UTYLIZACJA

TWORZYW

SZTUCZNYCH I

WYROBÓW

MEDYCZNYCH

ODPADY MEDYCZNE SĄ TO GŁÓWNIE
ODPADY POWSTAJĄCE W ZAKŁADACH OPIEKI
ZDROWOTNEJ, TJ. SZPITALACH, DOMACH
POMOCY SPOŁECZNEJ, OŚRODKACH ZDROWIA.
PONADTO DO TEGO RODZAJU ODPADÓW
MOŻNA ZALICZYĆ PRODUKTY SPOŻYWCZE
ZAREKWIROWANE PODCZAS KONTROLI
FITOSANITARNEJ.
ODPADY MEDYCZNE STWARZAJĄ SZCZEGÓLNE
ZAGROŻENIE Z UWAGI NA MOŻLIWOŚĆ
KONTAKTU Z OTOCZENIEM WYSTĘPUJĄCYCH W
NICH DROBNOUSTROJÓW
CHOROBOTWÓRCZYCH, A TAKŻE Z POWODU
UDZIAŁU W NICH PRZETERMINOWANYCH
LEKARSTW.

PODZIAŁ ODPADÓW MEDYCZNYCH



odpady bytowo-gospodarcze



odpady bytowo-gospodarcze z pomieszczeń biurowych, administracyjnych, zaplecza
warsztatowego i służb technicznych



odpady bytowe z zakładów niezabiegowych



odpady z kuchni i resztki posiłków z oddziałów niezakaźnych



odpady specyficzne



odpady zakażone drobnoustrojami (zużyte materiały opatrunkowe, igły, strzykawki,
materiały laboratoryjne i medyczne, odpady z sal operacyjnych, amputowane części
ciała, z oddziałów zakaźnych, oddziałów chirurgicznych, zwłoki zwierząt doświadczalnych
, odpady posekcyjne itp.)



leki cytostatyczne i sprzęt używany przy ich podawaniu



opakowania po lekach oraz leki przeterminowane



odpady specjalne



odpady radioaktywne



zużyte diagnostyki izotopowe



substancje toksyczne



zużyte oleje



substancje chemiczne nie nadające się do spalania ze względów bhp



zużyte rozpuszczalniki i odczynniki chemiczne



odpady srebronośne



zużyte baterie



uszkodzone termometry rtęciowe i zużyte świetlówki



odpady wtórne



popiół



zeszklony żużel



wyżarzone elementy metalowe



pyły i szlamy pochodzące z urządzeń odpylających

METODY UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW

MEDYCZNYCH I WETERYNARYJNYCH MUSZĄ

SPEŁNIAĆ TRZY PODSTAWOWE WARUNKI:



likwidacja zagrożenia infekcyjnego wszystkich
typów wchodzących w skład specyficznych
odpadów szpitalnych



neutralizację niebezpiecznych związków
chemicznych pochodzących z niezużytych lub
przeterminowanych lekarstw i odczynników
chemicznych



spopielenie (lub grzebanie) odpadów
zawierających tkankę, a powstały z tego
procesu odpad nie powinien być
identyfikowalny w formie

METODY UNIESZKODLIWIENIA

ODPADÓW MEDYCZNYCH



termiczne przekształcanie odpadów w
instalacjach lub urządzeniach
zlokalizowanych na lądzie



przez autoklawowanie



dezynfekcją termiczną



działaniem mikrofalami



inna obróbka fizyczno-chemiczna

ROLA UTYLIZACJI W MEDYCYNIE I

WETERYNARII



Sanitarno-higieniczna - niezbędny element zwalczania i profilaktyki
chorób zaraźliwych zwierząt oraz epidemiologiczne i epizootyczne
działanie prewencyjne. Istotą procesów utylizacyjnych jest
eliminacja w trakcie sterylizacji wszystkich patogenów, w tym
również prionów.



Proekologiczna - ochrona środowiska przyrodniczego przed
zakażeniem drobnoustrojami chorobotwórczymi i skażeniami.



Ekonomiczna - produkcja wysokowartościowego, przetworzonego
białka zwierzęcego i tłuszczu wykorzystywanych w żywieniu
zwierząt.

USTAWA Z DNIA 27 KWIETNIA 2001 R.

