PROBLEMY

ZWIĄZANE Z

ROZWOJEM

ZABURZENIA

NORMALNEGO

ROZWOJU

FIZYCZNEGO

Autorzy:

Katarzyna Okoczuk

Karolina Naumiuk, Patrycja Szwed

Wady wzroku



Krótkowzroczność



Nadzwzroczność



Starczowzroczność



Astygmatyzm

Krótkowzroczność



Krótkowzroczność

(miopia) . jest

najczęstszą chorobą

refrakcji oka.



Krótkowzroczność

to wada wzroku

powstająca na

skutek dysproporcji

pomiędzy mocą

układu optycznego

oka, a długością

gałki ocznej

Jak korygować?

Poprzez:



Soczewki



Okulary



Zabiegi

chirurgiczne

Nadwzroczność



Nadwzroczność

to wada wzroku
powstająca na
skutek
dysproporcji
pomiędzy mocą
układu
optycznego oka a
długością gałki
ocznej .

Jak korygować?



Soczewki



Okulary



Zabiegi

chirurgiczne

Astygmatyzm



Astygmatyzm

(niezborność
rogówkowa) łączy
się zwykle z
nadwzrocznością
albo z
krótkowzrocznością.



Jest głównie

spowodowany
nieprawidłową
krzywizną rogówki.

Jak korygować?



rogówki wyrównuje się specjalnymi

szkłami tzw. cylindrycznymi,
dodawanymi do szkieł sferycznych
korygujących nadwzroczność i
krótkowzroczność.

Czym grozi nie skorygowanie?



Bólami głowy



Nadwerężeniem wzroku



Zniekształceniem lub zamgleniem obrazu



Zezem akomadycjnym

Starczowzroczno
ść



Starczowzroczno

ść (prezbiopia) to
proces
naturalnego
starzenia się oka
i dotyczy
wszystkich ludzi,
niezależnie czy
mieli wcześniej
wadę wzroku czy
nie

Jak korygować?



Okulary dwuogniskowe



Okulary progresywne



Soczewki dwuogniskowe



Soczewki progresywne

Wady słuchu

Głuchota



niezdolność do odbierania bodźców

akustycznych. Wrodzona, w przeciwieństwie
do nabytej często wiąże się z niezdolnością do
mówienia



Głuchota wrodzona



Embriopatie



Fetopatie



Głuchota nabyta



Głuchota dziedziczna



Czesciowa gluchota.

Głuchota wrodzona



Może być spowodowana m.in.: chorobą matki

w czasie ciąży,konfliktem serologicznym,
czynnikami toksycznymi uszkadzającymi płód i
zaburzeniami hormonalnymi

Embriopatie



Wirusowe zakażenia, które mogą

spowodować utratę słuchu w tym czasie to:



opryszczka



ospa



świnka



grypa



odra



różyczka

Fenopatie



Zakażenia, które mogą spowodować utratę

słuchu w taki sposób to:



kiła



toksoplazmoza

Głuchota nabyta



Spowodowana wcześniejszym bądź

patologicznym porodem, urazami
mechanicznymi powstałymi podczas porodu.

Głuchota dziedziczna



Zespoły dominujące w których występują

uszkodzenia słuchu to np. zespół Sticklera,

zespół Waardenburga.



Zespoły recesywne w których występują

uszkodzenia słuchu to np. zespół Pendreda,

zespół Ushera.



W niektórych przypadkach możliwe jest

leczenie chirurgiczne. Osoby niedosłyszące

mogą poprawić swoją zdolność słyszenia

za pomocą aparatów słuchowych

Częściowa głuchota



rodzaj niedosłuchu, w którym chory ma

znacznie zaburzone odczuwanie tonów

wysokich natomiast prawidłowe lub tylko

nieznacznie ograniczone odczuwanie tonów

niskich. Częściowa głuchota dotycząca obu

uszu stanowi znaczny problem dla chorych,

ponieważ zaburza w znacznym stopniu

prawidłowe funkcjonowanie takiego chorego w

społeczeństwie

Niedosłuch



zaburzenie ze strony narządu słuchu

polegające na nieprawidłowym przewodzeniu

lub odbiorze dźwięków.



u noworodków występuje on w

2-3%



do 18 roku życia –

5%



19-44 rok życia –

4,5-5%



45-64 rok życia –

14%



65-74 rok życia –

23%



powyżej 75 lat –

35%.

Typy niedosłuchów



niedosłuch przewodzeniowy



niedosłuch odbiorczy



niedosłuch mieszany

Przyczyny niedosłuchów



Przyczyny niedosłuchu przewodzeniowego na

poziomie ucha środkowego:



zapalenie ucha środkowego: ostre, przewlekłe, wysiękowe



otoskleroza



urazy

ucha środkowego: np.

perforacja

błony bębenkowej



nowotwory łagodne i złośliwe ucha środkowego



zaburzenia drożności

trąbki słuchowej



wady rozwojowe ucha środkowego



nowotwory

nosogardła



Przyczyny niedosłuchu pochodzenia

ślimakowego



wady wrodzone ślimaka



zapalenie ucha wewnętrznego



uraz akustyczny



leki ototoksyczne



zaburzenia ukrwienia

ucha wewnętrznego

:



nagła głuchota



infekcje wirusowe:



świnka



odra



choroba Méniére'a



Przyczyny niedosłuchu odbiorczego

pozaślimakowego



guzy

kąta mostowo-móżdżkowego



guzy

kości skroniowej



neuropatia słuchowa



guzy

mózgu



choroby naczyniowe mózgu



udar mózgu



tętniak



stwardnienie rozsiane

Leczenie
niedosłuchów



Leczenie niedosłuchów jest najczęściej

przyczynowe i wynika ze schorzenia
wywołującego niedosłuch.

