PIELĘGNOWANIE

PACJENTKI PO

MASTEKTOMII

Katarzyna Wieloch

Pielęgniarstwo

II rok II stopnia

Wydział: Nauk o

Zdrowiu

Łódź, 2015 r.

MASTEKTOMIA
- CZYM JEST?



MASTEKTOMIA - jest zabiegiem,

polegającym na amputacji,

czyli chirurgicznym usunięciu piersi



Jest to sposób leczenia kobiet,

u których zdiagnozowano raka

piersi



Rak piersi jest najczęstszym
nowotworem
u kobiet



Stanowi 19% wszystkich nowotworów
złośliwych



Liczba nowych zachorowań
wynosi ok. 10 000 rocznie,
z czego 5000 kobiet umiera



Przyczyną złych wyników leczenia raka
sutka jest późna wykrywalność
choroby

RAK SUTKA
- EPIDEMIOLOGIA



Płeć- częściej chorują kobiety



Wiek okołomenopauzalny (45-55 r.ż.)



Zachorowania na raka piersi w rodzinie
(babka, matka, siostra lub córka)



Wczesna pierwsza miesiączka



Późna menopauza



HTZ- hormonalna terapia zastępcza
(>10lat)



Hormonalne środki
antykoncepcyjne(>8lat)



Otyłość

RAK SUTKA
- CZYNNIKI RYZYKA



Mała aktywność fizyczna



Nadużywanie alkoholu



Palenie papierosów



Aborcje i poronienia



Późny wiek pierwszego porodu >35
r.ż.



Brak karmienia piersią
lub krótki czas karmienia



Wcześniejsze zachorowania na raka
piersi

RAK SUTKA
- CZYNNIKI RYZYKA
C.D.



Guz w piersi, ból



Zmiany wielkości i kształtu piersi



Wciągnięcie lub zniekształcenie
brodawki



Zmiany skórne wokół brodawki



Krwawienie lub wydzielina z brodawki



Pomarszczenie skóry sutka
(skórka pomarańczy)

RAK SUTKA
- OBJAWY



Guz w dole pachowym



Poszerzenie żył na skórze piersi



Owrzodzenia skóry piersi



Obrzęk ramienia



Objawy spowodowane przerzutami
obecne w całym organizmie

RAK SUTKA
- OBJAWY C.D.

STOPIEŃ ZAAWANSOWANIA RAKA SUTKA

1. Raki przedinwazyjne :



rak przewodowy ( carcinoma ductale in situ)



rak zrazikowy ( carcinoma lobulare in situ)

2. Raki naciekające:



rak o niespecyficznym utkaniu ( ang. not
otherwise specified- NOS); wcześniej okreslany
jako rak przewodowy ( carcinoma ductale)



rak zrazikowy ( carcinoma lobulare)



rak cewkowy ( carcinoma tubulare)



rak rdzeniasty ( carcinoma medullare)



rak śluzotwórczy ( carcinoma colloides)



rak brodawkowaty ( carcionma papillare)

NAJCZĘSTSZE
UMIEJSCOWIENIE RAKA
SUTKA



Górno-zewnętrzny kwadrant sutka

http://www.echirurgia.pl/sutek/rak_sutka.ht

m

Skala TNM- służy do oceny
stopnia zaawansowania nowotworu

T-tumor (guz)

T0

Nie stwierdza się obecności

guza pierwotnego

T1

Średnica guza do 2cm

T2

Średnica guza 2-5cm

T3

Średnica guza powyżej 5cm

T4

Każdy guz różnej wielkości

naciekający na ścianę

klatki piersiowej

RAK SUTKA-
DIAGNOSTYKA

N-nodi lymphatici

(węzły chłonne)

N0

Węzły chłonne

niepowiększone

N1

Węzły chłonne powiększone,

ale ruchome względem

podłoża

N2

Węzły chłonne powiększone,

nieruchome

N3

Nieruchome pakiety węzłów

chłonnych

RAK SUTKA-
DIAGNOSTYKA C.D.

