Ubezpieczenia

osobowe

Opracowała :
Monika Jakobina

1

SPIS TREŚCI

1.Co to jest ubezpieczenie ?
2.Krótka historia ubezpieczeń na życie
3.Strony umowy
4.Podział ubezpieczeń
5.Ubezpieczenie na życie
6.Typy ubezpieczeń na życie
7.Ubezpieczenie wypadkowe
8.Ubezpieczenie chorobowe
9.Ranking zakładów ubezpieczeniowych
10.Literatura
11.Pytania kontrolne

2

„ Ubezpieczenie jest
instytucją, która ma znieść
lub ograniczyć ciężar
pewnych zdarzeń
losowych, których ryzyko
nastąpienia towarzyszy
człowiekowi na każdym
etapie jego życia.”

Wanda Ronka - Chmielowiec

3

Historia ubezpieczeń na życie

1868 r –

Krakowski

e

Towarzyst

wo

Wzajemny

ch

Ubezpiecz

eń

I i II wojna

światowa

–

zahamow

anie

rozwoju,

brak

realizacji

świadczeń

Od 1952 r –

PZU

monopolist

ą

ubezpiecze

niowym

28.07.1990

– ustawa o

likwidacji

monopolu

Od 1995 r

– rynek ub.

oparty na

gospodarc

e

wolnorynk

owej

4

Wyszczególnienie

199
1

199
2

199
3

199
4

199
5

199
6

199
7

199
8

199
9

Liczba instytucji
ubezpieczeniowych

ogółem

17

23

28

36

40

45

51

55

63

Dział I
(ubezpieczenia na

życie)

2

4

6

10

13

15

21

24

30

Instytucje o

przewadze kapitału
krajowego w dziale I

-

-

5

6

6

6

9

12

16

Źródło: Biuletyn PUNU, 1997, 1998, 1999

Dynamika rozwoju zakładów ubezpieczeń w
latach 1991 - 1999

5

Strony umowy

 Ubezpieczyciel

 Ubezpieczający

 Ubezpieczony

 Uprawniony

( uposażony )

6

Ubezpieczający Ubezpiecz

ony

7

Ubezpiecze

nia

gospodarcz

e

osobowe

majątkowe

społeczne

8

Ubezpie

-czenia

osobow

e

Ubezpie

-czenia

osobow

e

Ubezpieczeni

a na życie

Ubezpieczeni

a na życie

Ubezpieczeni

a następstw

nieszczęśliw

ych

wypadków

( wypadkowe

)

Ubezpieczeni

a następstw

nieszczęśliw

ych

wypadków

( wypadkowe

)

Ubezpieczeni

a chorobowe

( zdrowotne )

Ubezpieczeni

a chorobowe

( zdrowotne )

9

Ubezpieczenia na życie

Ubezpieczenia na życie

• Śmierć lub dożycie określonego

wieku przez osobę

ubezpieczoną

Ubezpieczenia

wypadkowe

Ubezpieczenia

wypadkowe

• Rozstrój zdrowia, uszkodzenie

ciała lub śmierć w skutek

nieszczęśliwego wypadku

Ubezpieczenia chorobowe

Ubezpieczenia chorobowe

Źródło : art. 829 k.c.

10

• 1.) Ubezpieczenia na życie

• 2.) Ubezpieczenia posagowe,

zaopatrzenia dzieci

• 3.) Ubezpieczenia na życie, jeśli

są związane z ub. Funduszem

kapitałowym

• 4.) Ubezpieczenia rentowe

• 5.) Ubezpieczenia wypadkowe i

chorobowe, jeśli są

uzupełnieniem ub.