Rodzaje wad postawy

Rodzaje wad postawy

Prawidłową postawą można nazwać taką
postawę ciała, która zapewnia optymalną
stabilność, wymaga minimalnego wysiłku
mięśniowego do jej utrzymania w pionie oraz
posiada warunki do optymalnego ułożenia
narządów wewnętrznych(brak ucisków np. na
płuca).

Prawidłowa postawa
charakteryzuje się:
- prostym ustawieniem głowy
- fizjologicznymi wygięciami
kręgosłupa w płaszczyźnie
strzałkowej i prostym kręgosłupem
w płaszczyźnie czołowej
- dobrze wysklepioną klatką
piersiową
- dobrze podpartą miednicą na
głowach kości udowej
- prostymi kończynami dolnymi
- prawidłowo wysklepioną stopą

Postawa nieprawidłowa, to wszelkie nieprawidłowości
sposobu trzymania się w pozycji stojącej, a utrzymanie
ciała w pionie wymaga wysiłku mięśni oraz zagraża
przedwczesnemu zużyciu narządów ruchu.

Wady postawy mogą być
różnorakiego pochodzenia:
wrodzone - krótsza noga, zaburzenia
kostnienia, zanik mięśni, dodatkowe
żebra, rozszczepy kręgów.
Nabyte:
- wywołane przebytymi chorobami np.
krzywice, porażenie mięśni
- nawykowe - na skutek zaburzenia
nawyku prawidłowej postawy.
- są też wady o nieznanej przyczynie, są
to niektóre skoliozy.

Najczęstsze wady
postawy to:

- wady kręgosłupa
- wady klatki piersiowej
- wady kończyn dolnych
- wady stóp

Wady klatki piersiowej:

- Klatka tzw. szewska (lejkowata)- jest
następstwem wrodzonego zaburzenia rozwoju
przepony lub też nieproporcjonalnego rozrostu
chrząstek żebrowych. Charakteryzuje się
lejkowatym zapadnięciem dolnej części mostka
i przylegających odcinków żeber.
- klatka tzw. kurza - cechuje ją
zniekształceniem mostka, który tworzy silne
uwypuklenia do przodu. Są to najczęściej wady
rozwojowe powstałe na skutek przebytej
krzywicy.

Do najczęściej występujących
wad wśród dzieci i młodzieży
należą wady kręgosłupa. Są to
skrzywienia kręgosłupa w
płaszczyźnie strzałkowej czyli:

- plecy okrągłe
- plecy wklęsłe
- okrągło-wklęsłe
- plecy płaskie -czyli brak
fizjologicznego wygięcia kręgosłupa

PLECY OKRĄGŁE

Wada występuje u ok.6% sześciolatków i około 10%
dziesięciolatków. Charakteryzuje się ona
zwiększonym wygięciem kręgosłupa ku tyłowi w
odcinku piersiowym. Dziecko takie ma głowę i barki
wysunięte do przodu, łopatki odstające. Potocznie
mówi się o takim dziecku, że się garbi. Wada ta może
mieć charakter przejściowy, przyczynami najczęściej
są zmęczenie dziecka, pozostającego w czasie dnia
zbyt długo w pozycji siedzącej, zwłaszcza gdy kształt
i wysokość stołu i krzesła czy ławki szkolnej są
nieodpowiednie. Inne przyczyny to: osłabienie po
chorobie, słaby wzrok, chęć ukrycia przez
dziewczynki rozwijających się piersi, nadmierna w
stosunku do rówieśników wysokość ciała, słaby
garnitur mięśniowy- otyłość itp. W plecach okrągłych
obserwuje się nadmiernie rozciągnięte mięśnie
kręgosłupa i przykurczone mięśnie klatki piersiowej.

Przy plecach płaskich brak fizjologicznych wygięć
kręgosłupa powoduje wypadnięcie funkcji
amortyzacyjnej kręgosłupa. Poszczególne elementy
kręgosłupa ulegają przeciążeniu i prowadzą do zmian
zwyrodnieniowych. Pojemność i ruchomość klatki
piersiowej jest upośledzona.

Skrzywienia w płaszczyźnie złożonej to skoliozy.

Takie zniekształcenie kręgosłupa może doprowadzić do
zaburzeń w układzie krążenia, w układzie oddechowym i
innych narządach. Skoliozy zdarzają się kilkakrotnie częściej u
dziewcząt niż u chłopców. Mówiąc o przyczynach skoliozy
należy wyodrębnić dwie zasadnicze grupy, czynnościową i
strukturalną.
Ta pierwsza posiada przyczyny w widocznych wadach np.
nierówne kończyny dolne, ból powodujący odruchowe
skrzywienie. Wady, które powstały z grupy czynnościowej
można zupełnie usunąć likwidując przyczynę i wzmacniając
mięśnie kształtujące postawę. Drugą grupę cechują zmiany,
które utrwaliły się w budowie kręgosłupa i tułowia (krzywice
klatki piersiowej, porażenia, niedowład mięśni). Przyczyny
tego stanu mogą być wrodzone i trudne do całkowitego
usunięcia.

Skolioza nie leczona powoduje wiele powikłań i następstw
niekorzystnych w działaniu różnych narządów wewnętrznych np.
uciska jedno płuco, wyłączając je z procesu oddychania. Taka
sytuacja może doprowadzić do niewydolności oddechowej, do
przerostu prawego przedsionka i prawej komory serca i
zaburzeń układu krążenia. Mogą też wystąpić różne objawy ze
strony układu nerwowego poprzez uciskanie kręgów na korzenie
nerwowe powodując bóle korzeniowe i nerwów
międzyżebrowych. Wszystkie skoliozy, muszą być leczone
ponieważ mogą powodować wadliwe funkcjonowanie
organizmu.

