Szkolnictwo

wyższe

w

czasie okupacji

W pierwszych tygodniach okupacji Niemcy, podobnie jak w stosunku do szkolnictwa
średniego, nie wypowiedzieli się w sposób zdecydowany w sprawie polskich uczelni
wyższych. W tej sytuacji niektóre uczelnie zaczęły wznawiać pracę i przygotowywać
się do rozpoczęcia zajęć. Dotyczyło to tych placówek, których lokale nie uległy
zniszczeniu w wyniku działań wojennych, bądź też nie zostały zajęte przez wojsko
lub urzędy niemieckie. Praca ocalałego personelu naukowego i administracyjnego
opierała się głównie na ratowaniu tego, co było cenne i co dało się ratować.
Niemcy cenne rzeczy przewozili do Rzeszy lub po prostu niszczyli.

UNIWERSYTET

WARSZAWSKI

Wydział humanistyczny od1940r.

Sekcja polonistyczna – prof. Julian Krzyżanowski

Sekcja historyczna – prof. Tadeusz Manteufflem

Sekcja pedagogiczna – prof. Bogdan Nawroczyński

Sekcja filologii klasycznej – prof. Kazimierz Kumaniecki

Sekcja filozoficzna –

Sekcja filologii romańskie – dr. Matuszewicz

Studium slawistyczne

Wydział humanistyczny od1940r.

Sekcja polonistyczna – prof. Julian Krzyżanowski

Sekcja historyczna – prof. Tadeusz Manteufflem

Sekcja pedagogiczna – prof. Bogdan Nawroczyński

Sekcja filologii klasycznej – prof. Kazimierz Kumaniecki

Sekcja filozoficzna –

Sekcja filologii romańskie – dr. Matuszewicz

Studium slawistyczne

Wydział matematyczno- przyrodniczy

Sekcja fizyczna

Sekcja chemiczna

Sekcja biologiczna

Sekcja matematyczna

Sekcja geograficzna

Wydział matematyczno- przyrodniczy

Sekcja fizyczna

Sekcja chemiczna

Sekcja biologiczna

Sekcja matematyczna

Sekcja geograficzna

Wydział teologii katolickiej ks. prof. Piotr Chojnacki

Sekcja teologiczna

Sekcja prawa kanonicznego

Sekcja filozofii chrześcijańskiej

Wydział teologii katolickiej ks. prof. Piotr Chojnacki

Sekcja teologiczna

Sekcja prawa kanonicznego

Sekcja filozofii chrześcijańskiej

UNIWERSYTET ZIEM ZACHODNICH

Powstał w 1940r. w Warszawie, większość wykładowców i

studentów pochodziła

z zamkniętego Uniwersytetu Poznańskiego i innych

wysiedleńców z Wielkopolski.

Uniwersytet działał głównie w Warszawie i jego działalność

została przerwana

przez powstanie warszawskie, gdy utracił on koło połowy

swoich pracowników.

Wydziały:

Teologiczny

Lekarski

Farmaceutyczny

Rolniczo- leśny

Ekonomiczny

Instytut Morski

Teologiczny

Wydziały:

Teologiczny

Lekarski

Farmaceutyczny

Rolniczo- leśny

Ekonomiczny

Instytut Morski

Teologiczny

Rektorzy:
Ludwik Jaxa-Bykowski
Roman Pollak

Rektorzy:
Ludwik Jaxa-Bykowski
Roman Pollak

POLITECHNIKA WARSZAWSKA

Od jesieni 1942 r. okupant zezwolił na ponowne otwarcie Politechniki zamkniętej
od momentu wybuchu wojny. Odtąd, do 1945 roku, funkcjonowała ona jako 2 letnia
Państwowa Wyższa Szkoła Techniczna (PWST).