Wymienionych w grupach 1-4

Dział I –

Ubezpieczeni

a na życie

• 1.) Ubezpieczenia

wypadku, w tym

wypadku przy pracy i

choroby zawodowej

• 2.) Ubezpieczenia

choroby

Dział II –

Pozostałe

ubezpieczenia

osobowe oraz

ubezpieczenia

majątkowe

11

1. Ubezpieczenie na
życie

 Ubezpieczenie na własne

życie

 Ubezpieczenie na cudze

życie

12

PODSTAWOWE

TYPY

UBEZPIECZEŃ

NA ŻYCIE

PODSTAWOWE

TYPY

UBEZPIECZEŃ

NA ŻYCIE

13

Ube

zpie

cze

nie

na

całe

życi

e

Ube

zpie

cze

nie

na

całe

życi

e

Zastępują dochód zmarłego

Zastępują dochód zmarłego

Świadczenie wypłacane z tytułu

śmierci ubezpieczonego

Świadczenie wypłacane z tytułu

śmierci ubezpieczonego

Składka płacona okresowo, do

końca ubezpieczenia lub do

ustalonego wieku

Składka płacona okresowo, do

końca ubezpieczenia lub do

ustalonego wieku

Dwa podstawowe warianty

ubezpieczenia

Dwa podstawowe warianty

ubezpieczenia

Jednolita składka

przez cały okres

płatności

Jednolita składka

przez cały okres

płatności

Wzrastająca

składka

Wzrastająca

składka

14

Ubezpieczenie na

dożycie

Ubezpieczenie na

dożycie

Ubezpieczenie oszczędnościowe

Ubezpieczenie oszczędnościowe

Śmierć ubezpieczonego – rozwiązanie

ubezpieczenia – pieniądze przepadają

Śmierć ubezpieczonego – rozwiązanie

ubezpieczenia – pieniądze przepadają

Charakter głównie teoretyczny

Charakter głównie teoretyczny

15

Ubezpieczenie

na wypadek

śmierci i dożycie

( kapitałowe )

Ubezpieczenie

na wypadek

śmierci i dożycie

( kapitałowe )