Wady kończyn dolnych i stóp.
Wady kończyn dolnych i stóp są niejednokrotnie
przyczyną wielu wad postawy tułowia. Należy
pamiętać, że nogi są podstawą całego ciała i
utrzymują jego ciężar. Zatem należy dbać z wielką
troską o prawidłową higienę w szczególności stóp
(dobrze dobrane obuwie), a także o wypoczynek dla
całych nóg.Podstawowymi wadami kończyn dolnych są:

płaskostopie, kolana koślawe - popularne iksy i kolana szpotawe -
nogi dżokeja. Należy pamiętać, że w pewnych okresach życia
dziecka takie nieprawidłowości są typową prawidłowością
rozwojową. Zdrowy noworodek ma kończyny szpotawe, zaś w
drugim roku życia szpotawość zanika i stopniowo przechodzi w
fizjologiczną kość charakterystyczną u dziecka do lat 8.

Zmiany rozwojowe dotyczą również stopy dziecka.
Stopa małego dziecka ma obfitą podściółkę
tłuszczową, mięśnie wysklepiające stopę są bardzo
słabe. Trudno mówić o płaskostopiu u dziecka do 4-
5 roku życia. W tym czasie należy zwrócić
szczególną uwagę na kość pięty i jej ustawieniu w
stosunku do całej nogi aby sprawdzić czy niema
przypadku koślawości pięty.
Jeżeli budowa stopy budzi niepokój, należy zwrócić
się do lekarza najlepiej ortopedy.

Skolioza wczesnodziecięca

Skolioza wczesnodziecięca dotyczy
dzieci w wieku poniżej 3 lat i
charakteryzuje się powstaniem
nieprawidłowego skrzywienia
bocznego kręgosłupa. To skrzywienie
kręgosłupa powoduje wygięcie go w
lewo lub w prawo, w kształcie S lub C.

Kilka podstawowych faktów na temat
skoliozy niemowląt:

- ze skoliozą mamy do czynienia ,gdy obecność
bocznego skrzywienia kręgosłupa wynosi > 10 stopni
odchylenia od prostej,
- u większość dzieci, zaburzenia pionu kręgosłupa
powstają w pierwszych 6 miesiącach życia ,

- z nieznanych powodów, skrzywienie kręgosłupa ma
tendencję skrzywienia w lewo u dzieci ze skoliozą.
- u dziewcząt u których rozwinęła się skolioza o
skrzywieniu prawostronnym mamy do czynienia z
gorszymi rokowaniami niż u innych dzieci,

Leczenie
Leczenie stałym gorsetem gipsowym wymaga
ciągłego co 6 do 12 tygodni zastosowanie nowych
gipsów, poprzez ta metodą próbujemy sposób
stopniowo skorygować skrzywienie. Gorset taki
głównie wykonany jest z gipsu lub z włókna szklanego
i jest zakładany na sali operacyjnej w znieczuleniu
ogólnym, co oznacza, że dziecko będzie uśpione na
czas aplikacji gorsetu, aby go nie denerwować a także
aby nie odczuwało dyskomfortu związanego z jego
zakładaniem.

Klatka piersiowa szewska (lejkowata)

Uważa się, że wada ta nie

wykazuje uwarunkowań

genetycznych i dotyczy 0,4

% dzieci w wieku szkolnym.

Zwiększoną częstość

obserwuje się u dzieci z

zespołem Marfana.

Klatka piersiowa

lejkowata może być

spowodowana także

ściągającymi bliznami po

procesach zapalnych,

krzywicą. Gdy wada ta

jest wrodzona, to

występuje jako

następstwo wrodzonego

zaburzenia rozwoju

przepony lub też

nieproporcjonalnego

rozrostu chrząstek

żebrowych w stosunku do

jej elementów .

Charakteryzuje się lejkowatym zapadnięciem dolnej

części mostka i przylegających dolnych części żeber

w kierunku kręgosłupa. 

Jeżeli dno „lejka” wpada ściśle w linii środkowej, zmiany są symetryczne,

jeżeli przesunięte jest w lewo lub w prawo od linii środkowej to zmiany są

asymetryczne. Postacie niesymetryczne są bardziej rozległe i płaskie.

Szczyt lejkowatego zagłębienia przypada zawsze na wysokości

połączenia wyrostka mieczykowatego z trzonem mostka. Żebra od III do

IX ulegają kątowemu załamaniu po obu stronach mostka, tworząc niejako

dwa garby .

Zniekształcenie może być tak duże ,że mostek może stykać się z

kręgosłupem.

Żebra w tylnych odcinkach przebiegają poziomo, a w bocznych i

przednich kierowane są nadmiernie ku tyłowi.

Na skutek przemieszczenia mostka i żeber ku tyłowi dochodzi do

zmniejszenia pojemności życiowej płuc i zaburzeń krążeniowo-

oddechowych. Zmiany te są częstą przyczyną nawracających

zapaleń oskrzeli i płuc, duszności,

szybkiego męczenia się.

U dzieci starszych dominują zaburzenia w układzie krążenia.

Objawy

Chorzy mają wadliwą postawę, najczęściej wadom

klatki piersiowej towarzyszy wysunięta do przodu

głowa, opadające i wysunięte do przodu barki,

odstające łopatki, niekiedy kifoskolioza i wypukły

brzuch.

Istotą choroby jest zagłębienie w dolnej części

mostka z towarzyszącym nieprawidłowym

ustawieniem przyczepiających się żeber.

