz łożysku.

Reakcje biochemiczne związane z metabolizmem leków zachodzą w dwóch fazach:

• Reakcja I fazy - to proces rozkładu, często ________________________________________________________________________________________________________________________________________(tu czegoś brak trzeba dopisać)

  zalicza się do nich: utlenianie, redukcję, hydrolizę

  - mogą spowodować dezaktywację leku

  - mogą stanowić przygotowanie do II fazy biotransformacji

  - mogą zmienić charakter leku - kierunek, siłę działania

• Reakcja II fazy - to procesy syntezy, do których zalicza się acetylację, sprzęganie z aminokwasami, kwasem glukuronowym czy siarkowym.

Sprzęganie - polega na łączeniu się leku, lub jego metabolitu z substratem. W wyniku tych reakcji powstają związki nieczynne, z reguły lepiej rozpuszczalne w wodzie, które szybko ulegają wydaleniu z ustroju.

Efekt pierwszego przejścia:

• Zanim wchłonięty lek w żoładku lub jelicie cienkim dostanie się do krążenia musi najpierw przejść przez wątrobę

• Jest to tzw. efekt pierwszego przejscia.

• Określa on jaka część danego leku podczas pierwszego przejśćia ulega metabolizmowaniu lub ulega zatrzymaniu w wątrobie.

PROLEK - prekursor leku, substancja o działaniu farmakologicznym, która rozwija w pełni swoje działanie w chwili, gdy ulegnie przemianom metabolicznym w organizmie, natomiast sama nie jest aktywna, lub jest wielokrotnie mniej aktywna od powstałej substancji.

Eliminacja - wydalanie leków (E)

Leki i ich metabolity mogą być wydalane z ustroju:

• z moczem

• z kałem

• z żółcią

• ze śliną

• ze śluzem przez błony oddechowe

• z potem

• z mlekiem matki

• z wydychanym powietrzem

Najważniejszą drogą eliminacji są nerki:

^Parametry farmakokinetyczne

• Dostępność biologiczna - ilość i szybkość z jaką terapeutycznie skuteczny składnik leku został uwolniony z danej postaci leku, wchłonięty i ostatecznie osiągnął miejsce działania (dost. biologiczna przy podaniu dożylnym wynosi 100%)

• Biorównoważność - dwa leki uważa się za biorównoważne tzn. wywierające takie samo działanie i mogące być stosowane zamiennie bez niebezpieczeństwa dla chorego, jeżeli nie różnia się one pod względem dostępności biologicznej lub rożnice są niewielkie (20%)

• Okres półtrwania ( t$\frac{1}{2}$, t0.5 , t50% ) - czas połowicznej eliminacji leku (lub innych substancji) czas, w którym stężenie związku chemicznego we krwi lub w całym ustroju obniża się o połowę.

  Okres półtrwania danego leku wynosi godzine, po czasie 3 godz stężenie leku wyniesie:

  a) 50% dawki wyjściowej

  b) 25% dawki wyjściowej

  c) 12,5% dawki wyjściowej

  d) 6,25% dawki wyjściowej

  ^Minimalne stężenie terapeutyczne i minimalne stężenie toksyczne.

  Wartość leku zależy nie tylko od skutecznośći jego działania leczniczego, lecz także od bezpieczeństwa jego stosowania.

• Działanie leku występuje wówczas, kiedy uzyska ono określone stężenie we krwi

• Progowe stężenie we krwi określa się jako minimalne stężenie terapeutyczne

• Maksymalne stężenie terapeutyczne odpowiada zatazem minimalnemu stężeniu toksycznemu

• Zakres pomiędzy minimalnym stężeniem terapeutycznym, a minimalnym stężeniem toksycznym określa się jako zakres stężeń terapeutycznych

  

Zależność działania leku od jego dawki:

• Bardzo małe dawki nie wywierają uchwytnego działania

• W miarę zwiększania dawki pojawia się w pewnej chwili pierwszy zauważalny efekt - tę dawkę nazywamy dawką minimalną

• Dalsze zwiększanie dawki powoduje coraz większy efekt

• Największa dawka, która można podać bez obawy wywołania objawów toksycznych nazywa się dawką maksymalną

• Po przekroczeniu dawki maksymalnej występują objawy toksyczne

• Po podaniu odpowiednio dużej dawki dochodzi do śmierc

mgr Patrycjusz Kołodziejczyk

21.10.2013

Farmakologia

Wykład III

(tu coś pare zdań o receptorach niestety zapomniałem przepisać)

Podział receptorów

Receptory ze względu na ich budowę i biochemiczny mechanizm działania można podzielić na 2 grupy:

1. Receptory jonotropowe; bezpośrednio regulują przepływ przez kanały jonowe, np. receptor glicynowy. Po jego pobudzeniu jony chlorkowe napływają do wnętrza neurony zwiększając jego stabilność i zmniejszając pobudliwość.

2. Receptory metabotropowe; ich pobudzenie prowadzi do zwiększenia lub zmniejszenia wtórnego przekaźnika.

Powinowactwo leku do receptora określa stopień łączenia się cząsteczki z receptorem. Im większe powinowactwo, tym większa jest tendencja do tworzenia wiązania.