Najpopularniejszy typ ubezpieczeń

Najpopularniejszy typ ubezpieczeń

Cel : utrzymanie odpowiedniego standardu

życia rodziny ubezpieczonego

Cel : utrzymanie odpowiedniego standardu

życia rodziny ubezpieczonego

Składka płacona przez cały okres

ubezpieczenia

Składka płacona przez cały okres

ubezpieczenia

Wypłata świadczenia po dożyciu

określonego wieku lub po śmierci

ubezpieczonego

Wypłata świadczenia po dożyciu

określonego wieku lub po śmierci

ubezpieczonego

16

Ubezpieczenie zaopatrzenia

dzieci

Ubezpieczenie zaopatrzenia

dzieci

Specyficzny sposób oszczędzania

Specyficzny sposób oszczędzania

Cel : zapewnienie świadczenia dziecku po

osiągnięciu wieku dojrzałego

Cel : zapewnienie świadczenia dziecku po

osiągnięciu wieku dojrzałego

Składka płacona jednorazowo lub
okresowo przez cały czas trwania

ubezpieczenia

Składka płacona jednorazowo lub
okresowo przez cały czas trwania

ubezpieczenia

17

Ube

zpi

ecz

eni

a

ren

tow

e

Ube

zpi

ecz

eni

a

ren

tow

e

Metoda oszczędzania i stopniowego

wykorzystywania zaoszczędzonych

pieniędzy w latach późniejszych

Metoda oszczędzania i stopniowego

wykorzystywania zaoszczędzonych

pieniędzy w latach późniejszych

Składka płacona jednorazowo

Składka płacona jednorazowo

Świadczenia wypłacane w

odstępach rocznych, kwartalnych

lub miesięcznych

Świadczenia wypłacane w

odstępach rocznych, kwartalnych

lub miesięcznych

Dominujące znaczenie rent

życiowych oraz rent pewnych

Dominujące znaczenie

rent

życiowych

oraz

rent pewnych

Często łączone z innymi typami

ubezpieczeń

Często łączone z innymi typami

ubezpieczeń

Wpłacony kapitał może być

wypłacony przez ubezpieczonego

Wpłacony kapitał może być

wypłacony przez ubezpieczonego

18

Ubezpie

czenie

typu

universa

l life

Ubezpie

czenie

typu

universa

l life

Łączy

elementy

ubezpieczenia

i oszczędzania

Łączy

elementy

ubezpieczenia

i oszczędzania

Ubezpieczenie z

funduszem

inwestycyjnym

Ubezpieczenie z

funduszem

inwestycyjnym

Koszt ubezpieczenia

zależny od wieku

ubezpieczonego oraz

wartości czystego

ubezpieczenia

Koszt ubezpieczenia

zależny od wieku

ubezpieczonego oraz

wartości czystego

ubezpieczenia

Świadczenie

wypłacane w

wysokości

sumy ub. lub

wartości

polisy

Świadczenie

wypłacane w

wysokości

sumy ub. lub

wartości

polisy

19

Wielkości

charakteryzujące

ubezpieczenie

Wielkości

charakteryzujące

ubezpieczenie

Wartość

polisy ( cash

value –

C.V. )

Wartość

polisy ( cash

value –

C.V. )

Wartość

ubezpieczen

ia na ryzyku

netto ( net

amountat

risk –

N.A.R. )

Wartość

ubezpieczen

ia na ryzyku

netto ( net

amountat

risk –

N.A.R. )

20

Warto

ść

polisy

Warto

ść

polisy

Warto

ść ub.

na

ryzyku

netto

Warto

ść ub.

na

ryzyku

netto

Suma

ubezpiecze

nia

Suma

ubezpiecze

nia

Ubezpieczenie typu universal life
c.d

.

21

UBEZPIECZENIE NASTĘPSTW
NIESZCZĘŚLIWYCH WYPADKÓW ORAZ
UBEZPIECZENIE CHOROBOWE ( jako dodatkowe
ubezpieczenie do ubezpieczenia na życia )

UBEZPIECZENIE NASTĘPSTW
NIESZCZĘŚLIWYCH WYPADKÓW ORAZ
UBEZPIECZENIE CHOROBOWE ( jako dodatkowe
ubezpieczenie do ubezpieczenia na życia )

Opcje najczęściej stosowane w Polsce :

 Świadczenie z tytułu śmierci wskutek

nieszczęśliwego wypadku

 Świadczenie z tytułu śmierci lub kalectwa

wskutek nieszczęśliwego wypadku

 Świadczenie z tytułu niezdolności do pracy

( inwalidztwa )

 Zwolnienie z opłaty składki z tytułu

niezdolności do pracy

 Świadczenie z tytułu choroby

Opcje najczęściej stosowane w Polsce :

 Świadczenie z tytułu śmierci wskutek

nieszczęśliwego wypadku

 Świadczenie z tytułu śmierci lub kalectwa

wskutek nieszczęśliwego wypadku

 Świadczenie z tytułu niezdolności do pracy

( inwalidztwa )

 Zwolnienie z opłaty składki z tytułu

niezdolności do pracy

 Świadczenie z tytułu choroby

22

2. Ubezpieczenia następstw
nieszczęśliwych wypadków
( nie będące uzupełnieniem
ubezpieczenia na życie )

 kształtowane są przez treść polisy

i ogólnych warunków
ubezpieczenia ( OWU )

 nieszczęśliwy wypadek jako

związek przyczynowo skutkowy
między zdarzeniem a
uszkodzeniem ciała lub śmiercią

 kształtowane są przez treść polisy

i ogólnych warunków
ubezpieczenia ( OWU )

 nieszczęśliwy wypadek jako

związek przyczynowo skutkowy
między zdarzeniem a
uszkodzeniem ciała lub śmiercią

23

Nieszczęśliwy

wypadek

Wywołane przez siły działające z zewnątrz

na ciało osoby ub.

Wywołane przez siły działające z zewnątrz

na ciało osoby ub.