Zagłębienie to powoduje przemieszczenie serca

na lewo, gdyż nie znajduje ono wystarczająco

dużo miejsca za mostkiem.

Często zagłębieniu temu towarzyszy płaskość

budowy ściany klatki oraz w 20-50% przypadków

sklioza kręgosłupa.

Wskazaniem do operacji korekcyjnej klatki

piersiowej są dolegliwości ze strony układu

oddechowego – męczliwość, mniejsza tolerancja wysiłku,

częste bóle w klatce piersiowej, które mogą się pojawić

w różnym wieku (w późniejszym wieku opisywane są

niewydolność krążenia i migotanie przedsionków).

Najczęściej wskazaniem do operacji jest wzgląd

kosmetyczny – w 75% przypadków.

Niemniej brak dolegliwości w danym wieku, nie

wyklucza ich wystąpienia w późniejszym wieku.

Nie ma żadnych dowodów, że rehabilitacja lub

ćwiczenia fizyczne mogą zahamować rozwój

wady lub ją wyleczyć.

Istotą leczenia operacyjnego, jest wycięcie

zniekształconych fragmentów chrząstek żeber,

złamanie mostka i ustabilizowanie w nowym

ustawieniu poprzez ponowne, ścisłe przyszycie

obwodowych odcinków żeber do mostka.

Optymalny wiek do operacji to 7 do 18 lat. 

Wada narasta z wiekiem w okresie szybkiego wzrostu i

niewielkie zagłębienie u małego dziecka jest znacznie większe

u starszego.

Lepsze wyniki można uzyskać u pacjentów, u których nie ma

zakończonego procesu kostnienia.

ZABURZENIA

DOJRZEWANIA

PŁCIOWEGO U CHŁOPCÓW

Opóźnione dojrzewanie płciowe u
chłopca

U chłopca opóźnione dojrzewanie płciowe podejrzewamy, gdy pierwsze
kliniczne objawy dojrzewania nie wystąpią do ukończenia 14 roku życia.
U chłopców pierwszym objawem dojrzewania płciowego jest najczęściej
powiększenie objętości jąder do 4 ml i powyżej.

Objawy i przebieg

W warunkach prawidłowych u chłopców obserwuje się najczęściej
następującą kolejność objawów dojrzewania płciowego: najpierw
występuje powiększenie jąder, później rozwój owłosienia łonowego
i pokwitaniowy skok wzrostu.

Brak powyższych cech dojrzewania u 14- letniego chłopca jest wskazaniem
do skierowania dziecka do specjalisty. Opóźnione dojrzewanie płciowe może
mieć charakter konstytucjonalny w przebiegu uwarunkowanego genetycznie
opóźnionego wzrostu i rozwoju (bardzo ważny jest wywiad rodzinny - czas
wystąpienia objawów dojrzewania i przebieg wzrastania u rodziców dziecka,
zwłaszcza u ojca), jednak opóźnienie konstytucjonalne rozpoznaje się je
dopiero po wykluczeniu innych przyczyn.

Opóźnione dojrzewanie płciowe może być również wynikiem działania
różnych czynników szkodliwych takich jak niedożywienie, choroby
przewlekłe. Może wreszcie być skutkiem zaburzeń hormonalnych
(zaburzenia osi podwzgórzowo - przysadkowo - gonadalnej). Czasem
opóźnione dojrzewanie płciowe współistnieje z określonymi zespołami
genetycznymi.

Leczenie

Jeżeli chłopiec, który ukończył 14 rok życia
nie ma objawów dojrzewania płciowego
(powiększenie jąder i prącia, owłosienie
łonowe) należy koniecznie udać się do
specjalisty.

Zaburzenia dojrzewania

płciowego u dziewcząt

Dojrzewanie jest biologiczną fazą przechodzenia z etapu rozwoju
dziecka na etap człowieka dorosłego. Okres dojrzewania jest
szczególny w życiu każdej kobiety, kiedy powstaje i rozwija się
wszystko to, co składa się na jej kobiecość. Jest to proces wieloletni
i zróżnicowany. Zróżnicowanie to zależy od czynników
genetycznych, środowiskowych i stylu życia dziewczynki. Obecnie
dziewczęta dojrzałość biologiczną osiągają przeciętnie około 16
roku życia, w trzecim roku po wystąpieniu pierwszej miesiączki
(menarche), ale ustalenie się pełnej równowagi hormonalnej trwa
około 5 lat od menarche. 
Obserwuje się wiele prawidłowych odmian przebiegu okresu
dojrzewania.

Najczęstsze zaburzenia dojrzewania płciowego u
dziewcząt.

Dojrzewanie płciowe
przedwczesne:
Wyróżnia się występowaniem objawów dojrzewania u dziewcząt poniżej
8 roku życia.
Występuje on w trzech postaciach:

1. Przedwczesne dojrzewanie pochodzenia ośrodkowego:
Następuje między 6 a 7 rokiem życia, ze względu na zbyt wczesną
aktywizację ośrodka podwzgórzowego, który odpowiedzialny jest za
właściwe wydzielanie gonadoliberyny (neurohormonu). U blisko

połowy dziewcząt dojrzewanie przedwczesne następuje szybko,
pierwsza

miesiączka może nastąpić rok od momentu wystąpienia

pierwszych objawów. Przypadek najmłodszej matki opisany medycznie
to pięcioletnia peruwiańska dziewczynka.