Skala TNM- służy do oceny
stopnia zaawansowania nowotworu

M-metastasis

(przerzuty)

M0

Brak odległych przerzutów

M1

Obecne przerzuty odległe

RAK SUTKA-
DIAGNOSTYKA C.D.

Skala TNM- służy do oceny
stopnia zaawansowania nowotworu



Samobadanie piersi!



Mammografia- prześwietlenie piersi bardzo
małą dawką promieniowania RTG, w wyniku
którego
mogą być wykryte zmiany niewyczuwalne
dotykiem lub zweryfikowane zmiany wykryte
samobadaniem



Galaktografia- rentgenowska metoda
uwidaczniania przewodów mlecznych za
pomocą cieniujących środków wodnych



USG sutków- badanie za pomocą
ultradźwięków



BAC- biopsja aspiracyjna cienkoigłowa, pod
kontrolą USG, polega na pobraniu cienką igłą i
strzykawką materiału do badania
cytologicznego

RAK SUTKA-
DIAGNOSTYKA C.D.



BAG- biopsja aspiracyjna gruboigłowa,
polega na pobraniu materiału za pomocą
specjalnej igły



Biopsja stereotaktyczna- BAC i BAG
pod kontrolą mammografii



VAB- mammotoniczna biopsja piersi
- biopsja z automatyczną aspiracją



Biopsja otwarta- wycięcie małego,
wyczuwalnego guzka



Markery nowotworowe- TPS,CA-15.3,CEA

RAK SUTKA-
DIAGNOSTYKA C.D.

http://www.mar-med.pl/produkt/sophie-classic-s

MAMMOGRAF

Stosuje się ją zarówno przed, jak i po
operacji.

W

zastosowaniu

przed

operacją,

radioterapia służyć ma zatrzymaniu
rozrostu guza.

Zadaniem wspomagającej radioterapii,
stosowanej po zabiegu operacyjnym, jest
wyeliminowanie jakichkolwiek komórek
raka pozostałych po operacji zarówno
w tkankach piersi, jak i w tkance blizny.

SPOSOBY LECZENIA
RAKA SUTKA

RADIOTERAPIA

Polega na podawaniu leków hormonalnych

(androgeny, estrogeny, kortykosteroidy,

tamoksyfen)

dobranych

indywidualnie

po wykonaniu badań wycinka guza.

SPOSOBY LECZENIA
RAKA SUTKA

TERAPIA HORMONALNA

Celem chemioterapii jest zahamowanie
rozrostu komórek nowotworowych i poprzez
zastosowanie czynników cytostatycznych
doprowadzenie do ich zniszczenia.

Chemioterapię stosuje się np. wówczas,
kiedy inne formy terapii, jak radioterapia
czy

terapia

hormonalna,

okazały

się niewystarczające i komórki nowotworowe
ponownie rozprzestrzeniają się.

SPOSOBY LECZENIA
RAKA SUTKA

CHEMIOTERAPIA

Jest rodzajem radioterapii.

Metoda

polega

na

bezpośrednim

napromieniowaniu zmiany nowotworowej

poprzez

umieszczenie

źródła

promieniowania w samym guzie lub w

jego okolicy.

SPOSOBY LECZENIA
RAKA SUTKA

BRACHYTERAPIA

To leczenie więcej niż jedną z dostępnych obecnie

metod leczenia onkologicznego.

Leczenie skojarzone stosuje się do większości

nowotworów złośliwych, daje bowiem najlepsze

efekty i szanse na wyleczenie lub długotrwałą

remisję, czyli brak objawów choroby nowotworowej.

Najczęściej „kojarzone” są ze sobą chirurgia,

chemioterapia i radioterapii (nie zawsze wszystkie

trzy rodzaje).

