Dokumentacja
przewozów w żegludze
nieregularnej.

TRAMPING

CECHY TRAMPINGU

1)

poszczególne podróże odbywają się bez ustalonego i
opublikowanego rozkładu rejsów, a armator kieruje statek tam,
gdzie udało się mu pozyskać odpowiedni ładunek, albo istnieje
znaczne prawdopodobieństwo, że taki ładunek uda się pozyskać.

2)

Przedmiotem przewozu są ładunki całostatkowe, przewożone
luzem, masowe i wynikające zależności od jednego załadowcy
(czarterującego).

Ładunki balastowe

: ładunek zbliżony do strat przelotem

balastowym, ale nie pusty statek (BALAST CARGO).
3) Umowa czarterująca (umowa przewozu) (CHARTER PARTY),
4) Wysokość wynegocjowanej stawki frachtowej (FRACHT RATE),
zależy od

sytuacji na rynku frachtowym.

5)

Tempo przeładunku: jest dokładnie określone w formie
uzgodnionych norm, ustalonego z góry czasu okresu przeładunku
lub przywołanych oficjalnie norm portowych.

6) Uniwersalny statek: masowiec charakterystyczny do tej grupy

trampowej.

Frachtowanie

- to zawieranie umowy o przewóz rzeczy drogą
morską. Aby doszło do zawarcia umowy o przewóz
rzeczy musi zaistnieć:

1)

Zapotrzebowanie na tonaż.

2)

Zapotrzebowanie na ładunek, czyli przewiezienie
go.

3)

Spotkanie stron

Istota umowy przewozu – umowa przewozu i
umowa frachtowa.

Istota umowy przewozu rzeczy, polega na tym, że

podmiot podejmujący się wykonania przewozu

(przewoźnik) zobowiązuje się do przemieszczenia

określonych rzeczy z jednego miejsca na drugie przy

użyciu odpowiedniego środka transportu. Podmiot

zainteresowany przemieszczeniem rzeczy może to

osiągnąć przez zawarcie umowy przewozu jak i przez

najem środka przewozowego, za pomocą którego

dokonuje się przemieszczenia rzeczy

Umowa w transporcie morskim
powinna zawierać

1)

Przedmiot przewozu.

2)

Trasę przewozu.

3)

Wynagrodzenie za przewóz (fracht).

Kodeks morski w Art. 98 def. umowę przewozu jako:
przez umowę przewozu ładunku przewoźnik
podejmuje się za wynagrodzeniem przewiezienia
rzeczy drogą morską. Art. 99 uściśla to pojęcie, że
umowa przewozu może: ‘’Stanowić że przewoźnik
odda całą przestrzeń albo określoną część
przestrzeni ładownej statku pod ładunek, na podróż
lub na czas (umowa czarterowa)’’.

Czarterowanie ( chartering )

Zawieranie umowy przewozowej w żegludze

nieregularnej nazywane jest czarterowaniem

(chartering), a sama umowa nazywana jest

czarterpartią lub czarterem (charter party – C/P).

Zgodnie z definicją zawartą w art. 99 k.m. umowa

czarterową jest umowa przewozu ładunku, która

stanowi, że przewoźnik „odda całą przestrzeń albo

określoną część przestrzeni ładownej statku pod

ładunek na podróż lub na czas”.

Umowa czarterowa ma cztery podstawowe cechy

•

jest umową realną,

•

wzajemną,

•

odpłatną

•

i konsensualną.

•

Realność umowy wynika z wyraźnie zdefiniowanego
jej przedmiotu: może nim być przewóz uzgodnionego
ładunku na ustalonej trasie, przejęcie handlowej
dyspozycji statkiem lub łączenie handlowej i
technicznej dyspozycji statkiem.

•

Wzajemność umowy oznacza, że w jej wyniku rodzą
się wzajemne prawa i obowiązki stron umowy
szczegółowo w niej sformułowane.

•

Odpłatność umowy oznacza, że za świadczone
frachtującemu (czarterującemu) usługi przewoźnikowi
lub armatorowi przysługuje uzgodnione w umowie
wynagrodzenie.

•

Konsensualność oznacza z kolei, że do jej zawarcia
dochodzi w wyniku wyrażenia zgodnej woli stron
umowy.

Rodzaje umów czarterowych
Czarter na podróż

Czarter na podróż jest umową frachtową, w której

przewoźnik (carrier, owner) zobowiązuje się do przewiezienia

ładunku uzgodnionego co do rodzaju i ilości na uzgodnionej

trasie wyznaczonej portami załadowania i wyładowania.