2. Przedwczesne dojrzewanie pochodzenia poza ośrodkowego
Występuje bardzo rzadko i przybiera dwie formy:

a. Forma odznaczająca się rozwojem żeńskich cech

płciowych, spowodowana podwyższonym
poziomem estrogenów, które wydzielają nowotwory lub torbiele
jajników, a także nowotwory nadnerczy.

b. Forma odznaczająca się rozwojem męskich cech

płciowych (wirylizacją), co jest powodowane podwyższonym
poziomem hormonów męskich - androgenów. Rozwija się w
przypadku występowania wrodzonego przerostu nadnerczy,
przy niektórych guzach jajników czy nadnerczy, a także gdy
podawane są androgeny w postaci leków.
Dziewczęta dojrzewające przedwcześnie szybciej przechodzą
pokwitaniowy wzrost wysokości, szybciej też przestają rosnąć.
Przeważnie są też niższe od swoich rówieśniczek. Osoby te są z
reguły pełne kompleksów, mają niską samoocenę i są nerwowe.
Z tego względu wymagają szczególnej opieki rodziny, wczesnej
diagnostyki oraz specjalistycznego leczenia ginekologicznego.

3. Łagodna postać dojrzewania płciowego przedwczesnego
Może przybierać trzy formy:
a) Przedwczesne izolowane rozwijanie się gruczołów sutkowych, które
jest najczęściej kontynuowaniem powiększenia piersi u noworodka,
powstałego na skutek działania estragonów matki. Proces ten
zapoczątkowywany jest w drugim roku życia lub nieco wcześniej i
zanika samoistnie gdy dziecko osiąga 8 rok życia. Stan ten nie jest
groźny i z reguły nie wymaga leczenia, a jedynie obserwacji.
b) Przedwczesne miesiączki, występujące rzadko u dziewcząt, które
nie ukończyły 9 roku życia. Występują one osobno, bez udziału innych
objawów dojrzewania płciowego.
c) Przedwczesny rozwój łonowego lub/i pachowego owłosienia, jako
objaw izolowany, występujący u dziewcząt, które nie osiągnęły wieku
8 lat. W takich wypadkach uważa się go za jeden z wariantów
dojrzewania prawidłowego, którego przyczyna tkwi w zbyt wczesnym
zwiększeniu wydzielania androgenów przez nadnercza. Należy przy
tym wykluczyć inne przyczyny androgenizacji, aby podać prawidłowe
rozpoznanie i podjąć decyzję o nie stosowaniu leczenia. Dziewczęta, u
których występuje przedwczesny rozwój owłosienia płciowego, z
reguły na obszarze warg sromowych, czasem połączony z objawami
trądziku i przyspieszeniem wzrostu, wymagają specjalistycznej
konsultacji ginekologa-endokrynologa.

DOJRZEWANIE PŁCIOWE OPÓŹNIONE:

Dojrzewanie płciowe opóźnione rozpoznaje się, gdy:

a) cechy dojrzewania nie pojawiają się do 13 roku życia;
b) między wystąpieniem pierwszych symptomów dojrzewania a
pojawieniem się pierwszej miesiączki mija ponad 5 lat.

3 odmiany dojrzewania opóźnionego:

- idiopatyczna (konstytucjonalna) - występująca najczęściej,
najczęściej uwarunkowana genetycznie; dojrzewanie
rozpoczyna się później, lecz zgodnie z tzw. wiekiem
kostnym, a jego przebieg jest prawidłowy;
- pierwotna - jej przyczyna to pierwotne nieprawidłowości
budowy oraz czynności jajników, które powstają na skutek
chorób lub wad wrodzonych takich jak brak lub niedorozwój
gonad (m.in. w zespole Turnera) lub też chorób nabytych,
takich jak zapalenie przyusznych ślinianek czy różnego typu
urazy;
- wtórna - powstaje ona na skutek wystąpienia pierwotnego
uszkodzenia systemu podwzgórze - przysadka - jajnik, co
jest związane ze spadkiem stężenia w
krwioobiegu gonadotropin. Konsekwencją jest brak
pobudzania jajników do wydzielania odpowiednich
hormonów płciowych; wśród przyczyn tego zaburzenia są
zarówno przyczyny stałe (częściowa lub całkowita
niedoczynność przysadki lub podwzgórza), jak i przejściowe
(jadłowstręt psychiczny, stres, zaburzenia hormonalne, jak
np. cukrzyca, gdy nie są poddawane leczeniu)

ZABURZENIA MIESIĄCZKOWANIA:

Charakterystyka menstruacji podczas okresu
dojrzewania:

Prawidłowy cykl menstruacyjny trwa 23 - 33 dni
(najczęściej 28),krwawienie trwa 3 - 5 dni, w czasie
których dziewczęta tracą 20 - 40 ml krwi.
Cykle dojrzałe, w których dochodzi do owulacji,
pojawiają się gdy dziewczynka osiągnie wiek kostny
ok.13 lat. W tych cyklach, w których nie dochodzi do
owulacji bardzo zmienny jest rytm krwawień. Jest to
związane z wahaniem poziomu estrogenów, których
stężenie nie może być prawidłowo kontrolowane przez
przysadkę i podwzgórze z powodu następującego w
tym samym okresie gwałtownego wzrostu. Wpływ na to
ma także pękanie lub zanikanie pęcherzyków
jajnikowych. Brak dojrzałości układu
neurohormonalnego w czasie dojrzewania jest
przyczynia się do nieregularnego miesiączkowania. Na
tym etapie rozwoju miesiączkowanie takie jest
uznawane za fizjologiczne.

