Pojęcie upośledzenia

umysłowego,

klasyfikacje

Upośledzenie umysłowe to

* stan niedostatecznej sprawności

intelektualnej w skutek niedorozwoju lub uszkodzenia

we wczesnym dzieciństwie tkanki mózgowej.

( WEP 1964 r. )

* przez niedorozwój umysłowy rozumie się niższą od

przeciętnej ogólną sprawność intelektualną,

która powstała w okresie rozwojowym

i jest związana z jednym lub więcej

zaburzeniami w zakresie:

dojrzewania, uczenia się i społecznego przystosowania.

( Heber )

Edgar Doll – uczony amerykański, wyróżnia 6

kryteriów

i traktuje wszystkie w powiązaniu,

gdy ma orzekać o niedorozwoju umysłowym.

Jego definicja zawiera więc następujące elementy:

1

. niedojrzałość społeczną,

2. spowodowaną przez niską sprawność umysłową,

3. o charakterze rozwojowym,

4. nie przemijającą w miarę dojrzewania,

5. pochodzenia konstytucjonalnego,

6. nieodwracalną

Kryteria i klasyfikacje

upośledzeń umysłowych

1. Pedagogiczne
2. Psychologiczne
3. Medyczne
4. Ewolucyjne
5. Społeczne

Kryteria pedagogiczne

• Kryterium pedagogiczne bierze pod

uwagę możliwości wychowania i
nauczania dzieci upośledzonych
umysłowo.Dzieli je na cztery grupy:

1. Dzieci niewychowalne
2. Dzieci prawie nie wychowalne
3. Dzieci wychowalne, ale niewyuczalne
4. Dzieci wyuczalne

Klasyfikacja

psychologiczna

-uwzględnia ona pomiar

stopnia rozwoju

intelektualnego

1. Debilizm- najlżejszy stopień

upośledzenia umysłowego- (iloraz
inteligencji 50-69)

2. Imbecylizm-średni stopień

upośledzenia umysłowego (iloraz
inteligencji (20-49)

3. Idiotyzm- najcięższa postać

upośledzenia (iloraz inteligencji (0-19)

Kryterium ewolucyjne- Polega na porównaniu

badanego dziecka upośledzonego umysłowo z

rówieśnikiem pod względem wszystkich procesów

wyżej wymienionych

.

Kryterium społeczne bierze pod

uwagę poziom funkcjonowania

społecznego,

umiejętności społeczne oraz

samodzielność, zaradność, radzenie

sobie w sytuacjach społecznych.

• Kryterium medyczne przyjmuje prowadzony w

1968r. podział ustalony przez WHO i opiera się na
liczbie odchyleń standardowych, dzielącej opisywaną
grupę od przeciętnej, przy średniej równej 100 i
odchyleniu standardowym równym 16. Obowiązującej
obecnie IX Rewizji Międzynarodowej Klasyfikacji
Chorób, Urazów i Przyczyn Zgonów wartości graniczne
zaokrąglono z przyczyn praktycznych.
Współczesny podział wyróżnia 4 stopnie:
- upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim (I.I=50-
70)
- upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym
(I.I=35-49)
- upośledzenie umysłowe w stopniu znacznym
(I.I=20-34)
- upośledzenie umysłowe w stopniu głębokim
(I.I<20).

Teoria zadań rozwojowych R.

Havighursta

1. rozwoje człowieka realizuje się poprzez

rozwiązywanie problemów typowych dla
poszczególnych okresów życia

2. podejmowanie i rozwiązywanie tych zadań

pociąga za sobą przemiany sprawności
motorycznych, poznawczych, emocjonalnych,
społecznych

3. jeśli zakończa sie sukcesem to jest poczucie

kompetencji, zadowolenia, motywacja do kolejnych
wysiłków

Cd:

4)porazka to sygnał do włączenia Sie z pomocą, by

osiągnąć sukces i nie doprowadzić do
nawarstwiania się porażek

5) niepełnosprawność może ograniczać lub

utrudniać zdolność wykształcenia mechanizmów
sukcesu

Podstawy edukacji upośledzonych

umysłowo wg J.Pagieta

• W myśl koncepcji J. Piageta osoby głęboko upośledzone

na ogół nie są w stanie przekroczyć okresu inteligencji
sensoryczno - motorycznej, która u dziecka o normalnym
rozwoju umysłowym przypada na pierwsze 2 lata życia. Wg
jego koncepcji okres inteligencji sensoryczno – motorycznej
składa się z sześciu stadiów:

I stadium u normalnego dziecka przypada na pierwszy

miesiąc życia. Dziecko ćwiczy tylko swoje odruchy

bezwarunkowe.