Czarterujący (charterer) zobowiązany jest do przygotowania

ładunku w porcie załadowania oraz do zapłaty uzgodnionego

frachtu.

1)

czarter na podróż pojedynczą (single vojage charter
party), gdy umowa dotyczy przewozu uzgodnionego
ładunku z uzgodnionego portu załadowania do portu
wyładowania i wydania tam ładunku uprawnionemu
odbiorcy w zamian za zapłatę uzgodnionego frachtu. Po
wydaniu ładunku i zapłacie frachtu, przy braku roszczeń
z obu stron, umowę uznaje się za wypełnioną;

2)

czarter na podróż okrężną (round vojage charter party),
gsy jedna umowa reguluje warunki realizacji dwóch
podróży pojedynczych: wyjściowej oraz powrotnej, w
powiązaniu z przewozem ładunków tego samego
czarterującego na stałych warunkach;

3)

czarter na podróże konsekutywne (consecutive voyage
charter party), gdy jedna umowa reguluje warunki
wykonania określonej liczby bezpośrednio po sobie
następujących takich samych podróży.

Rodzaje umów czarterowych
Czarter na podróż

Zgodnie z treścią czarterpartii, armator/przewoźnik

zachowuje operacyjną kontrolę nad statkiem,

ponosząc tym samym wszystkie koszty

eksploatacyjne wiążące się zarówno z techniczną,

jak i handlową dyspozycją statku (koszty

kapitałowe, koszty utrzymania statku, koszty

bezpośrednie podróży). Zobowiązania

czarterującego wiążą się z ładunkiem (koszty

dostawy ładunku wzdłuż burty statku, koszty

ubezpieczenia ładunku, opłaty i podatki ciążące na

ładunku). Koszty załadunku i wyładunku są

podzielone między armatora i czarterującego

zgodnie z wolą stron wyrażoną w odpowiednich

klauzulach czarteru na podróż.

Rodzaje umów czarterowych
Czarter na czas

Cechą charakterystyczną umów czasowych jest przedmiot umowy,

którym jest statek, a właściwie prawo do dysponowania statkiem na

uzgodniony czas, w zamian za zapłatę ustalonej opłaty za dzień lub

miesiąc.

Czarter na czas (time charter) jest umową, w której „armator
zobowiązuje się za wynagrodzeniem oddać czarterującemu do
rozporządzenia statek obsadzony załogą na oznaczony czas albo
na okres jednej lub kilku następujących po sobie podróży w celu
określonym umową”(art.184.§ 1). Armator zobowiązuje się przekazać
do dyspozycji zdatny do żeglugi statek o ustalonej charakterystyce
techniczno-eksploatacyjnej, w uzgodnionym miejscu i terminie, na
uzgodniony czas. Czarterujący przejmuje dyspozycję handlowo-
eksploatacyjną i pokrywa koszty z nią związane, zobowiązując się do
wykorzystania statku w sposób ustalony w umowie, zapłaty armatorowi
uzgodnionej opłaty czarterowej (hire) w ustalonym czasie oraz zwrotu
statku armatorowi po upływie umownego okresu. Armator zobowiązany
jest do zabezpieczenia gotowości techniczno-eksploatacyjnej przez okres
trwania czarteru na własny koszt.

Rodzaje umów czarterowych
Czarter na czas

Czarter na czas może występować w następujących
rodzajach:

1.

czarter na czas podróży (vovage time charter),
polegający na przekazaniu do dyspozycji
czarterującego statku na czas niezbędny do
wykonania podróży na trasie wyznaczonej
portem załadowania i wyładowania;

2.

czarter na czas, wyznaczony terminami przyjęcia
i zdania statku (time charter), określany jako
zwykły czarter na czas, który może występować
jako: - czarter długookresowy (long term time
charter), o okresie trwania ponad rok i czarter
krótkookresowy (short term time charter).

