RZECZNIK

PRAW

OBYWATELSKIC

H POLSKI

DR JANUSZ KOCHANOWSKI

–

RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH V KADENCJI

(OD 2006 R.)

Art. 208.

Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na straży wolności i praw człowieka i

obywatela określonych w Konstytucji oraz w innych aktach

normatywnych.

KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 2 kwietnia 1997 roku

--------------------------------

Art. 4.

Przed przystąpieniem do wykonywania obowiązków Rzecznik składa

przed Sejmem następujące ślubowanie: 

"Ślubuję uroczyście, że przy wykonywaniu powierzonych mi obowiązków

Rzecznika Praw Obywatelskich dochowam wierności Konstytucji

Rzeczypospolitej Polskiej, będę strzec wolności i praw człowieka i

obywatela, kierując się przepisami prawa oraz zasadami współżycia

społecznego i sprawiedliwości.

Ślubuję, że powierzone mi obowiązki wypełniać będę bezstronnie, z

najwyższą sumiennością i starannością, że będę strzec godności

powierzonego mi stanowiska oraz dochowam tajemnicy państwowej i

służbowej."

 

Ślubowanie może być złożone z dodaniem zdania "Tak mi dopomóż Bóg."



Szczegółowy zakres funkcjonowania i tryb
działania Rzecznika Praw Obywatelskich
określają przepisy ustawy z dnia 15 lipca 1987
r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich.  



Rzecznik podejmuje czynności przewidziane w
ustawie, jeżeli poweźmie wiadomość
wskazującą na naruszenie wolności i praw
człowieka i obywatela. Swoje zadania realizuje
poprzez badanie, czy wskutek działania lub
zaniechania organów, organizacji i instytucji,
obowiązanych do przestrzegania i realizacji
wolności człowieka i obywatela nie nastąpiło
naruszenie prawa, a także zasad współżycia i
sprawiedliwości społecznej i -w razie takiego
naruszenia- podejmuje stosowne działania.

DZIAŁANIA O CHARAKTERZE
INDYWIDUALNYM

Podjęcie czynności przez Rzecznika następuje na

wniosek:



obywateli lub ich organizacji,



organów samorządów,



Rzecznika Praw Dziecka,



z własnej inicjatywy Rzecznika

Rzecznik po zapoznaniu się z każdym skierowanym

do niego wnioskiem może:



podjąć sprawę,



poprzestać na wskazaniu wnioskodawcy
przysługujących mu środków działania,



przekazać sprawę według właściwości,



nie podjąć sprawy - zawiadamiając o tym
wnioskodawcę.

Podejmując sprawę Rzecznik może:



samodzielnie prowadzić postępowanie wyjaśniające,



zwrócić się o zbadanie sprawy do właściwych organów w szczególności
organów nadzoru, prokuratury, kontroli państwowej, zawodowej lub
społecznej,



zwrócić się do Sejmu o zlecenie Najwyższej Izby Kontroli przeprowadzenia
kontroli dla zbadania określonej sprawy lub jej części.

 

Prowadząc samodzielnie postępowanie

wyjaśniające Rzecznik ma prawo:



zbadać, nawet bez uprzedzenia każdą sprawę na miejscu,



żądać złożenia wyjaśnień, przedstawienia akt każdej sprawy prowadzonej
przez organy administracji państwowej, organy administracji rządowej,
organy organizacji spółdzielczych, społecznych, zawodowych i społeczno -
zawodowych oraz organy jednostek organizacyjnych posiadających
osobowość prawną, a także organy jednostek samorządu terytorialnego i
samorządowych jednostek organizacyjnych,



żądać przedłożenia informacji o stanie sprawy prowadzonej przez sądy,
prokuraturę i inne organy ścigania oraz żądać do wglądu w Biurze
Rzecznika Praw Obywatelskich akt sądowych i prokuratorskich oraz akt
innych organów ścigania po zakończeniu postępowania i zapadnięciu
rozstrzygnięć,



zlecać sporządzanie ekspertyz i opinii.

 

Po przeprowadzeniu samodzielnego postępowania i zbadaniu sprawy

Rzecznik może:



wyjaśnić wnioskodawcy, że nie stwierdził naruszenia wolności i praw człowieka i
obywatela,



skierować wystąpienie do organu, organizacji lub instytucji, w których działalności
stwierdził naruszenie wolności i praw człowieka i obywatela - nie naruszając
niezawisłości sędziowskiej. W wystąpieniu tym Rzecznik formułuje opinie i wnioski co do
sposobu załatwienia sprawy, może żądać wszczęcia postępowania dyscyplinarnego lub
zastosowania sankcji służbowych,



zwrócić się do organu nadrzędnego nad jednostką, o której mowa wcześniej, z
wnioskiem o zastosowanie środków przewidzianych przez prawo, żądać wszczęcia
postępowania w sprawach cywilnych, jak również wziąć udział w każdym toczącym się
już postępowaniu -na prawach przysługujących prokuratorowi,



żądać wszczęcia przez uprawnionego oskarżyciela postępowania przygotowawczego w
sprawach o przestępstwa ścigane z urzędu,



zwrócić się o wszczęcie postępowania administracyjnego, wnosić skargi do sądu
administracyjnego, a także uczestniczyć w tych postępowaniach - na prawach
przysługujących prokuratorowi,



wystąpić z wnioskiem o ukaranie, a także o uchylenie prawomocnego rozstrzygnięcia w
sprawach o wykroczenia, na zasadach określonych w odrębnych przepisach,



Rzecznikowi przysługuje również prawo wniesienia kasacji lub rewizji nadzwyczajnej od
prawomocnego orzeczenia, na zasadach i trybie określonym w odrębnych przepisach.