            II stadium przypada na wiek od 1 do 4 – 5

miesiąca życia. Jest to stadium pierwszych nawyków,

pierwszych odruchów warunkowych. Dzięki koordynacji

czynności narządów zmysłów i rozwojowi ruchów ręki

wytwarzają się schematy czynnościowe utrwalone przez

powtarzanie, skierowane na jakiś cel.

            III stadium trwa od 4 - 5 do 7 - 8 miesiąca życia.

Jest to stadium koordynacji wzroku i ruchów chwytania.

Następuje tu asymilacja przedmiotów za pomocą różnych

schematów (np. dziecko ssie przedmiot i manipuluje nim).

           

Cd:

• IV stadium trwa od 8 – 9 do 11 – 12 miesiąca życia. W tym

stadium schematy czynnościowe łączą się i koordynują, a nawet

wzajemnie asymilują, dając początek czynnościom poszukiwania

przedmiotu, który zginął z oczu dziecka. Dziecko zaczyna

odróżniać środki od celów i wykonywać określone czynności po to,

by osiągnąć dany efekt (wyrzuca zabawki z wózka, aby uzyskać

dźwięk). Z połączenia schematów czynnościowych i ich wzajemnej

koordynacji  i asymilacji powstają schematy funkcjonalne.

•             V stadium trwa od 11 – 12 do 18 miesiąca życia.

Schematy funkcjonalne różnicują się w skutek eksperymentowania

i eksploracji otoczenia. Dziecko potrafi odnaleźć schowany za

zasłoną przedmiot, posługując się kijkiem jako narzędziem do

przysuwania obiektów odległych itp.

•             VI stadium przypada na wiek od 18 do 24 miesiąca życia.

Występują tu pierwsze przejawy interioryzacji czynności, które

przechodzą jak gdyby na płaszczyznę myślenia. Dziecko

antycypuje realne działania przez eksperyment myślowy, dzięki

czemu dochodzi do ostatecznego wyniku bez próbowania na oślep.

•             Dzieci upośledzone umysłowo przechodzą z jednego

stadium do drugiego bardzo powoli.

Podstawy edukacji upośledzonych umysłowo

wg Wygotskiego

•

-Podobnie jak J. Piaget uznawał, że rozwój to jakościowe

przekształcenie się struktur

• -uznawał jednak, że myślenie konkretno obrazowe poprzedza myślenie

konkretno-czynnościowe, tzw.intelekt praktyczny.

• -podobnie jak J. Piaget podkreśla znaczenie symboli upośledzających

poznanie dziecka

• -szczególne znaczenie, inaczej niż Piaget, przypisywał pojawieniu się

mowy jako czynnika symbolicznego

• -procesy psychiczne.wiązał bardziej ze zjawiskami kulturowymi niż

biologicznymi

• -uważał, że kolejne rodzaje myślenia nie zastępuje się , a współistnieją,

tworzą swoisty wielopiętrowy system, funkcjonujący jako spójna całość

przy rozwiązywaniu złożonych zadań praktycznych lub umysłowych

• -podobnego zdania jest Bruner, który wyróżnił 3 systemy poznawczej

reprezentacji:

• *enaktywny-oparty na działaniu

• *ikoniczny-w postaciach obrazów umysłowych wydarzeń

• *symboliczny-dla którego kluczowym symbolem jest słowo

Czynniki etiologiczne

upośledzenia umysłowego

1.

Po zakażeniach i zatruciach

2.

Wskutek urazu lub działania czynników fizycznych

3.

Z powodu zaburzeń przemiany materii, wzrostu lub

odżywiania

4.

W wyniku ciężkiej choroby mózgu występującej po

urodzeniu np. dziecięce stwardnienie rozległe

5.

Wskutek chorób i zespołów wywołanych przez

nieznane czynniki działające w życiu płodowym

6.

Wskutek anomalii chromosomowych

7.

Wskutek wcześniactwa

8.

Wskutek braku podniet psychocjalnych (kulturowych)

9.

Inne- bliżej nie znane