FORMY OCHRONY
FORMY OCHRONY
PRZYRODY W POLSCE
PRZYRODY W POLSCE
RÓŻA POPIELARZ
RÓŻA POPIELARZ
PLAN PREZENTACJI:
PLAN PREZENTACJI:
OCHRONA PRZYRODY I JEJ CELE
OCHRONA PRZYRODY I JEJ CELE
CHARAKTERYSTYKA FORM OCHRONY
CHARAKTERYSTYKA FORM OCHRONY
PRZYRODY W POLSCE
PRZYRODY W POLSCE
Ochrona przyrody w Polsce realizowana jest głównie w
Ochrona przyrody w Polsce realizowana jest głównie w
oparciu o ustawę o ochronie przyrody z
oparciu o ustawę o ochronie przyrody z
16 kwietnia 2004 r.
16 kwietnia 2004 r.
ogłoszoną w Dz. U. nr 92 poz. 880, która weszła w życie z
ogłoszoną w Dz. U. nr 92 poz. 880, która weszła w życie z
dniem 1.05.2004 r. Ochrona przyrody w rozumieniu tej
dniem 1.05.2004 r. Ochrona przyrody w rozumieniu tej
ustawy polega na zachowaniu, zrównoważonym
ustawy polega na zachowaniu, zrównoważonym
użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników
użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników
przyrody:
przyrody:
dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów,
dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów,
roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową,
roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową,
zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia,
zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia,
siedlisk przyrodniczych,
siedlisk przyrodniczych,
siedlisk zagrożonych wyginięciem, rzadkich i chronionych
siedlisk zagrożonych wyginięciem, rzadkich i chronionych
gatunków roślin zwierząt i grzybów,
gatunków roślin zwierząt i grzybów,
tworów przyrody żywej i nie ożywionej oraz kopalnych
tworów przyrody żywej i nie ożywionej oraz kopalnych
szczątków roślin i zwierząt,
szczątków roślin i zwierząt,
krajobrazu,
krajobrazu,
zieleni w miastach i wsiach,
zieleni w miastach i wsiach,
zadrzewień.
zadrzewień.
Celem ochrony przyrody
Celem ochrony przyrody
jest:
jest:
utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności
utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności
ekosystemów,
ekosystemów,
zachowanie różnorodności biologicznej,
zachowanie różnorodności biologicznej,
zachowanie dziedzictwa geologicznego
zachowanie dziedzictwa geologicznego
i paleontologicznego,
i paleontologicznego,
zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i
zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i
grzybów wraz z ich siedliskami, przez ich utrzymanie lub
grzybów wraz z ich siedliskami, przez ich utrzymanie lub
przywracanie do właściwego stanu ochrony,
przywracanie do właściwego stanu ochrony,
ochrona walorów krajobrazowych, zieleni w miastach i
ochrona walorów krajobrazowych, zieleni w miastach i
wsiach oraz zadrzewień,
wsiach oraz zadrzewień,
utrzymanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony
utrzymanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony
siedlisk przyrodniczych, a także zasobów, tworów i
siedlisk przyrodniczych, a także zasobów, tworów i
składników przyrody,
składników przyrody,
kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec
kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec
przyrody poprzez edukację, informowanie i promocję
przyrody poprzez edukację, informowanie i promocję
w dziedzinie ochrony przyrody.
w dziedzinie ochrony przyrody.
Formy ochrony przyrody określone w
Formy ochrony przyrody określone w
ustawie:
ustawie:
parki narodowe,
parki narodowe,
rezerwaty przyrody,
rezerwaty przyrody,
parki krajobrazowe,
parki krajobrazowe,
obszary chronionego krajobrazu,
obszary chronionego krajobrazu,
obszary Natura 2000,
obszary Natura 2000,
pomniki przyrody,
pomniki przyrody,
stanowiska dokumentacyjne,
stanowiska dokumentacyjne,
użytki ekologiczne,
użytki ekologiczne,
zespoły przyrodniczo-krajobrazowe,
zespoły przyrodniczo-krajobrazowe,
ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.
ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.