O ODPADACH



gospodarowanie odpadami - rozumie się
przez to zbieranie, transport, odzysk i
unieszkodliwianie odpadów, w tym
również nadzór nad takimi działaniami
oraz nad miejscami unieszkodliwiania
odpadów



Magazynowanie odpadów - rozumie się
przez to czasowe przetrzymywanie lub
gromadzenie odpadów przed ich
transportem, odzyskiem lub
unieszkodliwianiem



odpadymedyczne - rozumie się przez to
odpady powstające w związku z
udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz
prowadzeniem badań i doświadczeń
naukowych w zakresie medycyny



składowisko odpadów - rozumie się przez to obiekt
budowlany przeznaczony do składowania odpadów



spalarnia odpadów – rozumie się przez to zakład
lub jego część przeznaczone do termicznego
przekształcania odpadów z odzyskiem lub bez
odzysku wytwarzanej energii cieplnej, obejmujące
instalacje i urządzenia służące do prowadzenia
procesu termicznego przekształcania odpadów
wraz z oczyszczaniem gazów odlotowych i
wprowadzaniem ich do atmosfery, kontrolą,
sterowaniem i monitorowaniem procesów oraz
instalacjami związanymi z przyjmowaniem,
wstępnym przetwarzaniem i magazynowaniem
odpadów dostarczonych do termicznego
przekształcania oraz instalacjami związanymi z
magazynowaniem i przetwarzaniem substancji
otrzymanych w wyniku spalania i oczyszczania
gazów odlotowych



termiczne przekształcanie odpadów –
rozumie się przez to:

a) spalanie odpadów przez ich utlenianie,
b) inne procesy termicznego przekształcania

odpadów, w tym pirolizę, zgazowanie i proces
plazmowy, o ile substancje powstające
podczas tych procesów termicznego
przekształcania odpadów są następnie
spalane



unieszkodliwianie odpadów - rozumie się
przez to poddanie odpadów procesom
przekształceń biologicznych, fizycznych lub
chemicznych w celu doprowadzenia ich do
stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia,
zdrowia ludzi lub dla środowiska

SPALANIE TWORZYW SZTUCZNYCH W STOSOWANYCH
POWSZECHNIE SPALARNIACH ( NAJCZĘŚCIEJ W
TEMPERATURZE DO 1000°C ), POWODUJE POWSTANIE
BARDZO TOKSYCZNYCH TLENKÓW WĘGLOWODORÓW W
POSTACI DIOKSANÓW - C

4

H

8

O

2

I FURANÓW - C

4

H

4

O

PRZEDOSTAJĄCYCH SIĘ DO ATMOSFERY. DLA UNIKNIĘCIA
EMISJI TYCH SZKODLIWYCH ZWIĄZKÓW NALEŻY
STOSOWAĆ INSTALACJE WYPOSAŻONE W TZW. KOMORY
DOPALANIA, W KTÓRYCH W TEMPERATURZE MIN 1200°C
I NADMIARZE POWIETRZA ZACHODZĄ REAKCJE:

:

SPALARNIE ODPADÓW MEDYCZNYCH



odpady zainfekowane stanowią jedynie 10% ogólnej masy
powstających śmieci szpitalnych;



obecność tworzyw sztucznych (opakowania) powoduje, że w
czasie spalania do atmosfery wydostają się opary metali
ciężkich (np. kadmu, chromu), dodawanych do plastików jako
stabilizatory czy barwniki. Wśród plastików mamy zazwyczaj
PCW inne związki zawierające chlor,a to oznacza, że z komina
spalarni emitowane są także dioksyny i furany - związki
10.000 razy bardziej toksyczne niż cyjanowodór. Emisje
dioksyn i innych związków chloropochodnych mają miejsce
także w przypadku spalania papieru i innych materiałów przy
produkcji których użyto chloru (np. podczas wybielania);



narzędzia chirurgiczne, igły i inne przedmioty metalowe i
szklane nie ulegną spaleniu; w czasie
wysokotemparaturowego spalania metale wejdą w reakcję z
substancjami zawartymi w innych odpadach, powodując
powstawanie nowych związków chemicznych, najczęściej
znacznie bardziej niebezpiecznych niż pierwotne odpady.