W y d z i a ł y :

Mec h ani c zn y

A r c hi t ekt ur y

Inżyni e ri i

E l ek try czny

W y d z i a ł y :

Mec h ani c zn y

A r c hi t ekt ur y

Inżyni e ri i

E l ek try czny

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

Wydziały:

 rolniczo- leśny

ogrodniczy

Wydziały:

 rolniczo- leśny

ogrodniczy

W gmachu uczelni mieściły się dwie szkoły zawodowe oraz Niemiecki Instytut
Naukowy, gdzie pracowali Polacy, co ułatwiało prace SGGW.

Wśród warszawskich niepaństwowych uczelni pracę podjęła

Szkoła Główna Handlowa

oraz

Wolna Wszechnica Polska

, która przyjęła nazwę Towarzystwa Kursów Naukowych.

Uczelnia składała się z 3 wydziałów:

Nauk politycznych i społecznych

Humanistyczny

Pedagogiczny

Studenci wydziału pedagogicznego rekrutowali się przeważnie z czynnych nauczycieli i to dojeżdżających
spoza Warszawy.

Przygotowaniem nauczycieli w zakresie studiów wyższych zajmował się również

Instytut

Nauczycielski ZNP.

SZKOLNICTWO
WYŻSZE
W GETCIE
WARSZAWSKIM

Uruchomiono w getcie Kursy przysposobienia do Walki z Epidemią.
Organizatorem był Juliusz Zweibaum. Kursy od razu przekształciły się w tajne
studia medyczne, które zaplanowane były na 3 lata. Na studiach kształciło się
około 500 studentów. Niestety działalność została przerwana, deportacją
mieszkańców do obozu zagłady w Treblince.

KRAKÓW
UNIWERSYTET
JAGIELOŃSKI

Wybuch wojny był najtrudniejszym momentem historii uniwersytetu.
6 listopada 1939,pod pretekstem wykładu, okupanci zaprosili profesorów
i asystentów uniwersytetu, których aresztowano w liczbie 144 i zesłano do obozu
koncentracyjnego. Mimo to zorganizowano nauczanie na Tajnym Uniwersytecie
Jagiellońskim. Rektorem tajnego uniwersytetu został profesor Władysław Szafer.

Wydziały:

Filozoficzny

Prawa

Lekarski

rolniczy

Wydziały:

Filozoficzny

Prawa

Lekarski

rolniczy

Organizacja jak również metody pracy tajnych studiów
były w zasadzie podobne we wszystkich ośrodkach .
Wszędzie opierała się na kilkuosobowych kompletach lub
bazowano na oficjalnie działających szkołach zawodowych.

Władza naczelna studiów podziemnych akademickich był

Departament Oświaty i Kultury

, a ściślej to jego Wydział

Nauki i Szkolnictwa Wyższego utworzony w 1943r.
Zadaniem Wydziału Nauk była opieka nad pracownikami
naukowymi i ich twórczością, opieka nad studentami i
tajnym szkolnictwem wyższym.

Specyfiką tajnego nauczania wyższego było powstanie
ośrodków
w miejscowościach, w których przed wojną nie było
żadnych uczelni.
Główne ośrodki to Kielce i Częstochowa, a mniejsze to
Jędrzejów, Ostrowiec Świętokrzyski i Radomsko.
Akademicki Ośrodek w Częstochowie powstał z inicjatywy
młodzieży ze szkół średnich.

Ocena dorobku tajnego nauczania wyższego

Rola tajnego nauczania w ratowaniu przed demoralizacją
i degradacją umysłową młodzieży

Angażowanie młodzieży do konspiracji oświatowej,
wyzwalało w młodzieży ideały patriotyzmu i umiłowania
wiedzy.

Nauczanie pozwoliło przetrwać wielu uczonym, którzy
dzięki niemu mieli możliwość pracy dydaktyczne w bardzo
trudnych i niebezpiecznych warunkach.

Z podziemnego szkolnictwa wyższego korzystało w
czasie okupacji około 7 tys. studentów.