PARKI NARODOWE
PARKI NARODOWE
Park narodowy
Park narodowy
to obszar powołany celem ochrony występującej tam
to obszar powołany celem ochrony występującej tam
przyrody ożywionej (rzadziej np. cech krajobrazu, także
przyrody ożywionej (rzadziej np. cech krajobrazu, także
kulturowego), na którym
kulturowego), na którym
prawnie ograniczona jest możliwość
prawnie ograniczona jest możliwość
prowadzenia działalności gospodarczej, osiedlania się itd.
prowadzenia działalności gospodarczej, osiedlania się itd.
Według polskiej Ustawy o ochronie przyrody z 2004 roku jest to:
Według polskiej Ustawy o ochronie przyrody z 2004 roku jest to:
"
"
Obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi,
Obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi,
naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni
naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni
nie mniejszej niż 1000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda
nie mniejszej niż 1000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda
oraz walory krajobrazowe
oraz walory krajobrazowe
"
"
W ramach parku narodowego wyróżnia się zwykle 3 strefy: strefę
W ramach parku narodowego wyróżnia się zwykle 3 strefy: strefę
ochrony ścisłej, strefę ochrony częściowej i otulinę parku
ochrony ścisłej, strefę ochrony częściowej i otulinę parku
narodowego.
narodowego.
W Polsce funkcjonują
W Polsce funkcjonują
23
23
parki narodowe
parki narodowe
, które łącznie obejmują
, które łącznie obejmują
powierzchnię 314 532 ha, co stanowi ok. 1% powierzchni kraju.
powierzchnię 314 532 ha, co stanowi ok. 1% powierzchni kraju.
Utworzenie parku narodowego następuje na wniosek ministra
Utworzenie parku narodowego następuje na wniosek ministra
właściwego ds. środowiska w trybie rozporządzenia Rady Ministrów.
właściwego ds. środowiska w trybie rozporządzenia Rady Ministrów.
Park narodowy jest państwową jednostką budżetową w rozumieniu
przepisów o finansach publicznych.
Nadzór nad parkami narodowymi sprawuje minister właściwy do
spraw środowiska.
Parkiem narodowym zarządza dyrektor parku narodowego
Rozmieszczenie parków narodowych
w Polsce
Park Narodowy
Ochrona od
roku
Utworzony w roku
Obszar (ha)
Obszar ścisłej
ochrony
Powierzchnia leśna
ha
%
ha
%
1.
1932
1948
10502
4747
45,2
10179
96,2
2.
-
1950
7626
1741
22,8
5590
73,3
3.
-
1955
21164
11514
54,4
15046
71,1
4.
1932
1955
2346
804
34,3
1564
67,2
5.
1933
1955
3392
1061
61,2
1585
91,4
6.
-
1956
1592
338
21,2
1307
82,1
7.
1933
1957
7620
220
4,2
4550
59,2
8.
-
1959
5579
1718
30,8
3829
68,7
9.
-
1959
36533
4862
13,3
26979
75
10.
-
1960
10937
162
1,5
4422
40,4
11.
-
1967
18247
5935
32,5
4631
25,4
12.
-
1973
27834
18536
66,6
22746
84
13.
-
1974
7811
808
10,3
7333
93,9
14.
-
1981
7019
2850
42,1
6407
94,7
15.
-
1989
14840
386
2,6
9155
61,7
16.
-
1990
11019
368
3,3
9024
81,6
17.
-
1990
9648
428
4,4
4131
42,8
18.
-
1993
59223
2569
4,3
15425
25,9
19.
-
1993
6280
48
0,8
5606
89,2
20.
Magurski
-
1994
19692
-
-
17731
88,8
21.
Bory Tucholskie
-
1996
4789
-
-
4284
88,7
22.
Narwiański
-
1996
7350
-
-
269
0,04
23.
Ujście Warty
-
2001
7956
-
-
-
-
Łącznie
301373
-
-
-
-
Średnio
13699
3110
24,0
8263
68,2
REZERWATY PRZYRODY
REZERWATY PRZYRODY
Rezerwat przyrody
Rezerwat przyrody
w brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004 r.:
w brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004 r.:
"obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało
"obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało
zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także
zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także
siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i
siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i
składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi
składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi
wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami
wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami
krajobrazowymi".
krajobrazowymi".