Nieprawidłowości wymagające

leczenia czy innych dróg pomocy

Brak miesiączki pierwotny oraz wtórny

Brak miesiączki pierwotny można stwierdzić, gdy po

ukończeniu 16 roku życia nadal nie wystąpiła pierwsza
miesiączka, a także u dziewcząt młodszych, jeśli rozwój
owłosienia łonowego i piersi jest niepełny. Za wtórny
brak krwawień miesięcznych uważa się brak miesiączki
przez dłużej niż przez 6 miesięcy.
Przyczyny:
zaburzenia funkcji przysadki i podwzgórza (wady
wrodzone, guzy);
zaburzenia czynności jajników (m.in. zespół Turnera);
rozwojowe wady narządów płciowych, takie jak
zrośnięta błona dziewicza, macica lub pochwa;
inne przyczyny, takie jak depresja, przewlekły stres,
choroby tarczycy, przyjmowanie narkotyków.

Krwawienia młodocianych

Najpoważniejsza z postaci zaburzeń miesiączkowania.

Jej cechą charakterystyczną są długie, nawet
kilkutygodniowe, obfitymi i bezbolesnymi krwawienia.
Często towarzyszą im skrzepy, prowadzące nierzadko
do anemii. Krwawienie młodocianych pojawia się
najczęściej w trakcie pierwszego półrocza miesiączkowania,
przy czym najczęściej wraz z pierwszą miesiączką.
Główną przyczyną krwawienia młodocianych jest
opóźnienie dojrzewania osi podwzgórze - przysadka - jajnik.
Prowadzi to do przedłużania oddziaływania estrogenów na
wyściełającą macicę błonę śluzową.
Leczenie krwawienia młodocianych powinno mieć na celu
zapobieganie zaburzeniom powstającym z powodu utraty
krwi, a także regulowanie miesiączek przy pomocy terapii
hormonalnej.

Bolesne miesiączkowanie

Bóle podbrzusza oraz w okolicy krzyżowego

odcinka kręgosłupa, często z towarzyszącymi
objawami neurowegetatywnymi (nudności, bóle głowy,
nadwrażliwość emocjonalna, biegunki).
Najczęstsza ich przyczyna to skurcz naczyń macicy z
towarzyszącą mu nadmierną kurczliwością mięśnia
macicy. Objawy te powoduje zbyt wysoki poziom
prostaglandyn w czasie owulacyjnej fazy cyklu.
Bolesne miesiączki pojawiają się także w przypadkach
występowania wad rozwojowych oraz stanów
zapalnych dróg rodnych.
Leczenie powinno być uzależnione od nasilenia
dolegliwości:
- małe nasilenie - środki domowe, np. gorące napoje,
napary z przeciwzapalnych ziół;
- umiarkowane i średnio nasilone dolegliwości (leki
przeciwzapalne na bazie paracetamolu lub
ibuprofenu);
- silne dolegliwości (konsultacja ginekologa).

Zespół napięcia przedmiesiączkowego

W czasie dojrzewania występuje rzadko.

Zdarza się dziewczętom osłabionym, po
przebytych chorobach zakaźnych,
narażonych na długotrwały stres. Dotyka
dziewcząt z regularnymi cyklami. W zespole
napięcia dominujące są objawy psychiczne:
apatia lub niepokój, bezsenność lub senność,
lęki, depresja. Występują też objawy
somatyczne takie jak bóle głowy, bolesność
piersi, obrzęki, nudności. Tego typu objawy u
dziewcząt powinny być poddawane
konsultacji ginekologicznej i
specjalistycznemu leczeniu.

Zaburzenia miesiączkowania przy jadłowstręcie psychicznym

Zaburzenia miesiączkowania przy jadłowstręcie psychicznym są

wynikiem uszkodzenia w podwzgórzu generatora pulsów
gonadoliberyny, co prowadzi do osłabienia osi podwzgórze -
przysadka - jajniki. Nieprawidłowości te powodują narażenie na
przedwczesną osteoporozę i zwiększają niebezpieczeństwo złamań
kości.
Główne objawy psychicznego jadłowstrętu to:
- brak łaknienia oraz niechęć do jedzenia;
- zmniejszanie się masy ciała, prowadzący nieraz do skrajnego
wyniszczenia;
- brak miesiączki;
Niezmiernie ważne dla zdrowia chorej jest wczesne rozpoznanie oraz
podjęcie leczenia. Około 30% dziewcząt chorych na psychiczny
jadłowstręt przez okres dłuższy niż rok stwierdza się zaburzenia
rozrodczości.
Znaczny spadek masy ciała, który wiąże się z bądź z odchudzaniem
bądź też z nieprawidłową dietą może także być przyczyną
nieprawidłowego miesiączkowania.
Dziewczętom, które drastycznie się odchudzają także zagraża
wczesna osteoporoza.
Podobne zaburzenia miesiączkowania mogą występować u dziewcząt,
które intensywnie uprawiają sport.

Zapobieganie zaburzeniom

Należy dbać o zdrowie i higienę dziewczynki począwszy od
urodzenia. W tym celu należy podejmować następujące
działania:
-wyrobienie nawyku właściwego dbania o higienę osobistą;
-uprzedzanie o wystąpieniu w przyszłości pierwszej
miesiączki i nauczenie w tym okresie właściwego dbania o
higienę;
-nauczanie miesiączkujących dziewcząt samoobserwacji
cyklu oraz jego dokumentacji w kalendarzyku osobistym;
-zachęcanie do systematycznego i możliwie częstego
ruchu, ze uwagi na rozwój oraz na przeciwbólowe działanie
ruchu przy bolesnych miesiączkach;
-zachęcanie do racjonalnego odżywiania.