SPOSOBY LECZENIA
RAKA SUTKA

LECZENIE KLINICZNE SKOJARZONE

1.

Tumorektomia- miejscowe wycięcie guza,

zapewnia zachowanie niewiele zmienionego sutka

2.

Segmentarna- usunięcie segmentu wraz z guzem

3.

Ograniczona- ograniczona do danego obszaru

piersi

4.

Prosta- polega na usunięciu piersi

bez węzłów chłonnych pachowych

5.

Radykalna- polega na amputacji piersi, węzłów

chłonnych pachowych i mięśnia piersiowego

większego

SPOSOBY LECZENIA
RAKA SUTKA

LECZENIE CHIRURGICZNE- RODZAJE

AMPUTACJI:



Ze strony układu kostno- stawowego
z powodu przyjmowania postawy maskującej
skutki zabiegu- obniżenie barku, zaokrąglenie
pleców



Sztywność mięśni ,szyi i pleców



Ograniczenie ruchomości ręki w stawie barkowym
po stronie operowanej



Zaburzenie czucia na skórze w okolicy operowanej



Zmniejszenie siły mięśniowej po stronie
operowanej



Wtórny obrzęk chłonny

SPOSOBY LECZENIA
RAKA SUTKA

UBOCZNE SKUTKI LECZENIA

http://www.adaria.pl/zdrowie/kompresjoterapia-w-obrzeku-limfatycznym/

OBRZĘK LIMFATYCZNY



Może podejmować lekarz, pielęgniarka, psycholog
- każdy w ramach swojej wiedzy i kompetencji



Wyjaśnienie nurtujących kwestii i rozwianie wszelkich
wątpliwości związanych z procesem leczenia
i zabiegiem operacyjnym



Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa
oraz udzielenie wsparcia psychicznego



Ułatwienie zrozumienia własnych emocji w związku z
chorobą



Umożliwienie kontaktu z rodziną i przyjaciółmi



Edukacja rodziny pacjentki pod kątem przebiegu okresu
pooperacyjnego- uświadomienie potrzeby wsparcia



Ułatwienie kontaktu z wolontariuszką Klubu „Amazonek”

PRZYGOTOWANIE
PSYCHICZNE
DO MASTEKTOMII



Optymalizacja stanu zdrowia pacjenta



Wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych



Przygotowanie przewodu pokarmowego
(6-8h tryb planowy)



Przygotowanie pola operacyjnego
(pozbawienia owłosienia skóry
wokół planowanego cięcia chirurgicznego,
wykonanie wieczornej toalety całego ciała)



Profilaktyka przeciw zakrzepowa



Podanie premedykacji

PRZYGOTOWANIE
FIZYCZNE
DO MASTEKTOMII



Monitorowanie parametrów życiowych



Pielęgnowanie rany pooperacyjnej



Profilaktyka przeciw- zakrzepowa



Systematyczna kontrola bólu (skala VAS,
podawanie leków przeciw-bólowych na zlecenie
lekarza)

Profilaktyka obrzęku limfatycznego:



Stosowanie ucisku zewnętrznego
- rękaw przeciwobrzękowy



Wysokie ułożenie kończyny operowanej
- na klinie powyżej 45

°



Automasaż kończyny górnej

OPIEKA PO
MASTEKTOMII



Regularne ćwiczenia zalecone przez

rehabilitanta



Stosowanie luźnej odzieży z naturalnych

włókien



Wczesne uruchamianie



Edukacja w zakresie prawidłowej postawy

ciała



Przestrzeganie zasady niewykonywania

iniekcji,

nie pobierania krwi, nie mierzenia RR na

kończynie operowanej!



