STRUKTURA PRZESTRZENI
POWIETRZNEJ

Przestrzeń powietrzna

Obszar powietrzny rozciągający się nad:

• terytoriami lądowymi i morskimi państw

• wodami mórz otwartych

• terytoriami nie podlegającymi żadnemu państwu

STRUKTURA PRZESTRZENI
POWIETRZNEJ

Narodowa Przestrzeń Powietrzna

obszar powietrzny rozciągający się nad:

• terytoriami lądowymi

• wodami wewnętrznymi

• morzem terytorialnym

określonego państwa

F – FLIGHT
I - INFORMATION
R - REGION

STRUKTURA PRZESTRZENI
POWIETRZNEJ

FIR - REJON INFORMACJI POWIETRZNEJ

Przestrzeń powietrzna o określonych wymiarach w której

zapewniona jest służba informacji powietrznej i służba

alarmowa

W Polsce jest FIR EPWW

STRUKTURA PRZESTRZENI
POWIETRZNEJ

FIR - REJON INFORMACJI POWIETRZNEJ

F – FLIGHT
I - INFORMATION
S - Service

STRUKTURA PRZESTRZENI
POWIETRZNEJ

FIS- Służba informacji powietrznej

Służba ustanowiona w celu udzielania wskazówek i informacji
użytecznych dla bezpiecznego i sprawnego wykonywania lotów.
Służba informacji powietrznej jest zapewniana przez wszystkie
organy służb ruchu lotniczego w odniesieniu do statków
powietrznych będących w ich kompetencji lub o który
zainteresowany organ służby ruchu lotniczego został
powiadomiony.

STRUKTURA PRZESTRZENI
POWIETRZNEJ

Służbę informacji powietrznej
(FIS – Flight Information Service)

- AFISO (Aerodrome FIS Officer) – cywilny informator

lotniskowego ruchu lotniczego – pełni służbę informacji
wobec ruchu lotniczego w pobliżu i na lotnisku
niekontrolowanym (na którym nie ma służb ruchu
lotniczego);
- Wojskowy AFISO – pełni służbę informacji wobec ruchu
lotniczego w pobliżu i na lotnisku wojskowym;

- - Sektory FIS (w Polsce: Okęcie, Gdańsk, Kraków, Poznań ,

Olsztyn.) - pełnią służbę informacji wobec niekontrolowanego
ruchu lotniczego;

STRUKTURA PRZESTRZENI
POWIETRZNEJ

FIS- Służba informacji powietrznej

A - Aeronautical
I - Information
P – Publication

Zbiór informacji Lotniczych

STRUKTURA PRZESTRZENI
POWIETRZNEJ

Polska przestrzeń powietrzna

dzieli się na przestrzeń :

kontrolowaną C

niekontrolowaną G

STRUKTURA PRZESTRZENI
POWIETRZNEJ

SŁUŻBA KONTROLI RUCHU LOTNICZEGO
(ATC

– Air Traffic Control)

Organy kontroli ruchu lotniczego - pełnią służbę informacji
wobec kontrolowanego ruchu lotniczego

- (Aerodrome control tower – TWR ) Wieża - organ

ustanowiony do zapewnienia służby kontroli ruchu lotniczego
dla ruchu lotniskowego.

- (Approach control unit - APP) organ kontroli zblżania - organ

ustanowiony do zapewnienia służby kontroli ruchu lotniczego
w odniesieniu do lotów kontrolowanych statków
powietrznych przylatujących na jedno lotnisko lub więcej
lotnisk albo odlatujących z nich.

- (Area control unit - ACC) centrum kontroli obszaru ,,Radar” -

organ ustanowiony do zapewnienia służby kontroli ruchu
lotniczego dla lotów kontrolowanych, wykonywanych w
obszarach kontrolowanych.

Przestrzeń kontrolowana ,,C”

zawiera

• Obszar kontrolowany CTA - Control Area przestrzeń

powietrzna kontrolowana rozciągają ca się w górę od
określonej granicy nad ziemią (co najmniej 200mAGL) w
skład, którego wchodzą:

a) rejony kontrolowane lotnisk lub węzłów lotnisk (TMA –
Terminal Control Area )
b) sieć stałych dróg lotniczych (AWY - Airway),
c) warunkowe drogi lotnicze (CDR – Conditional Route)
d) przestrzeń powietrzną rozciągającą się od poziomu FL
095* do poziomu FL 460 (również RCA – Reduced
Coordination Area)

STRUKTURA PRZESTRZENI
POWIETRZNEJ

2) strefy kontrolowane lotnisk (CTR - Control zone -
przestrzeń powietrzna kontrolowana rozciągają ca się od
powierzchni ziemi do określonej górnej granicy) oraz
strefy kontrolowane lotnisk wojskowych (MCTR) -
umożliwiajce manewr podejścia do lądowania, startu i
nabrania wysokości,

3) strefy czasowo wydzielone (TSA),
strefy czasowo rezerwowane (TRA)
oraz rejon lotów po obu stronach granicy państwa (CBA)
– dla których w czasie działań lotniczych jest zapewniana
służba kontroli ruchu lotniczego

Przestrzeń kontrolowana ,,C” zawiera

STRUKTURA PRZESTRZENI
POWIETRZNEJ

1) część przestrzeni powietrznej dostępnej dla żeglugi

powietrznej inna niż kontrolowana,

2) ATZ i MATZ - stanowiące przestrzeń powietrzną nad

lotniskiem niekontrolowanym i przylegającym
terenem niezbędnym do wykonania procedur startów
i lądowań oraz zadań szkoleniowych - dla których
określono klasę G przestrzeni

3) strefy czasowo wydzielone (TSA),
4) strefy czasowo rezerwowane (TRA)
5) rejon lotów po obu stronach granicy państwa

(CBA)- dla których określono klasę przestrzeni
właściwą dla przestrzeni niekontrolowanej.