Przedmiotem ochrony może być całość przyrody na terenie rezerwatu
Przedmiotem ochrony może być całość przyrody na terenie rezerwatu
lub szczególne jej składniki: fauna, flora, twory przyrody nieożywionej
lub szczególne jej składniki: fauna, flora, twory przyrody nieożywionej
Cały rezerwat albo jego części mogą podlegać ochronie ścisłej, ochronie
Cały rezerwat albo jego części mogą podlegać ochronie ścisłej, ochronie
czynnej lub ochronie krajobrazowej. Ochrona ścisła polega na
czynnej lub ochronie krajobrazowej. Ochrona ścisła polega na
nieingerencji w naturalne procesy, ochrona czynna dopuszcza
nieingerencji w naturalne procesy, ochrona czynna dopuszcza
wykonywanie zabiegów ochronnych (np. usunięcie drzew
wykonywanie zabiegów ochronnych (np. usunięcie drzew
zacieniających stanowisko cennego gatunku rośliny), a ochrona
zacieniających stanowisko cennego gatunku rośliny), a ochrona
krajobrazowa polega na prowadzeniu gospodarki rolnej, leśnej lub
krajobrazowa polega na prowadzeniu gospodarki rolnej, leśnej lub
rybackiej w sposób uwzględniający potrzeby przedmiotu ochrony.
rybackiej w sposób uwzględniający potrzeby przedmiotu ochrony.
Aktualnie w Polsce funkcjonuje
Aktualnie w Polsce funkcjonuje
1395
1395
na łącznej powierzchni
na łącznej powierzchni
165 244,7
165 244,7
ha
ha
.
.
Uznanie za rezerwat przyrody obszarów, następuje w drodze aktu prawa
Uznanie za rezerwat przyrody obszarów, następuje w drodze aktu prawa
miejscowego w formie zarządzenia
miejscowego w formie zarządzenia
regionalnego dyrektora ochrony środowiska
regionalnego dyrektora ochrony środowiska
,
,
które określa jego nazwę, położenie lub przebieg granicy i otulinę, jeżeli została
które określa jego nazwę, położenie lub przebieg granicy i otulinę, jeżeli została
wyznaczona, cele ochrony oraz rodzaj, typ i podtyp rezerwatu przyrody, a także
wyznaczona, cele ochrony oraz rodzaj, typ i podtyp rezerwatu przyrody, a także
sprawującego nadzór nad rezerwatem
sprawującego nadzór nad rezerwatem
.
.
PARKI KRAJOBRAZOWE
PARKI KRAJOBRAZOWE
W brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004-go roku:
W brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004-go roku:
"Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze,
"Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze,
historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe, w celu zachowania, popularyzacji
historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe, w celu zachowania, popularyzacji
tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju."
tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju."
W parku krajobrazowym można kontynuować działalność gospodarczą z pewnymi
W parku krajobrazowym można kontynuować działalność gospodarczą z pewnymi
ograniczeniami, np. nie przewiduje się wznoszenia nowych obiektów budowlanych (z
ograniczeniami, np. nie przewiduje się wznoszenia nowych obiektów budowlanych (z
wyjątkiem potrzebnych miejscowej ludności). Park taki ma służyć rekreacji
wyjątkiem potrzebnych miejscowej ludności). Park taki ma służyć rekreacji
krajoznawczej, to znaczy turystyce niepobytowej, wypoczynkowi, a także edukacji.
krajoznawczej, to znaczy turystyce niepobytowej, wypoczynkowi, a także edukacji.
Aktualnie jest ich
Aktualnie jest ich
120
120
i zajmują powierzchnię około
i zajmują powierzchnię około
2,5 mln ha
2,5 mln ha
.
.
Zgodnie z art. 16 ust. 6 ustawy o ochronie przyrody grunty rolne i leśne oraz inne
Zgodnie z art. 16 ust. 6 ustawy o ochronie przyrody grunty rolne i leśne oraz inne
nieruchomości znajdujące się w granicach parku krajobrazowego pozostawia się w
nieruchomości znajdujące się w granicach parku krajobrazowego pozostawia się w
gospodarczym wykorzystaniu.
gospodarczym wykorzystaniu.