Przekazanie informacji na temat

protezowania

OPIEKA PO
MASTEKTOMII



Głaskanie- wykonywać całą dłonią,
ułożoną płasko na kończynie,
ruch bez nacisku, miarowy

AUTOMASAŻ

Głaskanie w formie

„wyciskania”



Rozcieranie- chwyt wykonywać
opuszkami palców, zakreślając koła w
kierunku do barku
z delikatnym naciskiem do siebie

AUTOMASAŻ

rozcieranie posuwiste

rozcieranie koliste



Wyciskanie- chwyt obrączkowy- ująć
kończynę pomiędzy kciuk i pozostałe palce i
delikatnie, miarowo naciskając przesuwać w
kierunku barku



Ugniatanie- chwyt obrączkowy- ująć
kończynę pomiędzy kciuk i pozostałe palce,
delikatnie
i miarowo przesuwać w kierunku barku
ugniatając ruchami pulsującymi. Ruch
ugniatania składa się z 3 faz: delikatnego
nacisku,

przesunięcia

skóry

i rozluźnienia chwytu



Oklepywanie- szybkie i krótkie ruchy
końcami palców zbliżone do uderzenia
miotełką

AUTOMASAŻ

Rozcieranie

spiralne

Ugniatanie szczypcowe

AUTOMASAŻ
- ROZCIERANIE I
UGNIATANIE

Ugniatanie falujące



„half women complex”
(kompleks połowy kobiety)



Niepewność, lęk



Poczucie mniejszej wartości



Depresja



Utrata nadziei na normalne życie



Problemy osobiste, rodzinne i
zawodowe bezpośrednio lub pośrednio
związane
z następstwami zabiegu operacyjnego

PSYCHIKA KOBIET
PO MASTEKTOMII



Tkanka własna



Ekspandery- inaczej rozprężacze,
to rodzaj woreczka. Wszczepianie
ekspandera odbywa się w ramach
pierwszego etapu rekonstrukcji piersi



Ekspandero- protezy składają się
z dwóch komór. Z zewnętrznej- stałej,
która wypełniona jest żelem silikonowym
i z drugiej komory wewnętrznej-
rozpychającej

SPOSOBY
REKONSTRUKCJI PIERSI



Endoprotezy piersi- umieszczenie
w miejscu po mastektomii sztucznej
„poduszeczki”, wypełnionej żelem
silikonowym bądź fizjologicznym
roztworem soli



Metody kombinowane



Rekonstrukcja jednoczasowa
- rekonstrukcja piersi w czasie
tego samego zabiegu co mastektomia

SPOSOBY
REKONSTRUKCJI PIERSI



Tekstylne- pooperacyjne



Silikonowe, częściowe



Silikonowe protezy lekkie



Silikonowe protezy pełne



Silikonowe protezy pełne soft

PROTEZY PIERSI

http://www.pofam.poznan.pl/me
nu2/04-PRODUKTY-DLA-KOBIET-
PO-
MASTEKTOMII/silikonowe_protez
y_piersi_czesciowe_contana_ligh
t.php

http://www.amoena.pl/Produkty/Protezy-
piersi

http://sklepmedycznyherbakos.pl/protezy-
piersi

PROTEZY PIERSI

Czego należy unikać:



Nadmiernego wysiłku



Podnoszenia, noszenia ciężkich przedmiotów



Długotrwałego noszenia nawet lekkich przedmiotów,
zwłaszcza gdy kończyna górna jest opuszczona



Noszenia uciskających przedmiotów na kończynie
górnej (zegarek, biżuteria, ubranie)



Spania na kończynie



Gorących kąpieli (temperatura optymalna 34-38

°

C)



Gorących okładów i intensywnego opalania się



Urazów kończyny górnej po stronie operowanej

ZALECENIA DLA KOBIETY
PO MASTEKTOMII

Czego należy unikać c.d.:



Mierzenia ciśnienia tętniczego krwi, robienia
zastrzyków i wlewów kroplowych oraz pobierania krwi
w obrębie kończyny po stronie operowanej