Sam fakt łączenia się cząsteczki z receptorem, nie wystarczy do pobudzenia receptora.

• Aktywność wewnętrzna - zdolność leku do pobudzenia receptora

  Agonistą nazywamy substancję, która wykazuje zarówno powinowactwo do receptora, jak i wewnętrzna aktywność.

• Częściowy agonista wywołuje reakcję receptora, jednakże nie tak silną jak pełny agonista.

Antagonistami nazywamy leki, które mają powinowactwo do receptora, a nie mają aktywności wewnętrznej.

• antagoniści kompetytywni - związki takie są w stanie połączyć się z receptorem w tym samym miejscu co agoniści

• antagoniści niekompetytywni - osłabiają działanie agonisty w rózny sposób. Taki antagonista może działać nie na samo miejsce wiązania leku z receptorem, ale w innym rejonie.

• antagoniści czynnościowi - hamują efekt agonisty przez wywieranie przeciwstawnego działania na ten sam system bilogiczny, ale za pośrednictwem odmiennych receptorów.

Homeopatia

Forma medycyny niekonwencjonalnej, zaproponowana po raz pierwszy w 1796 roku przez niemieckiego lekarza Samuela Hahnemanna. Zwolennicy tej metody stosują wysoce rozcieńczone substancje, które domniemanie mają leczyć choroby o symptomach podobnych do tych powstałych w wynku spożycia tychże substancji.

• substancje powodujące pewne symptomy u osób zdrowych, powinny być podawane w rozcieńczonej formie pacjentom wykazującym podobne objawy.

• w celu nabycia właściwości leczniczych substancja ta musi przejść serię następujących po sobie procesów rozcieńczania i dynamizacji.

• siła lecznicza środka zwiększa się wraz ze stopniem rozcieńczenia, zaś objawy niepożądane zmniejszają się

• preparaty homeopatyczne mogą nie zawierać ani jednej cząsteczki substancji aktywnej

• homepaci wierzą w pamięć wody, co ma powodować trwałe zmiany roztworu, w którym była rozpuszczona dana substancja

• nie jest znany sposób w jaki środek homeopatyczny miałby leczyć

• preparaty homeopatyczne są uważane ogólnie za bezpieczne (ze względu na to, iż składają się wyłącznie z wody, cukru czy alkoholu)

Działanie nieporządane leków

W zasadzie w przypadku wszystkich leków należy liczyć się z z działaniem ubocznym, czyli działaniem dodatkowym oprócz głownego działania leku.

Możemy je podzielić na:

• pożądane i niepożądane

• niegroźne lub ciężkie

• przewidywalne i nieprzewidywalne

• zależne i niezależne od dawki

Szczególne znaczenie mają następujące działania niepożądane:

1. Reakcje uczuleniowe

2. Działanie na płód

3. Działanie rakotwórcze (karcynogenne)

ad.1) Reakcje uczuleniowe

• każdy lek może być dla organizmu antygenem (alergenem)

• Uczulenie występuje częściej u ludzi z przeszłością alergiczną

• do leków o szczególnie silnych właściwościach uczulających należą:

• związki metali ciężkich, sulfanomidy, niektóre antybiotyki, diuretyki tiazydowe, środki znieczulające miejscowo i inne

• najczęściej spotykane objawy uczulenia to:

• choroby skóry w postaci rumienia

• wypryski

• pokrzywki

• obrzęki

• dychawica oskrzelowa

• wstrząs

Zapobieganie reakcjom alergicznym:

Liczba i konsekwencje reakcji alergicznych, mogą zostać ograniczone przy przestrzeganiu zasad:

• ustalanie wskazań dla danego leku i w miarę możliwości stosowanie w monoterapi

• rozszerzenie wywiadu o informacje o wcześniejszych reakcjach alergicznych

• zakaz leczenia miejscowego substancjami silnie alergizującymi (np. penicyliną)

• staranny nadzór nad pacjentem w trakcie długotrwałego leczenia

• wyjaśnienie pacjentom ryzyka przyjmowania leku, także w zakresie tzw. samoleczenia

ad. 2) działanie na płód

• łożysko jest przepuszczalne dla większości substancji leczniczych, a komórki embrionalne są w szczególności wrażliwe

• działanie teratogenne (uszkadzające płód) jest różne dla różnych gatunków, dlatego nie można wyników badań na zwierzętach przenosić na ludzi

• substancjami o udowodnionym działaniu teratogennym u ludzi są min:

• cytostatyki, leki p/padaczkowe, inhibitory ACE, alkohol, wycofany z handly lek nasenny talidomid

  Inne działania niepożądane w okresie ciąży

• moskulini ?? płodów żeńskich wywołana anrogenami lub gestogenami

• feminizacja płodów męskich wywołana gestogenami

• uszkodzenie słuchu spowodowane antybiotykami aminoglikozydowymi

• anomalie rozwoju zębów i uszkodzenia kośćca w efekcie zastosowania tetocyklin

W celu zmniejszenia częstotliwości wad wrodzonych należy

• stosować leki tylko w przypadku bezwzględnych wskazań

• unikać preparatów niedawno wprowadzonych na rynek

ad. 3) działanie rakotwórcze (karcynogenne)

• nie ma możliwośći wykluczenia w pełni ewentualności działania rakotwórczego leków dopuszczonych do lecznictwa

• do najważniejszych substancji o działaniu rakotwórczym możemy zaliczyć związki metali zwłaszcza arsenu i chromu.