Utworzenie parku krajobrazowego lub powiększenie jego obszaru następuje
Utworzenie parku krajobrazowego lub powiększenie jego obszaru następuje
na drodze rozporządzenia wojewody ( projekt rozporządzenia wymaga
na drodze rozporządzenia wojewody ( projekt rozporządzenia wymaga
uzgodnienia z właściwą miejscowo radą gminy).
uzgodnienia z właściwą miejscowo radą gminy).
OBSZARY CHRONIONEGO KRAJOBRAZU
OBSZARY CHRONIONEGO KRAJOBRAZU
Obszar chronionego krajobrazu
Obszar chronionego krajobrazu
jest formą ochrony przyrody. Obszary takie
jest formą ochrony przyrody. Obszary takie
zajmują rozleglejsze tereny niż parki krajobrazowe i obejmują pełne jednostki
zajmują rozleglejsze tereny niż parki krajobrazowe i obejmują pełne jednostki
środowiska naturalnego takie jak
środowiska naturalnego takie jak
doliny rzeczne, kompleksy leśne, ciągi wzgórz, pola
doliny rzeczne, kompleksy leśne, ciągi wzgórz, pola
wydmowe, torfowiska.
wydmowe, torfowiska.
Obszary chronionego krajobrazu są przeznaczone głównie na rekreację, a działalność
Obszary chronionego krajobrazu są przeznaczone głównie na rekreację, a działalność
gospodarcza podlega tylko niewielkim ograniczeniom (zakaz wznoszenia obiektów
gospodarcza podlega tylko niewielkim ograniczeniom (zakaz wznoszenia obiektów
szkodliwych dla środowiska i niszczenia środowiska naturalnego).
szkodliwych dla środowiska i niszczenia środowiska naturalnego).
Aktualnie w Polsce istnieje
Aktualnie w Polsce istnieje
449
449
takich obszarów na łącznej powierzchni około
takich obszarów na łącznej powierzchni około
7,3 mln
7,3 mln
ha
ha
. Zasoby wiedzy przyrodniczej o tych obszarach są z reguły mniejsze niż o
. Zasoby wiedzy przyrodniczej o tych obszarach są z reguły mniejsze niż o
pozostałych formach ochrony i nie ma administracji tych obszarów. Informacje o tych
pozostałych formach ochrony i nie ma administracji tych obszarów. Informacje o tych
obszarach gromadzone są przez Wojewódzkich Konserwatorów Przyrody
obszarach gromadzone są przez Wojewódzkich Konserwatorów Przyrody
funkcjonujących przy urzędach wojewódzkich.
funkcjonujących przy urzędach wojewódzkich.
NATURA 2000
NATURA 2000
Natura 2000
Natura 2000
– program utworzenia w krajach Unii Europejskiej wspólnego systemu
– program utworzenia w krajach Unii Europejskiej wspólnego systemu
(sieci) obszarów objętych ochroną przyrody. Podstawą dla tego programu jest Dyrektywa
(sieci) obszarów objętych ochroną przyrody. Podstawą dla tego programu jest Dyrektywa
Ptasia, Dyrektywa Siedliskowa (Habitatowa) oraz szereg innych rozporządzeń i
Ptasia, Dyrektywa Siedliskowa (Habitatowa) oraz szereg innych rozporządzeń i
dokumentów wykonawczych. Celem programu jest zachowanie określonych typów
dokumentów wykonawczych. Celem programu jest zachowanie określonych typów
siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali
siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali
całej Europy i wymienia w załącznikach Dyrektyw,a także obszary mające znaczenie dla
całej Europy i wymienia w załącznikach Dyrektyw,a także obszary mające znaczenie dla
Wspólnoty. W ramach programu wyznaczone zostają tzn. Obszary Specjalnej Ochrony
Wspólnoty. W ramach programu wyznaczone zostają tzn. Obszary Specjalnej Ochrony
Ptaków (Special Protection Areas - SPA) oraz Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (Special
Ptaków (Special Protection Areas - SPA) oraz Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (Special
Areas of Conservation - SAC), na których obowiązują specjalne regulacje prawne.