Występuje w sposób nagły

Występuje w sposób nagły

Działa wbrew woli poszkodowanego

Działa wbrew woli poszkodowanego

Powoduje trwały uszczerbek na zdrowiu w

następstwie uszkodzenia ciała lub

rozstroju zdrowia

Powoduje trwały uszczerbek na zdrowiu w

następstwie uszkodzenia ciała lub

rozstroju zdrowia

24

3. Ubezpieczenie chorobowe
( nie będące uzupełnieniem
ubezpieczeń na życie )

 zawierane na okres roczny z

możliwością przedłużenia

 może być wymagane badanie lekarskie

 zawierane jednostkowo albo grupowo

 zawierane na okres roczny z

możliwością przedłużenia

 może być wymagane badanie lekarskie

 zawierane jednostkowo albo grupowo

25

Opłacenie wszystkich lub

niektórych kosztów leczenia

w kraju

Opłacenie wszystkich lub

niektórych kosztów leczenia

w kraju

Opłacenie kosztów leczenia

w wyniku wypadku lub

nagłej choroby za granicą

Opłacenie kosztów leczenia

w wyniku wypadku lub

nagłej choroby za granicą

Pomoc finansowa w razie

zaistnienia niektórych

ciężkich chorób

Pomoc finansowa w razie

zaistnienia niektórych

ciężkich chorób

Pokrycie strat związanych z

niemożliwością

wykonywania pracy w

związku z chorobą

Pokrycie strat związanych z

niemożliwością

wykonywania pracy w

związku z chorobą

Cel :

26

• 1.) Ubezpieczenia na życie

• 2.) Ubezpieczenia posagowe,

zaopatrzenia dzieci

• 3.) Ubezpieczenia na życie, jeśli

są związane z ub. Funduszem

kapitałowym

• 4.) Ubezpieczenia rentowe

• 5.) Ubezpieczenia wypadkowe i

chorobowe, jeśli są

uzupełnieniem ub.

Wymienionych w grupach 1-4

Dział I –

Ubezpieczeni

a na życie

• 1.) Ubezpieczenia

wypadku, w tym

wypadku przy pracy i

choroby zawodowej

• 2.) Ubezpieczenia

choroby

Dział II –

Pozostałe

ubezpieczenia

osobowe oraz

ubezpieczenia

majątkowe

27

Wyszczególnienie / Specification

Działalność bezpośrednia / Direct business

Grupa 1

Class 1

Grupa 2

Class 2

Grupa 3

Class 3

Grupa 4

Class 4

Grupa 5

Class 5

Zakłady ubezpieczeń

AEGON TU na ŻYCIE S.A.

x

x

x

x

x

TU ALLIANZ ŻYCIE POLSKA S.A.

x

x

x

x

x

PAPTUnŻiR AMPLICO LIFE S.A.

x

x

x

x

x

AVIVA TUnŻ S.A.

x

x

x

x

x

AXA ŻYCIE TU S.A.

x

x

x

x

x

BENEFIA TUnŻ S.A. Vienna Insurance Group

x

x

x

x

x

BZ WBK- AVIVA TUnŻ S.A.

x

 

x

 

x

TUnŻ CARDIF POLSKA S.A.

x

x

x

x

x

COMPENSA TUnŻ S.A. Vienna Insurance Group

x

x

x

x

x

WTUŻiR CONCORDIA CAPITAL S.A.

x

x

x

x

x

STUnŻ ERGO HESTIA S.A.

x

x

x

x

x

TUnŻ EUROPA S.A.

x

x

x

x

x

GENERALI ŻYCIE TU S.A.

x

x

x

x

x

HDI-GERLING ŻYCIE TU S.A.

x

x

x

x

x

ING TUnŻ S.A.

x

x

x

x

x

TU INTER-ŻYCIE POLSKA S.A.

x

x

x

x

x

LINK4 LIFE TU na ŻYCIE S.A.

x

x

x

x

x

MACIF ŻYCIE TUW

x

x

x

x

x

METLIFE TUnŻ S.A.

x

x

x

x

x

NORDEA POLSKA TUnŻ S.A.

x

x

x

x

x

TUnŻ POLISA-ŻYCIE S.A.

x

x

x

x

x

PRAMERICA ŻYCIE TUiR S.A.

x

x

x

x

x

PZU ŻYCIE SA

x

x

x

x

x

TUW REJENT-LIFE

x

 

x

x

x

SIGNAL IDUNA ŻYCIE POLSKA TU S.A.

x

x

x

x

x

SKANDIA ŻYCIE TU S.A.