Rodzaje umów czarterowych
Czarter na czas

Armator może przekazać do dyspozycji
czarterującego statek z pełnym zakresem dyspozycji
(handlowej i technicznej), zachowując sobie tytuł
własności i uzgadniając termin i miejsce przekazania
statku czarterującemu, okres trwania umowy oraz
termin i miejsce zwrotu statku, a także wysokość i
warunki zapłaty opłaty czarterowej. Umowy takie
mogą występować w kilku formach:

•

czarter goły (bare-boat charter), czarterujący otrzymuje statek bez
załogi, jednak w pełni zdatny do żeglugi na okres od kilku do
kilkunastu lat w zamian za zapłatę ustalonej opłaty czarterowej (hire)
przez cały okres trwania umowy. Po upływie okresu trwania umowy
statek podlega zwrotowi armatorowi w uzgodnionym czasie i miejscu;

•

czarter goły z klauzulą kupna-sprzedaży (bare-boat charter with lease-
purchase clause), gdy zgodnie z warunkami umowy zapłata opłaty
czarterowej jest traktowana jako ratalna spłata wartości statku przez
okres trwania umowy. Po zapłacie ostatniej raty (hire) statek staje się
własnością czarterującego i nie podlega zwrotowi armatorowi;

•

umowa leasingowa (leasing agreement), polegający na dzierżawie
statku na warunkach uzgodnionych między armatorem i dzierżawcą,
dotyczących okresu dzierżawy, warunków użytkowania statku i
wysokości opłaty leasingiwej. Leasing może przyjąć następujące
formy:

•

leasing operacyjny (operational leasing) - po upływie okresu dzierżawy
statek zwracany jest armatorowi, który zazwyczaj sprzedaje go na rynku
tonażu używanego,

•

leasing finansowy lub kapitałowy (financial/capital leasing) – po zapłacie
ostatniej raty leasingowej statek staje się własnością dzierżawcy i nie
podlega zwrotowi armatorowi.

Czarter slothire

Czarter slothire (także slotczarter) jest umową, na podstawie której
czarterujący uzyskuje od armatora prawo do dysponowania częścią przestrzeni
ładownej statku udającego się w określoną podróż w celu przewiezienia w niej
bądź własnych ładunków, bądź też ładunków osób trzecich, z którymi
czarterujący we własnym imieniu zawiera umowy przewozu.

Czarter slothire jest stosunkowo nową postacią kontraktu żeglugowego,

odpowiadającą potrzebom nowego podmiotu działającego w przewozie
międzynarodowym, jakim jest przedsiębiorstwo przewozowe nie eksploatujące
statków, którymi podejmuje się przewiezienia ładunków. Jest to przewoźnik,
który do wykonania zawartych przez niego umów przewozu posługuje się
statkami, które ani do niego nie należą, ani też którymi nie może on
dysponować na podstawie takich umów jak czarter na czas lub czarter
bareboat.

W czarterze tym określa się przestrzeń ładowną, jaką czarterujący może

dysponować, maksymalny ciężar kontenerów, a także przewidziana trasę
podróży statku. Wynagrodzenie należne armatorowi określone jako opłata
(hire), a nie jako fracht (freight), podkreśla istotną różnicę między tą umową
a czarterową umową przewozu, która również może dotyczyć tylko części
przestrzeni ładownej statku. Przedmiotem czarterowej umowy przewozu jest
jednak przewiezienie określonego w umowie ładunku, podczas kiedy
przedmiotem czarteru slothire jest tylko najem przestrzeni ładownej statku, a
wynagrodzenie armatora jest niezależne od tego, czy – i w jakim zakresie –
przydzielone czarterującemu miejsce zostało wykorzystane.

Czarter bareboat

Czarter na czas na warunkach bareboat (bareboat time charter)
może być traktowany jako rozszerzenie istoty czarteru na czas:
zgodnie z zawartą umową czarterujący przejmuje od armatora
statek bez załogi, a czasem i bez kompletnego wyposażenia, na
umówiony okres, przy czym na czas trwania umowy czarterujący
przejmuje zarówno dyspozycję handlowo-eksploatacyjną (jak w
czarterze na czas), jak też dyspozycję techniczno - eksploatacyjną
statku. W wykonaniu umowy najmu statku następuje wydanie
statku, a więc przeniesienie jego posiadania z oddającego w czarter
na czarterującego, który staje się jego posiadaczem zależnym;
równocześnie obejmując statek uzyskuje on pozycję armatora. Na
tym polega istotna różnica między czarterem bareboat a czarterem
na czas. Jeżeli umowa czarteru bareboat tego nie zabrania,
czarterujący może oddać statek innej osobie w podczarter.
Wzajemne prawa i obowiązki stron zwykle w sposób szczegółowy
określa umowa. Umowa czarteru bareboat może być zawarta w
dowolnej formie, zwykle jednak zawierana jest w formie pisemnej.