Areas of Conservation - SAC), na których obowiązują specjalne regulacje prawne.
Dyrektywa Ptasia
Dyrektywa Ptasia
nakazuje ochronę wszystkich gatunków ptaków naturalnie
nakazuje ochronę wszystkich gatunków ptaków naturalnie
występujących w stanie dzikim na terytorium państw członkowskich. Kluczowy jest zapis
występujących w stanie dzikim na terytorium państw członkowskich. Kluczowy jest zapis
art. 4 dyrektywy, który nakłada obowiązek ochrony siedlisk gatunków ptaków
art. 4 dyrektywy, który nakłada obowiązek ochrony siedlisk gatunków ptaków
wymienionych w zał. I dyrektywy, poprzez wyznaczenie ich jako obszarów specjalnej
wymienionych w zał. I dyrektywy, poprzez wyznaczenie ich jako obszarów specjalnej
ochrony (OSO).
ochrony (OSO).
Dyrektywa Siedliskowa
Dyrektywa Siedliskowa
wskazuje:
wskazuje:
typy siedlisk przyrodniczych oraz gatunki zwierząt i roślin dla których państwa
typy siedlisk przyrodniczych oraz gatunki zwierząt i roślin dla których państwa
członkowskie zobowiązane są wyznaczyć specjalne obszary ochrony (SOO);
członkowskie zobowiązane są wyznaczyć specjalne obszary ochrony (SOO);
gatunki zwierząt i roślin, które państwa członkowskie zobowiązane są objąć ochroną
gatunki zwierząt i roślin, które państwa członkowskie zobowiązane są objąć ochroną
ścisłą (załącznik IV);
ścisłą (załącznik IV);
gatunki zwierząt i roślin, które są przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, ale mogą
gatunki zwierząt i roślin, które są przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, ale mogą
podlegać gospodarczemu użytkowaniu (załącznik V).
podlegać gospodarczemu użytkowaniu (załącznik V).
Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, typy siedlisk
Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, typy siedlisk
przyrodniczych oraz gatunki będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty
przyrodniczych oraz gatunki będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty
Mapy obszarów Natura 2000 w Polsce, źródło - broszura "Natura 2000 w Polsce", Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska
POMNIKI PRZYRODY
POMNIKI PRZYRODY
Pomnik przyrody
Pomnik przyrody
- pojedyncze krzewy, drzewa i grupy drzew
- pojedyncze krzewy, drzewa i grupy drzew
odznaczające się sędziwym wiekiem, wielkością, niezwykłymi
odznaczające się sędziwym wiekiem, wielkością, niezwykłymi
kształtami lub innymi cechami, a także zabytkowe aleje drzew.
kształtami lub innymi cechami, a także zabytkowe aleje drzew.
Natomiast do pomników przyrody nieożywionej należą:
Natomiast do pomników przyrody nieożywionej należą:
największe głazy narzutowe, tzw. erratyki oraz interesujące
największe głazy narzutowe, tzw. erratyki oraz interesujące
formy powierzchni ziemi np. - źródła, wodospady, jary, skałki,
formy powierzchni ziemi np. - źródła, wodospady, jary, skałki,
wywierzyska, przełomy rzeczne, jaskinie, odkrywki itp.
wywierzyska, przełomy rzeczne, jaskinie, odkrywki itp.
W brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004 roku:
W brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004 roku:
Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody ożywionej i
Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody ożywionej i
nieożywionej lub ich skupienia o szczególnej wartości
nieożywionej lub ich skupienia o szczególnej wartości
przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub
przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub
krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami,
krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami,
wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów
wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów
drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła,
drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła,
wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz
wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz
jaskinie.
jaskinie.
Minister właściwy do spraw środowiska może określić, w
Minister właściwy do spraw środowiska może określić, w
drodze rozporządzenia kryteria uznawania tworów przyrody
drodze rozporządzenia kryteria uznawania tworów przyrody
żywej i nieożywionej za pomniki przyrody.
