Planowanie i sporządzanie

raportu empirycznego

Wykład 3

Jak znaleźć problem do

badania?

• Lepiej znaleźć wąski problem i potraktować go głębiej

niż szeroki i potraktować go powierzchownie

• Badanie powinno wnosić coś nowego do aktualnego

stanu wiedzy
-

sprawdzenie znanej zależności w innej kulturze

- replikacja badania, które budzi wątpliwości
- nowa hipoteza

• Można sformułować problem modyfikując znane hipotezy

-

nowy materiał

-

nowe zmienne

-

inna populacja

Dobór zmiennych

• Zmienne niezależne

Czynniki, które wpływają na to, co nas
interesuje

• Zmienne zależne

To, co nas interesuje

Zmienne niezależne

• W badaniu nieeksperymentalnym -

zmienne niezależne dane są z góry

- np. płeć, dane demograficzne, wynik w teście

osobowości, struktura rodziny, dochód itd.

• W badaniu eksperymentalnym -

zmienne niezależne manipulowane
(losowo przydzielane do grup
eksperymentalnych)

- np. rodzaj udzielonej informacji zwrotnej, wytworzenie

dobrego lub złego nastroju, rodzaj treningu

Przykład: badanie

nieeksperymentalne vs.

eksperymentalne

• Hipoteza: Mężczyźni mają inne kryteria

oceny atrakcyjności partnera niż kobiety

• Badanie nieeksperymentalne

- Porównanie treści ogłoszeń matrymonialnych

zamieszczanych przez mężczyzn i przez kobiety

• Badanie eksperymentalne
-

Grupie mężczyzn i grupie kobiet dajemy ogłoszenia
matrymonialne, zróżnicowane pod względem treści
„oferty”. Prosimy ich o ocenę, jak atrakcyjny jest dany
partner.

Schematy badań

eksperymentalnych

• Schemat z powtarzanymi pomiarami

(within-subjects design)

Te same osoby są poddawane różnym manipulacjom
Np. jedna grupa badanych rozwiązuje różne zadania

• Schemat czynnikowy (between subject

design)

Różne osoby poddawane są różnym manipulacjom
Np. jedna grupa rozwiązuje zadania słowne, a druga
arytmetyczne

Schemat z powtarzanymi

pomiarami

• Zalety

- Potrzeba mniej osób badanych
- Każda osoba jest grupą kontrolną dla samej siebie

• Wady

- pierwszy pomiar może wpływać na drugi
- Często natura problemu uniemożliwia ten schemat

Schemat z częściowo

powtarzanymi pomiarami

• Niektóre zmienne – w schemacie

czynnikowym

- manipulowany nastrój, dostarczona informacja

zwrotna

• Inne zmienne – jako pomiary

powtarzane

- rodzaj zadania, treść ogłoszenia matrymonialnego itd.

Jak to zapisać w tekście?

• Badanie przeprowadzono w schemacie

czynnikowym z częściowo
powtarzanymi pomiarami: 2(nastrój:
pozytywny vs. negatywny) x 2 (rodzaj
zadania: trudne vs. łatwe), przy czym
ostatni czynnik był pomiarem
powtarzanym.

Dobór badanych

• Wybieramy badanych z tej populacji, na którą

chcemy uogólnić wyniki

• Rodzaje doboru:

-

Losowy (próbka reprezentatywna)

-

Warstwowy

-

Celowy

-

Mieszane

• Ilu badanych?

- po 15 osób w „celce”
- Około 60 do pracy magisterskiej, 40 – do rocznej
- Im więcej osób badanych tym większa szansa, że wynik

będzie istotny statystycznie.

Instrukcja do badania

•

Instrukcja ustna lub pisemna lub obie naraz

•

W instrukcji dokładne wytyczne, co badany
ma robić

•

Instrukcja nie za długa

•

Potrzebna zgoda badanego na udział w
badaniu

•

Ewentualna zgoda komisji etycznej

•

Po badaniu odkłamanie badanego
(debriefing)!

Sporządzanie raportu –

standardowy schemat

•

Tytuł

•

Nazwisko autora

•

Afiliacja (Uniwersytet, rok studiów)

•

Słowa kluczowe

•

Podziękowania

•

Streszczenie

I.

Wprowadzenie

II.

Metoda

A.

Materiał badawczy

B.

Aparatura

C.

Osoby badane

D.

Schemat badania

E.

Procedura badania

III.

Wyniki

IV.

Dyskusja

C.d.

• Literatura cytowana
• Przypisy
• Załączniki
• Tabele
• Opisy rycin
• Ryciny

UWAGA: W pracy rocznej i magisterskiej tabele i ryciny

umieszczamy w tekście

Tytuł

• Tytuł musi zawierać wszystkie ważne

informacje o treści badania (główne
słowa kluczowe, zmienne)

• Tytuł musi być sformułowany na tyle

ciekawie, żeby chciało się czytać dalej

• Długość tytułu: nie więcej niż 12-15

słów

Streszczenie (abstrakt)

• Abstrakt: podsumowanie pracy
• Abstrakt musi zawierać:

• Główne hipotezy badania
• Podsumowanie metody (materiał, osoby badane, procedura)
• Główne wyniki

• Długość abstraktu

• Praca teoretyczna – 100-150 słów
• Praca empiryczna – 75-100 słów

• Abstrakt piszemy na końcu pracy
• Od tego jak napiszesz abstrakt zależy, czy

ktoś będzie chciał czytać dalej

Wprowadzenie

• Wprowadzenie powinno odpowiadać

na cztery pytania

• Jakie poprzednie badania były powodem

podjęcia przez Ciebie tego badania?

• Co Twoje badanie dodaje do poprzednich

wyników badań?

• Dlaczego Twój wkład jest ważny lub

interesujący?

