Istota i ewolucja
polityki społecznej

Wykład dla studentów CSSTiRL UW

B.Szatur-Jaworska

©

Literatura do wykładu



G.Firlit-Fesnak, M.Szylko-Skoczny
(red.), Polityka społeczna, rozdz. I,
IV, V, XI



B. Rysz-Kowalczyk (red.), Leksykon
polityki społecznej



M.Księżopolski, Polityka społeczna.
Wybrane problemy porównań
międzynarodowych, rozdz. I

Trzy znaczenia terminu
„polityka społeczna”

1.

Polityka społeczna jako praktyka

(działalność praktyczna) -
definicje;

2.

Polityka społeczna jako nauka

(nauka o polityce społecznej) -
definicje;

3.

Polityka społeczna jako kierunek
kształcenia.

Polityka społeczna jako
praktyka – tradycyjne
definicje



Przedmiotem polityki społecznej jest dobro warstwy

pracy najemnej w ogóle, a w szczególności pracy

fizycznej, lub inaczej , określenie należytego stosunku

między pracownikami i pracobiorcami. (ks. Antoni

Szymański)



Działania państwa oraz innych ciał publicznych i sił

społecznych (….)zajmuje się kształtowaniem

warunków życia ludności oraz stosunków

międzyludzkich (zwłaszcza w środowisku

zamieszkania i pracy). (Antoni Rajkiewicz)



Wśród różnego rodzaju przeszkód doświadczanych w

dążeniu do pomyślnego i godnego życia, przedmiotem

szczególnej troski polityki społecznej są te, które blokują

możliwość zaspokajania podstawowych potrzeb

zbiorowości ludzkich. Blokady takie określa się mianem

kwestii społecznych. (Jan Danecki)

Polityka społeczna jako
praktyka

– dwa znaczenia

pojęcia



„Politykowanie” (rozwiązywanie
problemów społecznych – wymiar
ideowy, polityczny).



Zarządzanie sprawami publicznymi.

R. Szarfenberg

Typy polityki społecznej

jako praktyki



Rządowa



Samorządowa



Obywatelska

Dziedziny polityki społecznej

jako praktyki (wybrane)

Kryterium

przedmiotowe



zabezpieczenie

społeczne



zatrudnienia

(rynek pracy i

stosunki pracy)



mieszkaniowa



edukacyjna



organizacji czasu

wolnego (…)

Kryterium

podmiotowe



rodzinna



wobec osób

niepełnosprawnyc

h



wobec uchodźców



wobec ludzi

starych

Instrumenty polityki
społecznej



Prawne



Ekonomiczne



Informacyjne



Kadrowe



Infrastruktura społeczna
(przestrzenno – czasowe)

Polityka społeczna

jako

nauka

1.

Przedmiot badań polityki społecznej jako nauki



Potrzeby (wyjaśnienie pojęcia, typologie)



Kwestie społeczne (definicja, typologia)



Stosunki społeczne

2.

Cechy nauki



teleologiczna



praktyczna



interdyscyplinarna

Ewolucja

polityki społecznej

w Europie Zachodniej

(wg M.Księżopolskiego)

Od starożytności do renesansu

(m.in.. filantropia, humanitas, caritas)

1.

Od XVI wieku do lat 80. XIX wieku – od „Prawa
ubogich” do pierwszych ustaw
ubezpieczeniowych;

2.

1880-1930 – lata eksperymentów i poszukiwań;

3.

1930-1950 – kształtowanie się konsensusu co do
potrzeby prowadzenia polityki społecznej;

4.

1950-1975 – budowa welfare state;

5.

Po 1975 – przewartościowania priorytetów
polityki społecznej.

Przykłady pytań sprawdzających



Co to jest polityka społeczna jako praktyka? Przykłady

różnych sposobów rozumienia tego pojęcia (podmioty,

zakres przedmiotowy…)



Przykłady poszczególnych typów instrumentów

polityki społecznej.



Początki wybranych dziedzin polityki społecznej:

pomocy społecznej, ochrony pracy, ubezpieczeń,

edukacji



Znaczenia pojęć: welfare state, welfare mix, workfare

state; filantropia, humanitas, caritas…



Co to są kwestie społeczne? Przykłady

przedmiotowych i podmiotowych kwestii społecznych.



Założenia dotyczące potrzeb w nauce o polityce

społecznej.



Cechy polityki społecznej jako nauki.