żywej i nieożywionej za pomniki przyrody.
Organy Wielisławskie w Sędziszowej
Organy Wielisławskie w Sędziszowej
cis pospolity, rosnący w Henrykowie Lubańskim woj.
dolnośląskie. Wiek oceniono na ponad 1250 lat, obwód
512cm, wysokość 13m. Drzewo to rośnie na terenie
posiadłości prywatnej. (źr.)
STANOWISKA DOKUMENTACYJNE
STANOWISKA DOKUMENTACYJNE
W brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004 roku:
W brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004 roku:
"Stanowiskami dokumentacyjnymi są niewyodrębniające się na powierzchni
"Stanowiskami dokumentacyjnymi są niewyodrębniające się na powierzchni
lub możliwe do wyodrębnienia, ważne pod względem naukowym i
lub możliwe do wyodrębnienia, ważne pod względem naukowym i
dydaktycznym, miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń
dydaktycznym, miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń
skamieniałości lub tworów mineralnych, jaskinie lub schroniska podskalne
skamieniałości lub tworów mineralnych, jaskinie lub schroniska podskalne
wraz z namuliskami oraz fragmenty eksploatowanych lub nieczynnych
wraz z namuliskami oraz fragmenty eksploatowanych lub nieczynnych
wyrobisk powierzchniowych i podziemnych.„
wyrobisk powierzchniowych i podziemnych.„
Obecnie jest ich ok.
Obecnie jest ich ok.
115
115
o powierzchni łącznej
o powierzchni łącznej
748,6 ha.
748,6 ha.
UŻYTKI EKOLOGICZNE
UŻYTKI EKOLOGICZNE
W brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004 roku:
W brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004 roku:
"Użytkami ekologicznymi są zasługujące na ochronę pozostałości
"Użytkami ekologicznymi są zasługujące na ochronę pozostałości
ekosystemów, mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej
ekosystemów, mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej
- naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i
- naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i
krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności,
krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności,
starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz
starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz
stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt, i grzybów, ich
stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt, i grzybów, ich
ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania."
ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania."
Obecnie jest ich ok.
Obecnie jest ich ok.
6421
6421
na łącznym obszarze
na łącznym obszarze
44 516,84 ha.
44 516,84 ha.
Istotnym powodem tworzenia użytków ekologicznych jest potrzeba objęcia
Istotnym powodem tworzenia użytków ekologicznych jest potrzeba objęcia
ochroną niewielkich powierzchniowo obiektów, ale cennych pod względem
ochroną niewielkich powierzchniowo obiektów, ale cennych pod względem
przyrodniczym.
przyrodniczym.
Nie mogły one być objęte ochroną rezerwatową ze względu na niewielką
Nie mogły one być objęte ochroną rezerwatową ze względu na niewielką
powierzchnię i zazwyczaj mniejszą rangę ich walorów przyrodniczych.
powierzchnię i zazwyczaj mniejszą rangę ich walorów przyrodniczych.
ZESPOŁY PRZYRODNICZO-KRAJOBRAZOWE
ZESPOŁY PRZYRODNICZO-KRAJOBRAZOWE
W brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004 roku:
W brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004 roku:
"Zespołami przyrodniczo-krajobrazowymi są fragmenty krajobrazu
"Zespołami przyrodniczo-krajobrazowymi są fragmenty krajobrazu
naturalnego i kulturowego zasługujące na ochronę ze względu na
naturalnego i kulturowego zasługujące na ochronę ze względu na
ich walory widokowe i estetyczne.„
ich walory widokowe i estetyczne.„
Aktualnie w Polsce utworzono
Aktualnie w Polsce utworzono
184
184
takie zespoły na łącznej
takie zespoły na łącznej
powierzchni
powierzchni
79 492 ha.
79 492 ha.
Ustanowienie pomnika przyrody, stanowiska dokumentacyjnego,
Ustanowienie pomnika przyrody, stanowiska dokumentacyjnego,
użytku ekologicznego oraz zespołu przyrodniczo-krajobrazowego
użytku ekologicznego oraz zespołu przyrodniczo-krajobrazowego
następuje w drodze rozporządzenia wojewody lub uchwały rady
następuje w drodze rozporządzenia wojewody lub uchwały rady
gminy, jeśli wojewody ich wcześniej nie ustanowił.
gminy, jeśli wojewody ich wcześniej nie ustanowił.