Wybierając spalanie odpadów szpitalnych

powinniśmy także pamiętać, że:



są to technologie znacznie bardziej kosztowne od
innych, alternatywnych metod utylizacji
odpadów;



ze względu na wysokie ceny urządzeń
kontrolnych i filtrujących (koszty ich zakupu
przekraczają cenę samego pieca) w spalarniach
szpitalnych z reguły nie instaluje się
odpowiedniego, wielostopniowego wyposażenia
do ograniczania emisji;



pozostałości po procesie spalania - popioły, pyły i
szlamy - muszą być składowane na specjalnych
wysypiskach ze względu na ich bardzo wysoką
toksyczność; pozostała część odpadów
wydostanie się ze spalarni w postaci gazów i
ścieków, zatruwając środowisko.

UTYLIZACJA W AUTOKLAWIE

Worki z odpadami medycznymi są umieszczane w

szczelnym pomieszczeniu, do którego doprowadzana
jest para o temperaturze 130-190°C. Odpady
pozostają w autoklawie przez 30-90 minut. Para jest
wprowadzana pod ciśnieniem 1-5 kg/cm

2

(atmosfer) w

zależności od typu i rozmiarów urządzenia oraz od
składu odpadów. Podwyższenie ciśnienia pozwala to
na lepszą penetrację odpadów i zapewnia zniszczenie
patogenów.

Obecnie używane są dwa typy autoklawów - próżniowy i

grawitacyjny. W urządzeniach próżniowych powietrze
jest usuwane z komory przed wprowadzeniem pary. W
autoklawach grawitacyjnych powietrze jest usuwane
przez samą parę. Autoklawy są dostępne w wielu
rozmiarach, od małych, do użytku w niewielkim
gabinecie medycznym, do rozmiarów przemysłowych,
mogących obsłużyć wiele szpitali.



Odpady, których objętość jest redukowana o
ok. 75%, są następnie składowane na
zwykłym komunalnym wysypisku. Niektóre
przedsiębiorstwa, używające autoklawów
komercyjnych, dodatkowo mielą odpady
przed, lub po procesie ich utylizacji w
autoklawie. Ta technika jeszcze bardziej
zmniejsza objętość odpadów.

PRZETWARZANIE MIKROFALOWE

Odpady medyczne są czyszczone parą, by zmniejszyć

zanieczyszczenie lotnymi patogenami. Następnie są
mechanicznie kruszone zanim zostaną zamoczone.
Tak przetworzone trafiają następnie do wcześniej
ogrzanej komory, gdzie poddawane są działaniu
promieniowania mikrofalowego przez 30 minut lub
dłużej, zależnie od typu urządzenia i rodzaju
odpadów. Kiedy działanie promieniowania ustaje,
odpady są przetrzymywane w temperaturze co
najmniej 95°C, aby zapewnić właściwą dezynfekcję.
Następnie odpady, których objętość zmniejsza się o
80%, mogą trafić na zwykłe, komunalne wysypisko.
Przetwarzanie mikrofalowe nie sterylizuje, a
dezynfekuje. Testy wydajnościowe pokazują, że
bakterie są usuwane, ale niektóre mogą przetrwać.

PRZETWARZANIE Z UŻYCIEM FAL

RADIOWYCH

Skażone odpady medyczne w

zapieczętowanych i izolowanych pojemnikach
przechodzą przez duży dielektryczny piec,
gdzie są poddawane intensywnemu polu
elektrycznemu, generowanemu przez fale
elektromagnetyczne niskiej częstotliwości
(promieniowanie elektromagnetyczne).
Odpady nagrzewają się gwałtownie do 90-
100°C i są utrzymywane w izolowanych
pojemnikach przez wiele godzin w tej
temperaturze. Po zakończeniu tego procesu
odpady są sterylne. Rozdrobnione odpady są
segregowane do składowania na wysypisku
albo/i do użycia jako surowce wtórne.

DEZYNFEKCJA CHEMICZNA

Firmy mogą używać nieco różniących się urządzeń

mechanicznych, tym niemniej podstawowe
działanie polega na nasycaniu odpadów chlorem i
następnie fizycznym ich rozdrabnianiu przez
młyny.

Odpady ciekłe zawierające chlor są filtrowane

celem oddzielenia cząstek stałych i zanim zostaną
wypuszczone do kanalizacji przepływają przez
filtry węglowe. Przetworzone odpady stałe trafiają
na wysypisko.

SPALANIE ODPADÓW MEDYCZNYCH

DZIĘKUJĘ