 



Organ, organizacja lub instytucja, do których zostało skierowane wystąpienie
obowiązane są bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 30 dni,
poinformować Rzecznika o podjętych działaniach lub zajętym stanowisku. W wypadku
gdy Rzecznik nie podziela tego stanowiska, może zwrócić się do właściwej jednostki
nadrzędnej o podjęcie odpowiednich działań.

Rzecznik ma uprawnienia aby :



występować do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy
ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę innych aktów prawnych w sprawach
dotyczących wolności i praw człowieka i obywatela. Wniosek taki kierowany jest
wówczas, gdy ze skarg wpływających do Rzecznika wynika, iż źródłem naruszeń
wolności i praw nie jest wadliwe stosowanie prawa przez właściwy organ, lecz
wadliwość samego prawa. W takiej sytuacji ,w celu usunięcia wskazanych przez
Rzecznika naruszeń konieczna jest interwencja prawodawcza . Ponieważ Rzecznik
sam nie posiada inicjatywy ustawodawczej, kieruje wystąpienia do organów, które
taką inicjatywę posiadają,



występować do Trybunału Konstytucyjnego z wioskami o zbadanie zgodności
ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją, o zbadanie zgodności ustaw z
ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała
uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, o zbadanie zgodności przepisów prawa,
wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi
umowami międzynarodowymi i ustawami oraz o zbadanie zgodności z Konstytucją
celów lub działalności partii politycznych,



zgłosić swój udział w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w
sprawach skarg konstytucyjnych i brać udział w tym postępowaniu,



występować z wnioskami do Sądu Najwyższego o podjęcie uchwały mającej na
celu wyjaśnienie przepisów prawnych budzących wątpliwości w praktyce, lub
których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie. Obecnie przesłanki
uzasadniające wystąpienie przez Rzecznika z wnioskiem, o którym była mowa są
określone w art. 60 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym
(Dz.U. z 2002 r. Nr 240, poz. 2052 ze zm.). W związku z tym Rzecznik może
wystąpić z wnioskiem, jeżeli w orzecznictwie sądów powszechnych, sądów
wojskowych lub Sądu Najwyższego ujawniają się rozbieżności.

Rzecznik Praw Obywatelskich

wykonując swoje zadania :



współdziała ze stowarzyszeniami,
ruchami obywatelskimi, innymi
dobrowolnymi zrzeszeniami i
fundacjami na rzecz ochrony
wolności i praw człowieka i
obywatela,



w sprawach dzieci współpracuje z
Rzecznikiem Praw Dziecka.

KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 2 kwietnia 1997 r -

RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH

Art. 208.
1. Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela określonych w

Konstytucji oraz w innych aktach normatywnych.

 2. Zakres i sposób działania Rzecznika Praw Obywatelskich określa ustawa.
 
Art. 209.
1.Rzecznik Praw Obywatelskich jest powoływany przez Sejm za zgodą Senatu, na 5 lat.
2. Rzecznik Praw Obywatelskich nie może zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska

profesora szkoły wyższej, ani wykonywać innych zajęć zawodowych.

 
3. Rzecznik Praw Obywatelskich nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani

prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością jego urzędu. 

Art. 210.
Rzecznik Praw Obywatelskich jest w swojej działalności niezawisły, niezależny od innych organów

państwowych i odpowiada jedynie przed Sejmem na zasadach określonych w ustawie.

 
Art. 211.
Rzecznik Praw Obywatelskich nie może być bez uprzedniej zgody Sejmu pociągnięty do

odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności. Rzecznik Praw Obywatelskich nie może być
zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego
zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu
niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie
zatrzymanego.

 
Art. 212.
Rzecznik Praw Obywatelskich corocznie informuje Sejm i Senat o swojej działalności oraz o stanie

przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela.

 
 

ZASTĘPCY RZECZNIKA PRAW

OBYWATELSKICH



Na wniosek Rzecznika Marszałek Sejmu powołuje Zastępców ( nie
więcej niż trzech ) w tym Zastępcę do spraw żołnierzy.



Zastępca Rzecznika sprawuje nadzór merytoryczny nad
działalnością wyznaczonych przez Rzecznika jednostek
organizacyjnych Biura oraz kieruje pracą Biura Rzecznika w czasie
nieobecności Rzecznika.



Zastępca Rzecznika organizuje współpracę z Parlamentem w
zakresie opiniowania projektów ustaw.



Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich jest upoważniony do
wnoszenia prawnych środków zaskarżenia oraz występowania z
wnioskami, o których mowa w art. 14 i art. 16 ustawy o Rzeczniku
Praw Obywatelskich.



Zastępca Rzecznika prowadzi sprawy sądowe z powództwa
cywilnego przeciwko Rzecznikowi Praw Obywatelskich.



Do zadań Zastępcy należy przyznawanie świadczeń z Zakładowego
Funduszu Świadczeń Socjalnych.  



Obecnie funkcję Zastępców Rzecznika Praw Obywatelskich pełnią
Stanisław Trociuk oraz Prof. UW dr hab. Marek Zubik.

STANISŁAW TROCIUK

–

ZASTĘPCA RZECZNIKA PRAW

OBYWATELSKICH

ZAKRES ZADAŃ ZASTĘPCY RZECZNIKA
PRAW OBYWATELSKICH STANISŁAWA
TROCIUKA.

 



Na podstawie Zarządzenia Nr 7/2007 r. z dnia 31 października 2007 r. Rzecznik Praw
Obywatelskich określił zakres zadań Zastępcy Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisława
Trociuka. 



Do jego kompetencji należy :



- bezpośredni nadzór nad działalnością Zespołów :

1)

Prawa Karnego,

2)

Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego,

3)

Prawa Cywilnego i Gospodarki Nieruchomościami,

4)

Prawa Administracyjnego i Spraw Mieszkaniowych,

5)

Prawa Gospodarczego, Danin Publicznych i Ochrony Praw Konsumenta,

6)

Prawa Karnego Wykonawczego,

7)

Przyjęć Interesantów,

8)

Ochrony Praw Żołnierzy i Funkcjonariuszy Służb Publicznych,

9)

Administracji Publicznej, Zdrowia i Ochrony Praw Cudzoziemców,

10)

Klasyfikacji Wniosków,

11)

Prezydialnego,

12)

Zespołów Terenowych w Gdańsku, Katowicach i we Wrocławiu. 



- kierowanie pracą Biura Rzecznika Praw Obywatelskich w czasie nieobecności Rzecznika Praw
Obywatelskich,



- przyznawanie świadczeń z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych,



- prowadzenie spraw sądowych z powództwa cywilnego przeciwko Rzecznikowi Praw
Obywatelskich,



- wykonywanie innych zadań zleconych przez Rzecznika Praw Obywatelskich 

PROF. UW DR HAB. MAREK ZUBIK

–

ZASTĘPCA RZECZNIKA PRAW

OBYWATELSKICH

ZAKRES ZADAŃ ZASTĘPCY RZECZNIKA PRAW

OBYWATELSKICH PROF. MARKA ZUBIKA.



Na podstawie Zarządzenia Nr 7/2007 r. z dnia 31 października 2007 r. Rzecznik Praw
Obywatelskich określił zakres zadań Zastępcy Rzecznika Praw Obywatelskich prof. Marka
Zubika. 



Do jego kompetencji należy :



- bezpośredni nadzór nad działalnością Zespołu Prawa Konstytucyjnego i
Międzynarodowego,



- organizowanie współpracy z Parlamentem w zakresie opiniowania projektów ustaw,



- uczestniczenie w posiedzeniach zespołów eksperckich powoływanych przez Rzecznika
Praw Obywatelskich i koordynowanie współpracy tych zespołów z Biurem RPO,



- nadzór nad opracowywaniem programów proobywatelskich na rzecz ochrony wolności i
praw człowieka i obywatela i nad ich realizacją we współdziałaniu ze stowarzyszeniami,
ruchami obywatelskimi i innymi organizacjami społecznymi.



- kierowanie pracą Biura Rzecznika w czasie nieobecności Rzecznika i Zastępcy
Rzecznika, p. Stanisława Trociuka,



- monitorowanie raportów organów lub organizacji międzynarodowych dotyczących
przestrzegania praw człowieka w Polsce,



- monitorowanie przebiegu prac legislacyjnych w zakresie ustaw inspirowanych przez
Rzecznika Praw Obywatelskich (projekty eksperckie i raporty reformatorskie),



- organizowanie i nadzorowanie prac związanych z opracowywaniem informacji rocznej o
działalności Rzecznika Praw Obywatelskich oraz o stanie przestrzegania wolności i praw
człowieka i obywatela,



- wykonywanie innych zadań zleconych przez Rzecznika Praw Obywatelskich.

 



Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich jest

upoważniony do wnoszenia prawnych

środków zaskarżenia oraz występowania z

wnioskami, o których mowa w art.. 14 i art.

16 ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich

NAGRODA RZECZNIKA PRAW

OBYWATELSKICH IM. PAWŁA

WŁODKOWICA

Rzecznik Praw Obywatelskich jako wyraz

uznania dla występowania w obronie

podstawowych wartości i prawd, nawet

wbrew zdaniu i poglądom większości

przyznaje doroczną Nagrodę Rzecznika Praw

Obywatelskich im. Pawła Włodkowica.

Laureaci:



2006 - miesięcznik Więź



2007 - ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski

KON

IEC