 

 

x

 

x

TU SKOK ŻYCIE S.A.

x

x

x

x

x

UNIQA TU na ŻYCIE S.A

x

x

x

x

x

UNIVERSUM-ŻYCIE TU S.A.

x

x

x

x

x

TUnŻ WARTA S.A.

x

x

x

x

x

Razem / Total

29

27

30

28

30

28

Wartość składki przypisanej brutto w III
kwartałach w latach 2007-2011

Źródło: Sprawozdania finansowe i statystyczne zakładów
ubezpieczeń/ www.knf.gov.pl

29

Zakłady ubezpieczeń o największych udziałach w
rynku (mierzonym wielkością składki przypisanej
brutto) po III kwartałach 2010 r. i 2011 r.

Zakłady ubezpieczeń o największych udziałach w
rynku (mierzonym wielkością składki przypisanej
brutto) po III kwartałach 2010 r. i 2011 r.

Źródło: Sprawozdania finansowe i statystyczne zakładów
ubezpieczeń/ www.knf.gov.pl

L

p.

Zakład

ubezpieczeń

30.09.

10

Zakład

ubezpieczeń

30.09.

11

Dział I

1

PZU ŻYCIE S.A.

28,50
%

PZU ŻYCIE S.A.

32,22
%

2

TUnŻ EUROPA
S.A.

15,25
%

TUnŻ EUROPA
S.A.

9,07 %

3

WARTA S.A.

8,00 % WARTA S.A.

7,53 %

4

ING TUnŻ S.A.

5,99 % ING TUnŻ S.A.

5,93 %

5

AVIVA TUnŻ S.A.

5,96 % AVIVA TUnŻ S.A. 5,62 %

Razem

63,70

%

60,37

%

30

Literatura :

Gawlas Cezary, Ogólna charakterystyka ubezpieczeń osobowych w Polsce
oraz perspektywy rozwoju, „ Monitor Podatkowy ” 1996 nr 12. Dostępny w
World Wide Web: http://www.monitorpodatkowy.pl/index.php?
mod=m_artykuly&cid=36&id=409, 04.04.12.

Hadyniak Bogusław, Szumlicz Tadeusz, Ubezpieczenie jako urządzenie
finansowe, [w:] Ubezpieczenia : podręcznik akademicki, Pod red. Jana
Monkiewicza, Warszawa, Poltex, 2010.

Ronka-Chmielowiec Wanda, Ocena ryzyka ubezpieczeniowego w
ubezpieczeniach na życie, [w:] Ubezpieczenia. Rynek i ryzyko, Pod red.
Wandy Ronki-Chmielowiec, Warszawa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne,
2002.

Sangowski Tadeusz, Charakterystyka ubezpieczeń osobowych, [w:]
Ubezpieczenia gospodarcze, Pod red. Tadeusza Sangowskiego, Warszawa,
Poltex, 1998, s. 171 – 202.

Szczur Maria, Rozwój rynku ubezpieczeń na życie w Polsce, Warszawa,
2000. Dostępny w World Wide Web: http://stare.ryzyko.pl/?
l_menu=164#r31, 04.04.12.

www.knf.gov.pl

31

PYTANIA

1.) Na jakie typy ubezpieczeń dzielą się
ubezpieczenia osobowe ?
2.) Wymień 3 typy ubezpieczeń na życie
3.) Podaj 1 cel ubezpieczenia
chorobowego
4.) Który zakład ubezpieczeń ma
największe udziały na rynku ?
5.) Wymień 2 cechy jakie musi posiadać
zdarzenie aby można było uznać je za
nieszczęśliwy wypadek ?

32