GATUNKOWA OCHRONA ZWIERZĄT
GATUNKOWA OCHRONA ZWIERZĄT
Gatunkowa ochrona zwierząt
Gatunkowa ochrona zwierząt
- jedna z form ochrony przyrody
- jedna z form ochrony przyrody
przyjęta w Ustawie o ochronie przyrody. W stosunku do dziko
przyjęta w Ustawie o ochronie przyrody. W stosunku do dziko
występujących zwierząt objętych ochroną gatunkową
występujących zwierząt objętych ochroną gatunkową
wprowadzone są następujące zakazy: zabijania, okaleczania,
wprowadzone są następujące zakazy: zabijania, okaleczania,
chwytania, transportu, pozyskiwania, przetrzymywania,
chwytania, transportu, pozyskiwania, przetrzymywania,
posiadania żywych zwierząt, posiadania zwierząt martwych lub ich
posiadania żywych zwierząt, posiadania zwierząt martwych lub ich
części, niszczenie siedlisk i ostoi, wybieranie, posiadanie oraz
części, niszczenie siedlisk i ostoi, wybieranie, posiadanie oraz
przechowywanie jaj i inne.
przechowywanie jaj i inne.
GATUNKOWA OCHRONA ROŚLIN
GATUNKOWA OCHRONA ROŚLIN
Ochrona gatunkowa roślin
Ochrona gatunkowa roślin
to prawny sposób zabezpieczenia
to prawny sposób zabezpieczenia
rzadko występujących gatunków dziko rosnących roślin
rzadko występujących gatunków dziko rosnących roślin
zagrożonych wyginięciem. Gatunków chronionych nie wolno
zagrożonych wyginięciem. Gatunków chronionych nie wolno
niszczyć, zrywać, zbierać, niszczyć ich siedlisk, sprzedawać,
niszczyć, zrywać, zbierać, niszczyć ich siedlisk, sprzedawać,
nabywać, przewozić przez granicę państwa itp. Dla gatunków
nabywać, przewozić przez granicę państwa itp. Dla gatunków
ściśle chronionych na odstępstwo od takiego zakazu może
ściśle chronionych na odstępstwo od takiego zakazu może
wyjątkowo wyrazić zgodę Minister Środowiska, dla gatunków
wyjątkowo wyrazić zgodę Minister Środowiska, dla gatunków
częściowo chronionych - wojewoda.
częściowo chronionych - wojewoda.
GATUNKOWA OCHRONA GRZYBÓW
GATUNKOWA OCHRONA GRZYBÓW
Ochrona gatunkowa grzybów
Ochrona gatunkowa grzybów
- analogicznie do ochrony
- analogicznie do ochrony
gatunkowej roślin i zwierząt - to prawny sposób zabezpieczenia
gatunkowej roślin i zwierząt - to prawny sposób zabezpieczenia
rzadko występujących gatunków dziko rosnących grzybów
rzadko występujących gatunków dziko rosnących grzybów
zagrożonych wyginięciem. Obecnie obejmuje to również
zagrożonych wyginięciem. Obecnie obejmuje to również
porosty
porosty
,
,
ponieważ zgodnie z aktualną systematyką są one zaliczane do
ponieważ zgodnie z aktualną systematyką są one zaliczane do
grzybów.
grzybów.
Chronionych grzybów nie wolno zbierać ani niszczyć w inny
Chronionych grzybów nie wolno zbierać ani niszczyć w inny
sposób, niszczyć ich siedlisk, wpływać w jakikolwiek sposób na ich
sposób, niszczyć ich siedlisk, wpływać w jakikolwiek sposób na ich
rozwój, sprzedawać, nabywać, wymieniać, darowywać,
rozwój, sprzedawać, nabywać, wymieniać, darowywać,
przetrzymywać, preparować czy też przewozić przez granicę
przetrzymywać, preparować czy też przewozić przez granicę
państwa.
państwa.