Rozwój fizyczny i motoryczny dziecka w młodszym wieku szkolnym

Dziecko, które zaczyna swoją szkolną edukacją jest już dużo bardziej rozwinięte pod względem fizycznym. Ponadto jest też silniejsze, dojrzalsze. Kości pierwszoklasisty są dużo bardziej twarde, co wynika z tego, że kościec zawiera mniejsze ilości tkanek chrzęstnych. Dużo bardziej wytrzymały jest także układ nerwowy, mięśniowy. Grupy mięśniowe wzmacniają działanie układu krwionośnego, oddechowego. Wpływają też na lepszą przemianę materii. Innymi słowy organizm dziecka w wieku wczesnoszkolnym jest dużo bardziej odporny, mocniejszy. Znacznie zmniejszony jest także spadek śmiertelności

        Rozrost mózgu u dzieci w wieku wczesnoszkolnym jest praktycznie całkowicie zakończony. Mózg dziecka w wieku 9 lat waży około 1300 g, podczas gdy mózg człowieka dorosłego waży 1400 g. Potem przyrost mózgu następuje bardzo powoli, bo około 8-9 lat. Komórki mózgowe stale dojrzewają.

            Dzieci w wieku wczesnoszkolnym mają ogromną potrzebę ruchu. Ich mięśnie nie są jeszcze dość dobrze rozwinięte. Charakterystyczne jest to, że dużo szybciej rozwijają się mięśnie duże, a wolniej drobne. W konsekwencji uczeń ma sporo kłopotów z wykonywaniem czynności wymagających precyzji jak rysowanie, pisanie, różne prace plastyczne. Wykonuje wiele ruchów niepotrzebnych i zamaszystych, gdyż nie wymagają one tyle wysiłku. Ponadto pierwszoklasiści cechują się nadmierną pobudliwością. Trenowanie mięśni, zmuszanie dzieci do wykonywania drobnych precyzyjnych ruchów poprawia ich koordynację, zręczność, precyzję.

            Układ kostny dzieci, choć jest dużo bardziej wytrzymały niż w wieku przedszkolnym, dalej nie jest ukształtowany prawidłowo. Spora ilość tkanek chrzęstnych, jaka znajduje się w ich kościach jest niezbędna do dalszego wzrostu organizmu, ale równocześnie sprawia, że kości młodego ucznia są jeszcze dość miękkie.

            Bardzo ważne jest aby dziecko podczas siedzenia, stania miało wypracowaną odpowiednią postawę. Wynika to z faktu, że kościec bardzo łatwo ulega wszelkim deformacjom.

            W tym okresie dziecko ma już praktycznie komplet uzębienia. Pod koniec wieku wczesnoszkolnego nie ma już stałych zębów. Jedynymi wyjątkami są zęby mądrości. Warto zadbać, aby ząbki były w dobrym stanie. Jeżeli zajdzie taka potrzeba, to należy wszelkie nieprawidłowości korygować. W niektórych przypadkach zęby trzeba będzie wyprostować.

            Dziecko wkraczające w wiek wczesnoszkolny jest dużo bardziej silne niż wówczas, gdy chodziło do przedszkola. Trzeba pamiętać, że nie każde dziecko jest w takim samym stopniu wytrzymałe. Zależy to od indywidualnych procesów zmienności. Ten sam wiek nie decyduje o tym, że wszyscy są tak samo sprawni, dojrzali. Do czynników warunkujących rozwój należą skłonności dziedziczne oraz odpowiednie środowisko.

            Przy charakterystyce dziecięcej dojrzałości biologicznej rozpowszechnioną metodą jest tzw. wiek morfologiczny. Jako główne wyznaczniki przyjmuje się tu wzrost i ciężar ciała. Pod uwagę brane są również inne czynniki jak np. szerokość barkowa, siła mięśni grzbietu.

            Zarówno wiek wczesnoszkolny jak i przedszkolny to okres intensywnego wzrastania. W okresie przedszkolnym wzrost dzieci bardzo szybko się zmienia. Młodzi uczniowie nie rosną na wysokość już tak dynamicznie. Okres ten cechuje bardziej rozrost wewnętrzny i dojrzewanie organizmu. Zwiększa się pojemność płuc, objętość klatki piersiowej, układ oddechowy pracuje dużo lepiej.

            Przyrost wysokości i ciężaru ciała jest dość powolny. Na początku okresu wczesnoszkolnego między 6 a 8 rokiem życia następuje faza szybszego wzrostu. Zjawisko to jest nazywane skokiem szkolnym.