6) Przestrzeń powyżej FL460, która została

niesklasyfikowana

Przestrzeń niekontrolowana ,,G” zawiera

STRUKTURA PRZESTRZENI
POWIETRZNEJ

STREFA CZASOWO ZAREZERWOWANA
(TEMPORARY RESERVED AREA - TRA)

Przestrzeń powietrzna o określonych wymiarach nad
obszarami lądowymi, wodami wewnętrznymi i wodami
terytorialnymi Polski,
w obrębie której działania wymagają rezerwacji
przestrzeni

powietrznej

wykorzystania

przez

określonego użytkownika w określonym przedziale
czasu oraz przez którą dopuszcza sie przelot innego
innego ruchu lotniczego po uzyskaniu zezwolenia i na
łączności z właściwym organem służb ruchu lotniczego
lub własciwym organem wojskowym.

Aktywność strefy TRA publikowana jest w AUP

Strefy

STRUKTURA PRZESTRZENI
POWIETRZNEJ

STREFA CZASOWO WYDZIELONA
(TEMPORARY SEGREGATED AREA - TSA)

Przestrzeń powietrzna o określonych wymiarach nad
obszarami lądowymi, wodami wewnętrznymi i wodami
terytorialnymi Polski, w obrębie której działania
wymagają

rezerwacji

przestrzeni

powietrznej do

wyłącznego korzystania przez określonego użytkownika
w określonym przedziale czasu. Loty w strefach TSA
mogą wykonywać tylko statki powietrzne użytkownika,
który

wcześniej

zamówił

strefy

TSA

Strefy

STRUKTURA PRZESTRZENI
POWIETRZNEJ

STREFA CZASOWO WYDZIELONA W FORMIE
STREFY NIEBEZPIECZNEJ

(TEMPORARY SEGREGATED

AREA IN FORM OF DANGER AREA -

)

strefa czasowo wydzielona (TSA) nad pełnym morzem
poza obszarami wód terytorialnych Polski. Strefy takie
wydzielane są w formie stref niebezpiecznych, w celu
umożliwienia efektywnego przekazu informacji z AMC do
zainteresowanych

organów

zarządzania

ruchem

lotniczym

sąsiednich

państw

planowanych

wykonywanych lotach nad wodami Bałtyku poza
terytorium RP.

Loty w strefach D mogą wykonywać tylko statki
powietrzne użytkownika, który wcześniej zamówił
wybrane

strefy

Strefy

STRUKTURA PRZESTRZENI
POWIETRZNEJ

KORYTARZE DOLOTOWE DO STREF CZASOWO
WYDZIELONYCH
(TSA FEEDING ROUTES - TFR)

Umożliwiające dolot do TSA lub przelot między TSA,
ustanowiona w celu segregacji przestrzeni powietrznej w
przypadku braku możliwości zapewnienia służb ruchu
lotniczego podczas dolotu do TSA lub przelotu między
TSA. Korytarze dolotowe do stref czasowo wydzielonych
planowane są i wykorzystywane na zasadach stref
czasowo wydzielonych będących w kolizji z siecią stałych
dróg lotniczych lub na poziomie ASM 3.

Strefy

STRUKTURA PRZESTRZENI
POWIETRZNEJ

STREFA ZAKAZANA
(PROHIBITED AREA) –

Przestrzeń powietrzna o określonych wymiarach nad
obszarami lądowymi, wodami wewnętrznymi i wodami
terytorialnymi Polski, w której Loty statków powietrznych
są zabronione. Nazwę tę stosuje się tylko wtedy, gdy loty
statków powietrznych są w tej przestrzeni stale
zabronione.

Strefy

STRUKTURA PRZESTRZENI
POWIETRZNEJ

Strefy

STREFA OGRANICZONA
(RESTRICTED AREA) –

Przestrzeń powietrzna o określonych wymiarach nad
obszarami lądowymi, wodami wewnętrznymi i wodami
terytorialnymi Polski, w której loty statków powietrznych
są ograniczone pewnymi określonymi warunkami.

Przykładowa numeracja: EP R10 (Bieszczadzki Park
Narodowy). STREFA NIEBEZPIECZNA (DANGER AREA) -
przestrzeń powietrzna o określonych wymiarach, w której
mogą odbywać się, w opublikowanych okresach czasu,
działania niebezpieczne dla lotów statków powietrznych.
Przykładowa numeracja: EP D25 (Nowa Dęba)