Długiego moczenia kończyny



Używania drażniących detergentów



Nadmiernej wilgoci



Bielizny uszytej z szorstkich materiałów



Ucisku strony operowanej podczas jazdy samochodem
(należy podkładać coś miękkiego pod pasy
bezpieczeństwa)



Noszenia ciasnej bielizny i biustonoszy z ciasnymi,
wąskimi ramiączkami

ZALECENIA DLA KOBIETY
PO MASTEKTOMII

Zaleca się wykonywanie:



Biernego i czynnego wysokiego ułożenia
kończyny
w czasie snu, wypoczynku i pracy
(z wykorzystaniem klinów, podkładek: ważne,
aby cała kończyna była podparta)



Noszenia protezy piersi, co wpływa korzystnie
na lepsze zrównoważenie stron ciała i utrzymanie
prawidłowej postawy



Pomiary obwodów kończyny górnej po stronie
zabiegu (kontrola obrzęku)



20-30 minutowych ćwiczeń- 1-2 razy dziennie

ZALECENIA DLA KOBIETY
PO MASTEKTOMII



Samodzielne badanie piersi raz w miesiącu od 20
roku życia



Badania kliniczne piersi przez lekarza rodzinnego
lub ginekologa



Mammografia-kobiety powyżej 35 - 40 roku życia
powinny wykonywać badanie mammograficzne co
2 lata a powyżej 50 roku życia co rok



Dieta bogata w warzywa i owoce z małą ilością
tłuszczów zwierzęcych



Aktywność fizyczna



Karmienie piersią



Wczesny pierwszy poród

ZALECENIA
PROFILAKTYCZNE

http://www.laura-lingerie.com/samobadanie/

SAMOBADANIE PIERSI



Kształtowanie postaw społeczeństwa
w stosunku do chorób nowotworowych



Zmiana poglądów na temat możliwości
leczenia raka



Uświadomienie znaczenia wczesnego
wykrywania raka piersi



Uświadomienie kobietom znaczenia
samobadania



Nauka samobadania piersi

ZADANIA PIELĘGNIARKI
W PROFILAKTYCE RAKA
PIERSI



Wniosek



Proteza piersi- chirurg lub onkolog



Peruka z włosów sztucznych-
chirurg, onkolog, hematolog,
dermatolog



Potwierdzić wniosek w NFZ



Wniosek na protezę piersi
upoważnia każdą kobietę po
mastektomii do skorzystania z
refundacji raz na 2 lata, w
przypadku peruk- raz na rok



Obecnie refundacja wynosi 250zł

ZASADY REFUNDACJI



Bardzo ważną funkcję w rehabilitacji
psychofizycznej pacjentek leczonych z
powodu raka piersi pełnią Kluby Kobiet po
Mastektomii "Amazonki" zrzeszone w
Federacji Polskich Klubów Kobiet po
Mastektomii



Celem działania Klubów jest niesienie
wsparcia psychicznego kobietom chorym
na raka piersi, stworzenie warunków do
uzyskania optymalnej sprawności
psychofizycznej po operacji piersi
kolportowanie materiałów informacyjnych
przeznaczonych dla chorych kobiet

KLUBY „AMAZONEK”



Walewska E., Podstawy pielęgniarstwa
chirurgicznego, Wydawnictwo PZWL, Warszawa
2010



A. Mika K., Po odjęciu piersi, Państwowy Zakład
Wydawnictw Lakarskich, Warszawa 1991



Mikołajewska E., Fizjoterapia po mastektomii,
Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2010



Madetko R., Ćwiertnia B., Rehabilitacja po
mastektomii, Via medica, Pracownia Podstaw
Opieki Instytutu Fizjoterapii Położniczej, Wydział
Nauk o Zdrowiu Instytutu Pielęgniarstwa i
Położnictwa

Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w

Krakowie



http://www.amazonki.org.pl/

PIŚMIENNICTWO

https://portal.abczdrowie.pl/objawy-raka-piers

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!