ZABURZENIA

EMOCJONALNE



Zaburzenie polegające na wysokim poczuciu

lęku - Jest to zaburzenie lękowe występujące w

dzieciństwie charakteryzujące się nadmiernym i

nieuzasadnionym lękiem oraz strachem, nie

skoncentrowanym ani nie związanym z jakąś

specyficzną sytuacją lub obiektem oraz nie

spowodowanym żadnym szczególnym stresorem

psychospołecznym. Dzieci z zespołem wysokiego

poczucia lęku manifestują nadmierny niepokój

względem swojej przyszłości oraz są zbyt

wyczulone co do swoich osiągnięć szkolnych,

społecznych i fizycznych. Często dodatkowo

wykazują niezadowolenie z posiadanych przez

siebie cech psychosomatycznych.



Zespół stresu pourazowego Zespół powiązany

z silnymi przeżyciami psychicznymi
spowodowanymi dramatycznymi wydarzeniami w
życiu. Klasycznymi symptomami tego zespołu są:
ponowne doświadczanie cierpienia i bólu w snach,
powtarzające się wyobrażenia i myśli o tragicznym
wydarzeniu, ogólne poczucie otępienia oraz utrata
sensu życia, poczucie winy, że udało się przeżyć,
zaburzenia snu i przesadnie wybuchowe reakcje
na bodźce.



Fobia- jest używane w znaczeniu

strachu, lęku lub przerażenia.

Zgodnie z etymologicznymi

przesłankami, specyficzne fobie

definiuje się, dodając stosowny

przedrostek np. pyrofobia-chorobliwy

lęk przed ogniem; nyktofobia-

chorobliwy lęk przed nocą,

ciemnością.



Zaburzenia depresyjne –

zaburzenie psychiczne z grupy chorób afektywnych

charakteryzujące się objawami, które można następująco

pogrupować:

-objawy emocjonalne: obniżony nastrój – smutek i

towarzyszący mu często lęk, płacz, utrata radości życia

(począwszy od utraty zainteresowań, skończywszy na

zaniedbywaniu potrzeb biologicznych); czasem dysforia

(zniecierpliwienie, drażliwość);

-objawy poznawcze: negatywny obraz siebie, obniżona

samoocena, samooskarżenia, samookaleczenie, pesymizm i

rezygnacja, w skrajnych wypadkach mogą pojawić się także

urojenia depresyjne

-objawy motywacyjne: problemy z mobilizacją do

wszelkiego działania, które może przyjąć wręcz

formę spowolnienia psychoruchowego; trudności z

podejmowaniem decyzji;

-objawy somatyczne: zaburzenie rytmów

dobowych (m.in. zaburzenia rytmu snu i

czuwania), utrata apetytu (ale możliwy jest

również wzmożony apetyt), osłabienie i

zmęczenie, utrata zainteresowania seksem,

czasem skargi na bóle i złe samopoczucie

fizyczne;

myśli samobójcze.



Zaburzenia nerwicowe zwane potocznie

nerwicami. Charakterystyczne jest to, że
chory często zdaje sobie sprawę z
absurdalności swoich objawów (natręctw,
fobii) czy braku podstaw swoich objawów
somatycznych, jednakże zmuszony jest do
ich powtarzania. Między innymi ta cecha –
krytycyzm wobec swoich objawów – różni
nerwicę od psychozy.

ZABURZENIA

ODŻYWIANIA

ANOREKSJA = JADŁOWSTRĘT

PSYCHICZNY



zaburzenie odżywiania, polegające na celowej

utracie wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą. Obraz własnego ciała jest zaburzony;
występują objawy dysmorfofobii. Lęk przybiera
postać uporczywej idei nadwartościowej, w
związku z czym pacjent wyznacza sobie niski limit
wagi. Największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia i
dotyczy przede wszystkim kobiet. Jednak
statystyki pokazują, że zaburzenie to dotyka coraz
większej ilości mężczyzn.

Możemy podejrzewać anoreksję, gdy osoba:



przeżywa silny lęk przed przybraniem na wadze

lub otyłością, nawet jeśli ma niedowagę;



nie chce utrzymać wagi w granicach normy dla

swojego wieku i wzrostu, co nie jest spowodowane
żadnym schorzeniem fizycznym ani psychicznym;



jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5



nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,

wymiary i sylwetkę



spożywa posiłki w samotności (ze wstydu przed

innymi)

Zmiany fizyczne i psychiczne u
osób cierpiących na anoreksję



zwolnienie czynności serca i tętna



niskie ciśnienie krwi



wzdęcia



obrzęki dłoni i stóp



meszek na twarzy i ciele



nadmierne pocenie się stóp



Niedokrwistość



brak miesiączki lub bardzo wydłużone okresy między
menstruacjami (kobiety)



nastroje depresyjne (poczucie beznadziejności, niska samoocena)



izolowanie się od otoczenia



częste bóle głowy



zawroty głowy

LECZENIE:



Anoreksja jest jednym z najbardziej

śmiertelnych schorzeń psychicznych. Jej
leczenie jest trudne, długie i wymaga
ogromnej pracy ze strony osoby chorej i jej
najbliższych. I takim

podstawowym

leczeniem anoreksji jest leczenie
psychoterapeutyczne. Jednakże w sytuacjach
znacznego po groszenia stanu somatycznego
związanego z powikłaniem spadków wagi
wymagane jest leczenie szpitalne.

STOP ANOREKSJI !!!!

BULIMIA = żarłoczność psychiczna



polega na okresowych napadach żarłoczności

i braku kontroli nad ilością spożywanego
pokarmu. Osoby dotknięte tym schorzeniem
nie mogą zapanować nad uczuciem głodu,
które może się pojawić nawet chwilę po
zjedzeniu posiłku...



Bulimia występuje częściej w grupach ludzi

podejmujących działalności, w których
preferowana jest szczupła sylwetka, takich jak
taniec, gimnastyka, bieganie, aktorstwo,
wioślarstwo i łyżwiarstwo figurowe, a także
wśród rasy białej.