• Jak masz zamiar wnieść ten wkład?

Przegląd literatury czyli co już

wiadomo

• Przegląd literatury ma uzasadnić

problem badania – nie może być za
długi!

• Nie zaczynaj od jaja – załóż, że

czytelnik ma pewną orientację w
temacie

• Po bardziej szczegółowe wątki odsyłaj

do odpowiedniej literatury

Czego jeszcze nie wiadomo

czyli wprowadzenie do

własnego badania

•

Przedstaw cel swojego badania

•

Dokładnie określ, na czym polega Twój
wkład

• Postawienie zupełnie nowej kwestii
• Rozstrzygnięcie między dwoma hipotezami
• Uogólnienie starych danych na nowy

materiał/grupę osób

• Wprowadzenie nowego wątku metodologicznego

itd.

•

Podaj w skrócie jak masz zamiar to osiągnąć

Metoda

• Opis sposobu przeprowadzenia

badania w taki sposób, aby czytelnik
mógł powtórzyć to badanie

• Za mało informacji

– trudności ze

zrozumieniem, co było robione i z
powtórzeniem badania

• Za dużo informacji – można znudzić i uśpić

czytelnika

Materiał

• Opis materiału użytego w badaniu na

tyle szczegółowy, żeby czytelnik mógł
go użyć lub wygenerować analogiczny

• Gdy materiał nietypowy – podajemy

przykłady zadań

• W pracach studenckich

wykorzystywane techniki
zamieszczamy w załącznikach

Aparatura

• Gdy używamy aparatury

(psychofizjologicznej, komputerowej
itd.)

• Gdy aparatura standardowa –

podajemy tylko jej nazwę

• Gdy aparatura niestandardowa –

dokładniejszy opis, ewentualnie
rysunek lub zdjęcie

Osoby badane

• Ilu badanych
• Z jakiej populacji pochodzili badani
• Jak dobierano badanych (sposób losowania)
• Opis wszystkich zmiennych dotyczących

badanych, które mogły wpłynąć na wynik (wiek,
płeć, wykształcenie, zawód, dochód itd.) –
najlepiej przedstawić w tabeli

• Ilu badanych w poszczególnych warunkach

eksperymentalnych

• Warunki uczestnictwa w badaniu (np. czy płacono

badanym i ile)

Schemat badania

• Jakie były zmienne niezależne i jak

operacjonalizowane

• Jakie były zmienne zależne i jak

operacjonalizowane

• Jak stworzono grupy badanych

(eksperymentalna i kontrolna, celki w

analizie wariancji itd.)

• Jak dobierano badanych do poszczególnych

grup

• Jaki był schemat badania: czynnikowy, z

powtarzanymi pomiarami itd.

Procedura

• Krok po kroku, chronologicznie opis

tego, co robiono z badanymi

• Jak badano – indywidualnie czy

grupowo

• Gdy instrukcja prosta – przedstaw ją w

skrócie

• Gdy instrukcja bardziej skomplikowana

– przedstaw ją w całości

Wyniki

Prezentujemy dwa rodzaje wyników

• Co wyszło – czyli prezentacja statystyk

opisowych

• średnie, odchylenia statystyczne w grupach itd.

• Czy to, co wyszło jest statystycznie

istotne

• prezentacja wyników testów statystycznych: np..

Istotności różnic miedzy średnimi, współczynniki
korelacji, współczynniki regresji, wyniki analizy
czynnikowej itd..

Struktura prezentacji wyników

• Gdy duża liczba wyników – podziel

rozdział na podrozdziały – każdy z
własnym tytułem

• Co prezentować?

• To, co wprost dotyczy Twoich hipotez
• To, co wprawdzie wyszło „przy okazji” ale co może być

interesujące

• Czego nie prezentować?

• Wyników ubocznych, które nie tworzą żadnej całości
• Wyników surowych

Jak prezentować wyniki?

• Najpierw najważniejsze wyniki w postaci

średnich i ogólnych konkluzji, dopiero

potem szczegółowe wyniki testów

statystycznych (żeby nie znudzić czytelnika)

• Tabele czy ryciny?

•

Ryciny pozwalają na graficzną prezentację

wyników – bardziej czytelne

•

Tabele – pozwalają na umieszczenie większej liczby

danych wraz z wynikami testów statystycznych

• Nie przesadzaj z liczbą tabel i rycin !!!!

Dyskusja

• Dyskusja jest pokazaniem wyników na

tle teorii

• W dyskusji:

• Streszczamy krótko, co nam wyszło
• Określamy, czy i na ile te wyniki potwierdzają nasze

hipotezy

• Zastanawiamy się, co z tych wyników wynika dla teorii i

praktyki

• W tym ostatnim punkcie odnosimy wyniki do istniejącej

literatury, prezentujemy konkurencyjne ich wyjaśnienia,
pokazujemy na ewentualne dalsze implikacje do badań

Gdy „wyszło” i gdy „nie wyszło”

• Gdy „wyszło” – zadanie proste
• Gdy „nie wyszło”:

• Napisz to wprost
• Nie usiłuj formułować karkołomnych interpretacji ex post
• Gdy zawiniła metoda – napisz to
• Nie przedstawiaj ogromnej liczby różnych możliwych

powodów braku sensownych rezultatów

• Gdy wyniki nie potwierdzają hipotez ale są

interpretowalne – napisz jak je można interpretować

• Przedstaw jasno i krótko konkluzje wyników
• Gdy potrzebne dalsze badania – napisz jak miałyby

wyglądać

Załączniki

• Zastosowane techniki badań
• Oryginalny materiał badawczy
• Oryginalny program komputerowy
• Zastosowane instrukcje
• Nie załączać wyników surowych ale

ich od razu nie wyrzucać!