Interakcje leków

• W przypadku jednoczesnego stosowania wielu leków istnieje możliwośc wzajemnego oddziaływania substancji czynnych.

• Jeden lek może wzmagać lub osłabiać, skracać lub wydłużać działanie drugiego leku.

• Interakcje mogą być przyczyną ciężkich powikłań terapeutycznych i mogą być szkodliwe dla pacjenta, należy je instensywnie badać w celu zmniejszenia ryzyka chorych.

• Pojęcie interakcji może mieć także pozytywny wpływ. np stosowanie antidotum w przypadku zatruć.

W zależności od mechanizmów działania wyróżnia się interakcje:

1. farmakodynamiczne

2. farmakokinetyczne

ad. I)

• Interakcji farmakodynamicznych należy oczekiwać wówczas, kiedy wzajemnie odziałujące substancje czynne działają synergicznie lub antagostycznie.

• Znajomość tych właściwości pozwala na wykorzystanie terapeutyczne tych interakcji, gdy są korzystne, a na ich uniknięcie gdy są niepożądane.

• Synergizm hyperadedycyjny. Jeśli połaczymy dwa lub trzy preparaty, ich działanie będzie wielokrotnie zwiększone (nie tak jak podane pojedyńczo).

• antagoniśći receptorów ß1(beta1) - adrenergicznych, np propanolol, opóźniają ponowny wzrost stężenia cukru we krwi obniżonego poprzez podanie insuliny

• przy zastosowaniu leków p/krzepliwych typu dikumarol dochodzi do zwiększenia skłonności do krwawieńprzy stosowaniu np. kwasu acetylosalicylowego

ad II)

• do interakcji famakokinetycznych może dojść w każdym momencie procesu fazy farmakokinetycznej tj. w czasie wchłaniania, dystrybujci, biotransformacji i wydalania. Tylko w nielicznych przypadkach procesy te są specyficzne dla danego leku.

Interakcje przy wchłanianiu leku

• mogą być związane przez zmianę pH spowodowaną przez jeden z leków

np. jednoczesne podanie leku zobojętniającego z lekiem o charakterze kwasu, lub zasady spowodują zmianę wchłaniania.

• jeden lek przedłuża lub skraca przebywanie drugiego leku w przewodzie pokarmowym np. metoklopramid przyśpiesza perystaltykę jelit, ogranicza resporcję trudno wchłanianych leków (digoksyna).

  Interakcje w zakresie dystrybucji

  W przypadku kiedy we krwi występują liczne leki, istnieje możliwość wystąpienia konkurencji o miejscu wiązania na białkach osoczowych. np. niektóre niesteroidowe leki przeciwzapalne mogą wypierać środki przeciwkrzepliwe z wiązań z białkami co prowadzi do nasilenia eliminacji leku p/krzepliwego i nasileniu krwawień.

  Interakcje w procesie biotransformacji

• najważniejsze interakcje pomiędzy lekami związane są z ich biotransformacją

• w przypadku jednoczesnego stosowania leków metabolizowanych przez ten sam enzym może dochodzić do zmniejszonego metabolizmu jednego lub drugiego leku

• np. chloramfenikol hamuje rozkład pochodnych kumaryny, co może powodować zwiększenie ilości krwawień

Interakcje w procesie wydalania leku

• mogą nastąpić w następstwie zmian pH moczu

• związki obniżające pH moczu (np. kwasy) przyśpieszają wydalanie słabych zasad, które przy niższym pH podlegają niższej jonizacji

• w podobny sposób związki podwyższające pH moczu (np. wodorowęglan sodu) wzmagają wydalanie słabych kwasów

Interakcje pomiędzy lekami a produktami spożywczymi

• wiedza na temat roli w odżywaniu w działaniu leków jest jedynie fragmentaryczna

• produkty spożywcze mogą zwolnić wchłanianie wielu leków poprzez zmianę pH w żoładku, wpływać na opróżnianie się żołądka, a także na perystaltykę jelit

• niektóre lipofilne leki mają lepszą biodostępność gdy są podawane razem z pokarmem

• metabolizm leków jest przyśpieszony przez induktory enzymatyczne powstające w pożywieniu np. w czasie grillowania mięsa na węglu drzewnym

• z kolei pożywienie może zmniejszać aktywność izoenzymów cytochromu P-450, np. flawonoidy występujące w soku grejpfrutowym hamują aktywność CYP3A4 w jelitach. W przypadku wielu leków powoduje to zmniejszenie efektu pierwszego przejścia. W związku z tym sok ten zwiększa biodostępność wielu leków.

• znaczne ilości witaminy K w pokarmach osłabiają działanie związków przeciwkrzepliwych typu dikumonol