Przyczyny bulimii



brak samoakceptacji



konflikty rodzinne



zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli



uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu



emocjonalne zaniedbanie dziecka w

dzieciństwie



brak akceptacji przez grupę rówieśniczą

(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Zmiany fizyczne i psychiczne u osób cierpiących na bulimię



niedobory pokarmowe



odwodnienie



bóle głowy



nieregularne miesiączki lub ich brak



uszkodzenie naczynek krwionośnych w oczach



opuchlizna twarzy i policzków (zapalenia ślinianek)



rozciągnięcie żołądka do znacznych rozmiarów



osłabienie serca, wątroby i układu pokarmowego



podrażnienie przełyku, zgaga



w skrajnych przypadkach – pęknięcie przełyku lub przepony



niechęć do samego siebie



stany depresyjne



poczucie wstydu i upokorzenia



psychiczne uzależnienie od środków przeczyszczających i odwadniających

Leczenie

Najlepsze skutki daje psychoterapia. Istnieje wiele

ośrodków prowadzących indywidualne i grupowe zajęcia,
pomagające osobom w takim stanie. Lekarz pomoże w
dobraniu odpowiednich zajęć, dostosowanych do stanu i
preferencji pacjenta. Oprócz terapii dobrze sprawdza się
leczenie fluoksetyną, która jest w stanie zredukować
znacznie intensywność napadów głodu. W niektórych
przypadkach konieczne okazuje się równoczesne
leczenie antydepresyjne. Ogromnie ważne jest wsparcie
rodziny lub bliskich osób podczas walki z bulimią. Także
likwidacja przyczyn jej wystąpienia (konflikty rodzinne,
stresująca praca) może przyczynić się do znacznych
postępów w szybkim powrocie do zdrowia.

STOP BULIMII

PAMIĘTAJ!

Gdy chora jest dusza

to

ciało

UMIERA !!!!

OTYŁOŚĆ



patologiczne nagromadzenie tkanki

tłuszczowej w organizmie, przekraczające jego
fizjologiczne potrzeby i możliwości
adaptacyjne, mogące prowadzić do
niekorzystnych skutków dla zdrowia Otyłości
towarzyszy nadwaga, czyli nadmierna masa
ciała powyżej masy optymalnej.

PRZYCZYNY OTYŁOŚCI



Przyczyna otyłości jest nieznana ale mechanizm jej

powstawania jest prosty. Otyłość zawsze jest

spowodowana pobieraniem większej ilości energii

pod postacią spożywanych pokarmów niż wynoszą

łączne wydatki energetyczne ponoszone przez

nasz organizm. Wyróżniamy dwa typy otyłości w

zależności od etiopatogenezy:



otyłość pierwotną - pokarmową powstającą w

wyniku współdziałania czynników genetycznych i

środowiskowych



otyłość wtórną - będącą objawem chorób

metabolicznych, chorób ośrodkowego układu

nerwowego, wad chromosomalnych oraz jako

działanie leków

Przyczyny otyłości
wtórnej



Wśród czynników, które powodują rozwój otyłości

należy wymienić:



zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego:

urazy czaszki, guzy mózgu,



niedoczynność tarczycy, stan po usunięciu

jajnikówi, niedobór hormonu wzrostu, zespół

przekwitania i inne.



stosowanie leków: glikokortykoidów, estrogenów,

progesteronu, środków uspokajających.



wady chromosomalne: zespół Turnera, zespół

Downa

Przyczyny otyłości
pierwotnej



Czynniki genetyczne



Czynniki fizjologiczne



Styl życia



Czynniki psychologiczne



Nadmierne spożycie tłuszczu

Choroby i objawy związane z
otyłością:



zespół metaboliczny



cukrzyca typu 2



choroby układu ruchu



nadciśnienie tętnicze



zawał serca 



wylew



zatorowość



zwyrodnienia kręgosłupa



choroby nerek



miażdżyca



większe tendencje do nowotworów



rozstępy

TYPY OTYŁOŚCI

Otyłość typu "gruszka"
- (udowo-pośladkowa)
częściej występuje u
kobiet.

Otyłość typu "jabłko" -
(inne określenia: otyłość
brzuszna) częściej dotyczy
mężczyzn.

Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła, że

otyłość jest chorobą cywilizacyjną
groźniejszą niż AIDS. Liczba ludzi otyłych
mieszkających na naszej planecie
przekroczyła 300 milionów. Po upływie
ćwierć wieku może być ich dwa razy
więcej.

Leczenie otyłości



Dieta



Ruch



Wsparcie psychologiczne



Leczenie chirurgiczne

BMI



Jak obliczyć?

Do obliczeń musimy znać naszą wagę i wzrost.
Wskaźnik BMI wyznaczamy w następujący
sposób:
- Nasz wzrost, wyrażony w metrach (np.
174cm = 1,74m), podnosimy do kwadratu.
Czyli 1,74 * 1,74 = 3,0276.
- Liczbę kilogramów dzielimy przez otrzymany
wynik. Np. 70(kg) / 3,0267 = 23,1274986 w
zaokrągleniu 23,13.

Otrzymany wynik to nasz wskaźnik masy ciała.

Dla osób dorosłych wartość BMI wskazuje na:



poniżej 15 - wyniszczenie



15,0 - 17,4 - wychudzenie



17,5 - 19,4 - niedowaga



19,5 - 24,9 - waga prawidłowa



25,0 - 29,9 - nadwagę



30,0 - 34,9 - I stopień otyłości



35,0 - 39,9 - II stopień otyłości



40,0 i więcej - otyłość kliniczna