            W wieku wczesnoszkolnym dużo wolniej rozwijają się serce, płuca. Narządy te pełną dojrzałość osiągną znacznie później Bardzo sprawnie funkcjonują analizatory np. wzrokowy. Pod koniec okresu wczesnoszkolnego zaczynają się pojawiać zwłaszcza w przypadku dziewczynek objawy, które są wynikiem dojrzewania płciowego.

            Rozwój fizyczny jak i psychiczny dziecka jest zależny od wielu czynników. Należą do nich przede wszystkim:

- wrodzone możliwości rozrostu

- stan wszystkich narządów jakie uczestniczą w przemianie materii

- środowisko zewnętrzne, które wspiera dziecko by wykorzystało swoje możliwości

            Szczególnie ważne dla rozwoju dziecka jest środowisko, w którym się obraca, czynniki zewnętrzne. Bardzo ważne jest, aby zapewnić swojemu maleństwu najbardziej optymalne warunki do prawidłowego rozwoju. Trzeba zadbać o to, żeby pociecha dobrze się odżywiała. Taki organizm potrzebuje dużej ilości kalorii, gdyż cały czas się rozrasta. Należy też zapewnić dziecku odpowiednią ilość świeżego powietrza, prawidłową higienę.

            Bardzo ważnym czynnikiem wspomagającym rozwój jest stan psychiczny. Trzeba więc zrobić wszystko by dziecko czuło się dobrze w rodzinie i żeby stanowiła ona dla niego punkt oparcia.

            Ogromnie ważna dla prawidłowego rozwoju jest aktywność fizyczna. Warto zachęcać swoją pociechę do wykonywania różnych ćwiczeń. Należy pamiętać, że ćwiczenia, zabawy ruchowe powinny być dostosowane do odpowiedniego wieku ucznia. Nie mogą być bardzo męczące, gdyż w przeciwnym razie dzieci szybko się zniechęcą. Gimnastyka nie może być zbyt banalna, gdyż w ten sposób rozwój fizyczny będzie zahamowany.

            Warto mieć na uwadze, że każde dziecko jest inne i te same ćwiczenia mogą się okazać zbyt trudne dla jednego ucznia, podczas gdy inny poradzi sobie z nimi bez większych problemów.

            W okresie wczesnoszkolnym rozwijają się również zdolności motoryczne. Są one wrodzone. Sprawność ruchowa ulega wraz z wiekiem zmianom. Istotny jest fakt, że uzdolnienia ruchowe rozwijają się wraz z uzdolnieniami fizycznymi, umysłowymi.

            Sprawność motoryczna, to sprawność ruchowa i fizyczna. Sprawność ruchowa, to opanowanie własnego ciała, umiejętność wykonywania nawyków ruchowych, które wykształciły się podczas ćwiczeń. Sprawność fizyczną charakteryzuje się jako siłę, szybkość, zręczność wyrażoną w wykonywanych czynnościach.

            Rozwój motoryczny jest warunkowany przede wszystkim przez ćwiczenia. Warunki jakie panują w domu właściwie nie maja wpływu na tę sferę aktywności. Trudno ustalić jednolitość w rozwoju motorycznym. Jest ona indywidualna dla każdego ucznia. Dodatkowo istnieją spore różnice między chłopcami a dziewczętami.

            W wieku 8-12 lat dzieci rosną w różnym tempie. Rozpatrując ich przyrost, jaki osiągną w wieku 8-19 lat, to na wiek wczesnoszkolny przypada, u chłopców,  przyrost wysokości ciała o 31%, a przyrost siły o 25 %. U dziewczynek przyrost ciała, jaki przypada na wiek 8-12 lat to 41% i 45% przyrostu siły.

            Warto zaznaczyć, że tempo rozwoju cech motorycznych jest różne u chłopców i u dziewcząt. Przyrost ciała nie jest zbieżny z rozwojem cech motorycznych. Poszczególne cechy rozwijają się w różnym tempie. Większość cech motorycznych u dzieci rozwija się stosunkowo szybko.

            Trzeba pamiętać, że dzieciom należy stawiać jakieś wymagania. Muszą one trenować swoją własną aktywność, gdyż tylko w ten sposób są w stanie prawidło się rozwijać. Większość dzieci w wieku wczesnoszkolnym zazwyczaj nie odbiega od norm rozwojowych charakterystycznych dla tego wieku. Zdarzają się jednak pewne wyjątki. Niektórzy uczniowie są bardziej uzdolnieni fizycznie, ruchowo. Są także dzieci, które w sposób znaczny lub wybiórczy odbiegają od norm.

            Warto zrobić wszystko aby nieznaczne opóźnienia zostały wyrównane jak najwcześniej. Należy zachęcać pociechę do aktywności fizycznej, gdyż tylko w ten sposób może ona nadrobić opóźnienia w sferze fizycznej i sprawnościowej.